장음표시 사용
181쪽
lentes motbi, ex illosiccoemanare. Vnde cum in Critone corruptione prauoru humorti nullo pacto conijcere valea mus,no posIumus no negare, quod pestileti morbo affectus non fueriti fateortii in linc. rotate prauitate insigne misi co lainq; humor u maximiliumores hi erant duplices,alter talis acris D moida nervitierat,& copiose Fr alvu eAcreta alter erat bilis atra, qua natura cu ad crus derivare molita esset,idq; inembra omne humoris molem capere nopotuisset,residuit recurrens ad caput ascendit; unde duo cosequuta sunt,scilicet pusula nigrae,& insania furiosa,& hoc iure, ut monebat Galenus,explicans Hippocratis locum dis ' 'centis, quae in medicationibus,educere oporteat, ubi decla . rabat ab atra bile fieri pustulas nigras, & deliria; cui ira, temeritas, atque immanitas coniunguntur . , in autem hi duo humores in Critone qualitate superabudanteS, & qua. . luatis prauitate in des in principio morbi ita violenter comoti tuerint, uti deiectioncs plures mera , ct biliosae descen ' derent, fuerit m crure usque ad talum abstinus a i , , b amateria,cuius portio ad partes superiores recurres cerebru i Occupauit, ita ut simul & ad superiora,&ad inferiora materia comoueretur, n6 miru,si Geri morte p uentus fuerit. o, in Critone .n. decretoria no decernetia,cu symptomata,&
signa lethalia ut pustulae nigrae,& insania furiosa his anne t ' qxa essent et2alia existetia uxta Hippocratis dogmata, mor tib ditem instare portendebant. qui etiam docebat, cruda, & im sect... temcocta, atque in malos abscestus conuersa,mortem aliquan- 6.
do indicare, ut factum est in casu isto, qui consimilis est, &conformatur alteri eiusde sententiae asserentis; Morbis qui- Lib. 4 Aph. a zbuslibet incipientibus atra bilis siue supra exierit, siue infra Iethale esse; iacet enim in hoc no exierit atra bilis,vel supra vel infra, supra tamen, ct infra commota est, & partes superiores, & inferiores. occupauit. qua ratione casus hic summoperedethalis . iuitiMortuus est igitur Crito non vi pestia
182쪽
lentis morbi. Sed ex violentia prauorum saccorum qua,
late superabundantium cum natura a copia grauata, & aqualitate stimulata eorum tentaret excretionem , dum ad huc crudi,& nullo pacto ab eade natura domiti essent . tu re pateat,Galeni sententiam de sectione renae in cius histoaria exponeda positam nullo pacto ad pestilentes posse pro trahi febres. Sed quoniam sunt & duo alia Galeni loca;
qus possent hi ad confirmandam eorum sententiam in mea dium proferre; ne ullus in hac re supersit scrupulus; ideo &de his duo verba habeamus, veritatemq; rei patefaciamus. In historia mulieris, quae apud Tisamenum decumbcbat; λδ 3 ερ ι in fine Hippocrates . nec erat remedio locus. p res ιλ μ se' admonet Galenus interpretandam esse Venae si ctionem. igitur ubi locus sit, commonefacit Galenus san guinem mittendum este.Si iliteri dum Hippocrates, in hi
. . storia Calui Larisset dicebat, nihil remediis est profectu in is, Hi dubitabat Galenus, an per haec vota posset coniicere, de traditu ne ei sit sanguis, vel rion, cum sub nomine remediickukj raris possit dici,Hippocratem milsionem fanhumis appellasse
neus,de quo 1 igitur & in hoc , & in illo aegro venae sectionem admitti: Epid. an laia Galenus, qui tamen pestilenti morbo laborauerunt , pra uerit pestilauti cipue autem hic secundus, qui constitutioni re pestilenti morbo, O sub adscriptus est. At si recto lucc loca per damus, videbimus pictumi con- etiam ad rem nostram haec. cadem nihil perJinere. primos ιμ-ς. de muliere apud Tisamenum decumbente, qui s. affirmare potest eam pestilenti morbo detentam fuisse Θ cum nec apa pareat ex ipso Hippocrate, sub quo cado aegrotauerit , affectusq;,quo de tenta fuit extiterit Ileos,ex inflamatione me: . J . 1 testinoru genitus orbus ex sui natura perniciosissimus, lethalissimus, tamcisi nullus addatur ei pestilens affectus; qui idem motbustetiam est acutissimus, ita ut saepe eadem die , vcl postridie mortem, vel saltem virium omnimodam prostrationem alterat, cuius ratione sepissime in eo nec ieiactioni venae, nec altat remedio lacua esse potest. De Cau
183쪽
t so autem illo,sicut & de caeteris post pestilentem constitu . tionein in eodem catalogo descriptis, qui verba, & nrdi . .vist, . nem Hippocratis, Galeniq; expositionem recte considera uerit, non poterit non affirmare eos sub pestilenti coelo noaegrotasse, nec ex eorum esse numero, qui pestilentiae tempore languerunt , postquam enim Hippocrates communi arratione & anni constitutionem,& caeli statum, & morbos subsequentes, pestem p ipsam summo ordine explicasset, ante hiitorias particulariu morboru subiungit haec ver 'i ba. De syis post tempestate.ex quibus clare liquet no sub pestilenti coelo, sed post pestilentia ipsam hos omnes, quo- Lib. I. Uid. ru deinde particularcs historias explicauit, grotasse, quod sect.2.ux.73 idem innuens clare Galenus dicebat, sed cum hos fgros aliud morborum genus tenere, ac cCmmemoratos ab eo in pestilenti constitutione . quod idein confirmare potissit tuum Anaxionis potest historia inter eas descripta, in qua vultum omnino pestilentis morbi adest, non dicam india Lib.3. H. Eium,sed nec coniectura. Quapropter:maror, cum tam cia stre-3.ς . 3βloquuti sint & Hippocrateς, & Galenus , quomodo im Menti sint, qui alterant hos aegros pestiferis morbis fgrotasse. sed magis mirandum est de eo, qui Philisci, Sileni, &Herophontis historias, tanquam cxemplaria pestillatis mor sibi proposuit, cum toto coelo errauerit,indicans hos sub pe hin Oilenti coelo, & pestilenti aikctu labo asse, cum neutrum horum veritati consonet, ut supra abunde monstratum est. caluus autem iste, de quo ultimo loco dicitum est , non eη pestifero morbo, sed ex assectu consimili et,vi cuius & Crito extinctus ibit, necatus est;& ideo,ut unde digressiis sum regrediar, licet in casibus praedi is ex Galeni mentet xenae sectio probetur . non tamen hinc concita di potest in pesii ubai febre,& in reliquis huiuscemodi morbis sanauinis milato MOII conuenire,quar no tantum in ciprcssis praedictis aegrotantibus a Galeno innuitur prodesse potuisse,sed etia in multis aliis particularibur aegrotantibus, quoru historias ena -: ii si racit
184쪽
- . custatem enodare tentantes, rem me p
ridae in cuius sorma acuantum ruunt 2
185쪽
huiuscembdi febris ratio postulat viribus secanda erit votia, cum ita harum curatione nullum commodius, utiliusve praesidiunt esse videatur so tione re r. hacqueintention nim: catibus tantu acti ut, Aeti aulum eκ Rum,quos aemu latus cst Auic amas, in pelitantibus fibribus venae se Gionem ad militie. Porro sententia hax,quae in duas . secta est partes, quo ad primam cum nostrie,ac veritati, quantumea fert opinio, consentiat,acoeptanda erit. quo ad secundam, quoniam discriminis plota est, diligenti examine dis scutiatur. Febres, quς nuc pretiumra inuadunt, nec ullas initio pestilentiae notas tecum hasent quas tamen suspicatrisuturas esse pestilentes, inc habent latione causatum vel
externarum, vel intimarum .externae inulae sunt contagiu, ct coelum pestilcns;intcina: iunt prauitas. & corruptio hu-- ri et . Imore ubi hoc contigerit ratione cauis externan si coma '. et inium tollas, & ambientivaeris malam corrigas, quantum
urte fieri poterit, qualitatem, dico, quod tales febres tam tum veniunt curande, tanquam pureidae, non ut pestile0tes: alias contagio vagante,& sub coelo pestilciati.quilibet morbus dicendus esset, longe a veritate,& ab experiuntu, pestilens; sique diligens sit Medicuso aeger et o diat, ascaueat ab externis causis, non crinsuspicandum de iebre pestilenti: si tame aliqua ratione praedictarum, causarum externarum praesentium superesset suspicio, nihilominus curatio huius febris, cum ea non sit pessalam, non coincidet cucuratione pestilentis febris; &ideo sectio venae,quae in hac competit, non potest dici competere febri pestilenti. Si autem contagium non inhibeatur, nec aeris prauitas corri tur quorum ratione immineat certo kbris pestilens dico in hac ratione superuenturiassectus pestilentis Mon esse staculi nec in praeseruatione conuenire diximus secandam venam. quoniam ubi periclitandum sit de vaeibus, talis euaacuatio omittenda est. ubi autem haec suspicio contigerit ra
tione cause inter e,quia in febricitante adsint prauio corrupti
186쪽
rupti humores, vel qui iam putruerint, vel qui iam putre, scere incipiant, dico hanc febrem non tantum futuram, sed a principio etiam esse pestilentem, licet hoc: ab initio non ita pateat.dicoq; in hac Medico, qui acerrimi sit iudicij, quique possit illam febrem certo iudicare, aegrotantem india gere, ne indiscriminatim parata remedia eum in mortem Praecipitent. censeoq; in hac, perinde ac in priori, non esinsecandam venam; si enim in priori non est, quia vires in ea labant , secanda vena, nec in posteriori,quar vere erit pesti' lens, & cuius ratione vires labefactabuntur, & succumbet, eadem admittenda eriti non enim tantum, ubi vires lar puent, sed etiam ubi languidet necessario suturae sint, vena sectio excludenda venit, cuius merito Galenus in libro de
Iib. Orib. M cibis boni, & mali succi dicebat, no absq; rat ione Medicos maiβς tunc temporis in illis pestilentibus auectibus venae secti'PmpΠφρ ne abstinuisse, quandoquidem vires resbhic ita ut . si aut huiuscemodi febris a principio nec pestilens ,Iae ulla pestilentis signa secum habere videatur , hoc non alia contingi ratione , nisi quia circainitia omnia imbecilliora apparent; di ideo cum in harum febrium initio totam non deprompserit materia peccans prauam qualitatem, cuinq; nond8 virtutes concusi, sint, non apparent pestilentes, quae tamca Medico praestanti pestilentes iudicari possent . quapro pter credo ego hancsententiam inuectam esse solum in ex cusationem eorum, qui tales febres a principio non int fre suturas esse pestilentes agnoscunt', indeq; sine rationetectionem venae administrant . quas si certo indicarent ita turas esse pestilentes . non possum mihi persuaderetem in eis venae sectionem administraturos fore. At vltra hare re
darguat hos, & confirmet has subres ab initio esse pestilesmites, numeratio dierum in hisceiebribus iaciunda, per quar cognoscent febres has . quas ab initio non pinilentes supreponunt, esse a prima inuasione pestilentes. cum lisc dierum.
numeratio certOI BOI reddat. tale genus febrium usicat A
187쪽
esse qgritudinem,& no duos morbos;& quonia & crista, de
mutationes Omnes a prima die numerabutur. Cum autem
asserunt has febres, quae a principio nullas pestilentiae notas secum serunt, aliquando degenerare in pestilentes, vel hoc intelligunt in casu, in quo unus morbus alteri superu nit:& tunc cum sint extra terminos prisentis controuersiae, nihil ad nos facit dictum eorum. vel intelligunt in casu, in quo eadem febris, quae non erat pestilens , pestilens eu dat,& tunc dico hoc non posse contingere, nisi ex causis ea ternis, de quibus abunde superius actum est, in quo casu demonstratum est,quando venae sectio administranda veniat; si enim ex causa interna hoc contigerit, hoc non poterit es se ratione ipsius morbi,qui sui natura prava no est adeptus conditionem, sed hoc euenit tantum ex Medici vel ignorantia, vel negligentia,seu ex aegrotantis inobedientia,auem importuna remediorum aciministratione, vel insceluci,& male fortunata occasione:quoru ratione licet materia Putrescens prauam acquirens qualitatem febrem procreare
queat pestilentem quo casu licebit quidem stante priori febre secare venam nihilominus hic non erit casus pestile iis febris, nec in eius contemplationem administranda voni et haec sanguinis missio. Qui autem semper in his casibus cum a principio febrem non pestilentem,quam morbi progressu postea pestiletem agnoscunt, indicarint ad nouae ma intus m
teriar motum refugiant, nunquam verae declinationis indi- mumae mβ-ci nec veri status,nec aliorum temporum v eram rationem bribus pes .auhabere possunt, sed penEs hos semper omnia indistincte,ac sit a uocius
confine manerent, semper imminente motu alterius nouar Putrescentis materiae, nec hinc unquam unitatem morboruseruare possent. quorum exempla plurima cum Hippocra tes, & Galenus enumerauerint, in illis tamen nunquam in eisdem ne minimum quide huius nouq materiae motus vera
hum factum est. Materia quidem pestilentis Κbris, quae in
loco ignobili , longeq; a principalibus me ris putrest hu
188쪽
c mouetvri ex .morboq; , qui salubris videbatur, lathale Propalans casum, aegrotantes in extremum vitae discrimen praecipitat: attamen hic vinca est materia peccans ,& unus est morbus , cui adaptari nullatenus nouae motus materiae
potest. nihilominus hi sunt illi casus,in quibus inexperti Medici, qui febrem a principio integru non cognouerunt, dui uitiem ,& periculum ingens eκ commotione materiae ad
loca nobilia, & principalia diiq; signa cluis si a quae prius
non ita in summo erant febris pestilentis ex virtutum coimcussione , ct languore animadbertunt, ad nouae materiae tu confugientes ab imperitia non cogniti morbi se expedire nituntur. inare si ex non pestilentibus pestilentes fiat res , hoc non ex noua putrescente materia I sed ex cat sis praedictis, quibus eadem, quae prius putrescebat, malo ria,nouam e X putrcium,noua ve cX causa acquirat qualita tem, continget; unde ex non pestilentibus in pestilentes dogenerabunt, in quibus semper hoc axioma verum erit, numquam ratione: pestilentis aflectussecandam esse venam.Euhis igitur liquet in febre pestilenti vehae sectionem nullat nus admittendam esse, sed cum veniat minoranda materia, sanguinetaq; detrahere ad exonerandam natura, & ad oba fructiones tollendas,& corpus euentandum non solum, iuviislari quandoq; conueniat, sed etiam nonnunquam necessitas inti euae siet, erit ne via,qua huic indicationi satisfacere absq; aegrotantis discrimine, nec vires dissoluendo, nec spiritus exhauriendo queamus ξ erit profecto, ut mature hanc rem constaso ad iactau ecrantip Iersipotest. Si enim sanguinem mittamus,qui nota materia in mr vcnam latam,nec assatim essuat,quorum ratione copio feb. pol. qua retolutio causatur, sed qui guttatim ,& perfia agenda st simillas xenas, per quas etiam consilescat natura nonnun in sanguinem impurum, & molegrauantem excernere, set vir, huic indicationi de minoranda materia tuto, &chm utilitate ingenti iacere satis ppterimphtalis autem sat Iau guinis
189쪽
u t ab intimis partibus, in quibus solet incchidium adesita di morbi inaes,i di etiam a superitinti Ad quael repens materia peccansi solet diuersa producere sidua & ludolia suriplomata. in manibusq; nostris est,eam modo piosioruna modo parciorem reddere candem modo acceleram; Modo protrahere, sinendo,ut JOssiori imperie, diciori bre Di ςὸ 'sanguimSiluamittat educa tur, quarta talis iuuaui, '2
nradi linil inbui imorbis aeracitatruncta lebrati adwm ruta est ut etia la uentibus viribus in tali casu summa cautilitate a prudenti Medico a diuinistratipossit ut milies euperientia , ct f licissimo rei epentu eso eλpertus sum .iria Per nans DOR ta in cyonerat austa ed --a sorde materia, quae praua, ct maliguai qualitato cor Ipsum obsederat,vires,quae concitarat, roboramur , pulsψsq;. Qui paruus,& languidus erat, maior statim; ab hac euaquatione, ct vehementior factus est. quapropter adeo tuta est talis languinis missio, ut non tantum ea tempore, quo 'vires no iunt collapsari, sed etiam cumdang lent; diimmclud in totumnuint prostratae;quoniam tunc, nulla conueni erilest emacuatio, tui & sumima cum utilitath administrari potestaias emadmodu autem hanc: hirudinui administratione dis quia spiritus, sicuti venae sterio facere .in sumst , non in tam exhauri tum quia valide a partibus internis reuelletu Potest , in primas,ac Mirpiniui modum . Icbro; similiter
190쪽
tione, quia & euacuat non dissipando spiritus, & multum
ad reuellendum pollet , admodum opportunam censeo, quam Apollonius in ea vehementi pestilentia, quae Asiam pera rabat,in seipso ut refert Oribasius seeliciter expertus docuit alios prospere hac uti,cuius merito multi, qui hanc in usum receperunt, saluati sunt, praecipue autem hi, in quiabus signa plenitudinis extitissent, qtubus'; hac mediante sanguinis copiam minuissent. Si autem casu detur, ut harefieri no possint,deficientibus, aut hirudinibus, aut ministro idoneo, vel renuente qgro, vel impedimento alio existet te,succedant cucurbitulae scarificatae, quae partibus superioribus nequaquam applicentur, sed interioribus tantum, sicuti ad ilia, ad nates, & ad coxas, non autem ad spatulas,
nec e regione thoracis, quoniam a corde reuellendum, &euacuandum,no ad ipsum attrahendum est. licetq; aliquiubus videatur in his locis appositas cucurbitulas conuenire, quia Hentro ad circunferentiam ducunt,indeq; materiam a corde ad extimas partes trahere possunt, tamen hoc pro confesso habeatur etiam multum nocuas esse,materiam,quq reliquum corporis occupat, ad partes superiores, ad linsumq; thoracem astrahendo.animaduertatur etiam ex hac appositione maiorem virium resolutionem in aliquibus sue cedere, ac timendam esse,quam ex praedicta exposita hirudinum applicatione ;quoniam per has violetus fit attractus, magnaq; fit agitatio humorum, S summa cum celeritate,
quorum nullum est in hirudinibus applicitis fit haec act o. quare ubi hae applicari possint, semper totior, & eligendamaois est harum applicatio, quam cucurbitularum. quae t men lape etiam post hirudines administrandae veniunt,sicuti cum illae minorationi materiar in totum non satisfecerint, vel habita e moratione adhuc validiorem a partubus internis desidciamus, ct tentamus reuulsilonem, cuiusmodi est potissimum casus Rusfi, videlicet, cum calor naturalis suilacatur, partesq; exicriores refrigeratur, semper