Diui Aurelij Augustini episcopi Hippon. Confessionum libri 13

41쪽

24 CONFESSIONUM ploratum est. Adamaueram enim Latinas,

non quas primi magistri, sed quas docent

qui Grammatici vocantur. Nam illas primas , ubi aegere & scribere & numerare discitur', non minus onerosas poenalesque habebam,quam omnes Graecas. Vnde ta- ναν , men & hoc,nisi de peccato & vanitate vitaeὶ quia caro eram,&spiritus ambulans &non reuertens. Nam utique meliores,quia certiores erant primae illae litterae quibus

fiebat in me, & factum est,& habeo illud, ut & legam si quid scriptum inuenio, describam ipse si quid volo) quam illae, qui

bus tenere cogebar 2Eneae nescio cuius er rores,oblitus errorum meorum; & plorare Didonem mortuam , quia se occidit ob amorem; cum interea meipsum in his a te morientem, Deus vita mea, siccis oculis lsurrem miserrimus. Quid enim miserius l . misero non miserante seipsum ; & flente lDidonis mortem, quae fiebat amando ineam , non flente autem mortem suam, quae fiebat non amando te Σ. Deus lumen cordis mei,& panis oris l. intus animae meae,& virtus maritans mentem meam & sinum.cogitationis mea non

42쪽

te amabam: & fornicabar abs te, & fornicanti sonabat undique Euge, euge. Ami--μ, citia enim huius mundi, rnicatio est abs II., .

te: & euge, euge dicitur, ut pudeat si non ita homo sit. Et haec non fiebam ; sed flebam Didonem extinctam, ferroque extrema secutam; sequens ipse extrema condita tua relicto te, & terra iens in terram : & si

prohiberer ea legers, dolerem , quia non legerem quod dolerem. Talis dementia honestiores & uberiores litterae putabantur , quam illae quibus legere & scribere didici. 3. Sed nunc in anima mea Deus meus clamet, & veritas tua dicat mihi: Non est ita, non est ita; melior est prorsus doctrina illa prior.Nam ecce paratior sum obliuisci

errores AEneae, atque omnia eiusmodi,

quam scribere & legere. At enim vela pendent liminibus Grammaticarum scholatum; sed non illa magis honorem secreti,

quam tegumentum' erroris significant. Non clament aduersum me quos iam non . timeo,dum confiteor tibi quae vult anima mea Deus meus, & acquiesco in reprehensione malarum viarum mearum, ut dili

43쪽

CONFEssIONVMgam bonas vias tuas. Non clament adueris sum me venditores Grammaticae, vel emptores: quia si proponam eis interrogans, utrum verum sit quod AEneam aliquando Carthaginem venisse Poeta dicit; indoctiores se nescire respondebunt, doctiores

autem etiam negabunt verum esse.

. At si quaeram, quibus litteris scrib iurasneae nomen,omnes mihi qui haec didicerunt , verum re adent secundum id pactum & placitum, quo inter se homines ista signa firmarunt. Item si quaeram, uid horum maiore vitae huius incomm o quisque obliviscatur,legere & scribere, an poetica illa figmenta ; quis non videat quid responsurus sit, qui non est penitus oblitus sui 3 Peccabam ergo puer, cum illa

inania istis utilioribus amore praepon bam: vel potius ista oderam,illa amabam. Iam vero unum & unum duo,duo & duo quatuor, odiosa cantio mihi erat; & dulcissimum spectaculum vanitatis, equus ligneus plenus armatis, & Troiae incendium, atque ipsius umbra Creus e.

44쪽

CAPUT XIV.

De litteris Graecis di Latinu.

v R ergo Graecam etiam Gram' maticam oderam talia cantantem Nam &Holnerus peritus texuit tales fabellas, & dulcissime vanus est;mihi tamen amarus erat puero. Credo etiam Graecis pueris Virgilius ita sit, cum eum sic discere coguntur, ut ego illum, videlicet difficulter. Dissicultas omnino ediscendae per grinae linguae quasi felle aspergebat omnes suauitates Graecas fabulosarum narrationum. Nulla enim verba illa noueram,& saeuis terroribus ac poenis,ut nossem,instabatur mihi vehementer. Nam & Latina aliquando infans utique in nulla nou ram: & tamen aduertendo didici,sine ullo metu atque cruciatu, inter etiam blandimenta nutricum, & ioca arridentium, &laetitias alludentium.1. Didici vero illa sine poenali obere. Urgentium, cum me urgeret cor meum ad parienda concepta suardi quia non esset, nisi aliqua verba didicissem, non a docen- . tibus,

45쪽

tibus,sed a loquentibus,in quorum & ego auribus parturiebain quidquid sentiebam. Hinc satis elucet,maiorem habere vim ad discenda ista liberam curiositatem, quam meticulosam necessitatem. Sed illius fluxum haec restringit legibus tuis Deus, legibus tuis a magistrorum serulis usque adsentationes martyrum, valentibus legibus

tuis miscere saluores amaritudines, reuocantes nos ad te a iucunditate pestifera, qua recessimus a te.

Precatio ad I eum.

I. X A v DI Domine deprecationem meam, ne deficiat anima mea sub

disciplina tua: neque deficiam in confitendo tibi miserationes tuas, quibus eluim me ab omnibus vijs meis pessimis ; ut dulcescas mihi super omnes seductiones quas sequebar; & amem te validissime, &lexer manum tuam totis praecordijs meis, ut eruas me ab omni tentatione usque in finem. a. Ecce enim tu Domine Rex meus,tibi seruiat

46쪽

seruiat quidquid utile puer didici, tibi seruiat quod loquor, & scribo, & ldio,

numero. Quoniam cum vana disierem, tu disciplinam dabas mihi: & in eis vani peccata delectationum mearum dimis hmihi. Didici enim in eis multa verba vu-ba: sed & in rebus non vanis disci possi int; ea via tuta est,in qua pueri ambularent.

CARVT XVI.

E D vae tibi flumen moris humansi Quis resistet tibiὶ Quamdiu non siccaberist Qususque volues Hevae filios in m re magnum & sormidolosum, quod

vix transeunt qui lignum conscenderint' Nonne ego in te legi & tonantem Iouem& adulterantem ZEt utique non posset haes iduo; sed actum est, ut haberet auctorit tem ad imitandum verum adulterium, i nocinalite falso tonitruo. Quis autem penulatorum magistrorum audit aure Q- ω-bria, ex eodem puluere hominem clamantem &dicentem,Fingebat haec Homerus; & humana ad deos transferebat, diuina mallem

47쪽

mallem ad nos. Sed verius dicitur, quod fingebat haec quidem ille, sed hominibus flagitiosis diuina tribuendo, ne flagitia putarentuti & ut quisquis ea fecisset, non nomines perditos, sed caelestes deos vid

retur imitatus. 2. Et tamen , 5 flumen tartareum t i

ctantur in te silij hominum cum mercediabus ut haec discant: & magna res agitur, cum hoc agitur publice tin foro, in conspectu legum ' super mercedem salaria d

cernentium : & saxa tua percutis & sonas, dicens, Hinc verba discuntur: hinc acquiritur eloquentia, rebus persuadendis lantentijsque explicandis maxime necessaria. Ita vero 'non cognosceremus verba haec; imbrem aureum, & gremium, & fucum,& templa caeli, & alia verba quae in eo loco scripta sunt, nisi Terentius induceret nequam ad3lescentem, proponentem sibi Iouem ad exemplum stupri, dum spectat tabulam quamdam pictain in pariete, ubi inerat pictura haec: Iouem quo pacto

Danaae misisse aiunt in gremium quondam imbrem aureum, fucum factum mulieri. Et vide quemadmodum se concitat

48쪽

D. AUGUSTINI LIB. I. I

citat ad libidinem, quasi eae testi m gisterio. 3. At quem Deliin,inquit Z Qui templa caeli summo sonitu concutit. Ego homuncio id non facerem λ Ego vero illud feci, ac libens. Non omnino per hanc turpitudinem verba ista commodius discuntur, sed per haec verba turpitudo ista confidentius perpetratur. Non accuse verba, quasi vasa electa atque pretiosa ; sed vinum erroris, quod in eis nobis propinabatur ab ebrijs coctoribus: & nisi biberemus, caedebamur nec appellare ad aliquem iudicem sobriurn licebat. Et tamen ego Deus meus, in cuius conspectu iam secura est recordatio mea, libenter haec didici,& delectabat

Miser,&ob hoc bonς spei puer appellabar. CAPUT XVII.

Modiu exercendae iuuentutu in recitodudi mutandis mersibus. INE me Deus meus dicere aliquid& de ingenio:meo munere tuo, in quibus a me deliramentis atterebatur.Pr ponebatur enim mihi negotium animae

meae,

49쪽

. r.

meae, satis inquietum praemio laudis &dedecoris, vel plagarum metu, ut dicerem verba Iunonis irascentis & dolentis, quod non posset Italia Teucrorum auertere regem, quae numquam Iimonem dixisse audieram: sed nginciatorum poeticorum

vestigia errantes sequi cogebamur; & tale aliquid dicere selutis verbis, quale Poeta dixisset versibus. Et ille dicebat laudabitalius , in quo pro dignitate adumbratae persinax, irae ac doloris similior affectus

eminebat , verbis sententias congruentes estientibus.1. Vt quid mini illud, o vera vita mea, Deus meus λ Quid mihi recitanti acclamabatur prae multis coaetaneis & conlectoribus meisὶ Nonne ecce illa omnia su mus & ventus λ Itane aliud non erat ubi exerceremi ingenium & lingua meaZ Laudes tuae Domine, laudes tuae per scripturas tuas suspenderent palmitem cordis mei; & non raperetur per inania nugarum turpis praeda volatilibus. Non enim m3 modo sacrificatur transgressoribus auigetis.

50쪽

CAPUT XVIII.

homines curant seruare leges Gramma . ticorum,o non Diuinorumpraeceptorum. D autem mirum quod in v

ites ita serebar, & a te Deus foras ; quando mihi imitandi proponebantur homines, qui aliqua facta sua non mala si cum barbarismo aut Q-loecismo enunciarent, reprehensi coniundebantur si autem libidines suas integris& rite consequentibus verbis copiose ornat que narrarent, laudari gloriabantur Vides haec Domine& taces, longanimis& multum misericors & verax.Numquid semper tacebis3 Et nunc eruis de hoc immanissimo profundo quaerentem te animam , dc sitientem delectationes tuas, de cuius cor dicit tibi: Quaesiui vultum

tuum, vultum tuum Domine requiram. Nam longe a vultu tuo ieram in assecta gtenebrose. α. Non enim pedibus & spatijs loci irum itur abs te, aut reditur ad te. Aut ve- ro filius ille tuus minor equos aut currus tue. I ,