장음표시 사용
371쪽
Us1. OBSERVATIO. II quae thermales ,
inutiamedicae vocantur fontes nonnulli, in quibus dissolutae sunt sensibili copia substantiae aut ga Sosae, aut sulphureae, aut salinae, aut metallicae, quibus imbuuntur in terrae intimis, aut in superficie ex earum cum his subsantiis affinitate . Inter has aquas nonnullae sunt calidae supra atmosphaerae temperiem, aliquando etiam serinnae ebullientes ; & generico nomine aquarum Germarium nuncupantur. Plurimae quoque sunt , quarum communis temperies atmosphaerae calorem non excedit , aut parum infra est: hae sunt aquae minerales figidae, quae passim aquae minerales vocantur, nihil de eorum temperie addendo. Breviter tribus sequentibus explicationibus de harum aquarum formatione , analys, arti-sciali imitatione agendum est. Ωuomodo formdπtur. r 93. EXPLlCATIO I. Facile intelligitur
quomodo aquae mineraus naturales sor mentur . earum enim formatio unice pendet ab affinitate aquae diversis substantiis, quibus jungitur, & commiscetur, dum per terras' fluit. Exempli causa,
I. Aqua per substa nitas gypseas excurren b, quae Omnes in aqua solubiles sunt , his sits savius se leniticis imbuitur , quae saepius ia aquis
372쪽
1sor Add; tamenta aquis mineralibus dissolutae & aliis substantiis
admixtae inveniuntur sal Commune. II. Aqua per salis gemmae sed inas ex curis ens , aut parvis fontibus salsis communicans sale communi imbuitur , quod sapidas essicie
a qua sale gemmae, aue communi imbuta terras argillaceas inter, at . quae fere semper acidum victisfietim continent, hoc partem .sa lis communis decompones jam ire aqua so Inti. & athan marinum arti pier quod Sal Gla eriemiet. csaI marinum ac dum marinum a suo a thali repara fuimpr se terrae calcariae, cua occurret, confungetur; atque ita sal marinum basi termea eff- ciet : hae duae salium species, in aquis mine ra Iibua saepius reperiuntur . Is 3 3 'sal vitriolicum . III. si aqua' scurrens Incurrae in pyrites Di statu es floresceritiae , aut de compositionis Constitutas , vapores sulphureos ebibat, vitriolo' martiali , , Eupreo, sale alumino iis imbuitur, pro diversa pyrirum; in quas incurrie, natu
Iv. Si aqua mineralis substantiis hisce imbuta .mRgn m pyritum congeriem, calentium aut ardentium spoataneae decompositionis et-
373쪽
servescentia offendat y calorem concipiet atisque ita inter aquas thsrmales recensebitur .
V . Cretae, & terrae calcariae decompost Ioetuum fiat ope salium in aqua disIblutorum , puta salis communis supra memorati , sempergas mephi licum parit . hoc natura sua cuique aquae minerali conjungitur, scuti&aquae simplici Hinc aquae gasosae , cujusmodi sunt Pyrmon rarae Sed litziae, Spatenses, Seliziae , avgue a Larrarum anal s. ος 4. EXpUCATIO II. Si facile aquarum 'thermalium in genere ortus intelligitur , non ita quoque facile esse earum constitutiva assi gia are , ct analysim instituere credendum est rinter chymicas, operationes fortasse dissicillima haec est. Aquarum thermalium anabsis ex genere e vaporatione, aut distillatione fit, qua partes volatiles a fixis separantur; & ope dissolventium, quae diverso modo in dirersa principia aguist,. quibus aquae conjunco sunt. Exempli
Inditiae acidi, adit anali T. Si in aquam acidum liberum, aut allia liliberum; continente infundatur infusio violarum; haec infusio violatea rti brum colorem induet, si in aqua acidum continetur; viridem vero induet, si athali aquar insistit. is 49 Salium extractio. II. Si aqua evaporetur, quae salium neutro Tum Specibs diversas continet , apparebit Saldeponi, & ia crystalla concrescere, postquam
374쪽
3sa - Additamenta M. vero seorsim sal quodlibet collectum fuerit experimentis cujusque natura investigabitur rad hoc tempore multo, & sagacitate pari opus erit, ι o Principium sulphureum.
III. Si in aqua solutum est aut iecur sulphuris, aut acidum sulphureum volatile, aut par-Ms sulphurea in statu quovis ; hoc principium indicabit odora sulphuris manifesto, & nigredio e , qua metalla alba, argentum praecipue
Principium Gasos m. IV. Si aqua gas mephiticum contineat, hoc principium indicabit sapore acidulo magis , ominusve sensibiti ; quiu re satis accurate qua proportione in illa gas sit deprehendi poterit. Satis erit hac aqua phiadam implere notae ca- PMitatis, cujus collo vesca alligabitur ; dei a phialam aliquot minutis succutere. Gas mephiticum ab aqua liberabitur , quae Syporem acidulum amittet, illudque in vesica reperietur volumitae suae quantitati pio portionali.
Principium ferruginsum. U. Si aqua aut vitriolum martiale , aut parotes ferrugineas acido cuicumque Conjunctas contineat, imo & gas mephitic facile hoc principium, seu serrum detegetur infulis gaIA 1 Fcrcuum, quae aquam Migro colore insincient aeum proportione ad serrum ibi conten
Principium cordum VI. Si aqua aut vitriolum cupreum , aut cuprum acido quovis solutum contineat, faciae ista detegentur injecto spiritu volatili salis. ω nisi i , A quo calor caeruleus eo vividior
375쪽
Ad physicam Universam . 3 3 excitatur, quo major est cupri soluti copia ;atque ita de reliquis. a 378 . pactitiae. i ys. EXPLICATIO III. Aquae minerali ex
analysi ad ipsos fontes probe notae similis facile ubique fiet, & iisdem proprietatibus prindita; quare post aliquot annos Parisiis, Romae, Londini, Venetiis , in omnibus denique Europae urbibus imitatione habebuntur aquae Omnes magis toto orbe celebres.
Ad aquam factitiam minerali omnino similem effciendam, cujus accurata analysis habeatur, satis erit, ut facile intelligitur, aquae parAE , quae ubique haberi potest, eadem beterogenea principia indere, quae aquae imitandae peculiaria, &.distinctiva sunt, atque haec principia ea ipsa proportione communicare, qua in naturali continentur .
Aquae naturali purissimae inserere. rota dissicultas In eo sit a est , ut persecte
naturalis aquas principia dignoscantur, ut ac curata omnino anaosis habeatur , haec enim ferme semper maximis dissicultatibus obnoxia
est; est quippe , ut jam indicavimus , chymica rum operationum dissicillima. Exempli causa :data thermalis aquae imitandae persecta analysi. Fig. 3o . Principia gasosa. I. Si aqua haec est acidula continens dimidium sui voluminis gas me phytici: ad eam hac
parte imitandam impleatur vas quodvis A Baqua purissima, a qua facile absorberi fiet quae situm gas me phytici volumen; tunc aqua naturalis, & in vase ΑΒ contenta nihil hac par
376쪽
3s4 Additamenta Principia salixa.
Iudi in aqua naturali soluta est data quanistitas salis communis, aut Gla uberi, aut marini basi terrea, aut nitri, puta, cujusqus drach ma in quatis hemina et ad eam etiam in hoc imitandam, aquae jam acidulae effectas in vase ΑΒ totidem horum saltum drachmae addentur. Uas inversum locari non est necesse supra Infundibulum conchae pveumato-chymicae, nisi ad gas me phyticum excipiendum: ad reliqua rectum statuetur super basim suam B.
Prineipia sulphurea , aut ferruginea .
' III. Si in hac aqua soluta quoque sit data quantitas sulphuris materiae a attex cstmuncti, seu ferrum ab acido cretae solutum, hae quo- lque ex parte eam imitari poteris proportionalem horum principiorum, su Iphuris& serri', quantitatem in aqua vatist ΑΒ eruose vendo; tunc vero aqua iactitia a naturais ni-bil differet .
et minatum caloris gradum. IV. Si aquae naturalis determinato ealoris gradu donata est ad fontem , ad eam imitandam satis erit vasa eodem Fradu calefacere jin quibus aqua factitiae continetuς. Fig. Io
Aquae factitiae commoda . sv. Ex hae theorsa patet, quomod' ad usurmedicos a se thermales factitis naturalibus
praesten z, quae vel utp cass i natura producuN-tur , ω aliquando parum, alJquando' n Imium principio Wm continent, quae ad datos morbos sanandos sunt opportunae.
377쪽
At PBficam Unizersam. 33sCerte aquam thermalem naturalem , eujus exacta analysis habeatur, arte imitando poterunt principia salubria pro libito augeri, aut minui, noxia imminui , aut prorsus tolli; atque ita requisito virium gradu ad morbos adhiberi, quorum sanatio intenditur.
, Aer dephlogisticatus ..11s6. EXPLICATIO.. Superius animadver
timus, aerem atmosphaericum esse mixtum,
quartis partibus tribus fluidi me phytici, &tinica fuidi omnino. diversi, optimi ad animalium respirationem, & ad combustibilium combustionem. Quarta haec pars unica , quum solitaria obtinetur, est aer dephlogisticatus. i 77s
Corpora sere omnia apte tractata aerem de-phlogisticatum dare possunt ; facilius. tamen , .ct copiosius e nitro, & ex quibuslam calcibus metallicis educitur, quae solae ignis actione , nullo alio addito, reviriscere possunt invasis aeri ambienti imperviis. Exempli causa,
Praeeipisatum per se ' I. Facile , & copiose aet de phlogisticatus e ducitur a praecipitato..per se , hoc est' a me Curio, Sola ignis , & aeris actione in ca Icem redacto , qui revivi scatur nulla: additione materiae aptae illi phlogisticum ministrare. si 643ὶ
378쪽
Ad hoc . exiguam calcis hujus metallicae portionem colloca .in cornuta AB, &. hanc apto igni admove in congruo furno. Fig. ΙΣ ,
. Calx mercurialis Α in mercurium fluidum Convertetur; & dum reviviscit ab illo exibit fluidum aerisor me, quod in apparatu pneuma-to-chymico ad aquam in DF erit aer dephlogistratus. RAt in hac operatione, ut in duabus sequen- ibus, aliisque, in quibus fluida aeriformia quaeruntur purissima, prima producta appara tus ABCD sinenda sunt per aerem dissipari ;haec enim necessario vitiata sunt ex mixtione aeris atmosphaerici, qui apparatum ABCD 'reis plebat quum aer deplogisticatus a substantia in cornuta A B dillillationi exposita liberari incipiebat . Praecipitatum rubrum.
II. Educitur aer dephlogisticatus eodem modo, & majori copia, minorique sumptu a prae a itato rubro, hoc est a 'mercurio in acido nitroso dissoluto, dein hoc acido spoliato disti l latione sicea, & solo ignis actione . Uncia praecipitati rubri reviviscens, & in mercurium fluidum rediens in cornuta ΑΒ quinque, aut
ex phialas aeris de phlogisticati praebet in F MN P. CauteM adbibendae.
-At nonnulla cavenda sunt , dum notabilis praecipitati νubri quantitas pertractatur, puta libra una, imo dc dimidia; raro enim cornutae AB inveniuntur, quae vim ignis, cui exponuntur, perferant, quin suo dantur, extendantur, dc in extensione perforentur, tunc vero, mercurius erumpens in vapores ,valde noxios d i spergere .a r . Fig. 32 Huic
379쪽
Mu Ie periculo occurretur cornutam A B In catino ferreo collocando , quo fundus sustentabitur, latera protogentur : mollis fiet illa quidem, dc sendetur, non tamen ita elonga bitur, ut pertundatur, oc exitum mercurio reviviscenti concedat. III. Quum multo magna aeris de phlogisticati copia requiritur , nitrum videtur corpus omnium ad hoc aptissimum, & parvis sumptibus. Sal hoc neutrum miram aeris de phlogisticati copiam eontinet in statu fixitatis . Et juxta Fontanam, &Ingen-HousE po ex nitri cubicus bene depurati, & probati ferme octingentos
pollices cubicos praebet aeris dephlogisticati probatissimi.
Ad hunc aerem obtinendum nitrum in pulverem redactum in cornuta fictili A B collo Catur , dc super cupellam arena plenam in optimo furno chymico sstitur. Dissipetur primo aer atmosphaericus, qui apparatum ABCD occupabat, dein gas mephyticum, quod parva copia nitri compositione in ingreditur, dcasa citius , ac citius aere de phlogisticato liberatur. Tunc successive phyalae , aut vasa DF
aqua plenae Collocentur super ingentem concham UX : fluidum aeriforme, quod in iis Colligetur, erit aρν atmosphaericur dephos Micatus. Fig. sa In his debet cornutae AB collum, dc lusus communicationis pCD amplioris esse diametri;
semper enim pars nitri forma solida sublimatur; quod vehicula nimis arcta obstruens eff-cere facile posset, ut cornuta disrumperetur. Debet quoque tubi recurvi orificium supra Conchae aquam eminere dum prima producta
dissipantur; quum enim ista propelluntur, Ecnitrum liquari incipit in cornuta A passim
absorptio fit , qua in cornutam aqua conchae attrahe Letur, unde totus apparatus ABCDiniatilis evaderet . Post dissipata prima produ-
380쪽
Additamenta 'cta . quae magna ex parte sunt aer atmosphae xicus, & gas mephyticum, ut iam diximus; intervallum fit in diltinatione, quo Ruidi ou-ὴusvis eruptio cessat ; postea distillatio procedit. & aer dι luisieatus perpetuo egredi tur. Tunc tota concha replanda est , & su cessive vasa D F admovenda ad fluidum aeri- forme e nitro A erumpens colligendum , quaeli aer dephlogisticatus quaestus , ouum fieri possit, ut nitrum purissimum non st, fieri quoque potest, ut aer dephlogisticatus eductus non sit purissimus. Elus tamen pu-xitas satis facile detegi poterit, aut iaculam accensam, aut filum ferreum candens illi im mergendo, aut illum gas nitroso tentando
NOTA. Ninium, fores Ei h, terrae
Calcariae, pluraque alia corpora aerem de phloinxisticatum praebere possunt, quibusdam praeis parationibus, ct tractatiotarius, a quibus dein novi docerent, quod aliculus momenti esset anxe, de quλ. agimus P PECULIAREs AERIS DEPHLOGISΤICATI PRO
tus, qgalis tribus memoraris modis obtinetur, est, ut aer purior at mos psa ricus, se uadium in
τὸ sibilet, inodorum , di amanum, olfactu, visu insens te; nulla acida, Rux l .: ulitate dotiatum, perfecte, & perpe do ei it Vcum, in Malla re propis rea a. subido, quoa vespiramui diversum, cujus pars puti Qx