장음표시 사용
201쪽
cum . Constituamus igitur in hac sebre pro minoranda
materia non conuenire pharmacum. per pharmacum autem intelligatur id, quod elective purgat, de quo controuersa est quaestio ; quoniam de leniente pharmaco alia portest . & debet esse ratio. cum enim de sanguinis missione cogitauerimus, vel ad medicamenta alterantia, & conc quentia deueniendum erit, nulli dubium est, 2 lenita prius aluo, & vijs communibus ab excrementis expurgati , haec cogitanda erunt. Ista autem alui lenitio duplici potest parari via, scilicet vel pharmaco lenienti, vel clysterio. quoruutrunq; probo, sed hac distinctione habita , quod ubi tauaum seces erunt excludenci, clysteria praeferantur: ubi autem & viae etiam superiores emundandae erunt ob pra edentes cruditates Mu propter aliquam aliam consimilem occasionem, velbaluus admodum siptica fuerit, in usum, veniat potius pharmacum leniens, quam clystere. clysteria Non sint acria, qus erunt imponenda ; quia exagitant mat riam, & corpus calefaciunt, sed lenia, quae refrigerare, &.praus qualitati simul aduersari possint; ut si pro decocti ne cum herbis lenientibus, & refrigerantibus admisceat tur rosarum flores, dictami solia, iuniperi baccae, cortices citri, & consimilia, quorum magna est sylva,addito ψlevsiolaceo, vel amigdalarum dulcium cum melle rosaceo, o. saccaro rubeo. Pharmaca lenientia pauca sunt,sus in usum hunc ivenire possint. inter cstera erit Manna con lenientis .ina, nisi ad intus magnum sit incendium, febrisq; sit ex g rere ardentium, quoniam tunc vitanda erit; cum enim ut uoddam mellis genus, facile in corpore bilioso, & .ubi suincendium, vertitur in bilem. Syrupus rosatus solutivus ma
me etiam mihi pro tur , si recens sit, & rectissime paratus ; quoniam ratione rosarum aduersatur prauae qualitati, in moderata tamen exhibeatur quantitate ; quoniam si plurimum eius in notabili quantitate assumatur, ex lenienti
sit medicamentu elective purganS, unde postea vitiores Vertere.
Attii lenitis quibus procuranda in seripesilavit.
202쪽
teretur. Agaricu etiam summopere comendo, parce, &re. Otat cum ratione sumptum. hic enim ad venena hausta effi- ' ζ cax est antidotus, unde & euacuando multum prodesse '' terit. Epithymi, senaeq; decoctio in iure pulli, vel stillatse' tia aqua confecta, additis fioribus cordialibus , do qux ς rum nocumenta tollere postiant, at me etiam laudantur, Thalnarindos etiam propono: sed quoniam vias exaspe- rant, ubi obstructiones validae sint, earumque sit timor. mon ita tuto eorum usum commendo. An cassia conueniat ratione humectationis propriae , potest esse dubiuni tamen eam etia quandoq; admittere, at non sola sed veli admixta mera Galeni, vel speciebus de arrhodo, vel aliquo simili medicamento, quod possit eius humiditatem restangere, membraq; interna roboram. hanc autem praecipue eis,hendam duco, ubi viaelexasperatae Brent., lenientiaram; . medicamentoruusus desideraretur; quo casu excepto eam omnino dimitterem. Haec sunt ea pharmaca quae mihi pro bantur in casu nostro,quorum pro diuersitate maderiat pec cantis, es assumentis status, unum magis ; quam alterum a prudenti medico eligatur. in quorum usu hoc repeta an, madueri edum esse,ut solum abundantibus superfluitatibus, vePire ventriculo, vel in teris communibus ductuum vi, 4n usum veniant. his .enim non praesentibus, ad excludem das seces clisteriai lema satisfacienti quot casu si illa exhi. beantur, poterit corum vis ad intra venas forsan permea. re, ibique materiam crudam quoquo pacto exagitare. t i Medicamentum autem Rufii, pillulas de tribus , cari taq; similia pharmaca prudens praetereo ; quoniam eorum caliditatem in principio huius labris timeo ae V lidiora a tem praetermitto , quoniam lenientia tantum. & non es villiu purgantia exhibenda este,commenta. . it . t ue
203쪽
c m concoque' ἁ-,ct asterantibus, ct euacuantibus a L 'it ministranis insitare sedilem L Cap. X XIII.
IMminuta materia, medicus ad mllendas obstructi
pes, de ad residui coctionem,& altet attonem accedatis obstructiones tollentur per eadem remedia, per quaebc ctio procurabitur ι in quorum usu semper vitentur ea, quae has manutenere, vel augere possunta concoquentia sint eas quae materiam peccantem respiciant, ynde pro diuersitate: bumoris peccantis diuersa assumenda Gunt.' Ita materiac l
co acetosae, strupus de acetositate citri huiuscemodi acida 'eqmedicamenta in consimili casu semper alijs praeferantur Hrupus rosatus recens, strupus des co,&Omnes cic tacet syrupum de agresta, det succo granatorum,mirtiuum,t consimiles consulto praetermitto; quoniam exhibiti ni Mium obstructiones ob eorumdstrictionem adaugent.di- .luantur hi strupi cum decoctionibus earundem, vel similiu herbarum, ut pote acetosae, hepation sonci,reliquorumq; cicoraceorum. In materia frigida sit in usu mel rosaceum,oximes simplex, sympus de scordeo,*rupus de corticibus citri, strupus de betonica, decoctiones sint ex hsdem, vel similibus , utpote agrimonio, myrrhide , seminibus citri radicibus tormentillς, pentaphilli, Gentianae, dictami aubi, & quae huiusce sunt classis. Si autem materia fuerit melancholica , sit syrupus de pomis, syrupus de succo horaginis, strupus sabor Regis., quod si materia adustionem acquisierit, omnibus praeferatur strupus de fumaria. pro dilutione parentur decoctiones ex ijdem,ex quibus sympi Erimae exsormati sunt. Parentur ellectuaria ad alterationem, & proa bibenda.
pulsandam prauam , dc venenatam qualitatem, exhibenda. u tum ante cibum, tum ante strupum in materia calida conserua acetosae, &iconterua acetositatis citri, de
aro rosaceo, additu margaritis, fragminus lapillorum. ear ad preci
204쪽
precioserum corallis, quae pretiosa medicamenta, modo
sint sincera, non adulterata, quantum possint cor roborare,
experti, & prudentes Medici testari possunt . his addi pstest seme acetosae, comu Vnicomis, cornu ceruinum , os de corde cerui, terra Melitensis, terra Anatolia, bolus Arinena, de qua licet sit inter medicos discrimen, tamen ea ad mentem Galeni accipiatur, quae lutei est coloris, & plura alia similia,quorum in praeseruationis capite meminina .diluantur, & distemperentur haec ellectuaria, si ingens sit calor ad intra, febrisq; sit valida, vel tempus aestiuum,& val ' de calidum existat, cum succo.citri, vel succo limoniam, vel aliquo consimili. si vero omnia haec non ita instent, sympi praedicti in materia calida ad hunc essectum assumantur. Si materia fuerit frigida, fiat ex conserua scordei, & cx c strua st chados, ex conserua cardi benedicti, ex conserua scabiosae,ex construa Dianthos, ex conserua betonicae, pulueres miscedi sint ex scordeo,dictamo Cretico,scabiosa,ex radicibus tormentillae, gentianae, angelicae,imperatoriar,dictami albi,Zedoariar,myrrhae,seminibus citri, seminibus cardi benedicti, corticibus citri,baccis iuniperi, incorporentur simul cum syrupis in materia frigida administrandis: quod si his addatur portio humoris melancol ici, admisceatur c
serua boraginis, conserua melille, conserua fumariae. Haec autem, si cum ratione exhibita fuerint , poterunt & materia peccante alterare, & praua, ac venenata qualitate refrangere. Vitet aute Medicus semper in utraq; materia excessum,
ne videlicet aut in materia salida nimium refrigidet, vel in frigida nimium calefaciat;sed modo haec, modo illa in i ii v dicamenta cum his admisceat, vel cum illis, temperet* eo rum usum, prout ratio,& medendi indicationes suadebunt. Piaueres eri Quod si cllectuaria haec ita in forma solida parata vel tam
hibend . renuente, vel medico noua parante, dimittantur, plurima in potuin usum venire possunt. sicuti eaedem pulueres cum
aqua rosacra exhibita ,vel si febris admittat virium d
205쪽
hllitas hoc indicet , addita portiuncula vini odoratI, omnibus autem praeferatur simaragdus in tenuissimum polline ar te redactus ad nouem, vel decem grana cum ijsdem liquo' ribus mixtus. secundum ab hoc locum habeant margaritae, caeteriq; lapilli pretiosi eodem modo parati. quibus si aurifolia a Gmisceantur, non erit inutile, ut nonnulli falso ima' ginati sunt, experimenta,& antiquorum authoritates abnei gantes. bolus Armena succedit una cum terra Melitensi,&. ea, quae ex Anatolia desertur,quae apud Turcas in maxima habetur existimatione, coloris albi , sigillo imperatolio imsculpta, cuius in aliquibus ego maximu vidi experimctum. succus rutae caprariae,glaregae dictae, depuratus in hoc casuetia valde prodesse potest , & mirum prodit essectu, sed Ovalde insuauis sit, iubeo ero per balneum Mariae destillari, scuti & plurima alia consimilia ex praedictis medicamentis
pharmaca. praeci E aut e meoicamenis hoc exhibendum Propono, quo me0 marte composito figlicissimo cum sucrcessu frequentissime utor. Sumatur succus glaregae dicta', succus acetosis, succus scordet,succus citri ad pondus libri unius pro singulo quoque, quibus addatur Theriacet optumae uncia una, omnia misteantur simul,& macerentur in aqua tepida, postea in duplici vase destillentur; hinc hab Litur aqua, cuius usus est ab uncia semis usque ad unciam unam ante cibum tam mam,quam vesperi, cui prout ratio mihi, vel medendi methodus nonnunquam dictat praedi, .ctorum medicamentorum nonnihil admisceo, habeoq; medicamentum valde potens in domanda, & euincenda febris pestilentis praua qualitate, ut rei eventus mihi longa experientia,feliciq; usu comprobauit. Antidotus de sanguinibiis a Galeno in propriis libris descripta mire proderit in pesti- letibus assectibus, Mithridatum etia consimilem, sed maiorem habet efficatiam. Theriacam tamen omnibus antidotispr pono,ut quae in essectibus venenatis maiori vigeat, qua
qua scordes compostia. Antidoti emhibendas
206쪽
ego habeo, & filicissimum usum, cuius drachmam summo mane singulis diebus exhibeo, cum video prauam qualit rem intendi, vires dei jci, corpus refrigerari, simpliciaq; illa iam dicta, & facile parabilia inefficacia, &inualida esst, iubeoq; ut superbibant, vel haustum vini generos, seu puri, seu lymphali cumraliquo liquore ex praedictis,& hoc cum
intensam caliditatem non timeam.quod si haec mihi negotium facescat,vel ei admisceo conseruas refrigerantes:vel si hoc non sufficiat ad remittedam caliditatem in minori quam lata litate ita mixtam exhibeo, ad semidrachmam,vel etiam ad scrupulum descendens, easque coseruas ad sesqui drachma, di ultra etiam commiscens. Plurimae ad harum similitudi, in consectar circunisuntur antidoti, a recentioribus do scripte, ab ijsdemq; summe celebratae, quibus tamen ego illas,in hoc magis antiquitati, quam nouissimis his hominibbus tribuens, pr fero . quorum descriptiones tum apr - pri)sa uuaoribus, tum a nonnullis scriptoribus, qui ha&in
' . ivnu collegerunt, petantur. Medicamentum Rusti ex aloe,
ammoniaco,& myrrha quod posteritas turbatis ponderitibus , & mutato ammoniaco in crocum,deprauauit in mo hi procressu administretur, vel solum,uel temperatum, pr ut morbus indicabit. Lapis quidam Bezaar ad. nos ex In dijs Orientalibus aduectus, cuius etiam antiqui meminere,u multis pro efficacissima huius febris antidoto celabraturi
cui ego nihil attestari possum , quoniam nec hunc ne manibus ivnquam habui, nec eius experimentiainvidi ; aut feta quare hunc relinquo fidei eorum, qui hoc se expertos esse profitentur: Plura aliaad hanc eandem intentionem pos sem reeensere sed sufficAnt ea, qtur enarrata sunt,cum ea x taesum promnere decreuerim, quorum certus usus ,& certa expetientia mihi innoviit aliorum enim:omnium usum non tant mantiquitatis; ἰ& celeberrimorum virorum itinii moni proficuum comprobare, sed etiam meo periculos
de longa experientia confirmare possum. Ad pririli tum
207쪽
mautem confirmationem prudens medicus vel simplicia, vel composita, accipiendo plurima sibi ad expugnandam, de domandam materiei peccantis prauam, & venenatam qu litatem, efficacia,& valida remedia parare poterit. Quibus cum praedictis concoquentibus in usum positis, di oblini, etiones tollere, & materiam peccantem concoquere, & per .i di v iii Iniciosam qualitatem alterare, & superare procurabit. Qua prauam qualitatem non tantum per interius assumpta , sed indieamentactiam per exterius applicita medicamenta oppugnare de- exterius applibet; unde parentur epithemata, inunctiones, linimenta, canda in febre emplastra,& sacculi, quae omnia supra regionem cordis ain ps ζης posita, cor ipsum roborando prauam qualitatem refrangere, & remittere possint. Epithemata parentur ex sillatithsaquis, sicuti ex aqua melissae, borasinis, acetois, solaci, DO diuis ,rosarum, scordei lauandula, spics, & similibus ad ... mimis speciebus cordialibus,pulveribus odoratis , aromatibus, Zearticis,addito vino generoso,& aceto resaceo; coponantur autu modo magis restigerant la,modo minus, prout occasio docebit, & peccantium humorum indicatio si debit, semper cauendo ab his, qus adstringere multu posisnt ; quoniam talia potius constipando, & Obstruendo nocere, quam alterando, iuuare possunt. Haec autem epithemata non tantum laudo, ut cx aquis enarratis,aut similibus Parentur, sed etiam summopereicommendo, ut ex succis Praedictarum herbarum, cum recentes , & depurati haberi Possunt, componantur: quorum succorum usum maxima urgente necessitate,& in casibus fere desperatis summa cuaegrotantium utilitare nonnunquam expertus sum. ratio. rumihi dictauit, ri efficacior esset succus,quam aqua inde per sublimationem extracta: his tamen succis etiam admisceantur cadem, quae superius addenda esse stillatiiijs aqui ,com memorauimus. administrenturhsc epithemata calida ins sis panis cocco, vel purpura tinctis supra cordis regionem isti bus adminitiatis inungatur locus inunctionibus que Vin eti ci N forme
208쪽
formentur ex unguento rosaceo Melae, ex unguento sanda lino, ex unguento citrino,additis specicbus cordialibus,ves quibusdam aromatibus, seu seminibus,seu radicibus berearticis, vel etiam addita portiuncula vel Mithridati, vel Theriacae: quod si h c non satisfaciant, parentur linimenta ex Theriaca ipsa, succo citri, vel limonum diluta, cui etiam possent addi pulveres praedicti generis, quae Theriaca ratione caliditatis, & antipathiae potest validissime venenatam qualitatem ad extra euocare. Emplastra componi debent ex iam enumeratis herbis contusis, additis aromatibus a dicibus, & seminibus,& reliquis rebus, quae aleNipharma. ca vi donata sint, iam propositis, & succis praedictis imbuatur, impinguenturq; oleo rolaceo, cheyrino,anethino, c stino, ex iuniperi baccis facto,de gariolitis, vel aliquo alio consimili; inter quq primum habeat locum oleum de sco pionibus di simplex, & compositum. Ex quibus scorpi nibus solet parari aliud oleu valde copositu,& apud omnes Chymictus celeberrimum, vulgo oleu Clemetis appellatu quod &in veneno assumpto,& in pestiletibus affectibus ad mirabiles edit est Utus, semimortuos patientes reuiuiscere faciens. quod oleu in casu isto summopere commendo , si eo solo loci arteriarum exteriores, & cordis regio inungatur. Sacculi ad eande intentionem possunt parari ex ijsdem rebus iam commemoratis, commiscendo flores, & folia herbarum odorata, semina, radices , cortices, aromata, gummata, succos concretos , & omnia ea, quae sicca su stantia contundi possunt:quae omnia simul mixta in sacculo stricco cocco, vel purpura insecto, & vlignis odorati suffimigato, & calefacto super regionem cordis applicentur. consulto hic stereo sacculum illum in praeseruatione laudatum ex arsenico, auripigmento, & similibus confectum;
quoniam ratione febris praesentis, in qua illa adeo sicca, &calida non conueniunt, importunum esset, & periculi plenum remedium. His autem praedictis, & cum ratione ad i
209쪽
bitis, poterimus qualitatem venenatam, & perniciosam cor ipsum roborando refrangere, & alterationem materiei peccantis procurare. Quibus,vel singulis eorum, vel pluribus pro ratione morbi, & occasionis tum interius, tum ext rius peractis, si fieri poterit, morbusq; via naturali sit supcirandus, possumus sperare coctionem materiae peccantis, qua habita cogitandu erit de pharmaco pro cuacuatione materis iam eui . Attamen ante pharmaci administratio . Nem considerandum est,an natura aliquam moliatur excre e tione siue per euacuationem, siue per abscessum; si enim h h 'quid simile tentaverit natura, quiescendum est, quod ipsa. ' . T natura a proprio opere cessauerit: quae si integre nidi au uiisdiici rit, nihil medico agendum erit, sed totum id naturae est permittendum ; qus enim iudicantur, & iudicata sunt interi tib Agre, neque mouere, neque nouare aliquid siue medicamen ib. ζ' ζto,siue aliter irritando, sed sinere oportet. Vbi vero integre iudicatum non fuerit,id,quod deficit, nos supplere debe-,mus. qua de re in usum tantummodo veniat pharmacum, ivcl cum natura quieuerit, vel in proprio opere imperiecto iudicauerit: quo casu habeatur deletius pharmacorum,qugmateriam peccantem educere quidem possint, sed non valde corpus exagitare, di debilitare ; Vnde mihi nec scam incum, nec turbithi, nec colochyutis, nec elleborus, nec quae huiusce sunt cladsis, ullo pacto probantur; cum enim. febris pestilens sit cum putredine, & corruptione valida, a
quibus deducuntur humores ad naturam quandam venena etiam, cuius ratione vires debilitantur, & languent, tutius est insistere in mitioribus medicamentis, quam in illis veheme i itioribus. quapropter qui pillulas cochias, qui Euphorbiti, di similia proponunt medicamenta, a me damnaturinec mihi a ... Persuadere possum, quemquam horum excellentissimorum virorum, qui haec proposuerut,ausum fuisse illis uti,& ma- Nime cum haec contra rationem,& Galenum ipsum in usum ,
210쪽
mis abhorret pharmacum,consistente morbo ob fatigatam eo tempore vim animalem, quid dicendum erit de pharmaco in morbo , in quo vix vires vitales validae possunt esse ἡquare dimittantur ista vehementiora, di mitiora praeserantur: unde in bile educenda Rhabarbarum, in pituita Agaricum, in melancholia sena,& epithimum, caeteraq; , quae huius sunt ordinis, & quae inter benedicta pharmaca a recetioribus enumerantur, in hunc usum veniant. Quod si ob rebellem materiam cogamur aliquando ad elleeuiaria,&composita pharmaca descendere, sumantur ea, quae valde
correcta sunt, sicuti Triphera persical, Diaphinicon, Esse,ctuarium rosatum Mesue, & in moderata quantitate pradictis addantur; pNparentur autem cum decoctionibus fiorum cordialium , cum rebus odoratis, admixtis nonnullis, quae vim beZearticam habeant, corq; ipsum a venenata tueri qualitate possint; ut sunt semina citri, scordeum , os de corde cerui, myrrhis, & similia, & sint,quantum fieri poterit, suavia; quod additis quibusdam dulcioribus, sicuti sy-rupo aceto: o,vel de succo acetosar,vel violato, vel rosaceo recente;vel de acetositate citri, vel consimili procurabatur. . Huiuscemodi medicamelis administratis, speradum est, euacuationem humorum peccantium fieri maxima cum aegri &tolerantia, & vetilitate: : quibus eductis alteri indicationi satisfactum erit, videlicet restigerationi intenis; nam ultra quod concoquentia in parte hanc praestare debeant, hanc Refrigeratio eandem corporis refrigerationem perfecte assequemur,du quando habea putrestentes humores, a quibus corpus incalescebat, eu turinfeb. pe- cuabimus. Hanc autem restigeratione aliquando non pha stilenti, O qui maco, nec se rupistatum opportunis procurabimus,sed pota tentanda. tu aquae frigid , quς nonnunquam iniebre pestileti in usum venit. quod fit, cum febris est exi dentibus, naturam causonidis retinet, magnum ad intra incendium habens. tuc
enim coctionis siqnis apparentibus in vigore febris, sitiente aegro copiore ebibita aqua frigida su nu acta adiumemian t ri tum