D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

51쪽

so coNFEsisIONYMigitur amicitiae , eoinquinabam sordibus concupiscentiet, candoremque eius obnubilabam Tartarea libidine, & tamen foedus atque inhonestus,elegans & urbanus esse gestiebam abundanti vanitate. Rui Ps. 18 etiam' in amorem, quo cupiebam capi: Deus meu s,m: sericordia mea quato felle mihi suavitatem illam , & quam bonus aspersisti,quia & amatus sum, & perueniocculte ad vinculum fruendi, colligabat laetus erumnosis nexibus, ut caederer

virgis ferreis ardentibus.Zeli,&suspitionum,& timorum,& irarum atque rixaru.

Rapiebant me spectacula theatrica, plena imaginibus miseriarum mearum,&f . mitibus ignis mei. v iacula tragica . C A P. I I.

Vid est quod Homo ibi vult dolere.

- sim spectat luctuosa, atque tragica, quae tamen pati ipse nollet ZEt tamen pati vult ex eis dolorem spectator, & dolor ipse est voluptas eius. Quid enim est nisi miserabilis insania 3Nam eb magis eis mouetur quisque , quo minus a talibus sanus est affectibus, quanquam cum ipse patitur , miseria ; cum aliis compatitur, misericordia dici solet. sed qualis tandem misericordia in rebus fictis , & scaenicis3 Non enim ad subueniendum prouocatur auditor, sed tantum ad dolendum inuit tur .Et authori earum imaginum amplius fauet

52쪽

I. Is E R T E RTI V s. sinuet, cuin amplius dolet. Et si caIami- tates illae hominum, vel antiquae,vel falsae sic agantur, ut qui spectat non doleat, abscedit inde fastidiens, dc reprehendens. Si autem doleat, manci intentus, & gaudens lachrymatur. Ergo amamur si dolores 3 Certe omnis Homo gaudere vult. An eum miserum neminem esse libeat,

libet tame esse misericordem Z od quia

non sine dolore est, hac una caula amantur dolorcs. Et hoc de illa vena amicitiae est. Sed quo vadit quo fluit Vt quid decurrit in torrentem picis bullientis,aestus immanes terrarum libidinum,in quo ipsa mutatur,& vertitur per nutum proprium de eoelesti serenitate detorta, atque de iecta 3 Repudietur ergo misericordia Nequaquam. Ergo amentur dolores ali- . quando. Sed caue immulidiciam anima mea sub tutore Deo meo, Deo patrum nostrorum,et laudabili, et superexaltato in omnia secula,caue immundiciem.Neque l

enim nuncion misereor, sed tuc Ita t'. ca o

tms congaudebam amantibus, cum sese fruebatur per flagitia, qua inuis Haec ima-' iginarie gerer εtur in ludo spectaculi. Clim .

autem sese amittebant, quasi misericors contristabar, et utrunq; delectabat rame. Nunc veto magis miseror gaudentem in

flagitio , quam vel ut dura perpessum detrimento perniciosae voluptatis, et amissione miser foelicitatis. H qc certe verior misericordiaued no in ea delectatur cor.

53쪽

Nam & si approbatur ossicio eliaritatis qui dolet miserum , mallet tamen utique non e se quo a doleret, qui germanitus misericors est.Si enim est malevola beneuolentia,quod fieri non potest , potest de ille qui veraciter , synceriterque miseretur, cupere esse miseros ut miscreatur.

Nonnullus itaque dolor approbandus, nullus amandus est.Hoc enim tu Domine Deus, qui animas mas, longe latEque purius quam nos , & incorruptibilius misereris, quo nullo dolore sauciaris. Et ad haec quis idoneus i At No tunc miser dolere amabam,&quaereba ut esset quod dolerem, quando mihi in aerumna aliena& falsa &. saltatoria, ea magis placebat actio histrionis , meque alliciebat vehe-mεtius,qua mihi lachrymet excutiebatur. Quid autε miru cum inscelix pecus aberrans a grege tuo , & impatiens custodiae tuae turpi scabie foedarer ' Et inde erant

dolorum amores, non quibus altius penetrarer , non enim amabam talia perpeti,qualia spectare: sed quibus auditis & fictis,tanquam in superficie raderer: quos tamen quasi ungues scalpεtium, feruidus tumor & tabes , & sanies horrida

consequebatur.Talis vita mea, senunquid vita erat Deus meus r

54쪽

In foro versatur inter causidicos. CAP. III.

ET circunuolabat super me fidelis a

longe misericordia tua. In quatas iniquitates distabui, & sacrilegam curiosita- secutus sum ut deserente te, deduce retine ad ima infida, & circu uentoria obsequia Daemoniorum, quibus immolabam ne a mea mala, & in omnibus flagellabas

me. Ausus sum etiam in celebritate solennitatum tuarum, intra parietes ecclesiae tu et concupiscere,& agere negotium procurandi fructus mortis. Vnde me verberasti grauibus poenis, sed nihil ad culpam meam, o tu prςῖrandis misericordia mea

Deus meus , refugium meum a terribiliabus nocentibus , in quibus vagatus sum praefidenti collo ad longe recedendum Ate, amati Pristi , M DQu tuas Muau fugitivam libertatem, Habebant & illa studia quae honesta vocabantur, ductum suum intuentem fora litigiosa, ut excellerem in eis: eo laudabilior, quo frauduleiatior.Tanta e It carettas hominum de c citate etiam gloriantium. Et maior iam eram in schola Rethoris,& gaudebam superbe, & tumebam typho , quanquam longe sedatior, Domine tu scis , & remotus omnino ab euersionibus quas faciebant euersores, Hoc enim nomen Ruum re diabolicum , velut insigne urbanitatis est.) Inter quos vivebam pudore impu-

. C s denti

55쪽

ς CONFESSLONVM denti, quia talis non eram , & cum eis eram , & amicitiis eorum delectabar aliquando , a quorum semper factis abhor- rebam , hoc est ab euersioni ius quibus

proterve inscctabantur ignotorrim vere- ., cund am, quam perturbarent gratis illudendo laritie an de pascendo malevolas

imitias suas Nihil est illo actu similius

actibus Da moniorum. QSid itaque verius , quam euersores Vocantur λ Euersi

plane prius ipsi atque peruersi, deridentiabus eos & seducentibus fallacibus occul- te spiritibus in eo ipso quo alios irridere

amant,& fallere. Hortensus CiceronIs excitauit illum ad .il ardorem philo pbiae. C A P. IIII.

scebam libros eloquentiae , in quae nUnere cupiebam fine damnabili & ventoso

per gaudia vanitatis humanae, & usitato iam discendi ordine perueneram in librum quendam cuiusdam Ciceronis, cuius linguam fere omnes mirantur, pectus non ita. Sed liber ille ipsius exhortationem continet ad philosophiam , & vocatur Hortensius. Ille vero liber mutauit affectum meum , & ad te ipsum Domine mutauit preces meas, dc vota ac desideria mea fecit alia. Viluit mihi repente omnis vana spes, & immortalitatem sapien-

56쪽

L I B E R T E R TI v s. 1stiae concupiscebam aestu cordis incredibili,& surgere iam coeperam , ut ad te redirem bon enim ad acuendam linguam, quod videbar emere maternis mercedibus, cum agerem annum aetatis undeui gesimvm,iam defuncto Patre ante biennium. Non ergo ad acuendam lin suam referebam illum librum , neque mihi locutionem , sed quod loqvcbatur persu

serat. Quomodo ardebam Deus meus, quomodo ardebam euolare a terrenis ad te,&nesciebam quid ageres mecu. Apud te est enim sapientia. Amor autem sapieriae nomen graecum habet, philosophiam, quo me accendebant illae literae.Sum qui

seducari per philosophiam magno, &blando , & lionesto nomine colorantes,& fucantes errores suos .Et prope omnes, qui ex illis , et supra temporibus tales eis rant , notamur in eo libro et demonstrantur , et manifestatur ibi salutifera ille admonitio spiritus tui per seruum

tuum bonum et pium. Videte ne quis ωοι 'decipiat per philostopbiam , . manem seductisnem secundum ιraditionem bominum je- cundum elementa huius mundi , non δε- cundum Cirisum quia in ipse inhabitat orenis plenitudo diuinitatis corporaliter Et ego illo tempore scis tu lumen cordis mei, quoniam nondum mihi haec apostolica nota erant. Hoc tamen solo delectabar in illa exhortatione, quod non illam , aut

illam sectam, sed ipsam quaecunque esset

57쪽

ss eo Npvssio NYMsapientiam, ut diligerem,& quaererem, de assequerer,& tenerem , atque amplexarer fortiter exe labar sermone illo, & accendebar , & ardebam: & hoc solum me in tanta flagrantia rcfringebat, quod nomen Christi non erat ibi, quoniam Loc no-mcn secundum misericordiam tuam domine. hoc nomen saluatoris mei filij tui, in ipso adhuc laes e matris, tenerum cor meu pie bib crat,et alte retinebat, et quicquid sine hoc nomine fuisset, quan uis literatum,et expolitum,ct veridicum, non me totum rapiebat.

Fasidiis sacras literas pretier simplicitatem s)b. CAP. V. iraque institui animum intendere in

ni'a ς - ut uiderem qualca essent. Et ecce video rem non compertam superbis, nEque nuda am pueris, sed in- cessu:humilem succcssu excelsam ,et vel tam mi iter iis , et non eram ego talis, ut intrare in eam posthm , aut inclinare ceruicem ad eius gressus.No enim sicut modo loquor, ita iens, cum attendi ad illam Scripturam,sed visa mihi est indigna, tua Tullianae dignitati compararem. Tum Orenim meus refugiebat modu eius,et acies mea non penetrabat interiora eius. Veru- tamen illa erat quae cresceret cum paruu- I

58쪽

A Manichaeis quomodo captus.

I Neidi itaque in homines superbe deli

rantes,& carnales nimis & loquaces,

hi quorum ore laquei Diaboli, & viscum confectum commixtione syllabarum nominis tui, re domini Iesu Christi, & paracteti eqn lotaris spiritus sancti.

Haec enim omnia non recedebant de ore

eorum, sed sono tenus 3c strepitu linguet,

caeterum cor inane veta. Et dicebant veritas & veritas;& multi eam dicebant mihi ,& nusquam erat in eis, sed falsa loquebantur, non de te tantum, qui ve- Ie Veritas es, sed etiam de istis elementis huius mundi creaturis tuis , de quibus , etiam vera dicentcs Philosophos transgredi dubui prae amore tuo , mi Pater inmine bone, pulchritudo pulchrorum omnium. O veritas , quam intimc etiam Itunc medullae animi mei suspirabant tibi, cum te illi sonarent mihi Dequenter&mult pliciter voce sola libris multis,& ingentibus & illa erant fercula in quibus'. mihi esurienti te , inferubantur pro te Sol & luna , pulchra opera tua sed tamen

opera tua, non tu , nec ipsa prima.priora enim spiritualia opera tua quam ista corporea, qua nuis lucida, & coelest a. At . ego nec priora illa, sed'teip- Iaccim,re veritas, in qua non est commutati nec momerui obumbratio,esuriebam, - G B, ct sitie

59쪽

. ερ sitiebam, ae apponebamur adhue mihi in illis fercui: s phalasmata spledida,quibus iam melius erat amare istum Solem,

saltem litis o calis verum,quam illa falsa

animo decepto per oςulos .Et tamen quia te putabam, manducabam, no avide quidem, quia nec sapiebas in ore meo sicuties: ncque enim tu eras figmenta illa inania,nec nutriebar ex eis, d exhauriebar

magis. Cibus enim in somnis similli- mus est cibis vigilantiu , quo tamen dommientes non aluntur , dormiunt enim. At

illa nee similia erant ullo modo tibi sicuti nane mihi locutus es,quia illa erant corporalia fantasmata,falsa corpora, quibus certiora sunt vera corpora ista, quae videmus,visu carneo, siue caelestia, siue ter 'restria, cum pςcudibus.& volatibus vi-. demus haec , , certiora sunt quam cum . imaginamur ea. Et rursus, certius imaginamur ea, quam excis suspicamur at a. grandiora & in f nita, quae omnino nullae punt,qualibus ego tuc pascebar inanibus& no pascebar. Attuamor meus, in quem deficio ut fortis sim, nec ista corpora es, quae videmusUtrunquam de coelo, nec ea es quaeiho videmus ibi,quia tu ista con- didisti, nec in summis tuis cooditionibus. - bρε - abes. Quanto ergo longe es a fantasu, itibus illis meis, phantasmatibus corporu ,. quae omnino non sunt, quibus certiore si sunt pliatasiae corporu eoru quae sunt,&cis certiora corpora, quae tamen non es,

sed mic

60쪽

y x I B E I II r. sed nee anima es,quar, vita est cor rum. Ideo melior vita corporum , certiorque quam corpora. Sed tu vita es animarum, Vita vitarum vivens teipsa,& non mutaris vita animae meae. Vbi ergo mihi tune eras,& quam longet Et lanse peregrinabar ab s te exclusus,& a siliquis porcorum , quos de siliquis pascebam. Quan- 37. eo enim meliores Grammaticorum & Vi 6 Poetarum fabellae, quam illa decipula:

Nam versus & carmen,& Medea volans, utiliores certe, quam quinque elementa varie fucata propter quinque antra renebrarum , quae omnino nulla sunt & ocei i R dunt credentem. Nam versum & carmenetia ad vera elementa transfero. Volante autem Medeam, & si camabam non asserebam;& si cantari audiebam, non credebam , illa autem credidi. Vae vae , quibus gradibus deductus sum in profunda Inferi Zquippe laborans & aestuans inopia veri, cum te Deus meus tibi enim cofiteor, qui me miseratus es,& nondum cofitente cum te no secundu intellectum metis, quo me prcstare voluisti bellu is,sed secudum sensum earnis quaererem : tu autemeras interior intimo meo , &. superior

summo meo . offendi in illam mylierem aud*cem, inopem: prudet tiae; aenigma Salomonis, aete supedi sellam iii foribus hi di centε: Panes occultos libcnter edite, S aquam dulcem furtiua bibite me

seduxit: quia inuenit foris habitεtem in

oculo