장음표시 사용
481쪽
nens huiusce etiam morbi curationem ; inquit enim primi diebus vinum dulce album dilutum crebro propinatum: per illud autem verbum, crebro, claro innuit potum debere esse copiosum, quod idem etiam videtur attestari ratio. nam in peripneumonia,& maxime ubi superabundati bilis, di sanguis calidior , succescit pulmo : quae allectio videtur indicare humectationem, humectatio autem maxime potest adhiberi per plurimum potum. Haec res tamen potest cile dubia, tum ob dictum Aetij, tum etiam ob dictu Galeni lib. .de comp.mcd. secundum loc. cap.de orthopnsa
ubi habetur, quod in ijs, qui alicubi abscessum habent, paucitas potus conuenit, Nisi forsan per abscessum ibi non intelligat affectus inflammatorios, qualis est peripneumonia, cum clare loquatur de tuberculis,pendentibus ab humoribus frigidis, non autem de i)s, quς inflammatione faciunt . 2 Curationem peripneumoniae tradens,postquam secandam esse venam ab initio morbi docuerat, subiungit. At si quid venae sectionem prohibuerit, cucurbitulas thoraci admouere oportet, ac lateribus has defigerc,quibus tantus anguinis elicietur,quantum vires ferunt, ut Paulus refert. At non modo difficillimum est imaginari, non praeeuacuata multitudine, nec imminuta materia, attrahentia circa locuaffectum administrata iuuare posse; sed: certo afferendumis, talia, attrahendo ab uniuerso corpore ad locum aflecta plurimam lesionem illatura esse. qua de re omnino a tali remedio in principio abstistendum este censeo. Nec quempiam authoritas Pauli urgeat, cum Galenus lib. II. M tho. cap. II. in fine hanc rem elare docuerit. m quo loco, 'Pulmonis inflammatione loquens haec verba habebat. Itaque etia cucurbitula utiliter ijs, qui sic laborant,si prius i isti sint vacuati applicabitur . Si vero abundantia succorum . . quam Graeci plet horam vocat in his sit,non magis ex pulmone in pectus aliquid excrementi transscrt,quam ex toto corpore attrahet in utrumq;. Quapropter, nulla praemisia,
482쪽
euacuatione nunquam cucurbitulae circa thoracem applicadae erunt, & maxime in principio morbi . sicuti etiam ci re docebit Gal. lib. I 3. Metho.cap. I9. per haec verba.V rum utendum cucurbita in ipsa parte . quς phlegmone v getur, inter initia non est, imo posteaquam totum corp euacuaveris. Hoc idem monuerat lib. 2. ad Glauc. in cura inflammationis, ubi docuerat talia remediorum genera solum conuenire, ubi totum corpus sufficienter fuerit expunigatum,neque iam amplius aliquid insuat. Topica medicamenta thoraci administranda docens, monet ea,quae digerendi, ac discutiendi vim habeant, applicanda esse, indeq; multa laxantia proponit. Attamen ex taGaleno erat etiam monendum in huiuscemodi remedijs acrium aliquid, & euidenter calefacientium admiscendum esse ad euocandam materiam ab internis partibus ad ext riores.in qua materiei transmutatione Hippo. lib.primo de morbis.ages ad pulmonis erysipelate maximam habebat alutis peripueumonicorum confidentiam.ad quam eandem intentionem talia medicamenta probabat Gal. lib. I I.M tho. p. I7.haec verba habens. At longe quidem magis in pulmonis phlegmone abstinendum ab adstringentib us est, quando in eo ipsis quoque relaxantibus admiscendum alia quid acriu quod modo,&'Quidenter calefacientiu est.quippe soras trahere potius. qua reprimere debemus. Quod idem docuerat lib. a. ad Glai c.in cura inflammationis,ubi haec verba habebat. Hsc igitur quaecunq; in pulmonis in. rflammationibus extrinsecus thoraci applicantur medic lmenta, valde sortiora, atque acriora natura sunt, qRam si ipsa membro patienti apponerentur. De Emnmate. Cap. LII.
rix Vita transcribit ad educendu pus ex thorace ipso, LV L quibus in non coferetibus, docet,quid agendu sit, dicamens quocum hoc ex Hippocrate declarandum esset,qui monuit,ubi modo cWan '
483쪽
pus incauuat thoracis omineatur, educim non queat;
uenienduin esse' laid sectionem,uel ad ustionem, ut habet lib. i. de passionibus ab eodem Hippocrate Iccius etiam memit, ilib. 7. Apho. r. hanc actionem aliquando cogitur inire Medicus,ni,velix aegrotantem a pure conficiu& sui a b. sectionem uulum in audacibuς praeserat , Gabsticum autem in his, qui sectionem non admittunt, adin,
Ex Alexandro proponit, ubi diuturnior fuerit affectus, ct puris pauca quantitas in thorace contineatur, sebrilisci; talor moderatior euaserit , lac exhibendum esse. In quo Iac in emo- Voc aduertatur, quod hoc stante non amplius sumuς in cam ite rabi- su Empymatis curandi, sed in casu tabis', & phtisis instan-bῆ M. tis nam ubi diutius perseuerat Empyma, ad tabem tramstunt aegri,& tunc febris refert tantlim hecticae speciem ,&puris quΩitas minor est. Vinde dicebat Hippo. lib. s. Am.1 3. quod ij,qui a laterali morbo suppurantur,si in quadra. inta diebus,a qua fit cruptio, non purgantur, ad tabem transeunt ;& ideo casus iste non est Eliapymatis, sed tabis, in qua lactis potus, non autem in Empyraate couenit. Depalpitatione Cordis. Cap. LIIII. Amnat Arabes, & moes hos , qui arbitrantur patipitat itγnem posse gigni ab alia causa, quam a frigiditate cor tra Galeni principia. In qua re longe fallitur At Palpitationis thor, eκistimans viros hos iudicare veram cordis palpitatio cordi nem gigni pol . ab intemperie ealida, quoniam hoc ipsi non a si,unt,sed cum ijdem agunt de palpitatione, vel de tremore cordis,sub hoc capite comprehendunt omnes motus deprauatos ipsi' cordis,qui motus sunt in quadruplicidiiserctia; alij. n.lunt parui, tremuli,aiij similes ipsi palpitationi. Unde hi melius distinguentes, qua Autho dixerunt motus hos posse causari ex diuersis caulis, inter quas en metarunt intemperiem calidam, sicuti aliquando conti
484쪽
git,ubi est motus ille tremulus,& paruus,& inaequalis com dis,non autem diXerunt, quod vera cordis palpitatio ab plu generetur quan g huici; te , sed hoc conse liuntes, & vere iudicantes declaraucrupi eti-m alios cor dis motus prster naturam a diuersis causis ortum trahere polle, inter quas non tantum est frigiditas, sed etiam calia uitas, humores vel multi, vel acres, spu ituum paucitas, conluniles causae, quae pro diuersitate earum diuerso siqcorde inducunt motus, ct symptomata, s quare & pro his etiam diuersa requiritur curatio , prout & diuersae
sunt ςauis . Staicit hunc.ast Quin quodammodo ad unitatis solutionem consequi, cum materia inter duo corpora sibi acquisititium moliatur ventrem . Quae sententia non est simpliciter recipienda; quoniam ab unitatis solutione sequitur dolor , qui tamen palpitationi nequa tu in necessario conne- In palpitatio-ctitur,nec in ea ulla fit con; nui solutio, sed fit tantum dii i ne cordis antatio membri ,recurrcnte spintu fatuois per puros, & mea sitsolutio contus naturales partis palpitanIis: quo uagrediente attollitur, ii M. di quo exploio constringitur membrum,& ita nulla est cOtinuitatis solutio. - : Exponins Galeni mente cauam verae palpitationis, explicat tantum causam per se,& primariam in corde CXi- .stentem. At hic aduertatur unum, quod maximo ad recta P- uino e
curandi rationem facturum est, Videlicet,quod cordis palpitatio non semper fit co primario, & per se affecto, nam n liquando generatur haec passio per consensum ab inferio a '' ' ribus partibus ; VI de ab utero, allatae,a pancrea, & a ca aeris hypochondi torum partibus potest trasmitti ad ipsum Ormatcria, ut Vapor, uius ratione subsequatur palpitario,& tunc in curatione incumbendum est non tantum cordi, ne ita facile a ciatur Adctiam parti primario Diuus, xt inde materia ad cor non transivittatur, alias incaniuniomnis curatio administraretur. Q a . '. . . .
485쪽
Recensens palpitationis causas ex Galeno,addit palpitationem cordis fieri etia ex aliquo tumore in pericardio eri Palpitatio cor stente,vel humore in eo contento, qualem pustulae , quas dis an fieri pos hydatidas vocant, continent, et hoc ait ex mente Galent: si ex tumore Quod nequaquam verum cst, cum haec proponat Galenus, in pericordis ut legenti patere potest, no tanquam palpitationis causa existento std tanquam experimenta, quibus perluaderi possit,in pericardio nonnunquam tantum cumulari humoris praeter naturam,ut inde cor laedatur. - Curationem tradens monet secandam esse venam internam dextri cubiti,si totius corporis plenitudo adsit,ea a tem non existente, sinistri. Haec diuersitas nulla lationera palpit ορ- fulciri potest. Quoniam si e directo loci patientis vena stani R cit A Vς canda est, sini lira haec erit, nunquam autem dextra. Quod si adsit plenitudo, nulla tamen ab hac desiuini potest inducatio,cuius ratione in opposito latere vena secanda sit; quoniam hoc stante in pletoria non e directo loci patientis,sed ex opposito esset mittendus sanguis, cuius tamen Oppositum semper docuit Galenus; quai e semper in affectibus cordis secetur vena interna sinistri cubili: quod si nonnumqua in hisce affectibus adsit pictoria, non immutetur intem. tio haec, sed hoc seruetur', videlicet, quod praesente pleni tudine copiosius mittatur sanguis, quam fieri ea absic te debeat. De factis desectu. Cap. LVI.
Enset hunc aflectum esse symptonia in genere retentorum immodico. At hoc non ita veritati consonare Videtur. nam symptomata in retentione excernendoru sum Iactis destia ponunt excrementa generataeat in casu isto,cum lac no sitctus an stom genitum, & hinc deficiat, quomodo potest dici symptoploma ingene ma in Senere retentorum immodice P certe hoc vanum est. re retentorum At referendus est hic affectus vel ad virtute mamaru attra-hmodic). ctricem,vel alteratrice laesam, & tunc erit symptoma, ves
486쪽
ad defectu materiae,vel quia dubita materia alio conuert tur,& tunc non morbum, sed aliud symptoma cosequitur. a Laudat cx Hippocrate ad lac multiplicandum, eo defit ciente, Viticis fructum, & betae succum potatum. In qua re aduerto Authorem consuetum esse indiscriminatim plu ... η-,ra ab alijs transcribere medicamenta ad morbos facientia Quare cum ea indistincte proponat, examinet Medicus, δε-- in quo casu conueniant; Viticis enim fructus, qui est sic' o nisatione lacus in tertio gradu, ut habetur lib. de Alimentis, & quae L.
huiusce sunt ordinis, quoniam nimis siccant, cum talia, ut habetur lib. s. de simpl. Mcd cap. a I. non conueniant ad generationem lactis, non possunt lac Procreare, immo ip- , - dum extinguere, sicuti & dis perdere semen apta sunt, nisi forsan exhibeantur in casu sanguinis pituitosi, &humidioris, quare hoc sit pro exemplo aliorum medicamentorum ab eo sine discrimine propositorum. .. . bDe iam in Caseispeciem,sire grkmis conuers. Cap. LVIIL Enset ambos hosce morbos in numero, seu magnitudine dici post e,cum in quantitate comprehendatur, atque in excessu eiusdem. In qua re hoc aduerto, quod i ctis coagulatio non potest dici morbus; quoniam contenta
in assectibus praeter naturam non concurrunt, nisi ut mo horum causae, non autem ut morbi; morbi enim sunt assoctus partium corporis: unde ii lac in mammis coaguletur, non potest dici morbus. Si autem consideretur lac concretum, quatenus est in mammis,nec potest dici morbus in numero, nec in magnitudine. non in numero;quoniam morbi au M in m in numero dicuntur tantum illi, in quibus vel pars natu- mera qissimi. talis, vel praeter natura supercreuerit, quae supercrescens , ii aggeneratui ,& parti naturali unitur. Quapropter in Hirutroque casu requiritur, ut docet Gal. lib. de caus. moria cap. 8. virtus valida, alias nec natura formare, nec quod
vitiatu est, augere posset, quod idem requiritur,quado id,
487쪽
quod inutile est,abijcit, ut in gau iis, miliceridis, strat
a tibus,& atheromatibus , in quibus etiam , licet sit res praeter naturam, tamen fortis requiritur virtus, tum ut excernat prauam materiam, tum ut illam formet, & agge-
, . xe . In lactis autem coagulatione nihil horum reperitur,pri monon adest vi tu potens retare lac ipsum; qu'niam si hoc esset, i c. non concresceret; praeterea lac ipsum partinaturali nec aggeneratur, nec unitur, sed tanti vuln4cauit ' . tibus mammarum, eiusq; conceptacul Is continam: a inade re non erit morbus in numero, nec etiam crit in .magni'itudine ; qψOniam mammae, concreto lacte in propria scivia ai3,non augentur,ied in eis tantum materia concreta motinetur,& ideo non est peccatum in magnitudine , & eo magiS,cum manaarum magnitudo no sit morbus, alias in puerperi in qui mammae in magnitudinem eximiam in i, duntur,eilet hic mordius familiaris, & proprius a quod salsum est, cum i gnitudo illa sit secundum naturam, & non praeter naturaim; praeterea saeptias in imammis etiam minoribus,& in quibus non multum lactis abundat concretio ista fit. quo casu mammae in magnitudinem non attolluntqr, ideo noc dici potest morbus in magnitudine, sed lac coa gulatum erit tantum causa moibi, tum cauitatena rexpledo & hic morbus pertinet ad morbos in formatione tum quia hine lac alienam adeptus qualitatem, mammas ipsus intem
2 Nititur docere ex Galeni mete aliud esse, lac in casei speciem coagulari,& aliud esse in grumos concrescete; opina Laee dii es K q, hic duo diuζrsa cta inter se, & ab oppositis genera. tun umi eoa ii causis, cum sentiat lac in casei speciem ab intensa tantiim cresiere,an sit magulari caliditate, in grumos autem concrescere aisolai m. fiigiditate, quod exemplo sanguinis ostendit. Quae sententia nequaquam recipiatur,cuini lac in casu plena, vel in pruinos concrescere sit idem, sub diuel sis tamen nominib. Prolatum. Haec autem lactis concretio nil aliud est nisi i
488쪽
sius IIctis coagniatic quae lit, tu separatai choro & cem a Iactis parte; p. ars diuide crassor codrestit, & coagulatur: qMars crassior cocreta,& coagulata, siue dicatur in casei spe. ciem,siue in grumos conuersa, nil refert; quoniam, hoc reidem est, licet nomine differat: Et quo ad nomina culico gulatur, proprie dicitur lacri casei speciem concresce: rea quoniam ex lacte concrctoproprie caseus generatur; dici tur autem improprie in grumos conuerti, transhmpto nomine a sanguine extrauenato, cuius proprium est, non au- te lactis, cui concretio in grumos non conuenit, extra propria vasa in grumos permutari. i, - - . .
Perpendens autem omnia cius diista, quae ad eius comprobanda sententiam faciunt,dum ait,ab immediata mamamarum caliditate lac in casei speciem conuerti hac exsiccate,& secernente id,quod tenue,& serosum in ipso consistit, ab immodica autem earundem frigiditate lac in grumos conuerti, eadem adstringente,& cogente uniuersam ladiis substantiani; animaduerto Authorem quoad primam partem veritatem asserere; quo ad secundam non ita,dum iudicat uniuersam laetis stubstantiam a frigiditate in grumos couerti; quoniam grumus proprie fit, dum evaporarite spiritu, & separata sero a parte, sanguinis propria, & crassior substantia concrescit. quod no est uniuersam sanquinis substantiam adstringi,& cogi: quod idem assero de lacte; quoniam coagulari hoc nequit,admixta eius parte serosa, alias haec coagulatio non esset in grumos concretio, sed e stet linsius lactis congelatio, &glatiatio, qua in vivente animali imaginabilis non est. Imaginatus quidem est Avicenna castari lac,& a calidiatate,& a frigiditate; caliditate quidem exsiccante, s igiditate autem congelant attamen rem candem per caseationem, non autem diuersam intellexitGcilicet ut lac modo in casei speciem,modo in grumos differenter concrescat. An autem concrescente lactea causa fiuida, intelligat una
uicentia sententia de casiatione lactis. cum
489쪽
cum parte caseosa etiam serosam in unum cogi. non hasacile est iudicari, cum tanta fiigiditas in vivente muliere imaginari nequeat. Sed forsitan intellexit Avicenna strusus externum,cuius occasione,expressa parte serosa, case Ia concrescat, quam barbaro nomine congelationem adipellavit,quemadmodum per calorem intellexit externam caliditatem, propter quam, exsiccata serosa parte, case
Dum asserit lac non alio modo, quam sanguinem,in grumos conuerti,qui,nisi ubi extra vasa propria ductus est, &st efactus fuerit, in grumos non vertitur . notetur famguinem extra vasa in grumos conuerti, non a circunsta lium partium fiigiditate ; in cauitatibus enim internis, ubi plurimus viget calor, saepe concrescit, sed a propria tantuqualitate, quae soli sanguini,& non c teris humoribus competit, evaporatis iam spiritibus, & ichorosa parte excreta, cum extra propria vasa,in quibus fluidus conseruatur. eiectus fuerit. Quare hinc non habeatur, lac in mammis ab earundem immoderata stigiditate in grumos conuerti posse, cum ad formandos grumos non extranea, sed propria qualitas, & fiigiditas eiusdem requiratur. Habet hoc eodem loco a sanguine in grumos conueris ideo sgrotantes fiigore exolui, & peno exanimari, purusumq; in his minui, & fiequentem succedere, ob eiusdem sanguinis restigerationem, hocq; ex Galent authoritate c5firmare nititur. Qui tamen Galenus nunquam ad intemperiem stigidam sanguinis hanc retulit causam. Sed hanc tantum rem ubique admiratur, & semper innuere videtur hoc solum a praua qualitat non autem a pura pcndere intemperie , ut praecipue habet lib. de cibis boni,& mali succi. ubi cum admiratus est haec pathemata a sanguine omnium humorum corpori nostro accommodatissimo oriri,subiu git. Ex his enim plane perspicuum est, quantam vitios succi qualitatis vim habeant, quas sane tanquam parui m menti
490쪽
menti quidam nostrae aetatis medici aspernantur, eosque sequuntur , qui ita sentiendum esse primum comenti sunt.
dum lac non posse,nisi a valido calore, coagulari, in quo Oco tamen nusquam hoc habetur: & mirum est, cum Gale nus ibi loquatur tantum de acribus,& diureticis medicametis , doceatq; , qua ratione per haec copiosa lotij qualitas prouocetur, dicens hoc a valido tantum calore fundent & secernente sanguinem fieri, quomodo Author hic tralia ferat hanc causam ad lactis coagulationem, de qua lactis
coagulatione mentionem tam una fecit, ut modum secretionis lotij ostenderet, non autem ut easdem causas ambo
bus adaptaret, sicuti cuique recte literam Galeni considet rami patere potest. IHoc, quod ex Galeni mente testatur, videlicet, aliud esse in casei speciem cogi, aliud in Erumos Verti, eX eodem gae eisceari a Galeno constat fallum esse, qui ilibro: de cibis boni,& a estimesiones ii succi de lacte agens, docet, quomodo aggravet homine, eundum Gai ac strangulet,dum haustum in ventriculo in casei speciem num,ide es cogituricui coagulationi sanguinem in grumos conuersum aequiparat,adeo quod & in casei speci cm cogi, & in grumos densari apud Galenum idem re sit, cum utrunque si
parata serosa parte, crassiori autem concreta, fiat.die runt,autem tantum nomine, cum proprie lac in casei sp inciem, sanguis autem in grumos,excreta parte ichorosa, ver vati dicatur.
Dum propriam sententiam Author hic testimonio At iij, & Pauli confirmare nititur, in manifcstum lapsus est errorem, a diuersitate nominum,&inscriptionum deceptub rae fumesie 'non animaduertens Aetium in duobus capitibus, scilicet in se ,ste sed 34. & 3 1. eadem curare affectionem, hac habita distinctio Ex Aet. σne,quod in primo praeseruationem, in secundo curatione Poliae esse. doceat, idem esse supponens, & lac in grumos concrescere,& in casei speciem coagulari. Vt autem clare hoc appa