장음표시 사용
151쪽
su per rebus proprijs adinvicem litigantibus, non autem uxorum, istud Pro nunc non dicendo, sed sub dubio forte dicerem , quod non veniant sub statuto nostio ai g. tex. ind. ij. U.deia-iurijs.
3t nem. An ad illos extendatur statu- tu in nostrum.& videbatur quod sic. Nam per sosnicationem,& coitum illicitum contrahitur affinitas, ita est lex .in .c.discretionem,' ibi no. Abb. de eo qui cogno .consang.vxo. suae, &Do.idem Abb. in .c. per tuas in secundo not.de probat. Dico tamen contrarium quod imo talis affinitas non est considerabilis in statuto nostro. Nam affinitas,quae contrahitur per coitum . illicitum consideratur tantummodo secundum Canones quoad matrimo nia prohibenda, non autem quoad alios effectus, ita no. Ioan . And. in albore suo affinitatis. columna prima , ct . in .c.tinali de consanguinita te, ct assinitate. Vnde quoad statutu nostrumi talis affinitas non est considera uilis, quemadmodum videmus in a ita- . te,quae perdurat soluto matrimonio,
quae apprehenditur per Cano. sed in
staturo nostro non comprehenditur, ut dixi supia in vetb. soluto matrimo
sub statuto nostro, ussi litigauerit cu aliquo agnalo,cogna io,vel assini teneatur compromittere in soro seculari, in hoc reperio duos larissimos doctores tangendo hanc quaestionem contrarios sibi ad inui- . cena su i sse. Nam .d. Petr. Philippus. Corneus. in consilio .cxiiij. QEamui
primo aspectu. volumine secundo,tenuit partem affirmativam . d. autem Bartol.Soc.in consilio.lxxj.Circa pix sentem consultatione volumine quarto, tenuit partem negariu m. Racro nes, quibus moti sunt ad consul edum
referam, di quid alij sentcrii Propo
Et pro parte affirmativa primo loco adducitur , quod statuta re leges alicuius Dii respicietia ordinaria ligant quoscunq. litigates in illo foro etiam non subiectos argu .l.tertiae. in fine .ff. de testi. I in .l. prima. C. de emanci p. lib. ct in a. secunda. C. de iuramemocalumniae, iudex enim semper debet seruare consuetudines, statuta suisori circa ordinatoria iudici j, prout habetur in dictis iuribus, ct per bpec. in titulo, de senten. prolat. ν. quali tecpost prin. ct per In n. in . c. conquaestuia de fer.&. d. Petr. de Ancha. Anto. det But. S lino. in rubi de consuet. ct pecconsequens, si clericus agit contra laicum debet seruari statutum, ae ccnsuetudo secularis circa ista ordinatoria. glo .est communiter applobata,&. ibi omnes scribentes, ct in c.quod clericis de soro competenti, 2 bo. in Clemendi spediosam in verb.vsuris de iudi.& tenet Bart. ct reliqui post ipsum
comuniter in .l.prima.C.de sum. Tri. ct fide catho. & in .l.omnes populi. n. de iusti. de iure. Et omnes Cano. in .c.
ecclesia sanctae Mariae decolasti. sed ta. te statutum, quod fiat compromissum respicit modum procedendi ct sic ordinatoria : ergo debet ligare clericos. quod respiciat modum procedendi parer. Nam licet compromistum ordinetur ad litem decidendam, sicut quodlibet iudicium .l.j.ff.dear bi. non aulemi iiij ordina-
152쪽
ordinatur ad modu decidedi ad partem scilicet absolutoriam,& codemnatoriam,nec etiam arbiter informatur ex compromisso,quam sentetiam serre debeat, imo si insormaretur non valeret. ita dicit Pau.de castro.in coci
sitio .cccxx.quia in causa appellatiois volumine primo & per illud dictum, quod petitio compromissi sit ordinatoria , ct statutum nostrum spectat ad modum procedendi .dicit in dicto consilio .quod si duo pistorienses litigarent Florentiae ubi est statutu, idem cum nostro dato,quod pistori non est statutum quod debeat compromitti, quod illo in casu pistorienses tenentur compromittere,sicut in simili no. Barto.de statuto,quod possit procedi per inquisitionem, in .l.j.C.de summa trinita. dicens quod quantum ad modum procedendi,debet inspici statutum loci ubi delictu est commissum, ct sie ubi agitur de modo procedendi,
scilicet an debeat Pcedi ordinarie coram iudice,vel coram arbitro seruata sunt statuta loci, sed cum agitur per quem modum sententietur, ct terminetur,tunc statuta loci c6tractus patet:ergo dicit ipse statutum de copromissis pertinere ad ordinem iudicij. seu modum procedendi,non aute ad terminatione negotij,scilicet per quemodii terminetur, licet ordinetur ut terminetur,' ita dicit ipse,vidisse teneri,& obseruari, & esse verissimum
apud quecunq; intelligentem, ct ita alias ut dicit Socinus 3 suit in serenisse consultum per selennem doctorem dominum Ioanem de monte Speret. ubi refert Ioannem Baptista de san
cto Seuerino in .l.omm nouatione.C.
de sacrosiactis ecclesijs.ct iaciunt be-
ne nota .per Bariolum de Baldum in l.prima.C.ubi in rem actio .facit etiaquod dicit suisse consultum per Ricar.de Salyce.in consilio incipi.quaestione vertente inter. d. Regem Cipri, quod stantestatuto ianuae quia magistratus ad petitionem partis teneritur causam comittere bonis viris cognoscendam,st terminandam:ligatur forensis litigas in illo loco quia respicit Ordinatoria, is: sic idem in clerico.
qui ut dictu est j ligatur statutis modum procedendi respicientibus. Secundo facit quia si adhue dictum statutu non respiceret simpliciter omdinatoria sed decisoria ut per Bald in l .prima infin. C.que sit long.consue. tamen quia clericus agit contra laicuin foro seculari etiam hoc casu & indicta causa debet seruari statutum seculare, non solum in praeiudiciu laici. sed etiam in praeiudiciu clerici,& ista est communis opinio docto.secundia Corne.in dicto consilio & secundum ipsum firmat hoc Barto.in lege.j.C. de summa trini .dans generale theoricam.quod illa statuta non militant in clericis quae sunt cotra libertate ecclesiasticam vel contra personas clericorum capitu. nouerit.de senten.excommuni.& auctaeassa.C. de sacroianctis ecclesiis .alia vero statuta ligant etiam clericos, non solum litigantes in sorose lari,sed etia si litigat in sero ecclesiastico.& licet quando litigant in mro ecclesiastico Barto. ipsum impugnat ibi Bald. tamen non impugnat quando litigat in soro seculari,imo videtur idem velle,si statutum non est odiosum. quod etia velle videtur Ioa. And .in addi.Spem .in tit.de constitu. in . .j.ver.¬a .via disputat generaliter
153쪽
raliter tenendo quod in sero seculari
etiam contra clericum seruanda sunt iura municipalia laicoruin, ct allegat plures rationes, quae respiciunt decisoria causarum, ideo etiam in decisorijs
videtur hoc firmare, & ide voluit Ho
eu.verum .dide consuetu . . fina. versi
cu.pone,quod & volunt domi. Anto. - Imo. in dicto capitu.quod clericis. ct videtur volui ne Cardina .in capit. eum venissent.de eo qui mit.in possdicens quod per illum text.in decisOrijs seruari debet ius illius contra que agitur, & idem firmat Rapha .Ful. in
ctis ecclesiis .loquens de statuto indu cente praescriptionem,& ideo haec videtur magis communis opinio.& per consequens in decisiuis seruanda iuxta notata per glo.in .l .omnis di Tnitio. ff. de regulis iuris & per doctores in capitu.ne initaris.de constitu.& in l. cum prolatis. Tde re iudicata.' per Baldum in. l. precibus.C.de impuber. st per consequens siue dicamus,quod istud statu tum respiciat ordinatoria caule,prout principaliter respicit,sia disponit,quod de causa non cognOscat iudex aditus,sed cognoscant arbitri,qui censentur habere iurisdictionem delegatam, siue ordinatoria iuxta eaque habentur in capitu .ab arbitris de ossi c.delegati libro sexto.& in I. fina.C. de iudi.& in. l.arbitro. Tqui cui Mare cogantur & dicam infra ici sexta quaestio.principa.siue dicamus, quod concernat decisoria causae. idem videtur respondendum, scilicet quod seruari debeat iniuria seculari, ius seculare siue commune,siue Principale, Hr praedicta.
Tertio, facit quod quamuis in statuto nostro dicatur quod arbitri iudicent de iure,&de facto, quod videtur respicere decisionem causae,dicit tamen Corneus in dicto cosilio quod ct adhuc includuntur clerici per id Pnotat Innocentius in capitulo nouerit .de sententia excommunicationis.
ct Bariolus & Baldus in authentica cassa.& irrita. C.de sacrosanctis eccleis sijs. volentes quod statu ta,quae auserunt clericis, ius commune non sunt
inualida tanqua contra libertate ecclesiasticam, sed illa quae auferunt priuia legia clericorum,& consequenter via dentur velle quod ius commune,ciuile possit clericis auferre p iura municipalia:quanto sortius si non ause runt clericis solis, sed pariter clericis,
ct laicis. ponamus enim dicit ipse
quod causa agitetur in ciuitate Ven tiarum ubi non seruatur in aliquo ius ciuile.dicet enim quispiam,quod clericus Venetus agens in foro Veneto seculari, posset intentare beneficiu mere inductum a iure ciuili.certe non ex
quo ius ciuile ibi non viget. nec secularis potestas. tuc aliquid disponit cir ca clericos ,sed tollit ut ita dixerim quod erat suum scilicet ius dependes a seculari potestate.& Ppterea applicando ad propositum nostru statutuistud de quo agitur respicit decisione
causae quatenus mandat compromitti
de facto itaque non solii de facto proincedi potest per arbitros sed etiam te minari,quod clare constat in statuto nostro.dum dicitur de iure, ct de facto ut sibi melius, ct aequius videbitur
procedere, ct terminare . quae verba se
cudum Corne. nil aliud importat ni sis arbitri non sint astricti iti iudica doseruarc
154쪽
seruare iura positiva. nam obseruatia iuris naturalis primaevi, vel secunda-
xij hoc est iuris sentium j non tollitur per concessionem huiusmodi latae potestatis. per ea quae habetur p Bariolum in extiauagan .ad reprimen. in verb. ligura, ct in vel b.videbitur,& in I.filiusfamilias. T de donat.& in a. prima. ff.de militaribus testainctis .ct ibi
per Angei ct doctor.& dixi supra in prima quaest.principa .in vel bo .de facto. Q arto iacit sc cundum eunde, nostrum statutum principaliter respicit or)matoria causet, quia disponit de iudicibus si habent cognoscere,& iuindicare. hoc quide negari non potest,test de solo seculari,& ad statuta secularia perimet.item l procedatur coram arbitris simpliciter,& de plano, ct de facto: ct quod determinet de salto. istud enim respicit solennitate sententiae,& Pcedendi ad executionem,
lata sententia,nam manus regia non obseruabat ordine .l. prima. C. deeXecta .rei iudic.&.l.nullam. g. de reg.tur.
argv. capitafferte de praesum p. prout
not. Barto. in . d. extra uagan. in Verb. videbitur,omnia haec concernunt Ordinatoria, ct parum respiciunt decisoria,eXquo arbitri non possunt ledere iura partium sui premissum est ideo decet,quod obseruetur istud statutu,
saltem tanquam concernens ordinatoria,tanquam in eo magis incalescens. argumento .l. cu quaeritur.T de statu homin v .&.l. quae exceptionem. T de
conditione indebiti, ct in .l. si quis nec causam in principio. E. si certum peratur.vnde datos circa decisoria esset dubium,ex quo sunt opiniones,& rationes hincinde , tamen ordinatorie DuIncs coucordent. de istud statutum principaliter,respiciat ordinatoria, seruetur. hoc casu ne offendatur id quod est clatum in iure: scilicet qubd causa quae debet ordinari secundum statuta laicorum ordinetur secundu ia- ra clericorum,' quod statutu . quod
principaliter, di quoad plura respicit
ordinatoria, lollatur in causa clerici: ex eo quia in aIi quo respicit decisoria.iuxta illud vuIgatu quod de duo bus malis minus est eligendum.
Q mnio facit secundum eundem: quia licet laici non habent iurisdictionem in clericos, ct propterea no posse sunt clericos directo asti ingere eorsistatutis. tamen habent iurisdictione, ct potestatem statuendi circa concer nentia suum sorum,' non solu qu liter causae haberent in suo foro ordinari, sed etiam qualiter decidi debeat, nec potest negari quin iudex secularis coram quo clericus agit non ha-i beat s respectu illius causae , iurisdictionem in ipsum clericum ipsum citandi,& monendi,qubd respodeat litem contestetur assigna do terminum in quem probet, ct absoluendo,& absolutione liberando reum ab ipso clerico actore: quin imo, ct ipsum cleria cum condemnando in expensis,haec omnia sunt actus iurisdictionalis qui astringunt clericum,& tamen non est
dubium quod fieri pol Iunt per laicu:
quia veniunt in cosequentiam ratio ne causae verrentis in suo foro. ita &dicamus,quod ratione causae vertentis in foro seculari.& sic in soro spectate ad ipsos statuentes possint statuere astringendo clericum in eoiu ut ita dixerim foro litigantem.
f Sexto adducit ut pro hac parte illud sorum sortiri,& statuto ligari .procedunt
155쪽
dunta pari ut notat gloss.& docto .in
capitu.quod clericis de soro comperen. est j. in .Lij. ff. de eo quod cert. lo.& notat Barto. ct docto. in a. prima. C.de suinina trinita . sed clericus in casu nostro sortitur sorum seculare agendo contra laicum. vi in capitulo cum sit generale,& in capitulo.siquis contra clericum extra de sorocompetenti. ergo ligatur statutis se cu larium. ς Septimo statutum generaliter loquens, honestum quod non est contra libertatem ecclesiasticam,ligat etiam clericos, ita concludit Ioan . Andre. in additione. Specu. in titu. de constitu. versicu .di not.& probatur in capitu. cum causam de re iudi .ct in capitu. cum venissent de eo qui init .in posses. u. rei ser. per quae iura hanc theoricam ponit Bar. in .l. prima.C.de s una. ura trinita.& fide catho. sed statutum
de quo agimus est huiusinodi quia getieraliter loquitur,ct non est cotra libertatem ecclesiasticam ut de se pater, ct videtur esse honestum cum dicatur esse remedium per quod lite disceditur,unde dicunt Bart.& docto. in P he.C.quod habetes auctoritatem super pacifico statu ciuitatis possunt sacere statutum per quod partes compellantur ad compromissum,& Barto. in I .ambitiosa.C.de decr. ab oris .L. ergo debent clericos comprehendere,nam
ut dicit Ioan . Andr. in additio. clerici agentes in soro seculari videntur consentire legi fori in quo causa est agitanda.
ς Octaud in iudici js seruari debet
equalitas. l. fina.C.de Duci. ct lit.ex-Pen. non debet. V. de regulis iuris.
ted clericus uti potest beneficio statu-
ti, O petere compromissum cotra laἰ-
cum . v.distinctio. capitu. si in adiutorium.bene facit texi .in capitu .fina.devit.& hone. cle.tradit nota. Oldra. in suo consilio. xxxiij. incipien . quaestio est . utrum sacerdotes,ergo eode modo laicus poterit perere compromissum contra clericum. benefacit quod tradunt Lau.& Archidia. in capi. non ita.ij.quae .vj.qui dicunt,st sicut clericus qui reconuenitur coram seculari, potest a sententia appellare:ita laicus litigas cora iudice ecclesiastico ratione s eruandae aequalitatis. In contrariu φ imo statutu nostru non includit clericos adducit per Soc. in.d. consi. primo statuta laicotu inseri Oru a principe no ligant clericos licet generaliter loquantur ut habetur in capitu. fin .de vi.& hone. cleri.& in capitu.finali .de re. eccle.non alte.in capitu. quae in ecclesiarum,& in capitu. ecclesia sanctae Mariae de constit.& licet Barro. in dicta .l.cunctos populos tenuerit opinionem de qua supra cuius opinionem sequutus est Domi. de sancto Gemi. in capitu. primo. in prima coluna. per illu texi de iureiu. lib. vj, tamen praefatus .d. Domi. tenet cotrartu,quod etiam si statutum generaliter loquatur,& sit honestum monincludit clericos .quia quan tuncuque sit bonum,& honestum: deficit tamen auctoritas statuendi .ut habetur in iuribus praeallega.& in capitu .primo& ira tenent Anio. Abb. ct Imo. in capitu quod clericus.& Ioanaealdex. in titu. de constitu. consil. xj.& Abba. in capit. tua.ad fin .el. i. per illum te
re iudi .ct idem Cardi.in. d. capit Gum venissent.de eo qui init . in poscau. rei seri
156쪽
los in viti. colum .C.desum.tri .is: fid. catho.& sic illa opimo Bartol.communiter improbatur, subdens statu tum hoc esse odiosum, & irrationabile .ct per consequens non includens clericos.
Secundo facit secundum eundem, statutu dictat piudex debet cogere, ct compellere partes ad copromitte-dum .dc sic respicit coactione perso nae quo casu licet generaliter loquatur, S: sit honestu non includit cilaricos, ut est casus in capitulo ecclesia
sanctae inariae de consti . secundu unu
nodum quem ponit Abba.d: ita disputando ponit Ioan .calder. in quadam disputatione,quem refert disequitur Abba in .d rapitulo quod clericis iacit quod notat Bartes.in dicta .l.cunctos populos,ubi dicit quod
statutum concernens personam non extenditur ad forenses. iaciunt not. per Ioan . Andre. in addit. Spec .ii tit. de empl. dc vendi. F. fina. in .ij. q. unde
dicit ipse.quod posito p ipsum statutum respiceret ordinatoria,tamen noincludit clericos,ex quo statutum respicit coactionem personalem,ut co- santur litigantes compromittere.na videmus i licet ratione rei suae quis possit conueniri in aliquo loco,tameno potest ibi personaliter distringi.ut
concludunt Ioan .andr. SI communi
ter doct.in capitu .sanὸ de sor.compe. ct tamen clarum est,quod tenetur ibi seruare ordinem procedendi illius f ri.vtines .capitu.quia clericis, di ex quo insertibi not. Ioan.de imo.* liscet ex forma statuti inter consanguineos, vel certas personas debet fieri compromissum, ta a si habens aliabi domicilium conueniatur ratione suae in loco dicti statuti non potest compelli ad saciendum compromita sum nisi ibi reperiatur,quia regulariter per solum iudicem domicilij potest fieri districtio plonalis,d: ita dicit se consuluisse di respondisse in .q. facti. Sc hanc opinionem refert, dc sequitur genitor suus in .daeapi .sane in xiiij. declarat .ita dicamus ii, casu nostro ex quo iudex secularis non potpersonaliter clericu distringere iuxta
not. in .c.j.de obligat. ad ratioci. Si in capitu.j.de cler. coniuPin. n. non includitur clericus.
Tertio iacit secandum eunde,quia dictum statutum de litibus compromittendis non tamen apparet,quod tantum tendat ad litis contestatione ordinandam,quam ad litis deci fione, cum tale copromissum dicatur traia
actio quaeda ut in auct ut differ .iudiis F. si vero contingerit.& ibi notaeolla. ix.& plene per innocet an capitulo. quintauallis de iureiuran.quae trania actio est litis finitae exceptio ad litis finitionem ordinara. I. fratris. C.detra sac. pterea costat A, no redit ad litis ordinationem,cum per ipsum dia edatur a lite.vnde dicimus quod talia arbitramenta feri possunt etiam die seriata. prout habetur ii .lainali.
C. de seri. δ: in hanc partem potissime dicit se inclinare,quia per ipsum
statutum tolluntur iuris remedia necessaria ad arbitrorum iniquitatemcqrrigendam,iuxta id quod habeturin. l. j.sside appella.& in .l.si secietate. φ .arbitrorum.&pro c.& sic cum sit odiosum, merito ad restringendum, ct non extendendum,non excluduntur,uec insudutur exempti.l Mecurio. C.
157쪽
Ho.CHestenta ibr.xij. iniario facit secundum eundem, statutum nostrum dictat . quaelibet partium eligat suum arbitru sub poena librarsi vigintiquinque paruaria.
statutum autem laicornm non potest dare auctoritarem seu potestate puniendi clericos . cum in illos nullam habeant iurisditionem ut in. d. c. ecelesia sanctae Mariae. ctim ergo non por in clerico veris cari in poena imposta statuto noti vendicat sibi locustatutu . .est no .per qua hac theori- eam ponunt ibi Iae.but. Fui.& Pau. de cast.in .l .macipia in verbo ad vocadum. C .de ser.sugi. Et in specie dicit Soci. in .d.consit. alia statuta non includunt clericos . decidit Bal. in .c.s clericus laicum desor.comp. Ubi dicit. quod statutu disponens quod causa copromittatur. quod in parte respicit ordinatoria,' in parte decisoria,ex quo est iniquit: non ligat clericum etiam agentem in foro seculari , est enim iniquum ut quis compellatur transigere,& sic es- promitterea. interpostas, C.de tracactio ita eum refert & sequitiar Bened. capra in .c.quod clericis de se. competen .ideo decidit Bal .in .d.c.cuvenissent de eo qui mit. in poscau .rei
durit clericos per .d. . ecclesia sanctae Nariae ct ideo inserens quod statu tum de compromissis non ligat cleri
idem etiam decidit Bal .in repe .l .cuctos populos in .xij .columna. C . desum. trinita.&s de catho.ubi dicens statutum,quδd causa debeat eompromitti,cu per compromissum tedatur compromittes a .minoribus.xxv. ano
subuenitur. F. de m7nori. non ineluis dit esericos.quia hoc no potest sacere statutum corra Flericos .allegatur etiaBald in quod a suo cons.quid incipit quaeritur an statutu . alias incipit Uenatius, qui dicit tale statutum esse odioso m .est etia in alio cosil.incipie. punctus super quo ,ubi dicit formaliter quod in dicto statuto clericus non includitur per se , nec contra se,quia statuta laicorum non ligant clericos, nee includuntur.
ς Adde.quod istud dictum sequitur
Alexand. in cost. xii ponderatis hiis omnibus, vers .ex quo inseri Bal .volumi .it.' And.scu. in rub. C. qui ad in
de sica .ubi allegat dictum Bal .in α- s.cvii .dictat statutum. in volumi. q. ubi dixit secundum eum.quod sicut statutum laicorum voles quod intera es sat cεpromissum,n5cεprehe-
lis statu ii astrinti ab affinibus suis ad
faciendia compromistum cu eis: ita
nec ipsi clerici poterunt vigore talis staturi cogere amnes suos ad faciendum secu copromissis m. sed Bal.in restio .mihi , quinto nunquid clericus ages.vo .ii. dicebat distinguedo.quM aut litigat clericus de bonis ecclesiae.
& tuc. nec inuitus cogitur,nec volens
porco promittere de iure,de de facto iura ecclesiae,aut litigat de pprio patrimonio.& tuc potest c5promitteres vult, sed an compellatur dicit ipse est quaestio nostra,& tunc aut statu tum
158쪽
tum dicit quod compromittatur de
iure.itaque est coproinissum iustitiae, ct compellitur causatiuὸ&fit translatio instantiae,quasi in quendam iudicem delegatum, sicut si ipse ordinarius delegaret quod posset etiam inuito clerico,& sicut compellitur clericus agens coram arbitro eligere arbitros in causa suspitionis ut in.l.s n.
C. de iudi .aut compromitti iubet desacto,& ad transgendum tendit, &non potest compelli,nec valet ad hoc statutum t quia est contra libertatem clericoru,& multo magis in generali statuto non includitur aliquid vel indirecte contra iustitiam ecclesiarum, vel clericorum ut nota per Bariolum in .l. si quis sub conditione. ff.de condi. insti. imo si dubitaturum sit contra libertatem in dubio tali statuto non includuntur clerici propter anceps periculu.ad 9, statuentes no videntur se astrinxisse.predicta etiam tenet Hypol .de marsit. in rubrica. Ede fideiussor.colum. vigesima quarta,
In hac quaestione puto id posse dici,
ct optima ratione . quod clerici sint comprehensi per statutum 'ostrum, ct litigantes compellantur arbitros ex forma statuti eligere.& pro sundamento assimo mihi dictum Abba. in dicto capitulo ecclesia sanctie Mariae.columna finali .versiculo secussus
casus,ubi dicit.quia si statutum inie. cit vinculum ante clericatum . quod tunc clericus factus post iniectu vinculum ligatur statuto, inserendo ad statutum de primogenito preseredo, si secundo genitus tempore statutilaicus reperitur, ligatur a statuto ,
quamuis postea clericua efficiatur,2
etiam decisum est in mon;ali,stantestatuto,quod Deminae excludantur. quod si tempore statuti non erat monialis, sed secularis excluditur postea, si ingrediatur monasterium,in Pingreditur cu ligamine statuti.quod dictum Abba .ponit ante Ioan .andris c. sine culpa, de regulis iuris,& An to .de butr.& In o. in dicto c. ecclesia
cnctae Mariae, & idem Abba.&alij post ipsum in ea pitu.quod clericis deso.cope.& Cald .in sua disputat.Statuto civi tatis cauetur,' Salyc. in authenti .cassa.C. de sacrosanctis eccle.sjs.& Cardinatam .c.perpendimus .indecima quaestione,de sententia excisis municationis & Roma. in .l . stipulatio hoc modo concepta , octaua' c lumna. fi . de verborum obligationibus. sed se est,st in casu statuti nostri quilibet ante clericatu habet iniectum vinculum, quia agnatus, ct cosanguineus est.ut de se patet, per consequens dicendum est,quod ligetur a natiuitatὸ per statutum cu quo ligamine transit etiam in clericatum, ct eo maximὸ quia iura sanguinis dispositione iuris positivi non mutantur.l. ius aute agnationis .sside pactis. unde clericus,qui statum non mutat,
sed transit in melius .per ascensum dignitatis,propter quod non amittitur ciuilitas vel agnatio.l .penulti.Εde sinat.l. fili j. Tad municipat.& nota. in .l.deo nobis. C.de episcopis Mesericis .debet comprehendi. Ex quo dicebat Lap .alleg. centesima prima columna finali.quod quando statuta precedit monachatum,quia iura,quet inhabilitant foemina eam excludebat ante professione,exclud ut,& affici ut eam puellam laquam preventa,unde transit
159쪽
trast in monastellum cum onere suo, ct cum obnoxitate suae regulae autheriti.qua fit cum mo.C. de episcopis &cleri.& alleg. Lapus dictum Bartol. in I.f. C. de iure fisci ubi vult secundum eum quod statutum inhabilians mo-mρchum a successione prevenit eu ante monachatum & valer. ct debet ob . seruari etiam post monachatum.quod idem dicendum est in clerico . cum sit affectus a statuto per ius sanguinis ad Compromittendum ,ut cum tali onere transeat in clericatum .unde in propositum dicebat Pau. de castro inconsilio suo . ccciiij . Primum dubium de quo quaeritur satis tritum. columna tertia, in fine. volumine primo, quod stante statuto , quod eminae non succedant stante masculo. tale statutum comprehendit moniales tali ratione, quia eo ipso, quod mulier nascitur, insigitur sibi haec potentia succedendi. uidelicet ab ipso statuto scilicet in totum, si non extiterit masculus,' in nihilum si extiterit. transeundo igitur, in monasterium, transit cum illa potentia sic limitata , ct sic conditionata: ct non cum illa , quam mulieres habent a iure communi. si ij cit postea in dicto consit o , quod non obstat, quod vulgariter potcst allegari in contrarium videlicet. quod statutum non potest moniales ligare, vel impotentes eiscere ad succedendum, quia dicit quod non ligauit moniales , nec eas impotentes effecit, sed effecit dubium ante scilicet tempore suae natiuitatis, ct sic antequam de ingressu esset cogitatum, ex quo dicendum est etiain materia statuti nostri, quod cum tempore natiuitatis iste talis per statutum stante agnatione lisetur, perdu-
ret etiam istudeo effecto clerico. nee
obstat quod potest obi jci,quod tempore natiuitatis non erat iis, unde si post clericatum lis oriatur, non dicatur habere vinculum ex tempore praecedenti , quia idem dicendum esset in statuto de successione mulierum , ct primogenitura, ut statutum non extenderetur ad bona acquis ta etiam post clericatum cum tamen nulli bi scribetes de hac re saciant dissicultatem, siue enim bona sint acquisita ante clericatum sue post,sive ante monacharum, sue post , non est ius cum statu tum afficiat personas non autem res, nec actiones,prout patet etiam in sta
Praeterea isti tales arbitri electi exsorma statuti nostri sitiat iudices ordinarii, prout dicit Angel. & Paul. de castro. in lege apertissimi .C. de iudi.& Salyce. & Iaso. in . l. finali. C. eodem. Anton. de butri . in .c.suspitionis de os
scio delegati . nam isti arbitri habent
iurisdictionem a statuto. ergo ordinariam quia lex ordinariam iurisdictionem β: non delegatam tribuit.l .more.
ct .l.& quia .ff. de iurisdictione omnium iudicum , & sc cum habeant iurisdictionem ordinariam, debent iudicare ipsos clericos agentes in iudicio : quia sequi debent Arum rei. &eius i udicem. vel dicamus: quod isti arbitri habeat vim delegato u,' sint de legati, prout tenuit Bariolus in dicta lege fin .C.de iudi.& Bald. in lege prima,in secunda col. C. te peri. ct comino. rei vend prout etiam dicam infra in quaestione sexta principali . tune si sunt delegati poterunt cognostere de causis cleticoru,quia fit translatio in
stantiae in iudice delegatu,sicut si ipse
160쪽
non Meurrit ratio, quare iudex, super calumnia rati non possit serre sententiam, postquam constat de ipso crimine iudici, ut iudici. Nam si potest laicum condemnare de crimine, quare non clericum pecunialiter Et super eius calumnia ferre sententiam reseruata poena, Nec debet secundueum processus calumniae accusatoris separari, vel diuidi a processu principali , ut sic qui est competens in principali, sit competens in dependentibus,& connexis. l.secuda. ff. de iurisi dictione omniu iudicum capi . praeterea de officio delega. Ex quo ergo videtur,quod de qua re iudex cognoscit de ea pronuntiabit .c. cum super. de cau.posexequutione tamen suo iudici reseruata.dictum hoc Federi.resert&sequitur Maria. soci .in .c.postulasti,in.xviij. quaestio. de sero competen. st refert Abba. in capi .verum,columna quarta,eode titui.& idem Soci. in capi .primo,in .xxij. quaestio. de sorocompeten.
Et sacit quod adducit ipse, in dicto
c primo, in. xxj.quaestio.oudd si clericus fideiussit apud acta de tu dicato soluendo pro aliquo laico, sententia lata contra principalem mandabitur exequutioni per iudicem laicum contra ipsum clericum, i uxta nota.in .l.s-na.C.de usur. rei iudica.& sacit etiapro hoc dictum Bald .in .l. acceptam, in prima columna,in versicu .in text.
ibi actione utili, quod etiam clericus depositarius potest cogi ad restitutionem depositi per officium iudicisse- ularis, quia dicit ipse ) non proce-Gur propriὸ contra eum per modii
tu scij sed executive. ct ex consequetia officu suscepti. Facit etiam Pro
hoc. quia laicus potest reconuenire clericum coram iudice seculari,& iudex laicus . ferret sententiam contra clericum,quae etia respicit,& personas modo est causa ciuilis prout tenent Barto.& Alberi. in authenti.& cose quenter. C.de senten.& dicit Deci. iucap.at si clerici,col. xij. de iudic. quM ista est communis sententia.vnde dicebat Imol. in dicto.c.at si clerici, qasi clericus agat coram iudice seculari.& succumbat, clarum erit,quod iste iudex condemnabit eum elericu in expensis, iuxta . c. finem litibus dedol.& contuma. ct . I. properandum. . sinautem alte utra. C. deludi. Et
se ex his pater, quod qua uis statura nostrum respiciat persenam, ct pc
nam etia in se con timeret, clericos tamen potest coprehendere,& comprehendit per supra notata.
Et reperto,quod nouissimὸ hanc sententia tenuit Dec.in. d. c.ecclesia sanctae Mariae, colu . xviij. versiculo tertio inferri potest.motus quia Copromittere est de processu litis,ut notui-cit Bald. in .l.fratris.C. de transactio.
Ergo videtur dicit )quod clericus teneatur ad compromissum, quia in respicientibus ordine,ct processum clericus litigans in foro seculari obligatur,prout etia forensis litigans in soro alieno, prout supra dictu est in princi p. quaestionis. idem videtur sensisse Bapti. de sancto Seuerino .in. l. omnes populi,colu .clxxiij. nu. lxvij.sside iusti.& tu. 3; Intellige tamen hoc maxime procedere, quando clericus di iudicio seculari intentaret remediu iuris ciuilis, aut statutarii. Nam tunc non debet, nec potest in parte amplecti Q Marc. Ant. Pet. k ra