장음표시 사용
431쪽
ta, quae in lethargo a sola pituita sunt administranda, cutis aliquo temperamento paranda erunt, alias apta erunt ma xima nocumenta aegrotantibus ipsis inferre. Huius etiam ratione animaduerto quandoq; fieri letharugum ex permutatione phrenitidis, ut habetur lib. 3. Epid. seel. 3. comm. I. ct Actius in proprio capite,& tum no a pituita lethargus ortum habebit;hoc enim utplurimum c sueuit contingere ex refrigerantibus medicamentis in phrenitide intempestiue adhibitis, & tales lethargi sunt forsan insanabiles, ut haberi potest ex Galeno lib. 3. Epid. secti prima.commen. 7. nec in talibus lethargis unquam conu niunt repercutientia;quia materia iam impacta est, rec aliunde fluit. De Caro. Cap. III., Issiat,inquit,caros a lethargo, cum ab eadem material dependeant,scilicet a pituita cerebru irrigante, qui lora, ct lita in caro non putrescit pituita, sicuti putrescit in lethargo Gaetus quο- od tamen nequaquam Verum cst;qm,ut supradictitin est, modo disserat. Ultra lethargum ex putredine. datur & lethargus sine putredine. At in hoc ditarunt, quod in caro, quantum sit rati ne sui,non adest nec febris, nec putredo, sicuti etiam nec in apoplexia,& catoche, at in lathargo necessario adest febris, ct quandoq; putredo.
De Cauche, ct Catule . Cap. IIII. Τ Ranscribit Author ex Aetio huius morbi symptot a
ta,in quo notandum est,quod Aetius non concordat cum Galeno in essentia huius morbi; quoniam Aetius d scribit morbum cum febre medium inter phrenitidem,& Iethargum, mentem, non corpus occupantem, & deprehem dentem: at catalepsis, & catoche ex Galeno est assectus si ne febre, deprehedens tum mentem,tum corpus; ex quo sequitur,n aegrotans in ea figura permaneat, in qua deprelie . sus
432쪽
sus est a morbo,& inde rigidus totus maneat sine loquutione, di sine sensu, ut videatur statua immobilis,tuncque nec si pungantur, sentiunt,nec in parte ulla mouentur; ita ut si palpebris apertis deprehensus sit aeger, oculis apertis m,ner, nec tamen videt: cuius rei testimonium est, quod post accessionem nullius rei, quς facita sit in accessione, recordaturi Vnde sentiendum est, alium esse casum Aetij,alium GaIeni, cuius ratione credo nunquam Authorem vidiste, aut curasse morbu hunc, alias in consendendis his signis, & symptomatibus valde lapsus est Galeno contradicens. hoc hinc pateat, dum ex Aetio hac verba transcribit; Admouent
autem manus suas aliquando ad caput, & oculos. ac nais res, velut qui vellicentur, atque hoc non sentiunt. hoc cla- .re ostendit, ipsum mentem Galcni non persecte assequutum fuisse,nec unquam vidisse aegrotante catoche deprehensum; quoniam hi adeo rigidi sunt,ut nullam coporis partem, nec palpebras etiam moueant; immo tanquam immobiles la uae se habeant.quare mirandum est, quomodo huic morbo
adaptare velit Aeth sententiam de alio morbo, in quo non est rigiditas corporis, nec immobilitas,loquentis. Dum ex Aetio hilam transcribit, quod in hoc morbo spiritus aliquando est densius, aliquando rarus, & quod nomnunquam per interualla quaedam ducitur magnus spiritus, Π hem clare opponitur Galeni decretis, qui in lib. q. de locis asse 'etis cap. a. dicebat, quod in sopore, &catalepsi seruatur
spiratio secundum naturam Quaerens Author,ad quem cerebri morbum sequatur eatoche, statuit ex Galeni mente lib. 2. Apho. commen. 3. hunc affectum consequi frigidam ,& siccam cerebri imtemperiem ex frigidiori, siccioriq; materia ortam. Recem sens autem in hoc Pauli authoritate sentietis Catalepsis asam ortum habere ex Obstructione posterioris cerebri ve triculi a frigidiori, & ficciori materia causata, eius sente tiam videtur parvipendere. unde conuudens ait. HOS veis
433쪽
ro,qui in hoc, veluti in aliis,Galenum praecipue sectamur, r frigida tantum, & sicca cerebri intemperic ortum haberetitemur. Attamen nos pro Paulo in oppositum demonstratiuam habEmus rationem. nam catalepsis , seu catoche subbio accedit,& subito generatur; igitur non ab intemperie eda materia,& ea quidem obstructe causatur. Ratio haec erat Galeni lib. 3. de loc. atlactis cap. s. ad demonstrandum Epites liam ab intemperie non posse generari. quam candi rationem assumebat eodem lib. cap. 7. adsprobandum id de Amplexia,haec verba habens. Apoplexiae autem quo subito euet,iat,aut trigidu succum,aut cratium, aut viscidi, qui principales cacbri ventriculos astatim implet, totius subitantiae intemperiem, causam este, mani tellum est. O, Drctio autem haec in catalepsi contingens, omnes quidem cercbri ventriculos occuparuiolat, sed prscipue & magis posteriorem, ut habetur a Paulo, qui hanc particula a G leno ex lib. q. de loc affeci. cap. a. trascripssit, & hac de capsa in catoche patientes semper rigidi hinc eum si tum, in quo a morbo deprchensii tuere, cor seruant, non iumen semper priuantur,vel visu, vel auditu ; quia in aliquibus non fit completa caroche, & ideo anteriores cerebri vetri uti non omnino obstruuntur : cuius ratione quoquo pucto sensus illi, qui ab anteriori parte cerebri ortum habent, conseruari possunt. Ex tali autem obstructione, etiam ubi dotalis ixerit,non fit apoplexia, sed catoche; quia ad apoplexiam causandam requiritur, quod omnes cerclesiventriculi aeque, & insigniter obstruantur. praeterea in πω plexia non solum cercbri ventres , sed eiam corpus, ct compus magis, quam ventres, fici solet, ut habetur .a. Galeno loco citato lib. q. de loc. allicet. cap. a. At in catoche,non aeque ne Grarti tutaculi, sed praecipue postremus ledatur,nec in catoche corpus cerebri, sed ventriculi tantum, di potissimum posterior afficitur . cum autem a posteriori
cerebri parte ortum haseant,& spinalis medulla, & nerui
434쪽
duri motui inseruientcs, non est mirum , cum obstructio haec a sicciori,& frigidiori materia, idesta succo melancholico,qtii exustionem adhuc non senserit, causetur, si omnia corporis membra ab hac parte neruos,& motum recipiem tia in caroche rigiavi; cum frigidum , & siccum aptum si res ipsas induram,materiaq;lloc obstritens propri m quatlitatem, &j naturam partibus inferioribus impartiatur ε tQuemadmodum autem talis obstructio non est apta inducere apopleriam, pariter nec apta est inducere epilepsiami in epilepita enim materia a natura agitatur, stimulata λd ipse tum propter.exitum animalis spiricus, concutiturq; cςr brum ad explosionem materiei obstruvlla: at in cato be σ3teria obstruens est fixa ,& firmata , nec insurgit natψra ad cius expulsionem': nec in catoche materia hic ullam prauam qualem in cpilepsa forsitan necessario habere dc bel) qualitatem adepta est. Et ideo catOcheia I li obstru etione causari,summa cum ratione censendum in , non at etem ab intemperie, sicuti ex Galeni mete Joco citato lib. 2. Apho. commm 3. probare nititur Author . Non enim G lenus ibi per refrigerationem una cum siccitate iunctam puram intemperiem frigida.& siccam intelligit, sicuti nec per refrigerationem humiditati mixtam inteli init puram intemperiem frigidam,& humidam, sed intendit per haec Galtarus declarare materias , non intemperies, morbos hosce mulantes . Me inquit refrigeratio humiditati mixta, sidest humore uidus, & humidus qualis est pituita lethar gica s passiones facit uethargus enim a pura ,& simplici imtemperie causari nequaquam potest: refrigeratio aute sic. citati iuncta,idest humor uigidus & siccus, qualis est suc- cus melancholicus, eas,quas grsco vocabulo Cathalapsis, adest dem hensiones nominantur, producit. a. . Eodem cap. cum proponit prognosticum ex Aetio, ait -quod hic morbus est dethargo periculosior, licet in subri-ibus lethargo similibuscansistat. ex quo videatur consenti- '
435쪽
se Aetio dicenti, huic morbo coniungi febrem. Quod est
conita Galenum lib. 13. Metho. cap. a I. ubi ponit caroche later morbos, qui sunt sine febre, & qui ab humore frigi do gignuntur, quod idem ultra experientiam testatur de ratio ;nam materia causans morbum est frigida, ct in loca firmata frigido,nec putrescit, &ideo non potest accend re febrem. Nec etiam est periculosior eademetatione, & cumagis, cum experietia constet hanc aliquando periodos hahere,&accessiones: quod non est in lethargo, qui acutu
Ne autem res ita imperfecte hinc habeatur, hanc sic de claro. Gatalepsis, seu catoche est deprehensio corporis iaea figura, in qua a morbo corripitur, cum detentione sese
suum tam micriorum,quam exteriorum. Quare hic assectus erit rigiditas totius corporis, in quo auferuntur omnes facultates rectrices tum internar,tum externae; Vnde nec im quunturi, nec vident,nec sentiunt,nec soluta accessione v
.lius rei iecordantur; Morbus igitur hic erit. totius corporis rigiditas cum ablatione tam sensuum externorum, quam iaternorum ; unde in lib. Finitionum medicarum iure dicebat author ille: Catochus est, cum sensu priuatur anima, corpusq; omne, Velut gelu, obrigescit , hanc sententiam expe
a Monialis hunc morbum patiens ter, & quater in mense nulla praesente iebre ab eodem capiebatur, & ca forma, qua eam stantem inuadebat, permanebat , & tanquam statuarigida se habebat, sine motu, & sine sensu erat,adco ut etias tunc temporis pungeretur, vel secaretur, nihil sentiret, nec ullius rei post solutam accessionem meminerat:in res lutione autem accessionis incipiebant quaedam suspiria, ct quaedam vox clangosa, cum semper prius sine loquutioi muta permaneret. huic aliquando visum est crus . sinistrum conuelli, qui forsan est casus similis posito ab Hippocrate lib. tertio Prorrhet ita. 6 6. haec curata est a me per uni ucse
436쪽
. ANNO T. IN LIB. ALTO M ' καρ
πniuersalia, ct per particularia, & sana facta est . et Quoniam tamen Hippocrates lib. a. Prorrhct. tex. 6. meminit de delirio cum catoche; & ideo videntur catochi loqui posse. &quoniam Galenus in commento narrat hustoriam iuuenis catoche deprchensi, quem testatur & audiuisse, & vidisse, & meminissem ideo videntur sensus,tam interiores, quam ex eriorcs seruari, cuius oppositum posuimus, notandum 'esthsc fieri poste incipiente, & debili existente catalepsi , completa autem nequaquam . Cuius merito dubitans Galenus de casu Hippocratis dicebat, potuisse incipiente catoche loqui aegrotantem, & hinc delirium itum fuisseicompicta autem minime amplius loqui posse. hiocidem assero de sensibus tum internis, tum externis; quoniam si incipiens sit morbus , seruari possunt, & lpari. ter si leuis sit affectus. Vbi autem completus suerit, ausi runtur', ut supius attestante experientia obseruaui, & ut Galenus innuit in lib. se dister. sympl. cap.3 .in quo habet in catalepsi esse paralysim, seu resolutionem virtutis imaginatricis. Si auicin imaginatio in ea omnino est resoluta, nec imaginari,nec inde intelligere, aut memorari aliquid poto runt illi, qui cataleps deprehensi erunt. Quando Author curationem proponit, licet intendat,&. merito,calcfacere, & humectare, non tamen persecte omnes indicationes explicat; quoniam alia superest intentio a Galeno explicata lib. I3. Methodi cap. at .& est incisio ipsa; nam cum gignatur hic morbus ab humore frigido, &crasso, non tantum debemus calefacere, & humectare,sed etiam incidere.
Quo autem ad curationem, sciendum est remedia particularia applicanda esse parti capitis posteriori, indeq; ad totam spinalem medullam, quod ultra id, quod consentit Galeno testati lib. q. de loc. asse 2. cap. a. in catalepsi capiatis posteriora pati, & ideo ibi remedia administranda esse, etiam huius potest cile iudicium,quod partes neruosae,pr . . a DD 4 pter
437쪽
pter quarum propriam passionem totum, riget corpus, in hoc morbo praecipue patiantur, quae cum a parte capitis posteriore ortum habeant, indeq; per spinam descendan ideo in his locis medicamenta iure admoueta erunt. Quod etiam ego affirmo hoc ita experientia testant ageta cilcine omise . d. U. V
AVilior hic agit de Comate,seu de catapho ,
de allectu particulari; sciendum tamen est,quod c ua sit. ma, siue somnolentum fuerit,sive vigilans; & ex vigilanti siue fuerit simplex, siue pigrum, nunquam de sic est panicularis astedius, sed est symptoma consequens ad alios mo bos, sicuti vel ad phrenitides, vel ad lethai cas passiones, vel ad febres pituitoses, & somnolentas, vel ad alios cer bri affectus, qui vel primario, vel secundario ipsum laedat, nisi hoc a causa fiat externa, ut sepe in ebrijs a vino conti git , quibus coma adeo graue,& profundum, his praeci, pue , qui debilioris sunt cerebri, succedit; ut eos euigilare ante solutam crapulam, & ebrietatem sit impossibile, sicuti etiam ex compressione ventriculorum cerebri, & maximeo ipsius medii subsequi consueuit. Quare non est,quod iuni
ἡ res attendant affectum huc tanquam particularem morbii, nitri . 8. quem ipsi curaturi sint, sed eum animaduertant, ut qualia tales,& mores praedicitorum morborum attendentes,& eorum dicterentias adnotantes principali morbo summa cum ratione incumbere queant. De Phrenitide. Cap. VI.
EXplicans materiam,a qua generatur phrenitis, statuith ac unicam esse,scilicet bilem, vel pallidam, vel faua, vel adustam . Ego tamen sentio etiam ex sanguine tenui ri , & calidiori, qui vere naturam bilis attingit, gigni posse,& eandem ex pituita commixta bili ubi pituitam bilis superabundauerit, fieri assero ex Galeno lib. primo Prorrhois
438쪽
Gmmeh. .primo,&talis phrenitis exquisita phrenitis voca-hitur, ut ibidem declaratur. Et dubito,an ex frigidis, & cru diu succis eadem phrenitis generari queat, propter sentemtiam leni superius iam allegata, vi positam lib. 3. Epidistat. Dic amen. φ . ubi loquens de phrenitide, cui iunguetur sopor, inquit hanc generari hoc o, videlicet, quo niam ex horum succorum crudorum maltitudine,&frigidiatate fit sopora delirium autem ex acredine,& castore, quem ijdem pariunt putrescentes; adeo quod vult causari deliriunoma qualitate propria luccorum, quia sunt frigidi, sed ab extrinseca, quam acquirunt putrescen si videlicet ab acredine, & calore acquisitis,& a talibus uis is putrescentibus causatum delirium ci m.febre recenset Hippocrates in tertio illo Epidemiarum proiphrenitide; quod idem acceptas Galenus in commento affitinauit; Vnde phrenitis non senaper causabitur ab humore sui natura acri , ct calido. Si a tem hinc fieri possit phrenitis, quomodo haec differat a lethargo, sorsitan est, quoniam in phrenitide ingens est pitui, tς putredo, ex qua excitatur maximus calor, & maxima acredo,ex quo delirium,& febris cst intensa, & acuta n lethargo autem non est, nisi leuis, ex quo subris non est ita acuta, nec delirium ita validum, nec cliam adest vigilia;quoniam acredo, &caliditas non in tanta , quae frigiditatem
In phrenitide pro potu ordinat decoctum seminum coriandrorum, qui tamcn potus apud me valde suspectus est; cum enim semina coriandrorum ex se apta smi turbare m tem, deliriumq; inducere . notauit Dioscorides lib.3. cap. 66. in phrenitide, caeterisq; delirij,& desipientiae generibus non erunt adminissi anda tanquam ea, quae affectum ipsum
t i Nec est, quod hic authoritatem Avicenne,qui coriandruarbitratus est esse frigidum,& ideo ratione propriae tempe rici frigidae in phrenitide comen Poterit, Ore M , qu
Phrenitis aupossit fieri a fibdis succis
rii: L-, coriandrora ldecoctum an conueniat in
439쪽
nia frigidum,ut ex capite signorum specierum subdit,allisti;
v υ .i l in locis elici potest,viride censuit: humidum enim corian, i drum,inquit, aptum in inducere soporem , siccuin autem. calidum cst, ut sensui patet, & turbatio mentis di dea riua quod a causa tantum calida, praeterquaim in melancholici causatur affectibus, hoc idem testatur.ia quare vero dem
strauit Gal. cui utpote inter Medicos Excellentissimo, nter philosophos praestantissimo in iudicio simpLmedic. gis, quam Avicinias credendum est, qui Avicenda cum
coriandrum non tantum viride,sed etiam siccum lapidum censet,ut habet lib. q. fen. a. tract.primo. cap. 8.esare opponitur experientiae, rationi,& veritati. .,
De secanda vena diuersa ex diuersis proponit author, δε- -h bus, qui modo hanc, modo illam secandam esIe venam do, hia th:h cont- soc tamen certum habeatur, tum ex natura rei, tum 'r' Galeno, ut notaui in capite de lethargo, quod in assecubus capitis sectio humeralis vens omnibus praefertur. Quod si phrenitici brachium nequaquam porrigant, non secetur
vena frontis, ut Author ex Tralliani,& Pauli sententia in net , quoniam euacuationes particulares a loco affecto uniuuersialibus non sunt praemittendae, sed tum aperiantur ha morrhoides,quae in casu isto valde prodesse poterunt, post quarum apertionem sectio venae frontis iure administrari poterit, quam profecto laudo: verum magis commendo, ut loco huius venae narium hirudinibus applicatis aperian p : tur; hinc enim Valde subleuabitur cerebrum,morbusq; f i cilius hinc medicamentis cedere poterit. quod repeto, &G animaduerto agendum esse,praemissis uniuersalibus eu
. Dum purgationem administrandam esse docet, animassi uertatur hoc intelligendum este, cocta iam materia, alias cruda cadem existente,& nequaquam turgente, in principio inflammationis iniretur purgatio contra Hippocratis, αGaleni mentem, ut alio monuim . . . - .
440쪽
Multa docet Author administrada esse in phreniticis ad prouocandii somnu,cu vigiliae hos maxime molestet,hincq; Phrenitis sonti agis delirent ; sciendum in est, quod in phrenitide potest pore quados etiam sopor contingere, ut habetur lib. 3. Epid.sect. 3.com. ιο coisque. Qui tamen sopor debet esse vigilans ; quoniam vigilia est de his , quae necessario consequuntur phrenitidem,ut docu GaI lib.Prorreth. p.cOm. i. Quod euenire solet, ubi est miscella bilis cum pituita, quae inflammationem in cerebro causet, ut ibidem habetur. i De phrenitide hectica in hoc capite no meminit Author, de qua Galenus loquutu est lib. primo Prorreth. com. 33. . cuius signa erunt , cum tremulae, blandae, obscurae, & con--bς trectabiles crunt desipientiae, ita ut siete non desipere videa *qμβ si Itur; & talis phrenitis, ut ibidem habetur , necessario est lethalis , quare cognoscenda, & Valde a Medico aduertenda, ne in prognostico decipiatur.
m N curatione huius affectus laudat ex Aetio , & Paulo, . t quia Possidonio hoc transcripsere,sbrbitione aceti acerrimi post Omnem cibum, ubi iam dormire velit aeger; qui Acerum acer commendat etiam obsonia aceto intincta comedere , quae rimμm tamen sententia valde sissipem est,cum experimento com I pertum sit omnes meipncholicos affectus ab aceto exacem
bari, notumq; sit ab Hippocrate, & Galeno quibus magis . sidendum est, quam Paulo, Aetio,& Possidonio) damnari
iacetum,tanquam medicamentum melancholicis valde o, .noxium. Vnde lib. 3. de re' acut.tex. 38. dicebat Hippocrates ; Nigra autem ab aceto sementantur,attolluntur, &multiplicantur. & Gal. in commen. hoc idem affirmabat di. cenS,Acetum melancholicis aduersissimum existit. dii l . Loqueris de melancholia hypochondriaca non declarat, . quae sit allectio,nec quis sit locus affectus. prsterea nec in cu. xatione explicauit indicationes curatium huius morbi, quae