장음표시 사용
361쪽
santia, aptaq; ad eorumdem destructionem , & dissolutionem. At sententia haec sensui contradicit, nam rabientes, dum liquida auersantur, non propriam temperaturam, an In rabidis ara vel tumida, vel sicca sit, perpendunt,& dignoscunt, nec ra- sit summas tione,sed sensu ad fugicndos liquores ducuntur. Eam aude insignem siccitatem, quam hi in rabidis hominibus suppo-mlnt, nec ex pulsu, nec ex habitu, nec ex facie,nec ex alio
sensibili signo quo adsensum enim in his immutati no sunt
ego unquam deprehendere potui. Quae tamen, ubi sum
ma est ut in hecticis, & marasmatis facile cognosci potesta Nonnulli ab eadem siccitate auspicati dixere hos formid re non solida, sed liquida, quoniam haec sua subtilitate ingredientia meatus ventriculi exsiccatos,valde eos Ledui.ad cuius laesionein consentientibus cerebri membranis, laeditur imaginatio, quae postea est in causa huius formidinis. Opinio haec supponit marasmatum ventriculum, eiusq; penetrationem,cuius ratione laedatur, a liquidis, quq a veritate longe distant, cum tantae siccitatis ventriculi nulla sint signa: nec ea penetratio, si detur,possit tantam afferre laesionem, ut humida inde auersentur, alias in marasmatis, & in his, in quibus hectica est ventriculi, similis fieret penetratio, sitimilisq; la lio, cuius oppositum experientia docet. Ali1 pr babilem adducentes causam dixerunt, quod cum in rabie correptis spuina circa os obuersetur,& corde liquescant,si his liquida offeruntur, phantasia in eis excitat imaginati nem liquidi ipsos extinguentis, cum ex paruis Occasioni- bus in aegris horribilium imaginatio excitetur, ut in labricia , tantibus apparet, qui ex paruis lineamentis parietum imagi . anantur animalia farra, unde timent,& clamanta ad cuius co- .i tot r.
formitatem ex imaginatione huius liquidi 'extinguentis dia . 'tarcunt excitari in rabidis formidinem humidori'. Porro p. abis G se cherrima est lisc ratio, & satis probabilis, non tamen ad- per baut spumittenda; quia spumam circa os non omnes rabientes hari mina circa ori
362쪽
antequam spuma ad os eorum obuersetur, liquida abomianantur, qua de re hoc non poterit dine ob imaginationem
Λ ι' ' excitatam a pirantasia,mota a causa externa. Hi rem istam altius perscrutantes aliam assignant rationem,dicetes,quod, corpora exsiccata, dum naturam propriam adhuc retinent,
humidum quidem appetunt: scd si eo res deducta sit, ut propter nimiam siccitatem formam connatam, & naturale amplius non conseruent , ac ab ea ceciderint, non tantum naappetunt humida ,sed ea,vii cotraria, Morrent, & respuut, sicuti in morituris apparet, in quibus cu extincta sit viscerunatura,cibum, & potu renuunt,nihilq;, quod eos alere possit, admittunt, omnia similia, tamquam molesta ,& horri. bilia a se abdicantes. quod idem cum sit in rabie corro. Vis, videlicet, quod cum his viscera, & caetera principalia membra adeo exsiccata sint, ut amplius natura propriam non conseruent, sed fere extincta sint, hinc sequiatur,quod omnia humida, & liquida abhorream, & abomianentur. Ratio haec nihil dicit in casia nostro; cu enim uniuersalis sit, uniuersaliter etia concludere debet;quonia ubi natura viscerum extincta sit, no modo liquida,sed etiam solida abhorrere debent.sicuti in his, qui prope mortem sunt,in qui. bus non potus tatu sed & cibus,& omnia oblata, cuius cunq; sint generis, reijciuntur: at in casu nostro solum liquida,& potulenta auersantur aegri, cum solida accipiant,& aliquando avide petant, & assumant; cuiuscemodi in nonnulηabidi aliqua lis vidi rabientibus, qui panem, &carnes, praecipue autem do solida ali- saccarum in maxima quantitate, dum rabie cruciarentur, Γ menta liberer sumebant: luod tamen saccarum,si in vino,vel in iure,vel in D nt, et pe aqua dissolutum offerebatur, pariter & aquam simplicem auersabantur. Quare cum hi solida cibaria prompte ess mant , hisque interdum delectentur, indicium sit in his vi-
ii , i scerum propriam natura tinctam esse, sed conseruari r i i adhuc. cuius ratione cibaria solida appetunt ,& assumunt qua de re nec haec erit astignanda causa, cur aquam,& o nes
363쪽
hes liquores tibie detenti abominentur . Exclasis tot grauissimorum virorum sententijs, quid in hac re sit scntiendis, idissicile est affirmare. si tamen ego ad hoc probabilia,&iquae vel nullam, vel minimam patiantur contradictione ata duxero, at is mihi fecisse videbor, aliis rem iliain demonstrativis rationibus discutiedam relinques. Declaratum est, virus animantium rab:dorum nullum consequi peculiare te , peramentum, sed eta venenum a tota substantia. hoc ubi homini fuerit communicatum, latenter absq; noxae sensu la zz istis befactans humores,pedetentimq; per partem post parie permeans, quam primit membra principalia attigerit, ea vellicat, maximoq; cruciatu affigit, sititia inducens. quo tempore si patientes quid liquidi hauserint, ultraquam credi p . test,maximam persentiunt laesionem,admoduinq; ex eo potu interne cruciantur. Hoc non alicuius temperamenti ratione fieri potest quoniam siue calida, siue frigida assumant, Omnia pariter, cuiuscunq; sint facultatis, & temperamem xti, aequalem proserui molaestiam sed ratione propriar nat rae veneni. quod sicuti est venenum a tota substantia hominem laedens, ita antipathiam quandam ad omnia liquida habet, per quam ita a liquidis exasperatur, efferaturq;, ut inde maiori ferocia exultans saeuius petat,& cruciet internas partes . hanc noui ego causam, propter quaim a principio - 'abhorreant liquida ; quoniam omnes unanimiter assens runt se a liquidis admodum issos prius suisse. post quam lamonem adeo omnes liquores deinde abominati sunt, ut etiam ex corum oblatione, & solo visu eundem, & aliquan 'abidi quirado Leuiorem passi sint cruciatum. Quod non sit miru. cum ad oblatione, enim re vera hi laedantur a liquidis cpotis, facile erit, quod visum re- ad eorumdem oblationem,& visum idem sequatur incoim liquid modum,cum percepta iam laesone ex vero potu, ad obla- r DOMA tionem tantiam,& ad eius solam imaginationcm hoc subse qui possit propter maximum consensum, quem habet ventriculus cum rebus vel visis, vel imaginatis. Cuiuo consen ι. sus
364쪽
Ralidorum virus non soluma liquidis affaptis,sed etiam oblatis, O uisis exacerba
sus merito videmus sepe ob visas res abominabiles, & istidas multos vomitum incurrere, in quena pariter aliqui interduin ex sola imaginatione incidunt, in athsq; subuertitur V uiculus ex Qto audito sermone de iisdem rebus. cuiusce modi etiam nouimus multos , qui vel videntes, vel audientes alios comedere, seu sermonem habere de comestione fructuum acidorum,& austerorum, persentiunt sibi ventriuculum commoueri,indeq; eis resudante humore ex ventri. culo ad gulam,os humida saliua repletur,& inde plura sputamina fiunt. Quapropter cum tantus sit consensus inter vetriculum, & res vitas, seu imaginatas, non sit mirum,si pretula existente laesione, no tantum liquida abominantur, sed etiam eorundem visionem tolerare non audeant, cum ex solo aspectu eandem fere calamitatem in ventriculo, & parti . bus internis persentiant, quam ex vero potu perciperent. His addo, virus istud venenatum tantum habere antiprathiam ad liquida,ut non modo ab assumptis, sed etiam ab oblatis, & visis liquoribus exacerbetur. cuius merito vid mus patientes in tali statu constitutos, si lapius cogantur, tententurq; liquida assumere,& eisdem eadem sipius ollis rantur, citius perire, quam illos, quibus ista non osteruntur: cuius rei ratio es quoniam in eis ex liquidorum assumptione ,vςl oblatione semper magis esseratur venenum . qua de re hoc saepius agitatum, S stimulatum, ferocius agendo mortem accelerat. Nec mirum sit alicui, per solani oblationem liquidorum posse venenum internum exacet bari, cum inanimata qusdam coram his, quibus cum antipathiam naturalem habent, ex sola praesentia a propria serma immutentur. hinc cornu Unicornis,& cornu,vel lingua serpentis oblato veneno sudare, lapidem prassinum,Plasma dictum, codem praesente, splendore proprio priuari vide, mus. quod si in corpore inanimato haec sunt possibilia,cur venenum in corpore animato, in quo propriam exercet fa
cultatem, non potest oblatia his, ad quae antipathia a subdi stantia
365쪽
' stantia habet, im suam acuere,magis* patientes cruciare Θ Morsu a rabi ed quid magis 3 Apud nos per longa tempora obseruats do animalis te est, quod qui comorsus arabido animali ante exactum an. Nerit comi. . nutri tetigerit vel plantam cornus, vel sanguinariae, ineuita VH DUMina militer incidet in rabiem .proditum etiam est eosdem , sit sub. i sorbo dormiant , rabie corripi ex quibus duo viare habe . - 'mus, alterum, quod hoc virus a tota substantia, non ratio ne temperamenti agit ; quoniam nec a tactu, nec ab unabr. η , 'ntemperies introduci potest . alterum,quod hoc venenum. δε his ' h si dum sopitum est, excitari potest ab his, cum quibus an, db a s b ν ipathiam habent, tanto magis ab his exacerbari poterit, bo,rabie con quibus, dum viget, actuque isdit, eandem habet. Cuius an- pitur. tipathiae nulla alia porest inani sesta causa explicari, quam ea, quae omnibus his, quae a propria substantia aliquam poculiarem facultatem habent, est comuuinis; videlicet quod η proprietate hoc agant. Vnde quemadmodum, quare cantharides vesicam,lepus marinum pulmonem, solatrum in hiacum cerebrum laedant, nulla potest assignari alia ratio, 'quam quod a propria, & innata,& occulta facultate,non amanisesta,hoc habeant;ita cum haec in rabidis laesio interna a liquidis rebus, eotaindemq, auersio, & abominatio conia 'sequatur hoc venenu a proprietate, nulla potest certa reddi, & manifista ratio. Quemadmodum etiam, quare qui lepus marinum hauserunt, omne genus piscis auersantur, abhorrentq; , cum hoc ex proprietate veneni fiat, nulla potest naturalis causa adduci . Tantaq; huius proprietatis, &antipathiae efficacia est, ut viderim cantharides non tantian . τοῦ assumptas, & appositas, sed etiam extetius delatas vesicae . i laesionem intulisse, sicuti & aquam exterius oblatam hoc - . . . ivirus rabidum exacerbare videmus,quarum rerum ratione se
quis naturalium manisestam reddere posset ξ At videmus taetiam in naturalibus rebus nulla praesente venenosa,nec vi- - homines rulenta materia, ad solam oblationem alimentorum , quae reside interius
auersentur patientes terius homines valde anigi. hoc pa- affligi.
366쪽
teat exemplo mulierum utero gerentium, di virorum ab stemiorum;nonnullas enim ego vidi mulieres grauidas,qui cum ex mala ventriculi affectione odissςnt carnes, ex sola earum oblatione in typothymiam incidebant. quod non extilia factum est causa, quam ex antipathia, quam habet ii mor prauus in ore ventriculi in eis collectus ad carites lindas, sicuti&ex eiusdem sympathia ad alias res abominam ibiles, & alere ineptas vidi alias appetere, & comedere gypsum, alias calcem,alias carbones dias vidi appetijsie,& comedisse carnem crudam.harum rerum causa ςst eX maternula abstemijs autem, quoru vidi nonnullos ex solo vini odore in syncopem incidiise, hoc factum est non ratione materiae, sed ratione propriet naturs ab intimis substantiae suae racultatibus vino aduersantis . similiter ad horum conseriniatatem rabidi homines liquida auersantur , non ratione v nae imaginationis, sed quia valde ex his laeduntur ob ant Rabidi cu de- pathiam, quam habet hoc virus cum illis. Sed quid magis reri a babent, Rabidi cum deterius habento; non modo ex asiumpta, αμ'it m Wqμ . oblata aqua, verum etiam ubi sonitum eius audierint, Vel ι ρ ρης ride ea coram ipsis sermonem habuerit, cruciantur, αδε ζώ μμ ές ς -i sunt: quod non tant um cx antipathia, sed Gjμ μ ρ μ' o patientium imaginatione, per quam Vencnum iΠ' ternum excitatur,fiςri potest,quq fortis imaginatio quantua rebus venenatis causata possit, ex hac pateat historia. Exhibitus fuit in serculo puluis cuida adolesceti, qui ex eo in maximam incidit corporis iactationem, & in pruritum
tius corporis tremor, S uidebatur animo linqui. dubitarui . parentes de veneno, ego ad hunc accedens Vidi eum max
. me vociferari , altaq; voce inclamare, conquerentem se a patre tunc pasente fuste percuti , in locoq; dolente statim apparebant pustulae rubicundar,ac sii quis vere eum flagello' caederet, suetamq; inde quaerebat, ac si e patris manibus fu
367쪽
espiti loco se dedisset,ut inde exiliret,hoc videns iussi, ut pater inde abscederet: quo remoto , non amplius se percuti, sed percussum fuisse,alta voce conquerebatur. cum autem
denuo pater dolore filij anxius ad eum consolandum redijsset, statim iterum se ab eodem percuti altius ciamabat.tadem remoto patre, cum per spatium trium horarum comquestus fuisset, ostenderetq; astantibus saepe fagelli vestiagia, vibices q;,ac liuores,nullo adhibito remedio praeter c piosum potum vini generos nullum enim aliud,omnia r nuens,admisit sponte incidit in profundissimum somnum; qui per mediam diem, & noctem integram perseverans soluit hunc affectum superueniente copiosissimo sudore,unde expergefactus sanus quidem, sed sere mente stupidus euasit. Hinc pateat, quantum fortis imaginatio polleat ex uenenatis pliarmacis causata. quae cum fortissima sit in his, qui rabie cruciantur ob virus illud, non mirum, si ex solo aquς vel sonitu, vel sermone aliquando astigantur. His cau - , ... sis alteram addo, quae si minus omnibus praedictis probabi
lIS erit. laiant omnes vim deglutiendi Luz in rabidis hominibus prspeditam esse, & hoc ratione ma- 2bdiata
tersei pituitosis, cruds,Viscidae, & virulentae, gulam totam reditam usque ad fauces occupantis, non tamen omnino eam occludentis, a qua eleuatur,& resudat, cum deterius habent a tione magni comotionis, concussionis, agitationis,& vel- 'licationis viscerum spuma ad os rabientium.hinc timet isti extingui, & sustocari ab assumptis, praecipue autem aliquiabus succis,& omnibus potulentis. quapropter & haec maxime omnium rerum potissimum abominantur, cum haec
difficilius' deglutiantur, quam solida, & ab his materia illa in via existens magis agitetur,indeq; magis deglutioni resstat:qua de re oppresis aspera arteria, sustocationis periculum impendet. quam losionem rabidi persentientes etialiquida hinc praecipue abhorrent, tanquam ea,a quibus susiotari debeat,& quae deglutire vix possint.interrogati .n. ve in. Z, pluries
368쪽
Rabidi an potius liquida, quam solida
ratione imp ditae deglutionis abhorrere debeam .
pluries ego expertus sum, cur bibere non audeant, potust, omnξ fugiant,respondet potulenta nec posse penetrare,nec permeare fauces,gulamve ob eoru magna angustiam,& costrictionem. At quispiam parum in operibus naturae exercitatus dicet. si ratione deglutionis laesae incederet his timor liquidorum, potius solida, quam hec, formidare deberent; tum facilius liquidiora, quam solidiora, ob substantis tenui talem ingerantur: sed nouerit hic , quod ubi deglutiendi
virtus impediatur non ratione tumoris, vicerisue, aut alicuius alterius instrumentalis morbi substantiam gulae occupantis, sed vel ratione intemperiei, vel alicuius virosae qualitatis facultatem oppugnantis dissicilius liquida, quam solida ad ventriculum demandari; quoniam ubi quid degludiendum est, arctius gula consti ingi dcbet, ut contangens irem deuiutiendam, quasi manu perhbras eam ad inscrim res det aliat partes . ubi autem laesa hic fuerit, lacultas eius labefactata,non ita arcte constringi potest cuius rati ne tunc temporis quoniam in absorbendis liquidis arctius
adstrinilitur gula, quam in alii mendis solidis cibis dissic, lius liquida, quam lolida deglutiuntur. quod eo difficilius
est in casu rabientium, quo in eis fraesto est ea virulenta materia,obstruens partes illas. Tot igitur sint causar, qu e homines rabie correpti aquam, & omnem potum aue santur. Ex quibus pateat rabientes liquida omnia abhorrere non ratione vani timoris, nec merito alicuius falsae imaginationis,sed quia vero, & sensibilito ab his non tantum asia sumptis, sed citam oblatis interius *dmodum laeduntur cruciantur: qua de re praecipuus huius morbi character n a Rabies verus erit aquae timor, quemadmodum antiqui opinati sunt eum character. appellantes, cum hi non aquam timeant, sed Iaesionem,& cruciatum internum ab aqua inductum ed verus character erit ad humidorum assumptionem, vel oblatione
magnopere laedi, & angustiari, adeoqi affligi, ut haec perhorrescant, & abomineatur, ab hi se lueocari putante o
369쪽
hine ea fugiant. Quapropter, ut rem concludam ἰ vel in rabie non erit timor aquae, cum aquam non timeant rabidi homines, immo valde sitientes eam admodum desiderant: quam tamen, & una cum ea omnia liquida tantummodo
auersantur oblisionem in internis partibus ab cis assumptis, vel oblatis excitatam . quam laesionem si sensibiliteccamq; validam non persentirent, aquam ct omnia liquida ob praesentem sitim libentissime admitterent. Vel si in rabie aliquis aquae ponendus est timor, quem succedere ob Iς
sionem,non ob aquam,admitterem, sialtem irrationalis, ut In rabidis an omnes sensere, non erit dicendus, immo maxime ration, sit aqua irr
lis erit;cum enim ab ea vel assumpta, vel oblata persentiat i iam ii rse admodum cruciari,cainq; ipsis aduersari animaduertant,
si eam timent, iure, maximael; cum ratione timent, non si cus, ac sanus homo res virosas, & abominabiles noxam ab eis inferendam animaduertens timeat, auerseturq;, cum 'ci oblatae fuerint. haec de timore aquae,ct omniti liquidorta ' ' An autem in rabie sit delirium, hoc non rationibus , sed particularibus experimentis est declarandum: Non possum quidem ego negare,me nonnullos vidisse rabientes, qui notantum delirarent,sed etiam furerent. plurimos tamen scio is m is mente semper usque ad ultimam vitae holam constitisse, cu μ ψ h m ius merito non possum delirium huius morbi pathognomia cum signum constituere. quod si a viris grauissimis aliter asseratur, hoc fuit, vel quia huius rei experimentum ipsi non habuere, vel quia tantummodo delirantes rabidi ipsis cin. trandi se obtulerunt. Ego autem testor me vidisse & illos, in quibus nulla unquam minima fuit deliri; suspicio; immo pers si ad bibendum dicebant, claudatis mihi oculos,ne videam, & omni conatu consicite ad intra os aquam, & Omnia alta, quae in potu prodesse possunt. cuinq; dentibus fie-
merent, moreq; canum alios morsu petere ob virus rabiduco rcntur,prccabant ut astantes, ut cos valide continerct, i. - pe e manibus eorum ad aliquem mordeduna exilirent. eos . '
370쪽
demq; admonebant, ut ad os eorum manum,uel Miam eo, Poris partem non admouerent, ne ex ea propinquitate cogerentur eos dentibus petere. hos eosdem propriam miseriam, & calamitatem lamentari noui, conquerentes morbi Principiu non valido oppugnatum fuisse, seque in omnibus
Deo maxima cum comiseratione commendates,ab eo pcocatorum veniam,& vitam aeternam implorantes audiui .haec
di similia vidi. quibus experimentis plena fide testthcor,delirium necessario rabiem non consequi. l De conuulsione autem,quam author dissinitionum Me-- An in bie dicarum ponebat rabiei coniungi. sciendum est rabiem smsi cst μ pq ne conuulsione saepius viderii qua tamen rabie distensio neruorum,&membrorum magna adest.disteduntur enim ope, motumq; patiuntur pandiculationi similem. que ali-PH ψιρ οπ -ui obseruantes Qrsan credidere conuulsionem esse, cum η' μ' i tamen conuulsio non sit, sed quaedam membrorum distem' ' so violeta, & no continua,similisq; pandiculationi.conuulsionem tame veram in nonnullis etiam noui factam ultimis horis cum maximo dentium stridore, genito ob musculora temporalium conuulsionem compatientium ratione cer bri affecti. Singultus etiam est signum non perpetuu , nec iis νδ δε isti Omnibus commune,sed in aliquibus tantum apparet,& hoc
fisi liis . cum pessime habent, morteq appropinquante postridie, vel eadcm die perituri sunt. l Visis symptomatibus rabiem consequentibus, ex quibus
Lib et pror- clara supposuimus,obsicura declarauimus; reliquum est, ut Getam. II. prospiciamus, an affectio ista,ut docuit Galenus ex antiquoru Medicorii sententia,quam omnis posteritas sequuta cst,
in intemperie calida,& sicca, lidas hominis partes occupate,in illisqi in habitum redacta consistat. Opinio haec, quae Ribies ancon nulla fulcitur ratione,non minimam patitur difficultatem ιμat inantem quoniam & sensui, & rationi contradicit. Sensui quident, perie calida,et quoniam nullus rabientium a proprio habitu, & lcmpera-μς mento ex aspectu immutatus apparet, cum nec in colore ,