장음표시 사용
81쪽
vivere,aggrediebantur.hi enim serh omnes in pernicie quo tantium desierunt. Huiuscemodi aegritudines non ex alia ortae sunt causa, quam ex quadam leui acris corruptione, ua antipathiam quandam ad cerebrum adeptus erat. Vne succedebat,& distillatio,& tussis,& assectus thoracis, degustatus laesio,& virium animalium languor, caetera'; o nia . Tantaq; fuit huius corruptionis jn agendo efiicacia, ut vix inuenire queas,qui ab ijs morbis fuerit immunis;omnes enim pariter & aetates,&sexus,& quascunq; hominum conditiones aggressa est quae sicuti in actione efficax fuit, si cpariter in prauitate fuisset intensa,hincq; non leuis Ad vali, da in ingens fuit coctumio in internecionemiere omnia Eominum desiisset; ita ut nulla clades, nulla hominu ruina, nullu etia humani generis flagelli,quoru meminerint hist ris, huic aequiparari potuisset. Quoniam autem non praua,
Epidimiam ex sola aeris in propria substantia corruptione contigisse,quonia non ex inquinamenti aut halationibus . .. . o Prauis aliunde susceptis Eoc cotingere potui cu nihil lioru Praecesserit,per totq; regiones haec vagauerit, citoq; ab una ad aliam peragrauerit,semperq; praecedente ab omni labe fotu anis is syncera reliquerit. quod,silioru ratione hoc factum foret, nomia s. euenire non potuisset;quoniam inquinamenta illa, & prauae nantia corruillae exhalationes in loco proprio diutius,& maiori cum cla ptime,sed mde,& ruina sua protulissent actione,& per tot regiones pe- ω.ragrado cosumptae fuissent,vel mutatione temporii,vel violentia ventorii,vel alia causa externa dissoluente,& dissipan tinues; a regione in regione propinqua transmigras nec ineute vere, nec eo procedet aec etia aduentate Aestate,
82쪽
proprio motu cessauit. quinimo & tepore frigidiori, & calidiori,& flante tam Austro,quam Borea, & pluuioso, & s . reno csto peragrauit hasce omnes Europae regioncs, & omnia indiscriminatim loca, siue sint sublimia, ct montuosa,siue infima, & paludosa , siue media, & tam Quae respiciunt Orientem,quam quae occasum,seu alium caeli situm. Quod etiam clarissimum est indicium,hoc non a primis soluisse ortum habere qualitatibus; quoniam si in omni aeris coniututione, si in omni II statu,si in omni anni parte, & omni regione suas haec depronapsit aequaliter vires;igitur hoc no' a primis potuit oriri qualitat ibus; sed tantum hoc licuit siugni a sola aeris in propria substantia trauimulatione: quae
ut iam dictum est)fuit leuis quaedam corruptio. cuius co ruptionis ratione aer praua a ueptus Qualitatem, ant athia ad cerebrum qua humanum genus uniuerse afflixit, ha- Euiri tam eandem prauam, & perniciosam aeris qualia latena,vltra homines,sensere etiam cstcra vivetia, hinc aves illae, quae exteras terras statis temporibus adire solent, hac aeris prauitate incitat , has nostras partes fugientes ad alias regiones ante tempus euolarunt,& quae super arbores nidificant,& dormi ut, super ipsam terram,& in locis infimis,aL. tiora cauenteS,nocte degebant. bruta autem animantia,quq
ex herbarum,& arborum germinibus,ac seliis victitant , c dem auersabantur,quoniam haec sub dio posita ab aere circunstanti aliqualiter insecta erant,quae omnia prauitatis, &corruptionis aeris quae tamen leuis fuit indubitata erant in An is his, argumenta- bi autem contingat aerem in propriamia sibi uitia substantia transmutarὶ non leuited oraua & ingenti corri immutatiis tu otione: tunc Propi Iam naturam ex qua ad tutelam caloris ingenti corru- noliri aptus erat, amittit, & alteram nostrae improportioptione causat nata,contrariim adipiscitur,tuncq; vi sua,venenataq; adeo febres ρ pta qualitat morbos non Epidimios tantiim, sed & pestile suentei,oe pe res inuehit,tuncq; pestilentes inducere cosueuit febres, nec
har x tuta cd di pesicta etiam ipsam procreare potest. Et
83쪽
hoc, quoniam contactu suo, siue perinspirationem, siue per insensibilem arteriarum attractionem hominem petens, in eo curruptionem aliam humoru invehit ; qui si putrescant. -febrem postea, qua agimus, produnt pestilentem . Ania maduertatur autem, dum assero corrumpi. graui corruptione aerem,quod de acre hoc infimo, & qui rationem habet mixtim sermo,& quod intelligatur semper non totali v corruptione aerem corrumpi; quia si totalem pateretur hic corruptionem, duo mala consequerentur; alteriam quod omnes pestes ex aere omni viventium generi,quod iaspirando vitam ducat, essent comunes; alterum quod ullus nec homo ,nec animans huic pini stiperuiuere posset. quo. niam hinc non venenatam tantum naturam adipisceret aer, sed etiam venenum ipsum fiereta ex quo omnibus antia hiantibus eunde inspirantibus esset quid mortiferum 'quoacum nec Deus, nec Natura ad conseruationem orbis permittat, asserendum es aerem non totaliter corrumpi, nec venenum per corruptionem fieri . sed tantum venenatam adipis d naturam,per uuam aptitudinem ad corrumnendi'.&Iepeirium quasi venenum in corporibus humanis. de Praecipue hoc semper suppono)dispositis consequatur Cyrruptio haec aeris non est o litatis alicuius intensi υ lrernissio,non admixtio alicuius inquinamenti,non putredo. sed est solius intimeaeris naturae eiusque propriae mamriae corruEtio, qua quid aliud ab eo. quod erat , sectu est sicut ervinihomo vi gladij peremptus corruptus est, nec eius corruptio est qualitatum immutatio, nec alienae substatiae permixtio,nec putredo,sed est propriae substantiae tra smutatio, qua quid aliud ab eo,quod erat,iactus est, illud idem de hac aeris corruptione asserendum esse assimo. licet autem corruptio haec nullum eoru sit.: attamen ab omnibus praedictis causis progigni potest.nam ct homo, cum aestuat,vel cum ultra modum refrigeratur, saepe corrumpu
tata quod idem &patitur ex assumpto veneno, & inducta
84쪽
Tutredo in aere diu perseuerarenopas.
etiam piat dine ingenta ,vel in humores,velis putes solu
das principales. pariter & aer in excessu primarum qualitatum constitutus aliquando corrumpitur , ut confirmat pe- nisAThucydide enarrata, qus ex aeris immodica caliditate ortum habuit. 4imiliter cuni virosas exhalationes alium dedi scipit: si hae diutius attollantur , longioriq; temporuin aere permisia permaneant, pollunt hae incaercm corruptelam aliquam inuehere. per putredinem etia potest lisccorruptio causat i; cuiusmodi . n. omnia mixta per putredine Corriimpuntur,cu puuefactio sic corruptio , a. di per putredine aer p'test corruptione admittere, putrefactioq; aeria in corrupti*ne te nun. batur. putrescere a caerς dico,tum quonia omnia escincta praeter ignem possunt putrescere,luetiam quonia hietaer, quinos ambit, rationem habet mixti, cum nequaquaPurus nec regluc rations inueniri possit: m, torum autem promta Est passio putrefactio, quare & hie
aer putrescere poterit. putrescens. autem hic aer tande com rupeturiquapropter ex aeris putrefactione eiusde generabitur corruptio, quae corruptio sicuti omnium,tuin elementoria, tu col u,quae ex elementis compacta s unt,c6munis est aflectio,per eandemq; in aliena pinnia trasmutantur natura, ita & haec passio aeri competet,per eandemq; alienam nai
ciscitur naturam qua ratione inimicus homini factus , non , amplius ad eius est aptus tutelam, sed potius .eius pernicia affectans pestilentes procreat morbos . Haec aeris putrcdo alias ex diuturna constitutione oritur calida, & humida, alias ob susceptas exhalationes putridas, diuque in eodem retentas, qus putredo non cst id, quo semper agit aer, duvel pestem, vel pestilente inducit febrem. terminante enim putredine in corruptione bacque ipse, cum motus sit, habeat cl; bine in fieri Non permanente,aer per eam diutius aξere non poterit: at pestis & per annum, & vltra perseuerasse experientia,& antiquitas testata est. tandiu autem hic putrefactionis motua non pinsit antiquari, quinia corrupti min
85쪽
uem terminentur . immo eum aer substantiae sit defflabilis. Vage, & tenuis, concepta in eo putredo citissimeterminabitur, citissimaque corr.yti0 hu succede no epimsit imagia
trefacti'inaede per tot an Φ h pc qu9ῆi perdas da novimux conseruari posit, Nec est, imus potitudinis dii saerseuerent, Fod putredo etiamdiu perseueresto cum quidputruit, etiam si patredinis causae contjnue eunde astact:vnseu mi inuo, nec diuturnior codseruag j,nec nou/ubi
niente corruptione cuiusmodi eni0γώς de*x is o callido, ct humido,constitutione aeris simili existente, repopartur, non diuturnior est eius putredo, sed velociter putrescit citri haec putredo seruptione ita inatur; necdum diutius per manea Meo p te Mmani corru lo adueniens puri tarie teti myyx cita& gersi vel ex calida δε humida constit ution vel ex putridis ςMaporationibus putrescat, non ideo diuturnior erit eius putrς do; quoniam praesentes sint causis, continueq; putredinenti eam Queant. sed quo tu causae erunt validiores, eo citius copcepta uaninabituri putredia aduenientς mi ruption quare non ratione materiae prurescentis , nec tique ς-iarum iuuinima potetnitia e prirudo tirmaru i Vnde pyteat,quod aetadum ex putredine corrumpitur, non lem perpes putredine pelleuia vel peltilente inducit febrem; qu Miam putredo necessario cito tςrminatur: at morbi isti lon-φiori temporis spatio ab aere infecto progignuptur, ac pro Hacuntur. quod eum nonsit travon putreditur. hociarei ut iam prςmohstratu est ratione coexuptionis. cuius ecatione alienam ad uus aer naturio, perniciem humano N Aeris ineri molitur.Corruptio haec non tantumab excessu prima- prio culi ada vi qualitatu vela Permatione piaridam,prauarumae OG u et
86쪽
riori ,, i hylationum, vel ab ipsius aeris putrefactione generatius
isse. x, L .. - Ωd aliquado etiam ab astris Mihil inferioribus causis ad hoc feris isti, e . coinrcnxidus, ab eorumq;' motu , & lumine maera male iis . asentibus . baec enita dum lisc inferiora suis fouent operationibus, in eodem diuertos imprimunt cilectus, prouim varia sydera, vel in idem coeunt, udi ad diuersa respiciunt, hos modo dilectus , modo illos produnt. non enim eiusde semper simi actiones, nec semper ab eisdem eaedem nant virtutes ed varias & diuersas depromunt. , prout va xij sunt eorum aspectus,ortus,occasusn ad alia syderatait diuersiis. hinc autem euenit, ut non omnes aestates sinc
frigids, eueniti ut non semper serenaniqstatem ,nec set per tempestosam afferant hyemem . sed modo hanc illius te Periei,& status, modo illam alterius faciant. Quod si contingar,haec astra unde proculdubiri omnis iniuriorum viseres regitur, & gubernatui θ male in aera ager prauosq; eo tom esse aspeetias , hinc poterit aeris eiusdem subsequiico Lupi . sic iti enim elongati, di approximatio tum selis, tum Zodiaci est m causa gene rationis, S corruptionis Di rium horum inferiora nec alicui mirum sit vel hinc, vel ab alijssyderibus quomodolibet se habetibus aeris causari r niptionem, a qua praecipue uniuersales petas oriuntur, s- Bul b multae pestilent procreantur febresdnducta smul
corruptione in hum es corporis humani. cim cnenis; ex tialibus consimile vim,& iadipiscuntur. Haec a estilentes consequuntur constitutiones, hie euenia nulla: pr cedente, nec .aeris mala intemperie, nec diuera Temporum mutation nec vulis Auntibus corruptis vel putridisexhalationibus, nullatim habeo leuidentiem causari praeter syderum actiones; ideo. quoniam ad hae c inducendam pestem noni concla rura hare insericra vatum hi pestilentes constitutiones ta
87쪽
lla, tam austro, quam Borea flante. cuiusmodi visum est in praecedenti Epidimia, licet nullo modo fuerit pestilens, cuius , nulla prescetans manifesta causa innotuit, unde a solocsto ortum eam habuisse,credendum est,ut nonnulli Astr noratae protesiores prauagierunt, &t citati sunt. Hae autem syderum, siq; actiones, & maxime pestilentes sepius proinueniunt tum ex naturae prouidentia, tum ex nutu Deitex na Tenes a sin. turae quide prouidentiassicuti in Aeripto, quae,quoniam lita rioribus cm siuminum seracissima est, tantumq; iri etiam octauo nati men si μης se ibi vitalus lint, hoc patitur, ut ibidem hic contingit pe- ς-μην'ς riodus, ut v quoque decimo, seu paulo plus, vel minus anno vigeat, & vagetur pestis ad: tollendam. superabundante hominum multitudinem. Ex nutu autem Dei maxime co
tingunt ad profliganda, puniendaq; humani generis scelera, cuiusmodi ex sacris litet is nonnullas nouimus pestes a Deo immissas in solam peccati poenam,& punitionem.hinc ata apud Homerum ex rapta filia Sacerdotis Apollinis Chryseide,ex eiusdemq; sacerdotis iniuria ab Agamemno ne illata legimus Graecum exercitum immanem, truceml inuasisse pestem. Corruptio igitur aeris alias ab inferiori bus,alias a superioribus inducitur causis, tuncq; aer ipse in
ahenam transmutatus naturam perniciosa qualitate in agen o delinetia aequat medicamenta. Cuiusmodi autem haec venena in omnibus hominibus nec eodem modo, nec cara in nivelocitate,& violentia,sed hos citius & vehemotius,
Qui prauitatem humorum conlesierunia vel debilia habeat bii. principalia membra, illos autem aedis,&leuiui in sano Iu fisci 1unt corpore, quique robur natu Tabcatuta di corruptio bines Aa in aerisi omnes , ah causa quae vel pestem, vel pestilente homines. possunt inducere febrem, non semper squali in omnes h mines agunt efficacia. Sed ubi plura concurram ad eundem producendum lessectum aptiora bibi pharinuam conserunt
suae perniciei, ibique admodum saeuiunt, sicuti si corruptiola coasi uti e calida,& humida, in loco prauis eu
88쪽
porationibus statente, ubiq; homines malis abundent limmoribus , eueniat , tunc maxime tauiente pestilenti consti tutione, ad intemetionem fere omnium sabitantium re ducitur.at ubi haec inuicem no adiguntur icet pernicies adsit , vagetae 4 , non tanta in subsequitur clades. quς enim ad hanc inferendam labem nota cooueniunt vicem geru': tutelae, qua homines non ita facile a caulii laesionem iniis serentibus patiantur. Vbi enim erit aer nullis inquinamentis m mixtus, cietum; fueriς bene temperatum, vel saltem' aquilonium,nulLiq; praecedatmala visus ratio, lini abadent laudabiles succi, haec omnia ad minuendam pestis friuitiem conserent. quia idem & de caeteris causis inoc idem agentibus censendum eli.omnes enim quoad plures simulerunt, maiorem inserent labem,quo autem minores, pactioresq;. poterunt & minus saeuire. & hac de lacundo taxe
narum causarum genere sufficiant. νTertia enumerabatur. causa, eoru nepe qui consimili laborant morbo,contactias.
ςςquetvst sitatieni vulgari &proprio nomine appellatur colat i - η morbiq;,qui hac eueniunt ratione, omnes contagiosi dicti ' π sunt. causa hic ad hosce morbos generandos potentis ima est, vimq; habet sere insuperabilem. vix enim quis aconi giosis,ubi contagium accesserit,potest euadere morbo. Plares autem sunt huiusmodi generis morbi; sicuti stabienil pra, Elephantiasis, mentagra antiquoiar, lues verterea ra bies , linea puerorum , pli ilis, ophtalionia , nonnulliq; alij,
' quibus praecipue adnumeretur pestiso pestiles febris, i ii e tus qμ' rum aliquando pracipua est causa contagium ipsum, hocsi; ' ea ratione huius sebris est causa; quoniasi hoc mediate ab
'Θς p ity inali rum tanta humorum currupti' inuehUxur, ut V '' nenatam eoncipiant naturam,cuius merito postea Fures c qiosi mos aes ijdem cori mitiosa, & maligna petunt qualitate. Anibi non Me re maduertatur aute,quod dum dicimus morbos istos coni per contagium giosos esse, non tales hos esse ideo afferimus , quia semper in curicuri in contagio lauta tuta nam & spme aliquando possunt
89쪽
euenire,maximeq; eorum maior portio: sed quoniam his praesentibus , si accedat contagium, facile ab uno in alia' consimilis morbi fit transitus,ideo contagiosi dicti suns Vade scabies, tinea uepra, & nonnulli alij ex his moibis in aliquibus quidem,nullo accedente contagio, restant sponte oriri, cum tamen alteri deinceps contagio mediamq cile communicari possint. quod idem de peste, & febre p*silici tiaest asserendum Hoc tamen pestilentibus morbis est pecunIiare, quod licet ut plurimum sint contagiosi,no tamen seu per, nec necessario tales sunt.dantur enim quidam pestilentes morbx contagiosi quidam etiam non contagiosi. quemadmodum i& historis,& experientia ipsa testatur . ex
historijs quidem hoc patear, quoniam& Hippocrates, &Galenus, caeteriri; tunc temporis nobilissimi artis nostrae prosessores, dum nonnullae pestes maximo saririrent , mari' Ineq; popularentur, indiscriminatim, nullaq: habita conta. gii ratione,ad inuisendos,curandosin pertractandos fgr0srrogrediebantur; nec laborantium contactum vitarunt ipsi, nec alios vitare commonuerunt. quod firmum sit argumentum mstilentes tunc vagasse affectus, qui tale contagium qualo in peste patres nostridiasq; nostra obseruauit coluncium nun haberenti non enim cretandum est, si hoc adfuis.set, prsesarissimos hosce artis nostrae proceres hoc latuisse. csi idiotaru,vulgariumq; virorum,ubi eius vis vagetur, n litiam nequaqua figiat. adeo enimmanifesta est eluat perrities, i sensum nullo pacto latere possit . Hoc idem externae confirmat nationes. nam & in Syria, & in Aeqipto , in Asia mino i,mulcisq;alijs Imperio Turcarum subditis pro Di ijs sat pe vagantur pestilentesmoe biIm quibu ulla cλragh nec suspicio, crimonadest. alloquutus sum ego homines iide dignos, qui in Aegino , partimq; in Syria babit runt, oui ijdem mihi retulerunt, dum ibi saeuissima vagare turpesti nullam habitam contagij rationem suisse, inamotb dem nefandam exillimari scelus coasuetudiam vitare
90쪽
ν protanti .hoc idem quotidiana potest comprebare e
herientia. plurimi enim medicis singulis curandi Cccurrunt resilentes morbi, qui tamen ali)s nulla comunicantur ratione, sicuti praecipve sunt pestilentes kbres cu pcriculis apparentes , licet apertissin f,tivaxim dq; ac dat contagiu.
Sed si inter labres,ac Kritudincs pestilentes, uti posuimus,
hon irae sunt contagiosae, nonullat autem nequaquam,st a id ratione eueniat, declarandum est.quod ita explicandLm erit o in omnium febrium c agritudinum pestilentu non' ' vim,eadcmq; sit natura,sed alia deteriorem,& intentiorcm. malignitatem consequuti sint :ae autem minus dacriore,& magis remissam habeant, nec etiam earum omnium una, eademq; erit esecacia. nam licet hae omnes ad interitum d ducere hominem aptae sint, non tamen cadem velocitate,Sevchementia id agunt. sed aliae magis acutae, & magis fluae sunt,alis autem minus.hoc inde prouenit,quod prauitas, &venenosa natura ex corruptione concepta in illis intensior est,in istis remissior.intensio autem hac,& rcmisso vel a d teriori,vel a minus praua corruptione causatur. in quibus.m corruptio non ita praua est, venenositas ex corruptione concepta non ita intensa existit. in illis aulcm; in quibus deterior est corruptio, venenositas admodum intensa resultat. cum autem haec admodum intensa est, non tantum es
cacissima est ad perdendum patientes, sed etia eadem iam. quam venenum,quod vel solo tactu,vel efflatu hominem in cere aptum est,csteris hominibus aliquo mediate coni sio communicari poterit .cum enim corpus nostrum siletolia conspirabile, & transpirabile si concepta luenerositas gradum summum consequuta sit, a corpores allecto poterunt seminaria, ct inquinamenta eiusdem venenositatis ad otiae porare, & transmitti: quae si alteri homini coli municcntur,existent e carum natura valde praua,& admodu vcnenosa,ac efficacissima,eundem infaccre, & simili morbo coinquinare potauat.quae tamin inquinaminia, di vaporationes si