장음표시 사용
461쪽
substantiae mephiticae a carbonibus per tubi interstitia transmittas , ut non jam aer purussi, sed aerat mosphaerico satis similis: &aquae principium ignotum satis phlogistici non hauriens, unde in vapores siccos reducatur, &ingas inflammabile convertatur , magna saltem ex parte in aqua coneliae sibi oceurrente a 4orbetur, atque dispergitur.
1 α principium ignotum in gas inflammabita
III. Iuxta hanc eandem sententiam aqua ingas innammabile converti nequit, nisi cum subsantiis ea diabilibus, aut combustibilibus de- componatur, quae solae aptae sunt phlogisticum suo principio ignoto suffcere - , & notum ab sorbere. Plura sane experimenta , ut nota se quente videbimus , satis probare videntur, sente uiam hanc felicis conjecturae, & ingeniosae hypothesis fines excedere. Corpora ardentia in aqua extincta. iis . NOTA II. Si in aqua extInguantαν trium regnorum corpora aut ignita, aut cano. dentia, aut fusa, experimento innoteseet, a. am re ipsa de compσni; neque ipsam in gas infammabile converti, ut diximus,, nisi eum
corporibus calcinabilibus, aut combustibilibus componatur. Fig. 6s, & 66 .
Praeparatio. Ad hoe periculum exstinctionis saetendum , in geos vas crystallinum AA BR aqua plenum super ingentem concham CC UU colloca. In vasa K N serreo, aut fictili, manubrio 'st ucto , cupellae forma corpus colloca ignitum . caudens, aut fusum, quod operculo mo
462쪽
η v . Additamenta νε iri o oper Ies , ut illud non detegas nisi in T in aqua vasis, & conchae. Hoc simplici apparatu haec videbis. . Primus effectar. I. Aurum, argentum, quae meta Ila perfecta sunt, nec im calcem convertuntur, adeoque phlogisticum non amittunt , experiment
probata in statu incandescentiae, imo ex iusionis, in Α Β nihil praebent , nisi Ias incombustib e nulla ratione inflammabili simile.
Altera II. Ferrum, carbo vegetabilis, & fossilis , Corpora phlogistico reserta , ita probata, ct eadem methodo gas Uerum inflammabita copiose Praebent, quo vas AMB cito repletur. Tertiar. . III. Sitiae, dc Iapides areno, qui phlogisti-Co Carent, & assinitatem aeri non habent eodem modo probati, et si maxime incensi nullum praebent gas inflammabile in Α M , sed tantum gas ineombusibile.
Euartus. IV. Stamnum, is regulus antimonii eodem modo probati dant copiosum gas inflammabile , Sed tanto impetu , tamque validis explosonibus , ut Saepios recipiens in frusta comminuintum procul conjiciant non levi experientium peraculo. Phaenomena decompositionis aqua. III 8. II. NOTA III. Exaeua theoria plura natiam
hac decompositionis Phaenomena facile
463쪽
explicabuntur, quae apte explicari nequeunt nisi supponamus , aquam modo in verum gas inflammabile converti, modo in aerem at mosphaericum magis minusve vitiatum, &. impu-
Xum. Exempli causa, Fig. 6s, ct εο
ino modo lanem auget. I. Iuxta hanc etheoriam explicabit ius quod saepius contingit quum migua aquae quantitas injicitur in oleum a Vens, aut in ingens incendium . Ignis non modo non extinguitur, ejus imis vis hac aqua augetur; ipsa enim cum substan- tiis phlogistico resertis sed ecomponens in Ue-σum gas inflammabile convertitur , qui cum
substantiis jam ignitis, aut candentibus simia .comburitur is agos , & agos
Si magnam aquae copiam in ignem iniicias. haec oppostum effectum parit : ignem extio guit corpora enim accensa quum aere sam-σata sunt aquam amplius non decomponunt primi vero aqua superiniecta huic saturationi essiciendae sussicit. Ruod igitur hujus aquae supreest non amplius decomponitur: ibi absorbetur natura non m lata, sive in vaporem partim aqueum, Dartim in gas convertitur mephiticum impurissimum . quod non modo combustionem non augeι; imo illi quam maxime adversatur .
II. Hac eadem theoria explicabitur quod iaincendiis sabterraneis contingit, ut in fodinis Carbonis, quae in terrae intimis successive ar- dent, ct consumuntur; & quarum incendium T s .vi 2
464쪽
α' . - ditamena violentius fit quum fons aliquis easu in IIlua
fertur. Aqua materiae incensae occurrens decomponitur r ejus principium notum, aer Furus, a carbono absorbetur.
Vulcani. Prἰuipium lanorum fi t verum ras Insam ma-hile, quod accensam intimi incendii vim augebit; tunc vero per veterem, aut novam telluris seis iuram erumpens horrendum Vulca ν spe taeulum exhibebit, magis, minusve dura-
838. -ΤΑIV. Quidquid difficultatis pra
feferat haec aquae decompositis a nobis exhibita; segre experimenta, quibus comprobatur eludi poterunt. Ceterum theoria haec minus fortasse, quam credi posset, communibus de aqua opinionibus adversatur.' In ραο communibur opinionibur consentiat. I. Semper innotuit, aquam omnium animam lium, dc vegetabili m compostionem ingredi ,
eorum esse unum ex constitutivis: eam his corporibus commixtam naturam mutare ut plurumum saltem , nec amplius in statu aqueo inveniri ; deinde ex his corporibus separatam, is pristinam naturam redire, & iterum aquam apparere: illam propterea unam este ex iis subsantiis priiseipiis, quarum partes homoge neae, aut heterogeneae naturam habent certam,& sandem se ex e quae innumeras diversas combinationes admittit, a nulla harum tamen destruitur. 15o7, 3 2I.
465쪽
R, Recens aquae decompositionis theoria o stendere videtur, partes aquae elementa res est beterogeneas ; quarum aliae aeri puro, seu de-phlogisticato similes sunt , aliae s miles sunt is aut fieri possunt gas infam morti: atque hae eduo. aquam effcere quum apta proportione miscentur; & separata nem amplius aqua m emere . Hinc apparet quam pauca sint, quae vetera theoriae a recens inventis addita sint. t Ion sanὰ
nova pissisa, ut quidam venent, creatur; ta tum paeucula quaedam physicae praeexistenti adduntur , cujus fundamenta aeterna sunt , dc immurabilia. Id. Quod de aquae decompositione observovimus , id quoque de aeris decompositione ob servari potest . . Aeris decompositΤΟ. Semper innotuit, fluidum, quod respiramus. esse unam ex lis subsanti ir prIncipiis , quae f omnium corporum compositionem ingredi unis rur; & quorum partes homogeneae, aut heterogeneae natinam habent certam, , immutabia Iem , quam nulla combinatio destruit , aue
Reeens hujus fluidi theoria ostendit sius:
partes elementarcs esse heterogeneas , quarum aliae aerem purissimum respirationi , ct combustioni aptissimum esciunt , aliae majori in copia aerem mephiticum effciunt, qui solitisrius nec respirationi , nec combustioni aptus est , qui tamen gas inephitico non est .confundendus . a 77s, r79οὶ Pars mephitica aeris , quem haurimus, segas in ephiticum quum acido cretaceo volatili commiscetur , & quocumque modo combinet
466쪽
44ε . Additamenta ive acula eretaceo, sive aliis corporibus quihusque, semper in suis essentia libumconstitativis in destructibilis, & immutabilirierseverat , quibus semper apta est evadere aer atismosphaericus, quum a combinationibus suis soluta in aeris atmosphaerici massam ingreditur , In qua cito partem suscipit aeris dephlogisticati, quam sua illi a finitas postulat.
ABDITAMENTA AD THEORIAM ENTIUM sENS DEILIUM .
. . OBSERVATIO. Jhiauae substantia est
a la ineffabilis, quae naturam visibilem irradiat, calefacit, dc maxima probabilitate ele-.orrcam effeti. In reliquo volumine triplicinae proprietate considerabitur; ut fluidum sci-Mcet lucidum, igneum, electricum.
Tum facultatum objectum est: opticae. nempe, toptracae , & dioptricae.
adnue munum vix nota phiIosophis naturae mysterium est.
467쪽
II. fluidum electricum pulcherrima noia
bis exhibet experimenta, atque phaenomena ἔnondum tamen certae theoriae subjicitur; quare quo plures admirandos effectus edit, eo magis hominum menti sese abscondere videtur.
Hi illius scilicet, quod staturam visibilem irradiat, ct colorat, certe pulcherrima physicae pars est. Illa saltem est , in qua principia magis certa erunt , & immutabilia, ubi magis vera scientia promovetur, atque perscitur. Nos vero nihil huic parti humanarum cognitionum ab annis quindecim, seu post novorum in entorum epocham additum fui se, neque iulam ulterius promotam fuisse videmus. Theoria nostra. Nostra Deis theoria termisis hujus para graphi circumscripta nobis nullo additamento i digere videtur; quum illa ulterius persci, aut extendi non posse videatur. In ea enim invenies notiones generces nitide' expositas , experimenta certa , figuras ipsas typographicasHegantes, dc rem plene exhibentes, Principia solida, eaque exacto ratiocinio adhibita, concμ dionem, claritatem. Lucis
468쪽
I. Lux est fluidum infinite ignue per radlas divergentes a corpore lucido emanans. pig. o, . ' Septem colores primigenii.
II. Quilibet lucis radius a corpore lucido ,
ut a sole, emanans sistem diverses molieula-- Tum speciebus constat , quae invicem separatae
septem didersos primigerios colores' pariunt , Colorum vero diversitas in vis bilibus objectis tantum L diveris lucidis moseculis Docedit , quas in oculos jaciunt, aut reflectunt. Hinc .eolorum theoria Ad in radris lucis ; da in objectis visibilibus radios hos jacientibus , aut reflectentibus. sueeessisa' propagaetio. III. Propagatiσ luris successiva est; Ac aso Iead nos septem ferme minutis adveniens uniformi ad sensum motu fertur, quo leucas ser- me Septuaginta quinque mille quovis minuto secundo pereureit. Ex hae velocitate immensa vis in radio Iu- Cis oriretur, nisi ve luti infinite parva esses ejus massa. Imago in oculo.
iantibus, aut reflecten ibus ad eculum perveniens eorum imaginem in retina accurate pingit. Hinc ob ουctorum imagines in oculo, & extrEoculum: hinc principia physca visionis , quibus magnitudo, re distantia objectorum visibilium colligi potest. Isatus
469쪽
V. In ea in medio quocumque lux Semper motu rectilineo sertur, nec directionem mutat. Hinc regulae directionis venatori, geometra pictori, astronomo. Hinc opticae lues, dc unia versa scientia radii directi . Motus rUrinus. VI. Lux a medio quovis in mδdizm magis, minusve re em oblique transiens refringitur, re directionem mutat. Hinc legas dio tνieae , hinc scientia radii reis fracti in aqua, in aere, in vitris planis, eo vexis, conea vis, in perspici lis, in te leseo mis, in microscopiis, in laterna magica . intus reflexus.
VII. Lux est fluidum perfecta elasiclum, de
quovis modo in corpus sibi impervium conjuciatur reflectitur sub angulo illi suae incidem, tiae aequali . Hinc leges cat tricae r hinc scientia radiit reflexi a quovis objecto, a speculis planis,sion Cavis, convexis, conicis, pyramidalibus, sylindricis, aliisque. SEPTEM PRIMIGENII LUCIs COLORES. Neutori inventi .
ei a Lσndinens societate itinem de componenς primus ostendit, . lucem non esse fluidum homogeneum, sed verum mixtum: lucem consis rae avreim diversis mois eniarum speciebus , qu
470쪽
sngulae diversa refrangibilitate praeditae sunt. in quae singulae diversum primigenium colorem
efficiunt. Hoc Neutoni singulare inventum est vera experimentalis lucis theoria Fig. io I. Neutoni inventum magnos in Gallia rumores excitavit, eo tempore, quo Carte si fabulae iomnium fere mentes sibi captivas effecerant. Experimento res tentata es , quod quum perperam ab Academico Mariotio esse-oum esset, Neutent theoria inter fabulas reis censi a suit, Anglia frustra reclamante. II. Illustris cardinalis Polini acus celebris in testi assecla qui Neutonum magni iaciens cauistus esse didicerat, censuit, antequam Neutoni sententia rejiceretur , summa cura, ac diligentia tanti viri experimenta esse iteranda . Et egregia prismata quum sibi compa rasset, qu
Iibus Neutonus coram Londineos Regia societate uεus erat, eadem omnino phaenomena iis
obtinuit, quae Neutonus obtimuerat. Re omni sedulitate discussa , dc phaenom nis, quibus Neutoniana theoria innititur, omni studio perpensis , liheras misκ ipse Neutono . quibus de Invento gratulabatur, & cognitae Periarati obsequium, ,etsi Cartes o addictus , rite prae stabat. , III. Pulcra Neutoni inventa , & mirae ejus
theoriae eo fato natae videntur, ut in Gallia plurimos semper adversarios haberent ex iis . qui magis litium, & contentionum, quam is ritatis amatores dici merentur.
miaeti experimenta. Anni sunt uiginhi, Qui viginti quinque quum
' Nor A. In secundo volumine historianimathematicae pag. 6o 3 , 511, 61o quid quia oricum rid .dsviatiοπε , di decompotrion om