장음표시 사용
461쪽
nita ; ubi igitur non aderunt hic duo', secetur humeraria ex Galeno, non saphena, ut docuit Author hic, qui locum Galeni persecte non attingit. . Dilepsia a Ponens eius Epilepsiae causas, quae est primario aste
viis humori cerebro, statuit duos tantum esse numores ' causa liuidibus causetur. scilicet pituitam,& melancholiam; At etiam a. sanguinς,qabundans,& replens venas, & intercipiens spiritum,potenepilepsia causare,gigni potest,ut docet Gal. lib.4.reg. acui.
22.quemadmodum nos sisperius clare expotuimus. iPro potu ordinat decoctum coriandrorum, qui potus, Decoctη ut etiam superius notaui, mihi valde suspectus est;quoniam rim coriandrum sui natura petit caput,& tantum,ut li largius iu φημ' ς i' matur,delirium inducat,ut docet Dioscor. cap. propri*Quare nec etiam semina coriandri quomodocunque pM rentur , ad comedendum exhiberem; quia non tantum, ut asserit ex Plinio,non prohibet ascendere vapores ad caput, sed etiam,cum sui natura maxime caput petat , ut ex dictilliquet, & etiam ut ex eius odore patere potest, vapores alios potest secum ad altum ducere, & ideo nocere. De Apoplexia. Cap. XIX.
CAusas apoplexiae exponens, a duobus tantum seri statuit humoribus, scilicet pituita,& melancholia, nullu ρρ λ μ μ verbu habens de sanguine,a quo tamen superius declaram qψρμερμηρ mus ex Gal.lib. .reg.acui. 23.& lib.decur. ratioeperian rabG ς ώς -&lib.decatis. morbo.cap. 3.etia apoplo i bςr Explicans apoplexiae causas citat locum Gai .lib. 2. Apta. 1 commen. 42. dicentis aliquando gigni apoplexiam prin
g pter aliqua dispositionem phlegmonouam in cerebro 'ae zntem, non ipsum quidem obstruentem, sed constriRς
- tem .declarans autem, quae sit ista dispositio, inquit , est i fiammatio,erisipelas, de abscessus At quantum decipiatur Author in explicanda hac Galeni sententia, satis expreue
462쪽
Prognostica enumerans, inquit, quod amplexiae saepenumero succedit paralysis, quod non continati epilepsiae; quia epilepsia non finitur in paralysim, ut videtur docere Hal. lib. q. de Ioc. affect. cap. 2.in hac re aduertcdum est, quod dicere simpliciter epilepsiam non finiti in paralysim, falsum est; quoniam,vinos centies vidimus, &alis etiam motidie in praxi uident, tuta indepsiae, di non solutae aliquando succedit modo unius, modo alterius nodo plurium membrorum paralysis; sed intelligendum est dictum Galeni in comparatione amplexiae, scilicet,quod sicut amplexia creberrime, ut dicit iple, terminatur in paralysim, ita, epilapsia creberrime in candem non finitur. Hoc expori la testatui, nam ut plurimum terminatur epilepsiae accessiones particularcs, ct morbus uniuersalis sine paralysi. veruntamen aliquado, licet raro, tum uniuersalis morbus, tum etiam aliquae accessiones particulares, nondum ter minato moibo, in paralysim ipsana desinunt, ac soluuntura quod etiam Galenus non neget episepsiam terminari in paralysim,ab eo haberi potcst lib. q. rcg.aciat. comm. 27. Vbi
clare habet,quomodo epilepsiae nonnunquam paralysis ipsa succedat. Hoc idem testatur Author libri de moi bo sacro,qui Hippocrati adscriptus est, docens pulcherrime qua do,de qua de causa paralysis, &membrorum particulariula sionis epilepsiae succedat, di quid ex hoc sperandum sit
per haec vcmba: sit vero modica existens pituita in utraque venas defluxum fecerit,aut in alterius partis, superuiuunt, nota ex moi bo imprcsia relicta; aut enim os,vel oculus distor luctur,aut manus,aut cervix, ubicunq; sane vena pituita repleta superata fuerit, & gracilis reddita hanc itaq; venam neccsse est debiliorem csse,& hanc corporis parte la sana desectuosiorem: verum ad longius tempus plerunque prodest, no mamplius morbo apprehenditur, si semel nota
463쪽
. : In ampleticis quando seca da vena, quid obseruandum.
Rationem victus explicans multa quidem apposite, ciconuenientia describit: tamen hoc sciatur, quod dum lio, mines apoplexia detinentur, frustra tentatur omne genus cibi ; detentis enim sensibus interioribus, & exterioribus, heri non potest . ut hi ratione alimoniae, quid assumant
hoc maxime in primis diebus . . i r
e Pro curatione inquit conuenire sectionem venet vel hi meralis,vel mediae. Hoc pro secanda tamen vena animaduertatur quoniam in apopleticis sanguis refrigeratur, cisistitur quod ante sanguinis missionem optime confricandum est totum corpus. De vena autem hecanda seruetur id, quod docet Gal. lib.q. reg.actat. commen. 2 . Vbi in net stante magna plenitudine, secandam csIe int ernam:si autem plenitudo haec non adsit,humeralis potius secada erit. Si inepti,inquit, fuerint fgri ad vens lectionem, aut in praedictis malum perseuerauerit, medicamentum purgans exhibendum erit. In hac sententia dias sunt difficultates,utera an state materie cruditate,pharmacum cxliibere liceat, contra praeceptum Hipp & Galeni ; altera erit, quomodo medicamenta, licet ad intra fauces ponantur, possint in ventriculum descendere, cum apopletici sint in totum resoluti, & ideo facultate diglutiendi careant: quare quemadmodum experientia vidi,credo incassum, sicuti idum de cibo affirmaui, tentari exhibere vel cibum, vel medicamentum , vel quodcunq; aliud, quod sit diglutiendum, hoc nisi declinante morbo agatur. De ophtalmia. Cap. X X. EXplicans pro eius curatione lenitivos liquores, enim merat stnugraeci decoctum,in quo hoc animaduerto, curatione quid quod non sumatur semen, quoniam hoc magis calidum per fenurrvili est,quam conueniat in oculorum instammatione,cum sit canitebimus. lidum in secundo gradu,& siccum in primo,ut habet Gal. lib. 8. de simpl. medic. cap. de Teli. sed assumatur he
464쪽
ba,& eius solia pro Ermando hoc liquore, in quo com ficiendo seruentur prscepta ab Aetio tradita lib. 7. cap. I F. haec duo panicularia obiervando, primo ut optime abluatur, ne puluerem admixtum habeat, ut etiam notat Gal. 'dib. i 3 Meth. cap. 22. circa medium .secundo ne habeat semen permixtum. Et hoc libenter animaduerto; quoniam vidi maxima errata commissa in actu medendi, assumpto simmine loco seliorum Anugraeci in hunc usum, valdeq; hinc acerbatas ophtalmias fuisse.' Se Mydrias eupupilla dilatatione. Cisp. XXVII. C Ausas internas Mydriasis tantum recenset; de externis autem, alquibus etiam haec affectio inducitur, ne verbum quidem habuit. Ultra autem Avicennae testim nium experientia testatur non tantum ab interno affictu, sed etia a causa primitiua Mydriasim generariiu. vel a percussione, vel a casu, & haec notasse volui non solum, ut ommes causae huius affectus pateant, scd etiam, ut moneatii dilatatione pupilis ex casu, vel ex percussione causata, dummodo non sit cum disruptione Rhagoidis contra Avicem Inae sententia, qui cap. de Altenear hanc dixit curam non habere; si cito, di recte curetur, ueram admittere curati nem,quam tamen ipse postea in cap. de cura contra decreta propria, tradere conatus est.
De Sinusne. Cap. XXIae . r DIinnit ipsam siunusionem esse affusionem humorum
circa pupilla congelatorum,di inferius inquit, quod -- haec assectio est morbus in numero; quia hic adest id, quod ἔρρορ ερο est toto genere praeter naturam. hoc admittatur ,sed hoe 'φεμhetiam sciatur, quod & datur alia sustino, in qua non accedit humor ab extrinseco, sed fit, quando humor albugines incrastatur, & condensatur, ut habet Gal. libro primo de sympl. caus cap. secundo. di tunc non est morbus in nu-el FF a mero
465쪽
ero , sed intemperies cum materia , seu morbus in via in hoc, cillia est obstructi . a
Iai De Ofiscatione oculorum. Cap. XXX.
ASsignans causarum ostuscationis oculorum ligna, i quit, quod si haec affectio consequatur ad neruorum visiuorum resolutionem , tarde mouebitur oculus, aut omnino non mouebitur; .aod dictum falsum esti quonia nemui optici non deseruiunt oculorum motui,sed vilioni tantinmot*s au yem octilorum dependet a septem illia musculisi qui ambiunt neruos illos, & oculos, de quibus Gal. lib.α de usu partiumn ideo ad resolutionem illius nerui, st i tur ablatio visus, non motus j quoniam ad visum , non admotum deputati sunt illi nerui. De Mnlope. Cap. XXXI.
Ausas explicans ex Aetio addit, tanquam huius as
ctus causam,tunicarum oculi crassitiem, quo causa inalystalope contingere non potestiquia crassities tunicaruita non tantum est impedimento, ut noctu videant, is etiainterdiu at in nystalope aegri in die satis vident;qua de re supei erit,ut tantum hic alluctus cotingat, vel ratione spiriturunt ratione b Orum . o De dolore auriam. p. X x xI I LINflammationis auli uiti curam exponens primo ad intra aurum morrhodmum imponit. quod me artientum disticultatem patitur , quoniam in isto casu non videntur Percutientia codalienis e propter vicinitatem terebrandquod si repellatur materia , maximum imminubit perici lum. Praeter hic modus curandi diuersus est amodo G lenes; Galenus enim lib. 3 de med. secundum loc. in princudio ponens curam inflammationis aurium,dist Iguit de dolare,dicens, quod dolor vel non est admodum intensu ,sed
466쪽
potius remissus, vel in admodum intensas, & molaestus.in primo casu adhibet mitigantia,sicuti nardinum , basilicum, di consimilia. in secundo autem adhibet optata:quare Galenus nunquam adhibet repellentia,quae etiam videntur prae
Eodem loco iahibet oleum dulce caliduin. & inserius etiam describit plura, quae calida inquit, esse ad bibς0dJ Vix ti in stica quod notandum cst,quod Galanus loco citato apponis tarium an maremedia tepida,non calida,& maxime ubi est inflammatim ditamenta e non videntur conuenire calida, quia potius augent affecti. Ida isti in nem,cum tamen conueniant tepida,& tepidum respectu ca deuia.. lidi sapiat natura contrarij. In hac aute difficultate ego cen1eo, quod haec Galeni regula obseruanda sit in maioribus,& magis notabilibus inflammationibus,scilicet, ut in his no . quam Oxii rhodinum administretur : ubi autem inflamm,tio talis non fuerit, debilisque existat ast us, poterit coim uenire : quoniam cum in paruis inflammationibus pauca adsit materia, ex repellentibus non imminet periculum illud, quod impendet in ingenti, quae a copiosiori materia causatur.cuius merito etiam tale medicamentum a Galeno in moderatis, & debilibus inflammationibus probatur ; incis autem,quae maioris sunt momenti, ingentesq; existunt, improbatur. Vnde tum in lib. 3.de comp. med. secundum loc. tum in lib. de remed. paratu facit. de Oxirrhodino loquens illud in eis inflammationibus laudabat,in quibus noadest pulsatilis dolor, ab eis, in quibus adsit, excludens. cum autem talis dolor maiorum , & ingentium inflammationum , ut habetur lib. a. de loc. aficet. cap. mo, t et viniit proprium accidens , iubeatur haec regula, quod ex Galeni mente in mavnis, & notabilibus aurium inflat mationibus nequaquam tale medicamentum administretur, sed tantum debilioribus, quae potius naturam Phlog sis,quam phlegi nonis habent, conueniat. cum enim ob propriam ipsius angustiam meatus auditorius a mole etia mi-
467쪽
nima angustietur, paruae cius phlegmones a tantula materia producuntur: quae si paulo plus augeatur, maiores pro ratione loci,&ingentes,ubi copiosior extiterit fluxio, generabit inflammationes. Hoc adnotasse volui, ne indicationibus ab affectu ipso desumptis, Medici indiscriminatim ad
repellentia in quacunq; aurium inflammatione descendat. ., tu hocq; eo libentius egi ; quia in actu practico vidi ex appli-- ω catione huiusce medicamenti lenitum quidem fuisse dot rem auris vehementer inflammatae, attamen postea succes. c. c. sis se inflammatione partium internarum,sicuti praecipue in muliere vltra quinquagesimum quintum annum agente factum noui, in qua ex Oxirrhodino lenito dolore, & repulsa materia ad interiores cerebri partes,delirium ingens,couul. - sionesq; tales superuenere, ut infra quartam ab oxirrhodi, ni impositione morti succubuerit. De graui audisu, esseritate. Cap. XXXV. Antio tui Q Tatuit ex Galeni mente auditorium meatum valentis. ωας ς' ter o perferre medicamenta, quamuis non solum usq; mis ἔμη - ad cerebri duram membranam pertineat, sed etiam neruu h contingat , qui a cerebro descendit: quae sententia vera qui lem est,quo ad partem primam,scilicet quod hic meatus perferat vehementissima medicamenta, Vt experientia linsa testatur, sed quo ad secundam, falsa est ; quoniam iste meatus non peruenit nec ad duram membranam, nec ad neruum, sed terminatur ad membranam facientem tympanum, quam membranam sco quod ibi terminatur hic mca tus exterior non pertranseunt medicamenta imposita, quod sicuti ignorauit Galenus, qui auriu Anatomem perfecte non est assequutus, pariter ignorasse videtur hic Ai thor,qui puram Galeni sententiam sequutus,rei veritatem,quq opera excellentissimorurn Anatomicorum nunc pa-
468쪽
De dolore dentium. Cap. XXXXI.
DEclarat dentes dolorem pati ex quacunque intempe n ,rie quod dictum verum quidem est,quo ad frigidita trahi ae ium. tem,& caliditaten verum quo ad humiditatem falsum est; hisi. quoniam ab humiditate, ut clare habet Galenus lib. u. de comp. med. secundu loc. nullus causatur dolor, sicuti etia cet Aetius lib.8. p. 29.ubi habet,quod humiditas citra alia assectione no inducit dolore;&ideo no videtur , quod dentes possint dolere ex pura intemperie humida. Ennumerans signa doloris dentium ex intemperie si ca, inquit, ad hanc intemperiem consequi intolerabiles dolores. quod dictum licet sumpserit ab Aetio,qui hoc tram nentes dista scripsit ex Adamante sophista, tanaen difficultatem habet; vos dolores paquoniam,vt pluribus in locis docet Galenus, praecipue au- tiantur ex m-tem lib. a. de med. secundum loc.in principio. a siiccitate temperie siccis moderati,& leues causantur dolores,non autem intoler biles,sicuti hoc idem experientia docet. De Catarro. Cap. X XXXIII.
Atarri a causa frigida curationem exponens inquit, post uniuersalem purgationem deueniedum esse ad Apubtegmea,quae per os pituitam educunt. quae sententia videtur su- caue 'specta ; quoniam haec materia, quae generatur in capite o m ης at let per se euacuari, & fluere, ita ut arte non egeamus ad N. hoc faciendum . praeterea si adest Catarrus,& per medic menta , quae per os pituitam ducunt,volumus euacuare caput, periculum est,ne haec materia ad asperam arteriam, vel ad pulmones dilabatur:quod maxime vitandum est ut docet Gal.lib. 6. Epid.seel. a. comen. 3 a .Quare si haec particularis euacuatio est peragenda, potius per nares esset te
tanda, quam per os . Et si per os aliquando sit facienda,n5 fiat nisi in hoc castu, videlicet, quando materia cst nimis. crassa,& adeo ut sibi viam obstruat.
469쪽
nnam siccit tem tui siculi in urni sulturis.
secunda R. De Angina. Cap. XXXXVI.
SIgna anginae a sanguine crasso,&pituitoso explicatas
inquit, quod tunc paucus est dolor. circa quod aduertendum est, quod datur Angina etiam it pituita, & tunc potest esse sine dolore, ut declarat Ial. lib. . Aptari fine coment. 34. ubi habet posse fieri Anginam sine dolore,& hoc quando prouenit ex humiditate pituitosa, madefaciente imnica gutturis interiorem vel implete musculos, ipsum guttur aperientes, ex quo & generatur tumorra sequitur stri gulatio, quod non est cum dolore . Galenus ibidem declarat posse fieri Anginam,& strangulationcm propter si citatem nimiam musculi interni gutturis.& hanc ait Apho. sequenti 3 s. cum est cum febre valida, cile periculosioremea,que est cum inflammatione. Curationem tradens, & de sectione venae sermone habens, inquit ex Alexandri Tralliani sententia, quod in mulieribus anginam patientibus , si ipsis suppressae fuerint purgationes.&in viris, ubi consuetam per haemorrhoides euacuationem non habeant , secandae sunt venae inferiores. quae sententia non est indiscriminatim accipienda; quoniain indicatione sectionis venae attedenda est anginae acuties: nam si non sit admodum acuta, nec sit vi gentia, possemus secare venas inferiores: sed ubi angina fit acuta, periculuq; sustocationis ex ea instet, non est incipiendum ab inserioribus venis, licet sit suppressa aliqua euacuatio; quoniam iri simili calu debemus moliri talem euacuationem, quQ eu cuando totum etiam a loco assecto possit elicere materia; aliter prius sequeretur sulfhcatio, tua lenitio morbi ex macuat ione facta ex venis inferioribus,quia ex. tali sectioe ni teria a laua palle non educeretur quae tamen ver ins riores, scistis superioribus, poterunt postea ad euocandas. naturales,& consuetas euacuationes aperiri.v i a
470쪽
De Tu i. cap. XXX XVII. IVdicat Author recensendo tussis causas, quod non itatum ex intemperie frigida , sed etiam ex calida caes tur tussis , sicuti habet, inquit ipse, Paulus, ct Galenus lib. Tussis an fiat 6. Epid. seeL 2. commen. a Quae sententia est dubia; quo ex intemperieniam licet sit imaginabile, quod omnis intemperies inaequa V lis, quaecunq; sit, in thorace, eo quod laedat ipsum, possit
inducere tussim: attamen non ita experimento hoc comprobatum est ; nam in maximis aestibus ita tusies non inu, dunt homines, sicuti in maximis frigoribus:imimo potius illis temporibus nullas videmus, cum tamen plurimae adesse deberet ob aeris circunstantis immoderatam caliditatem , Praeterea in febribus ardentibus, ubi ingentissimus est calor, non adsunt tulles istae ex intemperie calida, sed tantum quandoq: adsunt,uel communicata materia thoraci ab uni uerso corpore, vel exasperatis faucibus ob siccitatem a s bre causatam. Praeterea non ita videtur calidum, sicut frigi.
dum,posse causare tussim, eo quod ita calidum, sicut frigi. dum, non sit inimicum pectori'. Praetera locus ille Galeni adductus non ita clare loquitur, ut iudicare debeamus ip- .sum eius fuisse sententis', quod velit tussim excitari ab intemperie calida;inquit enim,quod tussis illa posita ab Hippocrate visa est ab ipso in scbribus, quae ab extrinsecis lac situdinibus ortum habuere, & ho cum adcisset vel gelu, Iastus, vel puluis tunc, cum aeger in lassitudinem illam incudit . quare, inqujt, accidit haec tussis non ex lassitudine illa, sed ex duplici accident cilicet vel ex nucium exasperatione, vel ex instrumentorum intemperie. exasperatio falsecium unde pendeat, declarat, dicens ipsam ex triplici camsa iam proposita pendere, scilicet vel ex frigore inducto aperi ci a puluere inspirato, vel ab ariditate,quq causeta istit ab aere circunfuso calidiori, adeo quod velit aestum, &i calorem illum inducere tussim, causando siccitatem in fau cibus,