장음표시 사용
391쪽
tinerentur affectu, licet omnes caeteros sensus amisissent,auditum tamen seruasse. Motus hic differt a distensione ner coimimus suorum, quoniam in hoc non distensio , sed eorum contra- disserat a nerctio, licet non continua,adest. differt autem a conuulsione; voti dijicilio quoniam quamuis in conuulsione pariter, ac in motu isto, 'ς retrahantur nerui,& musculi a causa praeter naturam ad
propria principia, tamen haec adest disterentia , quod in
conuulsione vera ex retractione neruorum, & musculorum i' bmembra remanent rigida, sicuti fit in tetano, opisthotono, f.
emprosthotono,risu sardonio, strabismo,& similibus couul p . . sionibus:at in motu isto membra rigida non redduntur,sed /quasi fallendo concutiuntur, & vibrantur, sitq; in neruis ipsis motus palpitationi similis. Hunc motum, & hanc dissorentiam non aduertentes multi Medicorum motum hunc conuulsionem appellarunt, cum tamen nequaquam conuulsio sit,&ab ea differat non tantum essentia, sed etiam causa. Conuulso enim duplici fit ratione; alias enim fit exinanitione, alias ex repletione;fit ex inanitione,exsiccatis, &inanitis neruis; ex repletione aute,du materia, vel flatu ijde replentur,& in utroq; hoc casu semper tenduntur membra,& rigida manent una cum notabili dolore. At motus iste,de quo loquor,nunquam ab intentione; quoniam nerui exsi cati cuicunq; motui, ne dicam concussioni, ac vibrationi inepti sunt, sed nec etiam a repletione eorum; quoniam nerui repleti seu a materia,seu a flatu, cuiuscemodi fit in cordis humore aliquo madefactis, semper rigent,non autem concu intus ebu ciuntur, nec vibrantur. Cuius aute ratione fiat motus iste, si eas. hinc pateat, cum ex notis causis in cognitione eorum, quae non ita in aperto sunt, deuenire postiamus . In uulneribus
capitis laethalibus solet hic motus, du deterius habent, sim Conuulsiiuus peruenire in opposita loci affecti parte, his, quae e dire- motus quarecto sunt, paralysi deprehensis. hoc qua causa fiat, satis superueniae apertum est . nam vulnere male habente , superataque Vise ui ca- b eo iam euicta partis natura, & temperie, putredo p δ V ingens
392쪽
gultu, insurgente natura ad expulsionem rerum praeter naturam in substantia ventriculi existentium,& ipsam proritatium,tandiu l; durat motus iste conuulsivus, quandiu lacritin totum discussa haec praua materia per motum illum; sicuti & perseuerat singultus, quousque materia in ventriculi substantia existens, vel remota,vel discussa in totum fuerit. Hoc autem tantum conti it, ubi nec continue noua mate V s ria subministratur loco allecto,nec continua eiusdem fit generatio . tuncq; motus iste vel in totum soluitur, vel de nouo genita,& transmissa ad eadem loca simili materia, repetit , periodosq; habens per interualla accedit. Si autem continue noua materia & generetur, & subministretur, non quiescit motus, nec periodos habet, sed continuus est, &continue affligere consueuit, praeterquam in semno. quo tempore obseruaui patientes a tali motu non concitari qui tamen ubi repetens dormientes aggrediat urb& praecipuo ille, qui periodice, & per interualla qusdam accedere comsueuit, a somno excitat patientes, eosq; e lecto nonnun- .
quam surgere, & deambulare ad alleviandam molaestiam cogit. sic l: motus iste hanc habebit differentia, quod qua-doq; accessiones, & periodos habeat; quandoque autem sit continuus, & continue affligat patientes,semper a simili dependens materia:qua tamen in habente periodos,& accestiones est tenuior,& subtilior,& inde cito soluituri in continuo autem est minus subtilis,& minus tenuis,& ideo magis resolutioni rebellis. In periodicis autem accessonibus,cum soluendus, di in fine est periodus, tunc maxime cocutium
tur aegrotantes, magisq, tunc affliguntur. Vnde nonnullos tunc temporis vidi alta voce clamare, & deprecantes astates, ut eos detinerent,ut hinc motum illum vehementem,&eius solutionem facilius serrent. Haec tamen materia nerinuos petens, si multum prauitatis consequuta fuerit,m
tuique illi, & discussioni non ita facile cedat,non tantum motum simpliciter conuulsivum generat,sed etiam ex valida
393쪽
neruorum antistione distensiones membrorum ingentes,&retractiones vehementes , & admodum dolorosas causat quae si sorte ob causarum vehementiam, vel ob partis laesae imbecillitatem partibus superioribus communicats fuerint, in cerebro affectum, epilapsiae consimilem, producit.quo affectu accedente, saeuienteq; tunc clamantes, & volentes ab astantibus detineri concident patientes, ac si epileptici 5 rent.a quo tamen casu postea terminata per resolutionem materiae affectum hunc causantis accessione, immunes, ac liberati ab omni motu praeter naturam resurgunt. Nec mirum sit ex tam pauca materia in principio neruorum existete posse subsequi tot praua,& saeua symptomata ; cum pateat ex pauca materia virulenta ad os ventriculi existento subsequi syncopes, conuulsiones totius corporis, & aliqua do epilepsiam, & saepe mortem. Materia haec, quae pri cipia neruorum petens est in causa huius motus, non lin i sis oeneratur neruis, sed alibi genita aliunde transmittitur. Vt plurimum autem in cerebro generari,ab eoq; ad principia neruorum transmitti consueuit, sicuti ad principium medullae spinalis. tunc i, motus hic, si aequaliter eam in totum occupat, uniuersum apprehendit corpus. si aute vel dextra tantum, vel sinistram eius partem detinet, fit motus iste in parte vel dextra, vel sinistra tantum e directo loci patiemtis existente. si autem hec eadem transmittatur materia,n5
ad principium spinalis medulle, sed ad aliquem particularet
neruum membro particulari inseruientem, tunc fit motus ille tantum in illo particulari membro . si tamen in partic lati membro laesio ingens fuerit,hic motus ab eo communicatur etiam omnibus e directo partibus se habentibus, dehinc taph a laesione particularis membri haec affectio uniuerso corpori transfertur, indeque totum corpus hoc motu apprehenditur. licet autem utplurimum fiat hoc vitio capitis, tamen & vidi factum ratione aliarum partium, in quiabus cenita haec materia, & inde ad neruos transmissa factus
394쪽
Dit hic motus. Unde & in visceribus patietibus, & in dorsi avectibus, & partibus inferioribus sicuti coxis, & cruriabus laesis , cuius vitio generari potuerit talis maioria) vidi facto, hosce motus, primo quidem in membris vicinis,& particularibus,postmodum etiam communicatos uniuerso corpori, praecipue autem ei parti, quae e directo loci aflecti Gla est.quapropter quodcunq; membru ita inscctum, ut prauam gignere,licet minimam, queat materiam,potest etae huius motus sufficiens causa. Quod membrum quomodo sit inuestigandum, Medico diligenti patebit, dum considera. uerit laesionem membroru, eamque perpenderit, & dijudia cauerit, an primario, vel secundario ; & an per se, vel percosensum patiatur. Inucta enim parte principaliter laesa, &ad cuius issione generetur iis c praua materia, ab eaq; neruis
demandetur, nouerit etia, cuius vitio talis fiat,genereturq; motus. ad cuius generatione no tantiun requiritur materia
illa praua,& causa apta neruos ipsos laedere, sed cita neruoru ipsoru imbecillitas concurrit. omnes enim fere, quos pati hosce motus animaduerti, semper notaui imbecillum genus neruosum vel ab ortu recepisse, vel ex accidenti in eis tale fictum fuisse. Quare affectus hic,qui nullis signis p nendis declarandus est, cum sensui pateat,pendet ex pauca, tenui, & virosa, prauaq; materia ad principia neruorum patientium, qui ratione propriae imbecillitatis facilius Omne . . . . Iadmittunt noxam, transmissa, quae genita sit vel ratione cerebri male affecti, vel ratione particularium membroru praue se habentium; ad quae principia cum fuerit transmissa, in eis infigitur, eaque praua stimulans qualitate , virosaqi eL senia molaestans,proritat naturam ad motum hunc, cuius merito ipsa tentat vel remotionem, vel discussionem materiae peccantis; sicuti natura irritata a materia in substa tia ventriculi existente, insurgit per singultum ad remotionem, vel ad discussionem contristantium . Quibus positis, Indicationes.ciare apparet,quid pro curatione huiuS symptomatis agen-
395쪽
dum sit; iudicatur enim primo , ut ea materia vel am6ue tur, vel discutiatur. Sed quoniam haec facile per motum hunc, vel remoueri, vel discuti potest,nisi noua suggeratur materia, ideo principaliter incumbendum est, ne materia haec vel generetur, vel ut, si genita est, alio diue tatur . non generabitur, si membra principaliter laesa,&in quibus fomes huius materiar seruatur, roborentur, α temperentur . Silautem generatio non sit prohibita, eu canda cst materia haec a partei laesa, & a neruis ipsis , alioq; diuertenda, praecipue autem ad exteriora, simulo Partes neruosae roborandae erunt. An his indicationibus possimus satisfacere,vel non, dixerim morbum hunc difficillimum esse curatu, & hoc pr ipue si hic non ad alios cosequatur morbos, sed sponte aduenerit;neruosae enim partes in hoc afficiunt ut, quae semper difficulter omne recipit curationem. Vnde hunc motum in aliquibus non tantum antiquari, sed etiam,vbi a principio neglectus fuerit, consenescere vidi. si tamen pars primario adicta inuenta fuerit, eique opportuna adhibeantur medicamenta, dum morbus non fuerit antiquatus , solicitusq; sit patiens, non ita difficilem attestor esse curationem; facile enim tolli pol rit, si materiae prauae generatio cChibeatur, eiusq; g nitae vel discussio, vel euocatio tentetur. Quibus autem remediis lisc exequi debeamus, hinc pateat. Praesupposita uniuersali facta, & parata cum his, quae neruorum genus
respiciunt, medicamentis totius corporis euacuatione, qua
semper particularibus curationibus praemittenda est, administret Medicus ea, quae discutiendi facultate donata sunt; sicuti oleum camomelinum, lumbi icatum, anethinum, lilliorum alborum, rutaceum Viperinum ,& quae huius sunt generis,calidaq; actu saepius applicentur. quod si haec non satis fuerint, his admisceatur Castoreum, quod cum subtilitate partium donatum sit, in casu isto multum conferro poterit. loca inungenda erunt praecipue collu, & dorsum
396쪽
ab occipite usque ad os sacrum, & una cum his etiam par- tes magis ab hoc assectu detentae. Partes laesar pellibus animalium actu tepidioribus continue cooperiantur: vel si haedosint, sit loco haru stuppa canabina, vel laoa succida scia per calida. Reuellatur materia cum trictionibus in parte opposita factis, fiant clysteria acriuscula ad eandem inten- tionem. his poterit morbus superari,nisi noua regeneretur, , di fluxerit materia. quo casu adeunda est ea indicatio, qua membro generanti, & transmittenti attendendum est. Vnde si cerebru sit in causa huius materici, cosideret Medicuri qua hoc intemperie laboret,eamque corrigax,ct temperet. ii in cuius usum veniunt ea, quae in hoc casu via in culpa sit intemperies frigida, calidaue omnes docent administram: da esse,sed praecipue hic assumantur Embrochae aquarum
naturaliti, quae hic multum prodesse poterunti; robur enim cerubri hinc habebimus, & materiae discussionem,quam Liuiliter tentare postumus ex eisdem, si instilletur supra parites affectas. Si autem non cerebrum sit pars primario ais , ista, sed una ex inferioribus, ei incumbatur, tum intemperi tollendo, tum ipsam roborando. siq, genita materia ab his adhuc in fluxu fuerit, haec euocetur ad extra, & simul discutiatur . quo casu expertus sum sinapismata omnibus ine idicamentis; praestare; his enim administratis,uidi quieuis motum hunc. sicuti animaduerti in puella decimum quartum annum agente: quae cum maxime mola: staretur ab hoc, motu, per annosq; ita laborasset, & per interualla morbus regrederetur, ex nullis, qus plura a Medicis parata fuere, remedijs 3 luna sensit iuvamen: tandem cum tempore exacerbationis illius motus coquereretur maxime se affligi sub costis mendosis prope spinam in dextra parte, ego iudi ' cans hanc partem primario affectam esse, hincq; transmitti, S communicari materiam neruis illis proximioribus, imdeq; causari motum cum conuulsivum,solis sinapisinatibus,
praemissis tamen uniuersalibus et puti applicitis, morbis i sustuli,
397쪽
sustuli, qui tamen semper tota dextera corporis partem ap- Prehendebat, ac vehementissime cruciabat, adeoq; ut & distorsiones membrorum, & affectum, epilepsis consimilem, saepe induceret. Ultra sinapismata tamen parti primario affectar adhibita, discutientia etia neruis applicentur, ijdeq; roborentur & per exterius admota qualia sunt inuncti nes, emplastra, perfusiones, balnea, Embrochar, ac simulta & per interius assumpta,qualia erunt Confectiones magias, Antidoti variae, Castoreum ipsum, & usus Terebinthi Cyprij, quae valde prodesse poterunt. Vbi tamen cerebruprimario affectum sit, praecipue sum expertus pulveres ex
cornu ceruino, talo suillo,cornu Vnicornis, craneo hum no , & consimilibus osseis medicamentis, addita cortice ligni Guaiaci, & radice salsae pariliae, multum profuisse. quae
etiam in caeteris casibus prodesse poterunt . Si vero assochus hic rebellis fuerit, nec praedictis cesserit remedijs, decoctum salsae parilis, additis corticibus ligni Guaiaci. & alijs,quq neruos respiciunt sicuti tua, stschas,& similia,cum tenui, & siccanti victus ratione opportune exhibeatur ad minus per viginti quinq; dies; ita enim deuinci poterit,& potissimia ubi intemperies mebrorum prauam materiam generantium, & transimittentium,ad stigidum declinauerit, Si autem ad calidum vergat, fluxioq; , & distillatio sit admodu praua, potius veniat in usum decoctio radicis tua ;haec enim,distillante, & fluente materia tenui, calida,& praua, multum prodesse solet; & ideo in casu isto caeteris prsseratur . Alimenta flatuosa, & vaporosa in astediu isto vitentur,
similiter & quecunq; acida, & acria, & quq praui, & tetri
sunt odoris; haec enim omnia neruos laedere 1olent. Vinum
primis diebus interdicatur, postmodum autem debile, &aquosum concedatur. Veneris usus prohibeatur, & omnis acris excessus, praecipue autem stigidus, & humidus , &omnia animi molesta accidetia, quae potissimum hunc morbum exacerbare solent, fugiantur .
398쪽
r i De Ob ructionibus inuriarum leuiam pulmonis. p. X XI.
QVemadmodum nerui, qui omnes a cerebro originε
ducunt , aliquando male afficiuntur, hincq; cum deterius habent, ut in conuulsivo motu fieri dixi, cerebrum ipsum in consensum ducunt ; pariter arteriar, quae a corde propagantur aliquo allectu, praeter naturam nonnunquam deprehenduntur, & per eundem propriam noxam cordi communicant. Ex quibus arteriis praecipue eae, quae Iezues in pulmone existunt, male affici animaduerti, dum obstructione laborant. qui casus maxime a medico considerandus est ; quoniam per tales obstructiones saepius homines in periculum vitae manifestissimum, ac in mortem ipsam deducuntur; cum tamen hoc absque insigni noxa,quae ab ipso egrotante ab initio percipiatur, fieri consueuerit. in talibus enim obstructionibus nec patientes respirandi difficultate,nec grauitate nec dolore, nec aliud molestu symptoma incurrunt,& tamen ,cu har acutae fuerint, ac perseuerauerint , nisi tollantur, tandem eosde perdunt.Obstruutur arteriae istae leues a duplιci caula; nam vel ex succis frigidis vel ex crudo tuberculo in cisde genito obstructione laborandi ubi n. humores crassi, & viscosi in ipsis arteriis inserti su ritati vel ubi phyma aliquod, seu tuberculii crudu in eisdem genitu erit, arteriae obstruuntur. Quibus obstructis, cordi tandem praua affectio comunicatur', hincq; patientes vel sunt proni in syncopem, vel etiam in sus cationem. qu niam obstructis ijs arterijs, no ita facile recrementa fitliginosa expelli possunt,quibus retentis semper cor necessario patitur. Dum tamen istae arteriae leues in totum non sunt ob structae, fit pugna, naturaq; praepotenter resistit moibiῖcis causis, indeq; per vim propriam, & innatam quaerit dissationem, & transitum earum viarum , ut inde fuliginosa excrementa retrudat. quod ubi sufficienter assequuta fuerit, nullum adhuc nec syncopis, nec suffocationis peric
399쪽
luminstat. Vbi autem hoc nequaquam cosequatur elia omnimoda obstructione, vel prope ad ea accedente,r telis fulietinosis excremetis,in periculu syncopis primolo modum & suffocationis etia ducitur homo. Depremuntur.obstructiones istae a solo pulsu nec ullii auud inditru habet.
in his.n.nec tensio,nec grauitas,nec dolor,nec respiracli clim
ficultas,nec quid aliud mol stum percipitur; quoma incat' a materia pendet frigida di in loco est nulla sensatione ha
bente. puluis autem immutatur ab hac necessario , quonia
organis,& instrumetis issiis,non poteli n5 immutari pullus, qui ex hac hesione omne acquirit inaequalitate, & non tantiu illam, quae in unica pulsatione reperiatur, sed com etiam, quam systimaticem, seu collectivam appellant: unde in humiuscemodi obstructionibus magnae & prauae, celeres tatardae, rarae & frequentes, validae & imbecilles adsunt pulsationesnnter quas aliquae decurtantur, aliquε nonnunquaintermittunt, aliquae intercidunt; in eadem autem pulla tione saepe est inaequalitas quo ad ulures eius disterentias Vbi autem talis inaequalitas contigerit, & ex his pullationibus plures erunt magnae, vehementes, celeres, intercidentes, & aequales,minorem laesione indicant,& minus periculum minantur: ubi autem plures erunt languide, paruae, decurtatae, intermittentes,& crebriorcs,Dilansam ingente a testantur ,& periculum praeceps praenunciant. in aliquibus tamen patientibus, cum grauis non est astectio, solent etia etae pulsationes plures qquales, quas interpellant nonullilae vel periodice, vel nullo seruato periodo curtatae, aut interii attentes . quod in principio harum obstructionum precipue contingere solet. qua de re pulsuum laaec aequat ζas a pulsu vel intermittente,vel decurtato interpellata habeatur pro inditio incipientium , ac futurarum huiuscemo di obstructionu m. An autem lis fiant, cum a duplici cam ς' gignantur, vel a crassis, & viscidis humoribus, vel a tuberculo crudiori, hinc cognostatur. Vbi crassi, & viscidi h
400쪽
mores fuerint obstructionum causae, tunc pulsus quoniam in utrisque casibus semper adest aliqua durities erunt duri
per tentionem: ubi autem tuberculum sit id, quod obstruat, erunt duri per tensionem, &siccitatem. praeterea in obstructione ab humoribus pulsus erunt magis inter se diuersi,nec semper eodem modo procedent, sed variabunt, prout humor obstruens vel in hanc,vel in illa panc maais impinget. At a tuberculo inaequalitas erit magis unifbrmis, cu a causa magis costanti, di fixa causetur . praeterea in humotu obstructione aequales pulsus plures simul,ac collective adesse possunt: at in tuberculo plures sunt inaequales. unde ubi aliquae Intermittentes,aut dccurratς pulsatioes plures equales interpellauerint, ceseatur hanc obstructione ab humoribus factaclle. a tuberculo. n. non possunt plures ad inuice se subsequetes aequales, ac ordinatae fieri pulsationes; cm causa laedens ipsa organa immediate ea de lidit, ac in eis fixa eode pacto semper permanet: quapropter hinc aequalitas naturalis pen re no potest, licci no naturalis, seu preter natura idest, quae plurcs ins quales pariter habeat hanc concomitari consueuerit. In hac aui e pulsuu in squalitate hoc solet esse viris. que obstructionib. comune, quod si intermittentes pulsus, ceteris pulsuulaifferentiis admisceantur , quado intermittit pulsus,percipiunt patientes motu quemda,t aquam ictum in
regione cordis, perinde, ac si quis ipsi cordi tunc manum
Obviet,ac motum impediat. quod non causatur, nisi ab ota structione tunc valenter irruente, ac cor comprimente, im
deq; pulsus motu impediente.quod idem sere coligit a pulsu decurtato. Sed cum decurtatum minor noxa interat,qua intermittente, minore etiam percipiunt patientes motum,
di istum ictum a decurtato pulsu, & minus ab eo laeduntur. quam ob intermittente. Cum percipiunt ietiam istum fgrotantes, si ab humoribus crassis obstruentibus hoc factu sit, statim reuocantur patientes. in ijsdemq; per quaedam interualla,existente agitata diuersimode a naturali facultate maB B a ter. λ