장음표시 사용
441쪽
tamen omnia perspicere debet ille medicus, qui hiclusis.fecta curationem astiqui volet. Quo ad assectione.n.declarandC erat,an melancholia hypotiiondriaca ctastat in ii iiὼ perie;& sit in inteperie,an in calida, uel insigidae vel an sistat in obitruction vel in inflamatione; vel in altera conrumilia gestione. Ratio huius est , quoniam horum omni uia inditia habemus, & tamen an in his omnibtis,an in singula consistat hic affectus, non ita notum est. Frigiditatis ii sunt, plurimi status, ruetus acidi, fluctuationes,plura sim mina a cibo, tarditas coctionis, mitticuli dolores, Nisi tus crudorum ciborum, sitis, sebrisibi absentian risui pausanatio ipsa nam ex calefacientibus curari,& sanari videtur hic morbus. Caliditatis autem signa habemus,aestu in piscordijs, exacerbat ionem a calidioribus, & causticis, alledationem a refrigerantibus cibis, & vomitum materierum fuamararum, & calidarum . Obni uctionum autem indicias m imum vel hoc argumento habemus, quod alimentussi corpori non diuribuitur, sed in ventrictilo manet incoci icum ipsum meatus antea susciperent, magnamq; ipsius p tem in imum ventrem excernerent; item quod postera di vomitu reijciantur, ut pote non digestis per corpus cibis Inflammationis autem coniecturam habemus, ab situ cordiorum, a sublata ad cerebrum ab atra bile evaporatione, a sanguinis in loco affecto 'aductione, & a ciborus; a
figerantium alleuiatione :quam tamen inflammatione non
adesse,etiam hinc coni ere possumus , quod in his nec sitis nec subris adsit, & quod affectio hec admodu diuturna sit itamen ulla inflamatio tandiu protrahi posse non videatur, quare determinandum erat, ex qua harum aisectionum is melancholio hypochchdriaca,& in qua consistat. Quo ait: ad locum affectum declarandum erat in docus assectus gwelancholia hypochondriaca sint venae mesaraicae t sessis
Diocles, vel an ut alij sensere sit pylorus, vel sit vena p ta, ut quidam dixerunt, vel an sit ventriculus ipse, ut vici
442쪽
tur affirmare Galen.& an possit esse lien, ut habetur lib. 6..de loc.arsecti cap. prirno.&an ab utero,& a semine non tantum in f inis, sed etiam in viris possit hic essectus fieri;cu
videamusimul amulieres ex retentis mensibus, & ex a sinentia Veneris ut etiam testatur Gal. lib. 6. de loc.ineci. cap. vltimo in viris contingere) melancholicas fieri. Quae omnia declaranda erant ad demonstrandam huius affectioris S essentiam,& curationem. quς unica instituenda noura at; quoniam non videtur unica tae vel allectio, vel locus vise Livi autem iuniores hanc tractatione integre assequi vescant,m in eos quamcunque partem in inferiori veram tre positam cuius ratione possit sanguis adini,&lii perastari, aut melancholicus succus in cotam aggregarici quo evaporationes melancholicae ad cerebrum cleuari queant pos . se etiam melancholiam, hypochondriacam causare. Hinc ames arescarum venarum obstructione quando ; fit haec altactio;quoniam cu ex obstructione non ita libere possint exugere sanguinem, & per uniuei sum corpus transmittere, fir, ut plus iusto incalescens sanguis aduratur . di inde conuerasus in humorem melancholicum ad caput euaporet. Similiter si assiciatur pylorus, ita ut in eo, & per cu aduratur sanguis, melancholicas evaporationes cautare potest. ille dic tur de vena porta. hoc ide affirmo de pancrca,1 vasibus ilinis internis. similiter de liene hoc asseratur. sper eum noexpurgeturi inclancholicus succus, potest ventriculo,& cordi communicari,a quibus eleuati vapores cerebrum inficore possunt. De ventriculo autem hoc animaduerto,per venyriculum non intellexisse Galenum substantiam ipsius ventriculi tantiam: quoniam in eo non potest nec sanguis aduri, nec adeo superassari, ut hinc vaporationes melancholicε M.
tolli possint ratio inserius patinio sed per ventriculum intelligit cum ventriculo & pylorum,& venas cohaerentes,di continuas, in quibus talis potest aggregari,& aduri vessanguis. vel succus melancholicus. Quod de his dictu est,
443쪽
idem intelligatur & de utero, cum in eo mulas retinentur, qui naturam melancholici succi retineant, & de vasis spermaticis,cum in eis semen non excretum ,&diutius detentu corrumpitur, a quo sublatae evaporationes prauae cerebruipsum petant. haec de loco affecto aduertenda sunt. Quo autem ad affectionem moneo etiam non unicam, sed plures esse aiicctiones , in quibus consistat hic morbus. animad. xertoq;, ut in pluribus,cum hoc connexas esse malas ventriaculi dis positiones ab intemperie frigidiori pendentes. cuius
intemperiei ratione accidunt ructus acidi,fluctuationes,si tus plurimi,coctionis tarditate plurima sputaminan Geteia, quae talem consequi intemperiem consueverea qua non causatur vere talis melancholia; quia ab hac intemperie nopotest assari sanguis, sed tantum exacerbatur,factis, & a auctis per hanc plurimis evaporationibus, quarum ratione cerebrum facilius isditur . pendet autem haec melancholia a vaporibus melancholicis ad cerebrum delatis,& eleuatis, vel a sanguine melancholico, qui seu ratione obstructionis mesaraicarum venarum, aliorumve consimilium vasorum, seu ratione inflammationis talori, alteriusve similis men bri superassatur, vel eleuatis a succo melancholico circa via scera, quia per lienem non expurgatur, detento: vel eleua tis a mensibus cohibitis,& melancholicis,vel a semine rocnto,& ob Veneris abstinentiam corrupto. Moneo insuper, cum Diocles, Galenus,& caeteri dicunt in ventriculo, in venis mesarescis, in pyloro,in alioue membro inflammatione adesse cum hoc morbo,2 non intelligendum est vera adesse inflammatione.na ad hanc sequeretur necessario febris,qua ab hac melancholia abnegatur. praeterea vera inflammatio per conueniens tempus tandem vel discutitur, vel suppuratur. quorum neutrum contingit in hac melancholia, quae non tantum per menses durat, sed etiam ad plurimos a
nos ad quod tempus instaminatio perdurari non potest protrahi consueuit. quare per instammationem audiamus
444쪽
non tumorem inflammatorium, sed intemperiem calidi rem,phlogosin dictam, per quam sit,ut sanguis in parte c- tentus, & attractus aduratur. cui intemperiei quandoque connectitur aliqua materia, cuius merito ab ea inibi obstructio causatur, quae postea est in causa ut cibus non facile distribuatur, sed in ventriculo maneat, indeq; plurima circa ventriculum symptomat δε indispositiones fiant,exacerbenturq;. cuius ratione etiam fit, ut licet intemperies moriabum faciens iit calida,a calidioribus tamen remedijs quandoq; curetur hic morbus; quoniam calidiora medicamenta in hoc non ratione alterationis, sed quia exobstruere possimi, prodesse valent. Quae calida remedia eo magis in casu isto conuenient a sunt ; quia cum hoc semper intemporius ventriculi fiigidior connectitur. Vnde ratione huius,& ratione symptomatum ventriculi valde prosunt. Cum autem tot sint loci, qui primario affici possunt in hoc morbo, totque sint aiscetiones, a quibus pendere potest, non erat instituenda viaica curandi forma. quae variari debet pro ratione loci primario auecti,& pro ratione affectionis, i deq; semper pro harum diuersitate diuersae insurgunt cur
tiuae indicationes. quae in summa capita redactae ad mi- nus tres erunt. inarum prima erit circa materiam iam genitam, quoniam eam tollere debemus. Secunda erit cimo partes primario affectas, quibus occurrendum est, remo vivendo etiam, ubi adsint, earundem obstructiones. Tertia versabitur circa symptomata, ct malas ventriculi dispositio 'nes, quas corrigere,& amouere debemus. Quibus autem medicamentis horum singulis obuiandum sit,id doceat recta medendi methodus, perquam seligantur opportuna,&rationabilia remedia, quae non unius,sed diuersae conditi
nis pro diuersitate affectionis, & pro diuersitate loci alta .chi,existent. Φ. Hic etiam prognosticum exponens non tradidit inna, per quae distinguitur melanchesia confirmata a me- . . ' lancholia
445쪽
lancholia non confirmata, quam tamen nouisse Medici su
tam pr0 prognostico debent. li4. Ima De Manta, idest Furore. Cap. VIII.
INquit Author Galenu per melancholiam lib. 3. de loco
anc2. cap. 6 in fine intellexistu Maniam,cum ainfit au tem huiusmodi inclancholiar species atacto prius calid dispositi0nibus cerebro, aut arti uatione,aut inflammatione, aut &c. ratio est, inquit ipse, quoniam melancholiae causa est intenaperies stigida, non calida, quae calida est causa i seriae. . quae expositio falla in;quoniam Galenus eo in loco loquitur de melancholia proprie sumpta,& de ea,que fit capite solum per se affecto, ut patet consideranti verba eius.& per illa verba intendit Galenus exponere causas extrimsecas, mediatas ipsius melancholicae, non immediatas, S proximas. Quod non intellexit Author hic; unde eius ratio licet sit vera, no tamen est ad propositum;quoniam molancholiar huius proieci' est causa immediata , & proxima intemperies frigida,inducta ab humore melancholica: areas 'men hic humor melancholicus potest gigni ex pluribus ca sis calidis, qualis est dispositio calida cerebri,& inuatio,in patiuntur hi, qui versantur sub sole diutius,& inflammatio, ct phrenitis, quae per caliditatem propriam reddunt sangui. nem & crassum, & melancholicum, quae omnia sunt causae externs sicuti etia sunt cursi estitis,& vigiliae ibide tanquacausae externae ab eodem propositae, quae tamen non calefaciendo,sed restigerando sunt in causa huius humoris melancholici, ex quo postea dependet, & gignitur hic morbus.
Ultra phrenitidem, melancholiam,insaniam, Ec caeteros Destrium qua hosce morbos,qui delirium ex materia cerebrum laedente idoq; causari ai inducunx. ssiendum est quandoq; nulla prae te materia pura intempe delirium in nonnullis causari a pura intemperie calida,vido inis calida. cet Gal. lib. a. de sympl. causis cap. vltimo, & Ib.6 Aphor. commen. I 3. Dignoscitur autem hoc delirium a caetet is,
446쪽
qui ex simione materiae fiunt; quoniam in his modicum est delirium, & delirantes habent omnes voluntarias actiones infirmas, ut habet Galenus lib. . de prssag. ex pulsibus, ubi agit de pulsibus, qui fiunt cerebro affecto, in ni'; pubsus sunt duri,non per tensionem, sed propter siccitatem arteris. Hoc notasse volui,ne Iuniores in curatione delira tium semper recurrant ad capita ea, quae a practicis pro delirantibus explicata sunt. De Capitis dolore. Cap. X.
DEclarans,quid per caput in hac tractatione intellige dum sit, inquit, eam nunc significari partem, quae capillo tegitur. quod di,una imperfectum est; quoniam dO- uidisseia Asores capitis, qui curandi ab ipso, ab omnibus*scriptori- Lm, disiubus pariter proponuntur, non tantum partem capillo tecta, tur de dolore sed etiam frontem saepeoccupant, ad radice'; Oculorum capes. quandoq; pertingunt, ut ipse etiam ex mente Galeni docet distinguendos esse eos, qui internas capitis parteS occupat, ab his, qui externas afficiunt.
Examinans quid sit dolor, inquit,'quod dolor est dignotio a iterationis grauis, vel asperae factae in corpore sentiente. Que sententia non ita veritati consonare videtur; quo- Dolor quid'niam si dolor effet dignotio, esset operatio,& actio corporis sentientis:at dolor non est actio, sed passio, ergo dolor non est dignotio. Dolor enim medice loquendo)est passio, vel motus inam quae mouentur, patiuntur etiam) f ctus in parte actu sentiente consertim a re contraria. & Ecet ad hoc, ut haec passio sit proprie dolor, requiratur c gnitio huius motus & passionis, non tamen haec dignotio est dolor. Dixi autem hoc medice loquendo quia si proprie, & philosophice loquamur, dolor est in genere asi ictus,non actionis, vel passionis,ut habetur lib. q. Aethici Proprie enim gignitur in appetitu , non in sensu. Quod etiam dignotio illa non sit dolor, hinc apparere potest, quod cum dolor sit de his, quae maxime prosternunt Virta,
447쪽
non est affirmandum, quod dignotio illa sit dolor;quchia dignotio illa non est id, quod vires relatuit, sed ςst motus ille ,& passio praeternaturam in corpore sentiente facta ided Qrsan quis dicet, immo illa dignotio est, dolor; quo hiam illa ablata, licetadhuc se motus ille prana tiatura
aufertur & dolor , sicuti appes et ex usu medicamentorum Bupefacientium, quae sensum ,& non passionem tollunt. Ad hoc ego dico, quod ad Q ationem doloris duo no cestario requiruntur, scilicet, & motus ille pMter natura,&cognitio illius motus ι adeo quod dolor nil aliud Est, quam passio confertim facta in membro actu sentiente,quod cum
v, ili' .e' sit, dico etiam, quod horum duorum quodcunq; tollatur,
tolletur etiam & dolor; nam siue tollatur illa passio, siuei tollatur actio sensus, tollitur & dolor. Viade ad arguine' tum dico, quod licet per ablat ionem sensus auferatur dolor , non tamen dolor est sensus, & dignotio illa, quoniaad illius ablationem hic auferatur . nam hoc quidem ad illius essentiam necessario requiritur, non tamen est illud Brinaliter; formaliter autem dolor est ille motus naturam cO- tristans, per vim sensitivam deprchensus. Et hic aduerta tur, quod cum dico dolorem esse motum, vel passionem, quod per hec non intelligo causias doloris, ut suta solutionem continui, vel intemperiem, sed intelligo illam dispositionem, per quam male afficitur membrum sentiens, vel aselutione continui, vel ab intemperie , & illa affectio do prehensa per itim sensi tuam est dolor; quae allectio depre henditur ab ipso sensu , non quatenus prouenit a tali cau -
. se , sed qualem s contri tuos; ut 'uta crus dolet ex frigorupei totis sensu in dolore non app hendit hanc affectio,i , quatenus a frigiditate cati alti mino sensus iple in talibus easibus tale on depivitendit causarn dolorem inducente, cephalalba sed quate ius contrituit,& molestat. an sit dolor re Hoc eodem loco, dani disti ait Cephalat iam,ait ea esse cens capitis. dolorem capitis recentem, per quam particulam inquit ip- Ia fam
448쪽
sam distippui a Cephalaea, quae est dolor antiquuς. quod dictum fallum est; quoniam Cephalalgia potest este& recens, & antiqua, ut apparet lib. a. comp. med. secundum
loc. fere in principio, ubi agit Galenus de antiquo capitis colore , qui quidem non Cephal ra, de qua inferius postea iere in fine eiusdem libri agit, sed Cephalalgia dicitur. Dis
serunt autem l sc duo abinuRem, no ratione temporis, sed ratione accessionum, di dcbilitatis capitis, ut habetur loco citato, lib. 3..de loc.δffeci. cap. 7. Capitis dolor em ab intemperie frigida una cum materia capitis dolor pendentem curare docens, plura, & yniuersalia, & particu a c μμ m laria summa cum ratione administranda monet, quibus ta qRibμ mcu hος addam, melcontumacissimos capitis externos mς θε να
dolores hac de causa genitos vel propositis, vel similia ψ' 'bus, ac etiam VChementioribus,mcdicamentis aliquando non potuisse superare. Vnde coniectura facta, vel pς- , ricraucum, Vel una cum pericraneo os ab ea materia admo /' - Φdum male anesumi elle , ad ustioncm loci patientis de O .L. I.
ueni , hancq; curandi rationem talici, cum successu tenta- fictitim sede ut in qua hoc semper obseruaui, Ut cad cnti scri O facta ustio uenire. que ad os, quod plurima semper scatens humiditate inueni profunde penetraret: liquando vero os ipsum cariosum reperi, quo disquaminato,omnis conquieuit dolor. Vstiolia: c non in occipite,nec in sincipite supra suturam coron l. ii Mualis a multis ratione diuersionis fieri solet, sed vel in dextra, vel in sinistra capitis parte, prout haec magis, quam illa pars, dolore cruciarctur, ad tollendam intemperie friagidam,& ad euacuandam materiam peccantem, a me soelia citer teptata est: quod notasse volui, ut caeteri audacter, bidetur huius actionis occasio, usionem hanc administrare possint. Vt autem cox scant, qua ratione deprehendo tur os, integra existente cute, carius una este, adeant Hippocratem lib. a. de morbis,i bs monet in tali casu cutim de
capite alia, atque alia parte discedere, idest,cutim ad tactu
449쪽
ab osse separata persentiri. quod est signia maximξ animaduertendu,cii sit infallibile, ac certum carici ossis indicium. Postea quam in sermonem de ustione in capite facienda
. . nunc incidi, data occasion e , Iuniores moneo, quosdam es.
se Medicos qui ad pauca respicientes, in similibusq; opinio: j nibus senescentes, cauteria, & ustiones in occipite damnat, tam , illis ducti Galunt verbis, quae in secundo lib. de comp.med.
secudum loca posuit, curationem doloris capitis ex ardore docens, ubi haec expresse habet. Neque enim facile exui tur capitis ea pars, quae occiput,& a Graecis Inion appellatur. opinatur aute hoc in loco Galenu loqui de exustione facta ab igne. At longe errant; qm Galenus no de ustione ab igne, sed a sole facta, sermone habet;doces.n.curatione doloris capitis ex ardore solis monet anteriori capitis parte, non posteriori administrada este localia remedia. Et hoc duplici ratione. Primo quide, quia posterior capitis pars,idest occiput ipsum, ita facile, quemadmodum anterior pars, neca hii sole exuritur, nec solis calorem concipit. Secundo quia ins . Occipite adest principium spinalis medullae ad stipitis mo- . . dum in multos neruos diuisae, quae a refrigerantibus medi- . camentis appositis posset laedi, a quibus habetur, quod occiput quia non ita incalescit a sole, quemadmodum sinciput remedia refrigerantia non requirit. & quia in eo est principium spinalis medullae, quae est pars frigida, non toleraret absque mani sesta laesione huiuscemodi refrigerantia medicamenta; quare nullo pacto talia circa occiput erunt unquam administranda . Hanc esse mentem Galeni doceat processus verborum eius,& illae duae particulae in eius sen tentia posite, scilicet,enim,& facile; nam per prima liquet eum superioris sententiae reddere rationem; per secundam
autem apparet eum loqui de qstu solis,non de ustione ignis; ea pars enim a sole disiiculter incalescit, at facile ab igne,sicuti caetere omnes partes,exuritur. Hanc eandem sententia
attestatur Oribasius ad Eunapium lib.4 cap.primo,qui tr scribens
450쪽
aibens, aGaleno haec in curatione doloris capitis ab aestu habet. Qua in rc cauere debes,ne posteriore parte capitis,
quae ad Occipui cst, attingas ti cu caput ea parte no facile eliuratur, cumque inde ortum ducat spinalis medulla, ne alia qua noxa consequatur. Caput etiam exuri a sole, esse di.ctum a Graecis receptum ultra Galeni loca, in quibus petustionem, intelligitur supercalefactionem a Sole iactam,sicuti mussimum ciare habetur libro primo ad Glauconem cap. de lata Ephinacra.&lib. 8. Meth. caps .ubi febres abusione causatas curare docet, ct inserius etiam lib. nono pluribus in locis, in quibus huius ustionis meminit, habe tur a Paulo, qui lib. 3. cap. I 3. docens quae ab epilepticis vitanda sint,in fine inquit;& in balneo mora, ct capitis ex is te ex uilio . quare concludo Galenum per illud verbum,exustitur,intellexule exustionem a lole, non ab igne actam;quapropter non abstineant horum ducti sententia Medici a cauterijs occipiti sed xbi dabitur indicatio,audacter tales, iam per facula ab ipsa experientia utiliter confirmatas, ustio
nes adnumstrent, cui De Hemicrania. Cap. XII.
T TEmicranicum dolorem riplurimum per circuitus erat 1 miliari monet hic Author, & hoc idem experientia ipsa testatur. Quod autem hi circuitus habeant aliquando 'certos periodos, nec ab authore expressum habemus, nec ' omnibus hoc notum est. Cum vero a me casus hemicran
o doloris,qui statis horis,& diebus regrediebatur, visus sit, dignus est, ut a me recenseat ur. Curavi ego Religiosum viti tum, & diui Dominici fratrum consortio iunctum, qui per stresaniam continuos ,&menses sepicin passus est hemicraniam in parte capit is dextera una cum ingenti,& acuto Olom circasemporalem musculum, quae unoquoque octauo die Luna dicato,sicinper eadem ser me hora inuadctat. ex cerbatio ad viginti octo , aut ad triginta horas adscirimum