장음표시 사용
381쪽
buetit et si virus ulceri impartitum fuerit, ex his intereunt pulli ; sin minus,1 nequaquam morsus fuit virulentus. si tamen morsus fuerit prpualidus , carnesq, plurimum lacerauerit,uel si partem neruosam per neruos enim facilius hoc virus suscipitur tetigerit, licet in eo minima morsurs vo stigia appareant, conijciendum est absque ullo experime to virusillud viceri per contagium inhaerere. Hoc cognito vel ex medici coniectura, vel experimento, duo praecipue
agenda sunt . primum omni conatu miti debemus, ut verinenum illud a uulnere extrahatur,antequam altius penetra uerit. secundum, ut partes internas ita muniamus, di defendamuS, ut venenum a se propellere, di superare possint. dc
si qua eius pars p ambitu corporis propagata sit, a partibu*principalibus reuellatur, & educatur. Quibus aute medicamentis ambo haec sint perageda, Dioscorides, caeteriq; a thores, qui in hac curatione plurimi fuere, adeo persecth,&diffuse explicauerunt, ut superfluum estet ea omnia hic repetere . pauca tamen rem ipsam perstringens referam,& ea praecipue, qus ego in tali curatione expertus sum . Pro prima intentione ulcus non consolidandum , sed dilatandum est,attrahentibus ae medicamentis exasperandum ; ita enim agentes virus illud evocabimus, disspabimusq;. pro dilatatione,vbi ulcus sit angustum, circuncidatur caro,pro attractione fiant Icarilitationes ,& applicentur cucurbitular: quibus peractis, imponatur ulceri Theriaca oleo rosacco et quata,vel Diadictamum, vel Cerine, quae potentissima sunt in tali casu. Si tamen locus toleraret, coniecturaq; sit certa de communicato viru,statim inuratur vicus candenti femro.hinc enim ulla absque difficultate omnem venenositatς superabimus, ulcusq; deinceps tuto consolidare poterimus.
Si autem locus comorsus, vel aeger ustionem quod pq contingit non admiserint, praedictis agatur, vel saltem ulceri ad eandem intentionem applicetur emplastrum a Diosconde desumptu, quo frequenter usus sum cum silicissi
382쪽
tuo successit in pauperibus, & corporibus durioribus, de in
his etiam , qui chyrurgicam manum non admittunt, ex allio, cepa,& granis tritici comansis compositum. hoc a trahit, euocat, & exasperando etiam ulcus dilatat . quoniatamen aliquando est valde dolorosum, interpositis diebus repeto, vel diluo cum oleo de hypericone,vel lumbricato, vel simili, extracto,& euocato veneno i quod coni,io tum ex experimentis supra expositis, tum ex appositione medicamentorum. vltra Diadustamum, & Cerine interdit usus sum medicamento Galeni ex pice, opoponace, & aceto, ut hinc diutius apertum detineatur ulcus, & ut si quid eius via rus forsan latuerit, in totum absumatur. hac ratione pertractandum est ulcus,moneoq; , ut nullo unquam pacto negligatur . Si enim hoc recto curatum fuerit, nihil inde erit timendum. hqc enim est praeseruationis potissima pars, tantaq; , ut neminem viderim, nec audierim, cuius ulcus recta cum ratione fuerit pertractatum, rabie correptum fuisse. Pro secunda intentione, & medicamentis opportunis, & recta victus ratione agendum erit. Victus ratio ea sit,quae venenu refrangere,& hebetare possit,& quae idem ad viscera penetrare prohibeat. Vnde vinu potens, & dulce, radices
acriores,Vt alitu, cepa,porru,rafanus,smirniu,Οlera acria,s mina odorata, sinapi, aromata, cancri fluuiales, carics, n
ces iuglades, amigdala praecipue amara, & similia in usum veniant; cibus & potus sit copiosus; fames, & ieiunium,&Omnia, quae corpus exinanire possunt, vitentur; caueantq; a tactu,& umbra earum plantaru, quas diximus virus'istud longa testante experientia excitare posse. Medicameta sint
antidoti, quaru plurima est sylva apud scriptores, ad quos legentes relego, inter quas Theriacam omnibus praefero. cuius in hoc casu frequentem, &faelicissimum habeo usum. Mithridatum etiam optimum erit. Gentianam si pe exhibui, hisq; propinatis aliud medicamentum non desideraui. Cancrorum fluuialium,qui adeo in morsu rabi-
383쪽
do ab antiquis celebrantur, ut his primas attribuant, usum nec habui, nec vidi, caeterasq; antidotos vel antiquas , veInouas nunquam expertus sum . Ea autem, quae a propria substantia agere dicuntur, sicut hepar, vel dens canis rabi- . di,experiri non potui;cumq; haec ex Galeno suspecta habo. -L V rem , abominarerq;, nec quaesiui, nec inuestigaui. Sanguia nis missio,quain nonnulli in tali casu proponunt,omnino vitanda est,ut quae exinanitis venis altius penetrare ViIus per--ra mittat. Purgatio aute m,quam alij laudant, inconsulto, ac bie fisecanda sine methodo iniretur. cum enim humores nondu labe ista xena. sint coinquinati, nulla datur iudicatio, Vt cos evacuemus. quos tamen si qui audaces ouacuare tentauerint, nouerint An inpraest etiam maiorem veneno penetrationem dedisse, & vi medi uatione d rarucamenti ad internas partes virus illud attraxisse. & haec de Hesit purg comorsis ab animanti rabiente, qui statim medico se curan iis ποιμα dos exponat. Cuius si oppositu contigerit, videlicet quod tardo,diebusq; pluribus transactis, &forsan mensibus, uti
cereq; adhuc aperto medicos consulant, amplius nec ulcus inurendum, nec scarificationibus, cucurbitulis, emplastrisq; nullis exasperandum est : iam enim virus penitiores partes adluit, aegerq; nullo modo ex illis cruciaretur. Moneo t me,ut in partis comoris loco opportuno fiat exulceratio, vel actuali,vel potetiali cauterio, quae diu aperta teneatur, per cuius continuata euacuatione possumus aliqua sperare . virus & euocatione, & vacuatione. Vnde pars comorsa noita patietur, ut codolens facile altius suu virus communicare possit. Quod si ulcus fuerit consolidatum,co magis haec
exulceratio fiat, tuncq; validissimis antidotis agenduerit, purgationesq; validae maxime coserre poterunt, prius prς- Pμrgatio qua paratis recte humoribus peccantibus. concoquentia sint ea, δε-
quae retulimus in curatione febris pestilentis; medicamena 'μφη ea autem purgantia sint validiora, qualis est hyera diach ' Iochintidos,hyera logodion, pillulae cochiae, pillulae de vitro, pillulae de lapide laguli, pillulae faetidς, di omnes.quae
384쪽
gummata recipiunt. omnium tamen horum validissimum,& utilissimum medicamentum est Elleborus albus, de quo
inferius agam.repetantur hae euacuationes. & ad euacuanduin venenum cum his veniant in usu frictiones aspers,si ' napismi, dropaces, exulcerantia, sudorem prouocantia, i omnia ea, quae venenum ab internis euocare queant , AR. , ., - .. hic venae sectio, sicuti pharmacia, conueniat. ego, qui in omni veneno siue hausto, siue eiaculato semper venae sectios auri a P . nem abhorreo ut quae vires debilitare, venenum exari,i gitare, eiusque violentiam, & venenositatem non refrat gere potest) hac euacuationem vitandum censeo, & eo ma- di i la, gis, cum notum sit virus hoc rabidum: quod adeo segne, tai tardum est, ut multo tempore egeat ad suam profer endam perniciem, & virulentiam , non ad spirituos u pallem co ' tentorum, sed ad crassam qualis est pituita, es melancholicus humor analogiam quandam habeat. & haec de comorsis, dum adhuc non adsunt signa instantis rabiei. Si autem huius indicia accesserint, hic non segniter agendum eri sed raptim ad validissima deueniendum . quare hic adhibitis frictionibus asperis, sinapis matibus, dropacibus, prahcipue
autem eXulcerantibus, quae potissimum ex cantharidibus formentur,cum in tali morbo multum celebrentur, & prodesse possint,exhibeantur antidoti magnae , quae in duplae
. ad minussiat quantitate eius, qua utimur in praseruatione prima. Unde vel mithridati,vel Theriacae non minus,quan duarum drachmarum pondere,exhibeatur cum vino pote
tissimo dilutae.repetaturq; singulis diebus sit mo mane, ante cinam Gentianam, vel aliud opportunum medicamentu, exhibendo. si quid tamen in tali casu prodesse poterit, hoc unum erit Elleborus albus ab antiquis valde celebrat us,quhNP-M .' admirandusistin hisce affectionibus. quare statim, nulla iiD ' terposita mora,administretur, & exhibeatur, prius tamς ad 'hunc quoquo pacto corpore praeparato. aoniam autem huius celcberrimi medicame i sere obsolevit vius, scio ri . plurim
385쪽
plurimos Medicos nostrorum temporum authoritate quO-4 undam Arabum deterritos ab eo,taquam a veneno, abhorrere, hic de eo verba facere decreui,ut OmneS moneam tuto in pristinum usum reuocari posse. quod meo periculo te taui, felicemq; eius usum comperi. Cum enim viderim diuinum Hippocratem, artis nostrae fundatorem, huius medicamenti quotidianum habuisse usum, Galenumq;, eius sectatorem code usum fuisse, csterosq; antiquos scriptores hunc
summopere celebrare, admirabar, quare nostris temporibus ad purgationes a Medicis non admitteretur ; cum ho- .
die idcm sit coetu, quod Hippocratis,& Galeni, aliorumq; a late fuit, cadcmq; sint humana corpora, ijdcinq; morbi 'apemur. quo stante,quid cauta esse potest , ut homines noistri hoc idena mcdicamentum hisce temporibus tolerare no possint Θ hac ductus ratione data occasione ausus sum couli. sed me nouitate rei deterriti homines hoc auci sarentur, incapi prirnio citis infusionem exhibere. quam cum profecisse, nullo subsequciate incominodo, comperissem, cspi eius decoctionem isticiter pi opinare. tandem nullo deterritus cxcmplo eumdcm in substantia,& in puluere comminutum administraui, experientiaq; testante,noui hoc medicame tum utilissimum esse, omniq; periculo sutacationis, csterorum' accidentium ipsi ascriptorum , si recte praeparatum
exhibeatur, carere. Hanc praeparationem, S modum e
bibendi, quo ego utor tum in infusione, tum in decoctione, omnibus patefacio. Accipio drachmam radicis Ellebo Elzebortis quori albi electi, & optimi; quibus notis hoc deprehendatur, ea bib a D ioscoride, caeterisq; hanc materiam tractantibus habea φωε in infisi tur, infundo ; in cyatho vini albi potentis, quod ad lenem ης in ρJ ρη calefacio, & per totam nocte quiescere sino. Summo mai . mne vinum calidum exhibeo. hoc idem per acetum mulsum, 'in quo Elleborus per diem,& noctem ad Galeni imitati ne infusus extiterit, facio; hoc.n. leniter purgat. si validius medicamentum desidero, eundem in simili quantitate vini
386쪽
bullio, postea hoc vinum reijcio. altera superinsundo Roditerum bulliat, per noctemq; ita maneant iammo manc Vinum hoc colatum exhibeo. si autem adhuc potentius desidero, vinum illud primum non reijcto,sed ex eodem facita decoctionem assumo. Vbi vero maiori efficacia, & robore indigeo, Elleborum ipsum hac ratione praeparatu adhibeo. Collectis radicibus Ellebori albi, nostrate autem, quod non ita, ut externum, est validum, a quibusdam ministris hoc modo Prεparato utor, purgatisq; a terra, & ab omni superfluitate , acetum album optimum assumitur , in qu eaedem radices decoquantur. quod ubi parum ebullierit, reijciatur, novumq; superinfundatur, iterumq; in hoc illaemet radices decoquantur, quae ubi molles ex cocti ne fuerint, satisq; coctae appareant, percolentur, supra pannum in tabula extendantur, siccari in sub umbra sinantur. hae siccatae in puluerem, non tamen admodum tenue, cominuuntur.cuius fi drachma,vel paulo minus exhibeatur,adeo copiosam per vomitum educit materiam, praecipue autem pituitosam, ut sit mirum, nulloq; fere tentat patientes imcommodo , praeterquam eo, quod consueuere qgrotantes in simplici vomitu pati. animaduertatur autem in huius exhibitione,quod semel exhibitus in vehementibus morbis parum prodest. sed si interpositis tribus, aut quatuor di bus, vel paulo plus repetatur, adeo potenter, rebelles h mores educit , ut etiam fere insuperabiles morbos solvat. . Hoc utor,habita semper ratione habitudinis subiecti nam in debilibus, timidis, & extenuatis corporibus, & etiam in his, qui angustuin thoracem, & iccirco pulmonem compressum habent, tale vitandum est medicamentum; quonialii & ad uomendum omnium sunt ineptissimi, & ex vomitu in periculum diruptionis eorum vasorum, quq in instrumetis respirationi inseruientibus sunt, deducuntur in maniacis, melancholicis, & his, qui a spiritu malo detineri exi
stimantur, di in certari antiquis pilaio us, quae per consensum
387쪽
sensum partium inseriorum Biri sint, in sum in quartanis,& caeteris similibus morbis n quibus prauae fuerint ventriculiin hypochondriorum a copia materiar antiqvs indispositiones, quas aliquando unica exhibitione solutas vidi. in his tamen omnibus ante pharmaci exhibitionem materiar peccantis praeparationem procuro, aluumq; valde lenio. euacuationis tempore vomitum, ubi sit difficilis, iuribus pullorum pinguibus oleo addito, bis & ter hsdem repetitis modo a cibo, modo ieiuno existente ventriculo, facile reddo . Quod idem pharmacum in thoracis atactibus semper vitavi, ab omnibusq; pariter vitandum duco, nam hoc ex se dissicultates spirandi causat, & sui rationis periculum in aliquibus minari videtur.ex quibus liquet, quantum iboraci elleborus infestus sit. unde nec in tussibus molestis, nec in sanguinis reiectione,nec in ulcere pulmonis, nec insus cantibus morbis, nec in Asthmate ipso , licti Avicenna in hoc affectu contra veterum dogmata, & aduersus ratione hunc probet, nec in aliis pectoris morbis exhibeatur.supernar enim euacuationes his allectibus, ut monet Oribas. lib. . collect. Med. cap. 26. ex Rusio Ephes. inseme sunt,&praecipue quae ex elleboro fixit. Quod idem Aet. lib. 3. cap. I ai. expresse habet, & Paulus lib. 7. cap. I o. sub nominem b rum suffocationem minitantium docuisse videtur. Hoc igitur medicamentum, habita prius & morbi, &s biecti ratione a medicis,in pristinum reuocetur usum, apparentibus , instantis rabiei signis,statim exhibeatur, interpositisq; paucis diebus, ut dixi, repetatur. quo si non super rur morbus, res in angusto est posita, cum nulla spes in alio medicamento maior,quam in hoc, reponenda sit. Haec remedia , quae apparentibus rabiei signis, administranda do. cuimus , statim eadem in his, qui labiis, vel lingua virus hoc delibauerint, agenda erunt. nam hinc morbus subito imminet, qui non mensibus, sed paucis diebus propalandus cst. haec de praeseruatione instantis, non instantisve rabiei.
388쪽
curationem ipsam nunc aggredior. . Superueniente ipsius aquae, & omnium liquidorum adertione,facta est rabies, morbusq; grauissimus euasit,qui adeo Lethalis est,ut ni ope Diuina saluentur aegrotantes , a ilia humana incassum ab his imploranda esse censeam. Unicum tamen propositum est ab antiquis ad hoc remedium i vide licet aquae dulcis balneum, eiusdemq; potus. quo eorum auctoritate fretus aliquando expertus, nullam in eo utilitate inueni. immo cum plurimum huius nonnulli potassent, plarimum etiam detrimenti hinc eos consequutos noui. quam rem cum accuratc perpenderem, ratio,& frustrata experietia me vanum esse remedium istud,credere coegerunt. quaeniin potest esse causa, ob quam rabidi a copioso aquae p0- tu iuuentur num quia cum hic morbus positus sit in intemperie calida, & sicca , haec intemperies facile a copiosse patu extinguaturὸ at declaratum est,hunc morbum non in im temperie consistere , nec tantam caliditatem, ac siccitaten
mirabidis deprehendi posse, quam, si ea etiam adesset,cunsit in habitu, hecticaq; facta sit, unico potu solui non liceret si sique hoc aliqui de caliditate existimarent, tamen quuta siccitatem impossibilis curatio est iudicanda. Et si ρο- tus aquς solus posset morbum hunc factum superare,quaato magis comorses praeseruare valeret, cum multo faciliussit,intemperiem in equalem, quam aequalem, remouere catnec ad praeseruandum balneum, seu potus aquae est potem remedium, nec ad curandum, immo cum ingens antipa thia sit inter aquam, & virus istud, ut supra monstratu est, epota aqua semper detrimento erit patientibus. cuius merito, & maxima cum ratione ab Avicenna dictum fuit. Et quandoq; sorbet ex ea,quare strangulatur per eam, & moritur . quapropter non fidant Medici huic remedio, ut poto vano,& contra rationem administrato. An autem illud medicamentum ex cantharidibus compositum ab Avicenna
p; odesto possit, iij experiratur. o hoc non sum ausus uti,
389쪽
dubitans, ne ex ingenti introducta vesicae laesione asilicti nem afflicto adderem. Pillulas ex Castoreo,& lathyride a Galeno propositas aliquis exhibere posset,sed leuame morbi, non salutem speret. sicuti nec ex ellcboro albo , quem maxime in rabie comendo, omnibusq; praesero, si in priamo morbi insultu,vixq; co apparente, incipicntieq;, non aut tem in cofirmata aquar auersione,exhibeatur;tunc temporisi enim prodesse poterit, ut Dioscorides testatus est. quem tal men & eiusdem testimonio,& expertcntia approbante, ubii omnino agri manifeste aquam, & caetera liquida sugiant, i factaq; integre sit rabies, nullo modo prodesse nouimus. : Qua de re mea sententia omnia in vanum tentabuntur a xilia , nisi forsan quaedam exhibeantur antidoti non ad soluendum morbum, sed tantum ad remittenda symptom ta, lus in his verenda, & horrenda sunt. ad quod idem si cient exterius applicata, sicuti exulcerantia, sinapismi,inumctiones,& omnia ea, quae ad extra virus euocare, & simul quae omnia viscera, & praecipue cor roborare possunt. . Qui cogitarunt in hoc casu de sectione vens, proponunt remedium ad accelerandam mortem ; tum quoniam in comfirmata rabie vires labant, & languidae sunt ;tum quoniam ex hac euacuatione nullo pacto virus ipsum oppugnatur. Amulcta proposita, sicuti aqua ea,in qua ferrum intingitur,
artifice inlcio, exhibita, dens canis rabidi alligatus, corium Uyens, quod pro secreto habebat Topyrus Gordiensis Mei dicus, panno inligatum, & consimilia veniant in vium his, qui credunt ea prodesse posse, & qui eorum certam habeat
experientiam. ego his parum fido,eiusq; sum sententiar, ut in confirmata rabie omnia incassum administrentur.nulla sit in ea spes salutis. Quare nec alia proponam remedia,nec in imperanda victus ratione admodum ero solicitus.Sed unicum hoc tantum proponam praeceptum, videlicet, ut
cibaria laudabilia, & boni succi, ne exacerbentur morbi symptomata ex prauo victu, e&hibeantur. quae ubi in suta . . A A 4 stantia Antidoti qua
390쪽
stantia solida fuerint,a rabientibus in usum alimenti, facito ut interdum vidi, assiimentur, nec tot ad facilitandam cibi assumptionem erunt paranda, quot docent, qui sorbilia exhibenda esse iudicarunt.
QVoniarn de rabie agentes . eiusq; symptomata explicantes, posuimus hanc semper concomitari disten sioneui membrorum, affectum pandiculationi similem,raro autem conuulsionem, sciendum est, inter hos duos motus
dari tertium medium , qui sine distensione, & sine conuul. sione fiat. Hic motus fit, retractis ad propria principia neruis, & membris motui voluntario deseruientibus, cum quadam concussione, & vibratione, ut videatur neruoru palupitatio, vel vibratio, correspondens motui pulsus vibra tis.consueuit hic motus admodum siligere patietes, & eos detinet aliquando per menses, & annos, sed diuersimodri in aliquibus enim hic motus antiquatur c cosenescit contunue affligens, in aliquibus autem periodos habes, ut contingit in epileptisis accessionibus,per interualla repetit,& m testat, nisi factus fuerit in morbis acutis ; hic enim morte praeueniente cito terminari solet. Hic motus,qui aliquado valde dolorosus est, aliquando autem non dolorosus quidem , sed valde molaestus ratione concussionis, & vibrationis existit, raro occu pat totum corpus, creberrime autumodo dextram, modo sinistram partem, rarissime autem unicum membrum. qui cum violentior est,causat distorsi nes membrorum Leuas, & admodum dolorosas, a quibus summopere languentes cruciantur. quae si inualescant,&partibus superioribus, ac cerebro ipsi interdum csi municetur,
solet inducere affectum epilapsiae similem, concidunt enim cum deperditione sensuum, & per interualla quasi salientes convelluntur, cum tamen epilepsia non sit ; in his enim non emittitur spuma ad Os. nonnullosq; vidi, dum hoc d