장음표시 사용
231쪽
coctionis opere motus distrahit. Somnus, & Vigilia mode somnus, in rata sint, Vtraq; enim si modum excesserint, malum. λm- vigilia. nus diurnus, ubi in nocte dormiat aeger, est fugiendus, solumque, nocturnis instantibus vigiliis,concedendus. Quod si non dormiat,arte procuretur, adhibendo leuiora; quoniam grauiora, cum stupefacientia sint, stante virium imbecillit, te , quae fere semper hanc concomitatur febrem, valde suspecta sunt, cum vires extinguere nimia stupefactione poΩsint. Quod si vigiliae cum tali virium languore valde instet, abstineat medicus ab his, quae interius exhibentur, & solum exterioribus agat, sicuti inunctionibus, linimentis, odoramentis , balneis ad extremas partes factis, & similibus, a quibus timenda non sit virium dissolutio. Si autem non via gilia , sed somnus superfluat quod semper est malum, cum omnes febres somniculoste timendς sint) excitentur pati tes odoramentis, & suffumigijs factis ex aceto, in quo he har attenuantes ebullierint, sicuti origanula, pulegium, thymum, maiorana, saluta, starchas, di huiusmodi. praeterea frictionibus, ligaturis, cucurbitulis vel scarificatis, vel non scarificatis , reuellatur materia ad partes inferiores. quod si materia in cerebro proprium affectum inducat, cerebro per propria medicamenta ,& morbo propo
tionata attendatur. Omnia animi mollita a Ammam
cidentia vitentur, sint hilares patientes,lae iam ii vivant,& bene sperent,Diuinu implorantes auxilium,cuius Ope ,
232쪽
- MEDICI, AC PHILOSOPHIF AVENTINI. AFFECTI BV sPARTICULARIBUS.
Enici ea prestantia esla debet, ut non tantum circa illos morbos, qui freque tius accidunt, quorumq; exactissima ab authoribus habetur pertractatio, bene se gerat, sed etiam . ut in eis, qui raro eueniunt, quosq; praxim communiter docentes vel neglexerunt, Vel ignorauerunt,ita se praebeat, vir cta cum ratione, opportuna in his administrando medica- meta, miseros aegrotantes,artis nostrae implorantes auxiliuvet negligentia, vel ignorantia non cludat ; ita enim agendo praestantem medicum se eine ostendet , & dignum, cui' aegrotantium salus, di hominum vita fideliter,& merito comitti possit. Qua de resum tant hoc referat, & cum inter morbos ego nonnulloS, qui raro contingunt,& quoru tractatio a communiter medicinam facientibus non habetur , aliquando homines infestare adnotauerim , de his cu praecipue inter caeteros nonnulli periculosissimi existant, saepissimeq; mortem aegrotantibus inferant) hic agere decreui, tum ut unicuiq; pateam, metiam t eorum recta cura di ratio innotescat. Vnde monitus in his raris aegritudinibus hoc consequetur Medicus, ut si aegros hisce morbis i borantes sanitati restituere ob eorum saeuiticin quando
233쪽
non possit , saltem apposite ad fanandum curando opportuna, conuenientiaq, adhibeat medicamenta, &innoxie' cum ratione medendo discernat , recteq; iudicet de futuro aegritudinis euentu. inter hos primum habeat locum cerebri inflammatio. qua declarata ad caeteros descendam,sis gulorum essentiam, causas , tagna, &i curationem proponens, & explicans. De Cerebri inflammatione o Cap. Primo.
APprehendit aliquando cerebrum inflammatio , cuius
tanta est violentia, ut inde aegrotantes intra quarta
diem sispius morti succumbant, cum invadit hic affectus; apprehedit patientem ingens capitis dolor, qur P occiput collo, & uniuersae spinae communicatur, a quo statim deperdia .
tur sensus, tum externi, tum interni, solusq; remanet m
tus, qui adeo nonnunquam in his aegrotantibus validus est, ut vix quandoq; loco contineri queant. quamprimum enim correpti sunt hoc morbo deperdito, unoquoq; sensu exubunt aegri, quemcunque inordinatum motum tentanterimodo cruribus & peaibus, modo toto corpore se agitantes, praecipue autem manibus,partes superiores, licet non semper , saepius tamen, inuadunt, easq; toto conatu distrahere nituntur , ut interdum viderim ego mulieres hoc morbo detentas omnes crines dilaniasse,& totam faciem unguibus propriss dilacerasse, sicuti etiam & viros hac e dem aegritudine deprehesos totam fere barbam sibi euetilentes idem fecisse conspexerim. procedente morbo lamguescit corpus, ad motumq; impotens redditur.hi semper sine voce manent, nec ullum vestigium sensus retinent;cum nec si etiam sertiter pungantui respondere, aut annum re posse videantur . accedente hoc morbo, una invadit acu itissima,& intensissima febris, que eundem semper conc , mitatur atactum,cum tanta tamen febre, nec, si potu sise causa quaeraras, quid gustare tentantummo nihil ncc cibi nec potus Vn- nonsentiant.
234쪽
quam admittunt. Horum omnium causa est inflammaso, substantia,corpusq; ipsum cerebri occupas.cuius ratione ita deperduntur vlatutes rectrices, cu cerebruper propriam,& innatam temperiem munia sua exequatur, ut nec dignoscere affectum ipsum, nec citera queant: unde licet in par-lte neruosa spiritus animales non uni intercepti, tamen, quia
his mens fgrotat, & deprehensa est, nec dolorem, nec quid molestum ad extra persentiunt, interius tamen cum supra modum asiligantur, adsitq; incendium maximum, irritata natura est in causa illius motus voluntari , qui non potest tolli,non obstructis, vel occlusis neruis ipsis. Febris autem huic morbo connectitur ; quoniam cum inflammatio sidvalida, & sit in membro principali, necessario ad hunc cone sis . sequitur febris. Huius inflammationis causa est sanguis si per calefactus, vel admodum biliosus, qui affatim irruens ad partes superiores, cerebri corpus, & partes eius intemnas, ipsiusq; substantiam occupans in eo figitur, firmaturqis ac inflammationem facit; per inflammationem nunc intelligamus omnem tumorem calidum, siue pura inflammatio, sive erysipelas,sive ex utrisq; mixtus affectus fuerit. Huiux signa ex praedictis sumantur, quibus hoc addatur,quod facies in huius morbi principio satis rubet, & fere tumet;oculi autem prscipue rubent, & in his venae sanguine plenae apparere solent,coastantesq; , ac fixi prominent. Praedicta Signa obseruantes habebimus ea , per quae distinguitur hic affectus a caeteris, qui huic similes existentes cerebrum occueerebri in lam pant. Ab Epilepsia ditari, quoniam licet in.utrisq; depermatio quomo- dantur sensus interiores, & exteriores, di in utrisque adsit disserat ite motus,tamen in Epilepsia est motus conuulsivus, in hoc augeris morbis re tem est voluntarius; praeterea in Epilepsia spuma ex omrebro occupan procedere consueuit, quae nunquam in hoc aiketu videtur, ε cui etiam necessario febris acuta connectitur,quod non est
in epilepsia. Ab apoplexia distinguitur, quoniam in apoplaxia tollitur & motus, di sensus, at in isto soli sensus desunt,
235쪽
nofi m 6tus. praeterea apoplexiae necessario non adiungitu . febris,immo raro in ea,&salubriter esiquando apparere soletat in hoc febris acuta admodum de necessitate connectitur. A phrenitide autem distat; quoniam in phrenitide est delirium, & non deperduntur sensus, quorum neutrum cst in isto affectu . Videtur quidem consimilis phrenitidi
hic morbus ratione affectionis, & ratione loci affecti; qumniam in utrisq; est instammatio, &in utrisque instammatur cerebrum, tamen maxime differunt ratione partis ,&.loqaffecti; quoniam in phrenitide potius est inflammatio in me branis, quam in cerebro ipso ,& praecipue in tenui, aqua communicatur.& ipsi cerebro inflammatio, potissimumq; parti eius exteriori, & contangenti membranam: at in ista internas cerebri partes, ciusque ventriculos, & propriam substantiam inflammatio occupat.qua de re casus hic grauior est, quam ille, magisq; lethalis, & potissimum cit hae
inflammationes magnae existentes partem frigidam, materiarq; peccati improportionatam occupent: unde saepe euenire solet, ut partem ipsam patientem fere corrumpant, &ad Eangraenam deducant: quapropter dicebat Hippocrates casum hunc ab alijs non animaduersum,cosiderans. Quibus Lib. 7. Apho. cerebrum sphacclatum est,in tribus diebus pereunt, si vero II. hos euaserint,sani fiunt. per sphacetum autem hic, Ut monet Galenus in commento, intelligit non fustam, & colam i pletam partis corruptionem; quoniam haec sanationem nuadmittit, sed quae est in fieri, imminetq; ob inflammatio. nis magnitudinem. Qui autem hoc patiuntur , velociter ηὐpereunt, tum quoniam morbus est grauissimus, tum quoa ξ' ' 'niam pars maxime principalis admodum laesa est. quod si tamen contingat,aegrum tribus primis diebus superuiuere, ct ad diem quartum peruenire, postumus sperare, & morabum declinaturum fore, & vires ita sortes esse,ut morbum superare possint. quod ubi contigerit, in aegro nulla erit memoria praetcritorum . non recordatur enim nec morbi,
236쪽
nec alterius rei ad morbum ipsiim pertinentis, tantiam hoe vidi in nonnullis, qui saluati fuere, quod conflue meminerunt se valde anxios, & angustiatos fuisse,magnumq; in metum persensisse, non tamen quid distincte enarrare potuerunt. Huius morbi meminit etiam Hippocrates lib. tertio de morbis iub nomine sphaceli, seu syderationis ipsius corebri . ubi habet, quod in his caput dolet, & cervix, & spina.quod intelligas,dum hic morbus patientem aggredituri hoc enim facto sensus omnes externos, & internos amittunt. quod docere voluit exemplo auditus, & loquutionis, dum inquit, quod illi non audiunt, & quod de repente o mutescunt. subdit, his sanguinem e naribus defluere, quod non est uniuersale signum, sed aliquibus tantum peculiare. quibus si copiosior fluat, indicium est ex morbo conualit rum aegrum. si parce autem, & stillet tanttim , contrarium enunciabit. qu6d autem,ut inquit, hi liuescant, est in casu, in quo iam natura succumbente vere cerebrum sphacelatur; dum enim est spes salutis, no liuent,sed potius rubent Gratantes. Huius morbi narrationem aemulatus est lib. secumdo de morbis,sed paulo aliter: quae omnia fere in idem cin. Q s incidunt, exponenda tamen ea ratione, qua nOS morbum . , hunc iam explicaulinus. De cerebri inflammatione loquutine eerebri in - sunt etiam Paulus, Aetius,& Oribasius ex Philumeno,quos famatione an aemulatus est etiam Avicenas in huius morbi explicatione, loquuti simi a- sed eorum casus non est huic, quem nos explicamus, consi-
η AMbore milis. quoniam isti asierunt in hac cerebrum inflammatum ita intumescere, ut suturae capitis disparentur. quod dictu nedum verificatur in casu nostro, sed nec apud me est pos sibile, cu suturae ex graui ictu non ita facile dissolui, di dispat ari possint, nedum quod imaginari queat, ex tumore interno hoc accidere posse, nisi forsan hoc in puerulis admittatur, in quibus suturaru ligamenta mollissima existunt,cartilaginosaq; corpora nondum ossea sunt facta. praeterea
addunt subsequi nauseam multam in illis, bili'; vomitum
237쪽
saperuenire, quorum neutrum in casu nostro reperitur , nisi forsan hoc ante factam inflammationem acciderit,ut semel in uno vidi, qui in primo morbi insultu copiosissime eu nauit, statimq; facta inflammatione, & sensus exteriores,&interiores amittoes ab omni euacuatione quieuit.De Eryssipelate etiam cerebridoquuti sunt, scd signa nostra non ponunt, & addunt in hoc dolorem totius capitis adesse, & videri sgrotantibus flammam in ipso cerebro habere, quae duo iure consequuntur quidem ad erysipelas; sed cum p sea omnem sensum, S cognitionem luc tollat, non pollunt esse signa praesentis morbi. quare pro habendis huius signis
recurratur ad ea,quae ego declaraui, & enarraui, constituamusq; morbum hunc um iit in staminatio vel simplex, vel erysipelatides, esse intemperiem calidam cercbri cum marieria, & cum tumore. quapropter pro eius curatione inditrabitur,xt materia in cerebri substantia contenta evacuetur, di ipsum cerebru restigeretur euacuabitur ista materiaci r trocedet, vel e corpore educat: retrocedet, vel impulsa, vel attracta a corpore:educet, vel sensibiliter, vel insensibiliter, materia in non pol retrocedere,nisi prius corpus sit euacua tu. Et ideo primo totu evacuadum est. Secundo ita agend est, ut materia retrocedat. retrocedet autem,vel si reprim tur, vel si retrahatur. Tertio debemus materiam discutere, & resolueren suis loco,& tempore restigerare. An pos. sit Medicus his indicationibus satisfacere, vel non. dixerim unum, scilicet aro hoc contingere, ut huiuscemodi aegrotantes saluentur ; quoniam tanta est huius morbi quities, ut cercbrum ipsum ad gangrsnam utplurimum deducat, nisq; ex arte statim opportuna adhibeantur medicamenta, citissime percut, ct maxime,ubi vires aegrotantis imbecilles erunt,potissimum cu has nullo modo restaurare possimus; ad oblata enim nequaquam apti sunt, solisq; exterioribus auxilijs hic agere possimus. Vbi tamen vires sortes erunt, curuia talaterna instammati en in acutis morbis uni-
238쪽
ea sit salutis spes ipsa virium sertitudo,si cstera cito, trici& cum ratione administrentur, possimus quoquo pacto salutem, licui semper cu maximo aegrotantis descrimine,& periculo iperare. Pro executione autem indicationum propositarum ita procedendum erit. pro totius corporis euacuatione statim secanda est vena interna brachij dextri, ubi sit magna plenitudo: vel si no adsit plenitudo, humeraria, promissa alui lenitione per leniens,& refrigerans clystere, non per acre; acria enim per partem post partem calefaciendo magis inflammant, & affectum praeter naturam adaugent, febremq; intensissimam, di acutam, quae huic assectui comnectitur , magis accendunt. Venae sectio sit copiosa, repetaturq, eadem die ex altera humeraria. interim reprime tia, &actu frigida adhibeatur. opportuna ad hoc sunt oxi rhedina ex oleo rosaceo completo, no omphacino, addita quarta parte aceti ad penetrationem, quibus totum synciaput optime abrasum continue madefiat. Sed quoniam hic huminum est incendium, magis laudo irrigationes, & E hrochas cotinue adhibitas, & factas ex decoctionibus he harum refrigerantium, sicuti exendi uia, lactuca, latro, semperuiuo, violis, portulaca, acetosa, & similibus, qua actu stigida in continuo sint usu super sinciput admodum Embrochae stillantis; possimi etiam cessantibus Embrochis, parari emplastra ex praedictis herbis contusis, admixtis corundem succis , oleisq; refrigerantibus, addita portiti cula aceti rosati . haecq; frigida actu applicentur: quae cum
incaluerint, remoueantur,& repetantur. hocque modo in
morbi principio, & praecipue, si tempus stiuum fuerit,agatur His refrigerare, & materiam repercutere poterimus: quam eandem materiam a cerebro retrahemus revulsioniabus, & derivationibus. pro quibus satisfacient cucurbit te scarificats, quq plurimae sint,& prolande incidantur, quae postea etiam repetantur, sed ubi non sit magna urgentia non scarificats. ad idem iacient fi ictiones,& ligaturae do
239쪽
Iorosae miremarum partium . quae etiam balneari possunt decoctionibus herbarum refrigerantium, sed quae sint actu calida . ita enim actuali caliditate possunt reuellere, potemtiali autem stigiditate refiigerabunt, & vaporisus illis cerebrum demulcere poterunt. fiant aute hqc ex folijs rosarum, violarum, maluarum, lactucarum,salicis, & huiusnodi,quibus semper aliquid chamarmeli addatur ad aliquam discus.
sionem, & faciliorem transmissionem. ad eandem intentio nem exulcerantia humeris, &lpatulis apposita facient,uuj-
bus ego aliquando vius um cum ordino successTea ex c tharidibus formando. Pro derivatione conuenient hirudivines post aures applicatae, lectioi venarum sub linqua si
aegrotantes admitterent, satis commoda esset, Sed illis uniuersalioribus praemissis, factisq; predictis revulsionibus hoc unum maxime laudo, cui potissimumattribuo sanitate in nonnullis ex tali morbo recuperatam . Videscet missio nem sanquinis ex naribus, Quam hirudinibus ad narium peianitiores partes applicitis habeo,nitorq;, ut copiose effluae sanguis, vel hsdem repetitis, vel ad nares apposita spongia aliquo liquore relaxante, non tamen calidiori imbuta, vel saltem in aqua dulci calida infusa. hinc maxime subleuaturi cerebrum, alleuiat*q; natura morbus, si fieri dabitur,vnqua aliqua via, superabitur . quo casu remittamur refrigera
tia illa,& ouo ad actualem,& quo ad potentialem frigiditatein , admisceanturq; praedictis tunc aliqua temperata, vel leuiter discutientia, sicuti exirrhodino oleum chamem linum,embrochis illis malua, flores chamarmeli, meliloti, semina fontigraeci, lini, radices altheae, & consitallaC quae aliqualiter discutere valeant, quorum usum postea declinate morbo solus erit vel nullis admistis, vel paucioribus refrigerantibus. sternutatoria etiam tunc temporis, iam euacuato cerebro, & inclinante morbo adhibeantur, & aliqua Odoramenta,quae non sint grauia, nec caput replere possint
administretur. Et dum hic omnia fiunt, semper habeatur
240쪽
esuus lubrica, & si non sponte fluat, ex lenientibus clysterubus, ut supra dictum est venter leniaturi & quoniam in his
aliquando non prodit lotium, non exurgente virtute ad munus suum, ubi hoc euenerit, ad imum ventrem apponatur vesica semiplena oleo calido, vel aliquo decocto relaxante. inungatur idem locus oleo amigdalarum amararum, oleo de scorpionibus, & Queatur cum his , quae virtutem eXciatare, & relaxare possint. Hsc quoad medicamenta,quoad victum, raro est, quod ante quartam veniat cibus Oilare. S, quoniam,vel primis tribus diebus pereunt,&sic cibandi occasio praeteriit, vel his transactis ad quartam perueniunt, quo rempore, si res ex voto successura sit, incipii aegrotantes releuari, & aliquo modo sensus recuperare, &tunc cibandi sunt.sed cu omnimoda inaedia praecesserit,non statim pleno victu uti debent, sed tenuiter alantur,cotentiq; sint ferculo in iure pulli tenuioris, vel alterato cum seminibus communibus, abstineantq; a .vino,quo ad praesens nofuerit totius morbi uniuersalis, & manifesta declinatio,quo tempore vinum bibant, sed pauciferum,& lymphatum, la gloriq; cibo utantur, qui pro ratione virium, & morbi prς- cedentis expediat tuncq; poterunt aegrotantes pharmaco electivo ab humoribus calidioribus expurgari, ut intcgrhomnis morbi causa amoueatur.
De se plexia a sanguine . Cap. II.
APoplexiam fieri ab humore frigido, viscido, & Iem
to,sit vel pituita, vel humor melancholicus, reple te,& 'bstruente cerebri ventriculos,cuius ratione vis animalis ad partes inferiores defluere non possir, Vnde aegrota tes motu,et sensu una cum detentione principum faculi tum priuenturi nemo non nouit, omnesq, scribentes de hac pertractant. At Hippocrates quarto regiminis acuto
rum docuit etiam hanc fieri a sanguine, ut ibidem declar uit Galenus in commento vigesimo tertio, &vigesimo si ptimos