장음표시 사용
121쪽
ael. Anautem sicutices in taeterbis ina emissua id hac b*bre, iduotidem sit latoternis, non ita liquet. diuum quidem est antiquum, quod labres hae non sunt calore vς- hem ta: attamen sciit ia haec tota discrimisiis plςm cst. i ς ui dx cxterno calore se sermo non est es*m semiris pessi ledrus Lbres calore μω esse vehemente3; nam dfinxnonnulli cassii, sicuti iam notauimus, in quibus calor ad xy-ctum intensus, mordax.& acris reperituri si aut e de interm loquamur, in febribus istis aliquando aevi anagno ipyerius hoc ide Galeno δε Thucisside,& experientia attestate n*grant incedio quare de neutro poterit calore verificari pro- utio illa, indeq; proposita diffidinas indeterminata relinquetu sed, s ita explicata verui. omne strumoris gen , si cuti iam prs monstratu in labrem edera potest pestii mei .
Si autem humoria. Inra: non eiusdeni sint temperatadii, nocnatur7s es etiam unifestileni generabunt calorem, sed dis
122쪽
sit,inde putrescente pituita,non tantum ad extra,sed etiam ad intra erit remissa caliditas. si autem putrescat bilis, ad intra calores maximi vigent, interioraq; uruntur, licetq; iiii huiusmodi febre exteriora aliquando frigeant, intonet tamen partes magno flagrant incendio i fiuntque febres lyppiriis consimiles. pariter si melancholica , quae aliorum humotu est combustio, in hac febre ad putredine deueniat, calorem ad intra acerrimum generat. si vero sanguis, non itantum facit incendium , quod quidem licet maenum sit, non tamen tam acrimoniam, quae in bile, & melancholia
putrescente reperitur:, accendit . quare ratione materiae
putrescentis modo remissa, modo intensa in partibus int , rioribus erit caliditas . Dictum etiam est, quod putredo humorum non in puncto consistit, sed sicut pernitiosa qualitas in febre hac modo est malor, modo est minor, ita di putredo modo magis intensa , modo magis remisia est. Vnde animaduertatur , si leuis est putredo, calor,etiam quod
N. iiii n=. 'in materia calida,&acri fundetur, crit remissus. & tunc eo
: i Ulla magis, quo materia minus calida, di minus acris, ut pituita, putrescenserit. si autcm puti edo intendatur, valita daq; lit,calor, licet in materia frigida,& non acri sundetur, erit intensus, coque magis, quo materia magis calida, dc magis acris, sicuti est ipsa bilis, putrescet. quapropter c lor iste gradum consequetur putredinis, & pro ratione i . sus modo internae partes maiori, modo minori flagra- bunt incendio odoq; calor erit magis,modo minus remissus. quapropter in partibus internis semper varius in febre pestileti pasciatictur calor.& hoc duplici de causa.s.& ratio, ne ditici litatis putresι cntis materis di ratione diuersitatis ipsius putredinis . Hanc autem caloris interni diuersitatem quotidiana comprobat experimita. aliqui enim febricitantes adeo interne uruntus , ut nec subtilium vestimentorii, nec linteoruni velamenta,neq, aliud quicquam praeter iam ditatem terre poloant.aliqui autem licet ardorem aliquem
123쪽
SEcundum signorum genus a lotio sumptum declaranis
dum sequitur,& no abs ratione.cu enim labris sit passio cordis,& arterinum limi cum venis eOmunicent, in quibus humores putrescintcs,dc precipite in putrida continua continentur, necessario vide in sequi urint immutatioλε ria sunt potissimum eolum,quae in verus, & arterin abundans, ratiam quati& peccant , litin Orun,indicivin. quare cum ex suppo. siuesse infetis omne humoris genus possit in schre ista putrescere, non bre pes ML unius gunctis tam sim in febre pestilenth lotium erit, sed diuersum pro diuursitate humoris, & pro diuersitate com coctionis, & atthetionis eiusdem, & pro diuersitate putre dinis apparebit. Albior apparcis urina,abundante pituita. flauioi Trocea , rubea , ignea . abundante bile . rubicundior, abundante sanguine. remittuntur praedicti omnes co lotes, abundante melancholia. Tenuis apparebit aliquando, dc est indicium summae cruditatu, summaeq; imbeciulitatis. turbida' aliquando apparent ex maxima ebullitione, fiuntQue similes solio iumentorum . quandoq; sunt liuidi coloris Uiocque ape in his febribus continge in s leoplumbi si colorem reserunt,& tunc stant signum vel e . tinctA caloris, vel maxinis humorum adultionis.qua doq; sunt nigrs,& hae ultimam tradicant Ernictem, habe res candem cum liuidis ed deteriorem, causam. nonnunc insint Clidae, & hoc ex maxima corruptione, & putre- cine.quandoq; olcosae vel substantia,vel colore Oleu refc1εtes,& hoc rai ione colhquationis.uuandoq; admodii spumosae,& hoc ratione crudorum spirituum in matei ia tersci ex multa ebutiuione genitotum. & ut in Enuua dicam,omne
124쪽
in febre peni-- Tmllam, mi Minimam in seprauitatulanti altis uillo continent, suntq; Quam simili iuridis lanorum, hoc ex που nudam su leui euenit putredine, ouae in humoribus Peccantibus re-νω που mim perili ur no Atini ex timore naturae non audentis, Vel M t Q ex eiusdis ominon agentis supra materiam peccantzm.
ni Gn0 seimpςr, agit , in proporta m qi .mλῖς jsi fpeg py9priam , quam potest, edit acti pestilenti nullum erite in .si,i 1 sex minat' gnum, nihilq serti ab hos habere poteribi Uius cum Omnia bona,malaq; simul lotia&bnem hanc cocoo mitati possint, quo febrem aliquam esIς pestilentem demostrare iacamus. Qir a ςm i xς pestilentes a lotio nullubabsapt. determi M signum,cur m omnia urinae gener Lbrcha ac sonsnmMri possiat,ita Lxplicandu a nobis crit Febri petulens, et lapius dixinius duo habe Praecipua; Fςh ε p i μ' fetu est perρitiosa,& venenata dualitas,altei ii eii putredo.
bris a putredine, praua illa qualitas in nullo consistit temperatncid nec ab ulla sensibili qualitate,sed ab intima tan- tum rei substantia prouenit. sicut Vei m non colore, non Iapore,non odore, nec alia mapitesta qualitate, sed ola experientia quoniam non ratione primarum , nec ali
rum , quae scnsibus subiacent, qualitatum agit.) cognosci mus; pariter praua illa,& pernitio a quae in humore in febribus pestiletibus putresccte inlidet, natura nulla alia potest via,quam ex istione ipsa di nosti, nullun q; aliud profert
in corpore summo signumQuoniam nec ratione temper
inenti, nec ratione alicuius sensibilis qualitatis suam profert actionem, quae actio a sola rei iptius intima pendet iubstantia hincq; euenit,necessarioq; cosequitur, quod istium supra malam hanc, & .prguam qualitatem nun Pancto
125쪽
ωre num pr*tiamsi eua ipsam , qua vires ,& prariiPuem vitales labesectantur. sicut. iupra venenum, quod a pro pria agat Italiantia. aslumptuni, lotium nihil indicare mutest; quoniam hoc ratione antipathiari& mn qualitatumi sensibilium agit; ita in febre vii a lotio nihil certi assi inari potest ; quoniam 'materia ire huiusmodi sebro peciacans naturam veneni, eiusque' emcaciam, modumq; agendi repraesentans, in urinam determinatam non potest in uehere mutationem, qua ipsa urina proprid si febris pe- silentis certum indicium. quare concludatur nec totiunt in labre pestilentia praua Oualitate ullam minationem Psiissec supra eandem aliquid certo attestari pollo b Alte . vim, quod in febre pestilenti adesse diximus . est putredo. Putredo autem cum sit humorum , humorum vero dista lentias, & qualitates in corpore nostro cxistentium cure urina ipsa demonstrare possit, moniam & ab his deciditur, eorumque varietates, & passiones repraesentant,ideos Iotium supra hanc alteram sebris pestilentis qualitate mcatad certi attestari poterit. quoniam autem humores in hac fibre peccantes, non unius sunt generis, de quoniam eorundem putredo non est uniformis, ideo nec Iotium in hac sebre unius tantum potest esse speciet, sed diuersum, prout de diuersi peccabunt humores,& prout putredo va via succedet: hincque euenit, ut in hac febre lotia modo sint tenuia, modo crassa,& turbida, modo alba, modo crocea, modo flammea, modo rubicunda, modo liuida, m do nigra, modo istida , di modo etiam laudabilia, ut alse quando similia admodum lotio eorum, qui inculpata de nunt sanitate, videantur. quod non ex alia prouenit cau- Ω , quam ex diuersitate humorum peecantium. & exd uersitate putredinis.qua propter lotia in fibre pestilanti amparentia,
Lotissim in f bre petalentiquod iudicari
126쪽
pestilenti quare aliquado sit sanorum lotio fimila,et iamragri tendat ad
pamu mi Spra malam qualitatem, sed supra 'ium
res, di putredinis modum aliquiadndicabunt. sicutu, prauat δὴ sola virtutum laesiones Quae ex proprii , Ut
iam duciarauimus , dignoscitur signis, coenoscimus ; ita qui peribita mores, qualisqi sit eorundiniputredo,a lotio habebimus Pulmi in s c pertaciosa subre ad malum
permutatione nullus adhuc dubitauit, cum pro colesso h atur,omnia mala hanc sthrem comomitari posse.sed uniciun remanet,quod virm excellentissimos in maximos traxit errores,scrupulu de lotio Videlicet.cur in hac sebre vriana laudabilis quadoq; appareat. cur j; sit admodu sanorum
miliam ita tollendum est. cum valida est putredo in humorinus,necessario immutatu otium, pro ratione a putredinis
ita diuerssem prodit: unde modo unam habet, modo altera speciem.si autem leuis sit putredomo necessario immutatio in urinas enuitur, sed quandoq; nullam videtur sub re, vessaltem mi mam mutationem. Vndiim pui iunt ianis, Maedubio procud a putresceistibus oriuntur humoribus, bileuis est tredo otium Iansrum lotio similllim aepe vide. mus,&a prima ad essione usio; aduertia 'iti incinodatem. ror,nina saepe apparet admodum laudabilis, hoc idem animaduerti in ali s cotingere putridis,dum vel ratione humo rum, vel ratione re, curationis non valida, nec intensi subsequeretur putredo Quod idem dum in jebre euenit pestilenti, non necessario sequitur urinae sensibilis immutaritio,sed in code fere statu permanet;vt parum absit a sanoqrum lotio, illiq; quam simillima appareat. & hoc quoniam ratione putredinis non est facta tu urina notabilis contum, batio, nec lata iacta est humorum agitatio, vi ab his ad alienam possit lotium alterari qualitate cum hac autem leui putredine potest valida consociati praua, ct maligna qualiatas, sicuti iam inter disterentias huiusce febris asseruimus,
127쪽
ratione cuius perniciosae qualitatis obrutae,& cocussae virtutes o ,prqcipuo aute vitales,concidunt, unde mors postea facile subsequitur. hiqi non ratione putredinis , quae minima est ; sed ratione piauae qualitatis, quae admodum viget, pereunt. Nec)mirum sit in subribus pestilentibus aegrotantes aliquando magis ex maligna perielitari elualitate,quam ex putredine: tum quoniam magis a natura nostra dissidet praua illa qualitas, quam putredo et tum etiam quo niam materiae consimiles, quae prauam adeptae sunt qua- qitatem, sarpe absque ulla putredine homines in mortem precipites ducunt, veneni efficaciam aequantes . Quapropter cum in febre pestilenti ut iam dictu est duo sint ; ait Tum putredo, alterum praua qualitas, ab hisque duobus fgrotanti mortis immineat periculum, non mirum sit, lotio leuem putredinem attestante, coctionemq; praeseferent aegrum a perniciosa necari quajitate . cum enim haec necessario non includat putredinem, nec putredo malam qualia talem,non tantum poterit aliquando utraq; stinui esse pariter intensa, vel remissa, sed quandoc; poterit esse putre do ingens ; minima autem illa perniciosa qualitas, & e conuerso poterit illa qualitas maligna validissima esse, leuissima existente putredine, in hocq; casu periculum mortis a Praua qualitate, in altero autem a putredine magis immunebit. Hanc sententiam experientia confirmat. Curantur
quandoque febres aliquae pestilentes, quar sicuti pluries
animaduertimus) a principio inuadentes a diuersis,prauisque symptomatibus concomitantur, cuiuscemodi sunt dolor capitis , ventriculi, dorsi, sitis inexhausta, inqui ludo maxima, calor vehemens, vigilis, colliquat iones, & tera huiuscemodi symptomata, si inuiqi cum his adest Iotium turbidum, crassum,& rubicundum, vel alterius praui coloris. quae febres, dia ex parte opportunis tractatur remedijs,solent vel in septima,vel in nona, vel in altera critica
128쪽
plomatibus, succedunt lotia boni coloris, substantiae laudabilisn quae coctione manifestam pra seserant, & tamen paucis post diebus, dii omnia silent mala, dunq; securitate,& salute portendit lotium, egrotantes vita cum morte commutat illoc no ulla euenit ratione, quam quonia,licet euicta
imi sit putrcdo, ut lotiti,infallibile coctionis,vel cruditatis signu
. . Utque terminatio prauorum symptomatum attestatur, non
in superata est perniciosia illa qualitas,cuius ratione iam fatigata natura in domanda putredine,vires ex no correcta ma' lignitate facile concidunt, unde mors aegro tantis subsequiatur. Hique, du pereunt,no vi putredinis,quae iam cuicta est ' - ι alias in declinatione uniuersali sparsa existente materia mors succedere posset sed ex perniciosae qualitatis violetia adhuc indomita,& vigente extinguuntur. Na dum a prima huiusce febris inuasione agrotantes tot prauis conflictai tur symptomatibus,haec vi putredinis cuius ista sunt sob les,& effectus propris) patiunt ur,non aute a praua hic pem dcr qualitate,cuius operationes no mediate iensibili alter tione,sed P solos edictus patefiunt. ab hac.n.lacultateS Oes,
di pr cipue vitales aulla pr sente sensibili alteratione, labe-nctatur, huiusq; est opus propriu earu virtutu debilitas,sicuti putredinis ia enarrata symptomata. unde correcta putredine haec quiescunt,totiumq; coctionem attestatur: at perniciosa, ct maligna no superata qualitate, vires eaedem extinguuntur , a quarum concidentia mors postea ineuitabiliter
Iuccedit. Quapropter cum haec duo, videlicet, mala qualiatas ct putredo febre constituant pestilentem, cumq; altera intendi cum alterius remissione possit, non sit mirum si vel domita, vel leui existente putredine,in febre pestilenti alia quando lotium laudabile adeo appareat,ut parum a sanoruresia dis M. urina abesse videatur. Quod licet talutem ratione praemon pestilenti stratae coctionis portendat, tamen in hac febre infidu est mre sit insidώm gnu quoniam nihil supra perniciosam,& prauam qualitate, Aenum cuim violentia tape nccantur aegrotanzes, attestatur. Hincis autem
129쪽
autem eorum pateat error, qui dum in febre pestilenti lotiuvident laudabile, simileq; sanorum lotio, iudicant febrem
eam pestilentem,non putridam,sed hecticam esse. in solaq; hectica tale apparere posse lotium astii mant;cum in hac, nisin humoribus,super quos attestatur lotium, peccatum sit. sed in ipsa solida cordis substantia febris insideat, in e dem putredinoso fixo existente calore. a qua cordis substatia cum nihil excidatur in febre, nec per excrementa, pr priam patefacere posse lauionem, dicunt. Sed haec sententia nequaquam recipienda venit. si enim tale lotium pe stilentem hectica attestaretur,procul dubio ex huiuscemodi omnes perirent febre.cum enim ex simplici confirmata hectica omnes moriantur, quis recepta in substantia cor
dis putredine, & praua illa qualitate, posset salutem sperare Θ at falsum est omnes eas febres pestilentes in quibus
putredinis vestigium nullum vel ex lolio, vel ex alijs apparet in mortem terminare. immo testor ego inter febres
Pestilentes eas praecipue, in quibus sola praeualet maligna qualitas,nullumq; vel minimum putredinis adest indicium, quae tamen ab his hecticae necessario iudicantur facile si
nari , hasque inter omnes, si recta,non autem mala vi co sueuerunt multi hanc exercentes artem ratione tractentur, facilem praecipue recipere curationem. immo paucissimi ex his,qui tali laborant febre, pereunt,& non sine ratione; in hac enim febre sola viget praua qualitas, at in cari ris vltra malignitatem additur & putredo maior, pro cuius ratione naaius etiam impendet aegrotanti periculum,&medico in medendo discrimen. longe enim difficilius est cum duobus, quam cum unico pugnare inimico. Vnde cum illis pestilentibus febribus,in quibus vigeat putredo, duo naturae valide aduersentur; in eis autem, in quibus vel domita, vel leuis est putredo , unica resistat mala qualitas, hae multo facilius, quam illae, curationem recipient, in hisq; magis,quam in illis, agrotantes salutem sperare poterunt.
130쪽
multo enim sacilius, dum a putredine non concomῖtatin superari potest illa mala qualitas, quam si eadem eidem coiuncta foret putredini. talesq; febres precipue mites apparent, & sspe aegrotantes , astantesq;, di medic an unquaeludunt, quoniam non praesente valida humorum putredine, praua non subsequiantur symptomatao indeque sgrotae teS non anguntur, nec cruciantur, ideo* & sibiipsis, & csteris , dum bene se 'abere existimant, imponunt, cum t men a praua, de perniciosa illa qualitate vires omnes, &praecipue vitales, labefactentur; nisi g, hi ab excellenti, e pertoq; curentur medico, etiam sensim nulla sensibili Febres pestile dolorosa alteratione extinguuntur. Hic autem animaduem res, quae mites tatur, dum diximus, inter febres pestilentes eas mites , bo Videntμr, qμα nignasci: apparere, in quibus, quoniam vel leuis , vel doni, νς taci sim. ta est putredo , nulla subsequantur molesta symptomata, quod non omnis kbris pestilens, quae mitis videatur ratione leuis, vel domitae putredinis talis apparet. sed alij da tur casus, in quibus ingens viget putredo multaq; adest humorum prauitas ,& tamen sgrotantes belle habere via dentur, vel cum non febricitent, vel perparum, videtur γmorbus in totum benignus,cum tamen in totum sit exitialis. hoc euenit,cum nativus calor no ob timorem, quoniam natura nihil a consilio agit , sedprae imbecillitate a concoctione abstinet. ubi enim a praua& perniciosa qualitate vires admodum debilitamur, natura imbecillis lacta coctionem materiae non aggreditur , humorem*, qui mo hum excitauit, non attingit. unde non ictata coctione,nec Iabor sequitur,febrisq; vel nulla, vel minima est idem euenit, quod in exterioribus,in quibus, dum partes a pra, ua tentamur fluxione , natura prae infirmitate humoris morbum excitantis coctionem non attingit funde cum d lares, & febres in saniet generatione contingat, pariter p ta
humorum coctione,non tentante coctionem natura,nec labor, nec dolor sequitur , sebiisq; vel millima,vel nul la su