D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

21쪽

grandi assectu tibi cohaeres,est ne,inqua, quisquaZ Facit enim hoc etiam quaedam

stoliditas: j Est et go qui tibi pie cohaere

do ita sit ais ctus granditer, ut eculeos Mungulas atq; huiuscemodi varia tormen ra,pro quibus effugiendis tibi per uniue fas terras eu timore magno supplicatur, ita parui qstimet,irrides eos qui liqc ac ex bissime infligunt, queadmodum parente Silostri ridebant tormenta quibus pueri a Magistris assigebamur Z Non enim aut

minus ea metuebamus, aut minus te de his euadendis deprecabamuri & peccaba-- mus tamen minus scribedo, aut legendo, aut cogitando de literis quam exigebatur a nobis. Non enim deerat Domine, me- moria vel ingenium, quae nos habere VO

luisti pro illa aetate satis, sed desectabat ludere, & vindicabatur in nos ab eis, qui

talia utiq; agebant. Sed maloru nugae negocia vocathii, pueroru aut e tali acta sint, puri inhilr a maioribus, & nemo miseratur pueros, vel illos, vel viro , , nisi vero approbet quisquam bonus rerum arbiter

vapulaste me , quia lud bam pila puer, Meo ludo impediebar, quominus celeriter discerem literas,quibus maior deformius luderem Haud aliud faciebat idem ipse, a quo vapulaba. Qui si in aliqua quaestiuncula a condoctore suo victus esset, magis bile,atque inuidia torqueretur,quam ego eum in certamine pilae a collutore meo superabar.

22쪽

sb tofum n glexit iussa parentum.

P T ramen peccabam domine Deus,or

dinator,& creator Oinnium reru in na--turalium,peccatorum autem tantum noui-ordinator. Domine Deus meus peccabam faciendo contra praecepta parentum, &magistrorum illorum. Pol 'ra enim pdstea 2bene uti literis, quas volebant ut discerε, quocuque animo illi mei. Non en in meli ora eligens eram inobediens, sed amore Iudendi, amans in certaminibus superbas victorias, & scalpi aures meas falsis fabellis, quo prurirent ardentius , eadem cu- curiositate magis, magis ue per oculos periculosa micante in i pectacula, lud6lque maiorum,quos tam in qui ed sit, ea dignitate praediti excellul, ut hoc pene omnes raptant paruulis suis, quos tamen caedi Ebenter. patiuntur, si spectaculis talibus .impediantur a studio, quo eos ad talia te-dcnda cupiunt peruenire. Vide ista Do-

- mine misericorditer,& libera nos iam inuocantes te i, libera etiam eos qui nodum te inuocant,ut invocent te & liberes eos. Puer morbo corripitur,. reuale fens baptismum dissert. C. P. MI.

AVdiera enim ego adhuc puer de vita aeterna nobis Emissa per humilitate domini

23쪽

domini Dei ii ostri descend mis ad supc biam riostiam,& signabar iam signo Crucis eius , & condiebar cius sale , iam inde ab utero Matris meae , q iae multum s PC- .rauit in te. Vivisti doti ne cum adliue puer cssem dc q uodam die pressus stomachi dot are , repente aestuarem pene moriturus , vidisti Deus natus , quoniam custos meus iam eras, quo motu animi, requa fide baptismum Christitui, Dei αdomini mei, sagitaui a pietate Matris

meae, & matris omnium nostru Ecclesiae

tuae. Et coturbata mater carnIS meae,quot

niam & sempiterna salutem meam charius parturiebat corde casto Hi fide tua, iam curaret festinabunda, ut sacramentis salutaribus iiiiii irer & abluerer, te domine Iesu confitens in rurnissionem peccatorum, nisi statim recreatus estem. Dilatacit itaq, mundatio mea, quasi necessc esset adhuc so . di dari si viveret quia videlicet pos lauacrum illud maior& periculosior in sordibus desichoru reatus foret. Ita iam credebam & illa,& omnis do musn si pater solus , qui tamen non euicit in

me ius maternae pietatis , quo minus in

Christu credere, sicut ille nondu crediderat. Nam illa Catagebat, ut tu mihi pateresses Deus meus potius quam ille : & in hoc adiuvabas ea ut superaret virum cui melior seruiebat,quia & in hoc tibi utiq; id iubenti seruiebat. Rogo te, Deus meus, vellem scire si tu etiam velles, quo cosilio dilatus

24쪽

dilatus sum, ne tunc baptizarer : Vtru bono meo mihi quas laxata sint lora peccan si, an non laxara sint λ Vnde ergo etianune de aliis atque aliis sonat und: que in auribus nostris; sine ills , faciat quod vult,

nondum cia in bapti etatus cst dc tamcn insalute coi potis n. n di cimus, sine, vulneretur amplius, nondum eni in sanatus esLQuanto ergo nac l iis vr , ito sanarer , Mid ageretur mecum me, rum, meaque diali gentia ut rccepta salus an mae nacae tuta essit tutela tua qu. dfd Tes ea 3 Mclius vero. Sed quot & quanti fluctus impen-dε re ten ration a post puerit: ana videbantur, nouerat cos iam illa Mater,& tibi tam eos Unde po . ea formar: r , quam ipsam iam effigiem committere Volebat.

batur bene. C A P. X II. TNipsa tamen pueritia, de qua mihi mi-

Inus quam de adolescentia metuebatur, non amaba literas , & me in eas urgeri oderam:& urgebar tamen,& m hi bcne fiebat, nec faciebam ego bene : Non enim discerem, nisi cogcrer.Nemo autem inuitus benefacit: et am si bonu est quod facit.Nec qui me urgebant, bene faciebant: sed bene mihi fiebat abs te Deus meus. Illi enim non intuebatur quo referre . quod me discere cogebant, praeterquam ad satiandas insatiabiles cupiditates copio ,

25쪽

inopiae & ignominiosae gloriae. Tu vero,

omnium qui mihi instabatit ut discerem, .utebaris ad utilitatem an m: meo autem et qui discere nolebam, utebaris ad poetiamnmeam,qua plecti non eram indignus tan .atillus puer & tantus peccator. Ita de non benefacientibus tu benefaciebas mihi, S de peccante meipso iuste retribuebas m hi .iussisti enim,& sic est, ut poena sua sibi :

teras oderam , quibus puerulus imbuebar, ne nuc mihi quidem satis exploratum est. Ada maueram enim. latinas,non

quas primi Magistri,sed quas docent,qui Grammatici vocantur. Nam illas prima ubi legere & scribere , & numerare ais .-

tur, non minus onerosas, poenales kha-tbebam quam omnes graeca . Unde tam ε.& hoc nisi de peccato , & vanitate vitae quia caro eram, & spiritus ambulans,&. non reuertens.Nam virq i mpliores, quia: certiores erant prim .e illas literae , quibus,

fiebat in me.& factu est , habeo illud uti legam si quid scriptum inuenio scribal ipse si quid volo,quam illae quibus tenemre cogebar AEneae besciu cuius err*re ,roblitus

26쪽

LI3ΕR PRIMVs. 23i oblitus errorum meorum ,&plorare Di- donem mortuam quia se occidit ob amo

rem cum interea meipsum in his a te m0rientem Deus meus vita mea , siccis oculis ferrem miserrimus. Quid immiserius misero no miselante seipsum,& flente Didonis mortem, quae fiebat amando Aeneam,non flente autem morte sua,quq fiebat no amado te ξ Deus lumen cordis mei, & panis oris intus animae meae, &virtus maritans mente mcadc sinu cogi- . rationis mentis meae, non te amabam, &fornicabar abs te,& fornicanti sonabat Undiq;, euge euge. Amicitia enim huius Psmudi, fotnicatio est abs te. Et euge euge Iac. q.

dicitur, ut pudeat si non ita ho sit Et harenon flebam, sed fleba Didone extinctam

ferroque extrema secuta, seques ipse cxtrema condita tua relieto te, e terra iens

in terram, & si prohiberer ea legere dolerem, quiano legerem quod dolerε. Ialis

dementia,lioneuiores , uberiores literet Putantur,quam illς,quibus legerς α scribere didici. Sed nunc in anima m meam. clamet Deus meus, & veritas tua dicat mihi, Non est ita, Melior est prorsus do- .ctrina illa prior. Nam ecce paratior sum obliuisci errores Aeneae, atque omnia eiusmodi , quam scribere , & legere. At enim vela pendent in liminibus grammaticarum scholarum , sed non illa magis honorem secreti . quam tegumentum erroris sionificant. Non clamentaduei-

27쪽

, confiteor tibi, quae vult anima mea Deus meus, & acquiesco in reprehensione malarii viarum mearu , ut diligam bonas vias tuas.Non clament aduersum me venditores Grammati vel emptores,quia si proponaeis, inrerrogas utrum veru sit quod AEneam aliquando Carthaginem venisse Poeta dicit : indoctiores se nescire respo-debunt, doistiores autem etiam negabunt verum esse. At si quaera quibus literis scribatur AEneae nomen ,omnis mihi,qui h edidicerunt verum res podebunt secudum id pactum & placitum,quo inter se homi- . nes ista signa firmarunt. Item si quaeram, quid horum maiorum vitae huius incommodo qui', obliviscatur, legere & scribere, are poetica illa figmenta: quis no videat quid responsurus sit,qui non est penitus oblitus' sui Θ Peccaba ergo puer, cum illa inania istis utilioribus amore praepo-n ba, vel potius ista oderam, illa ama'. . Iam vero unum & unum duo,duo & duo q iatuor, odiosa cantio mihi erat: & dulci ssimum spectaculum vanitatis equus ligneus plenus armatis,& Troiae incedium atque ipsius umbra Cresita.

Delireris Graecis, edi Latinis. CAP. x IIII.

CVr ergo Graecam etiam Grrmaticam

merus

28쪽

merus peritus texere tales fabellas & dulcissime vanus est, mihi tame amarus erat Puero. Credo etiam graecis pueris Virgilius ita sit,cum eum sic discere coguntur, vi ego illum: Videlicet difficultas omni-

no ediscendae petegrinae linguet,quasi selle aspergebat omnes suavita es grςcas f

bulosarum narrationum.Nulla enim verba illa nouerain , & saeuis terroribus , ac

poenis ut nossem instabatur mihi vehementer. Nam & latina aliquando infans

Vtiq; nulla noueram,& tamen aduertedo didici sine ullo metu atq; cruciatu, inter blandimenta etiam nutricum, & ioca arridentium,&laetitias alludentium. Didici vero illa sae poenalionere urgentiu ,cum

me urgeret cor meum ad parienda cocepta sua, quae non possem, nisi aliqua verba didicissem, non a docentibus, sed a loquentibus, in quorum & ego auribus parturiebam quicquid sentiebam Hine satis elucet maiorem habere vim ad discenda ista liberam curiositatem, quam meticuis Iosam necessitatem. Sed illius fluxum restringis legibus tuis D us, legibus tuis a magistroru ferulis usq; ad tetat one martyrum valetibus legibus tuis miscere salubres amaritudines reuocantes nos ad te a iocuditate pestifera, qua recessimus - te. . Preeatis ad Deum. CAP. XV. .

EX audi Domine deprecationemnet. deficiat anima mea sub disciplina

29쪽

tua neque deficiam in confitendo tibi miserationes tuas,quibus eruisti me ab omnib' viis meis pessimis: Vidulcescas mihi super omnes seductiones quas sequebar,

α amem te validissime,& amplexer manu tuam totis praecordiis meis , ut eruas me ab omni tentatione usque in finem. Ecce enim tu Domine rex meus, & Deus me

tibi seruiat quicquid utile puer didici, tibi seruiat quod loquor,& scribo, &lego, &numero.Quoniam cumvana dilcerem,tum illi disciplina dabas:&inei* vanis, peccata delectationu mearum dimisisti mihi. Didici enim in eis fulta verba utilia: sed& in rebus non vanis disci possunt,&ea via tuta est,in qua pueri ambularent. In lasciuas fabulas. . XVI.

SEd Vae tibi gumen moris humani,quis

resistet tibi3 Quamdiu non siccaberis Quousque volues Euς filios in mare magnum,& sormidolosum, quod vix trania

eunt, qui lignum conscenderint Nonne ego in te lego tonatem Iouem, & adulterantemZEt utique non posset liqc duo, sed actum est ut haberet autoritatem ad imitandum verum adulterium, lenocinante Pεηκti falso tonitruo. Quis autem penulatorum magistrorum audiat aure sobria, ex eodε puluere hominem clamantem,& dicente. Fingebat hcc Hinnerus:& humana ad eos prerpat transferebat, diuina mallem ad nos. Seqosi νile Drrius dicitur quod fingebat liqc quidem

30쪽

i- ille, sed hominibus fiagitic sis diuina tri-i- buendo, ne flagitia flagitia putari n ur, Mit ut quisquis ea fecisset, non Eo mancs per- , ditos, sed caelestes Deos videretur Imi- .u . latus. Et tamen 6 ssumcn Tartareum , i te istantur intest ij hominum cum mercedi e bus ut fisc discant,& magna Ies agitur,cuhoc agitur publice in foro , in conspectubi legum super mercedem salaria decernem & tium,& saxa tua percutis & sonas, dicens: te Hinc verba discutur hinc acquiritur elo- uentia rebus persuadendis , lentetiisque ii. explicandis maxime necessaria. Ita veroti non cognosceremus verba haec , imbrem ea aureum,& gremium ,& fucum & templa caeli,& alia verba quae in eo loco scripta sunt, nisi Terentius induceret nequamaaolescentem proponentem sibi Iouem is ad exemplum stupridum spectat tabulam ,3 quandam pictam in pariete, ubi inerat pi-a- icti ira haec : Iouem quo pacto Danaae mis sisse aiunt in gremium quondam imae brem aureum fucum factum mulieres. Et e- vide quemadmodum se concitat ad libi- ὀ dinem,quasi c.elesti magisterio. At quem i- Deum , inquit, qui templa coelo summo te sonitu concutit, eξo Homuncio id non in faccrem Z Ego vero illud feci, ac libens.le Non omnino per hanc turpitudinem ver Ei ba ista coimmodius discuntur,sed per lisc,s verba turpitudo ista confidentius perpe ὁ . . tratur. Non accuso verba quasi vasa elen atque pretiosa : sed vinum erroris