장음표시 사용
451쪽
diurnis horis omnibus vigintiquatuor expletur ; quarum prima ceteras futuras habet, nouissima praeteritas, aliqua vero imteriectarum ante se praeteritas, post se fu- turas. Et ipsa una hora fugitivis particulis agitatur. Quidquid eius auolatuit,praeteritum est;quidquid eius restat, futurum. Si quid intelligitur temporis, quod in nullas iam vel in minutissimas momentorum
partes diuidi possit, id solum est quod prς-
sens dicatur. Uod tamen ita raptim a futuro in praeteritum transvolat, ut nulla morula extendatur. Nam si extenditur,diti uiditur in praeteritum & futurum Praesens
autem nullum habet spatium.Vbi est ergo tempus quod longum dicamus ὶ An futurum Z Non quidem dicimus, Longum est, quia nondum est quod longum sit; sed di cimus, LQngu in frit. Quando igitus eru8Si
enim & tunc chiro adhuc futurum erit,non ierit longum; q dia quod .st longam non dum crit. Si autem tunc erit imgum, cum lex futuro, quod nondum est, esse iam coe- lperit, &praesens factum erit ut possit esse quod longum iit;iam stiperioribus cibus lclamat prcsen tempus ongum se esse non
452쪽
tempus metiri liceat quale non . T tamen Domine sentimus intem: temporum, & comparamus tibi inet, & dicimus alia longiora, & alia breuiora. Metimur etiam, quanto sit breuius aut longius illud tempus quam illud,& respondemus, duplum esse hoc vel triolum, illud autem simplum ; aut tantum hoc esse quantum illum Sed praetereuntia metimur tempora cum sei attendo metu mur: praeterita vero quae iam non fiant, aut futura quae nondum sunt, quis metiri potest, nisi forte audebit quis dicere, metiri posse quod non est Z Cum ergo praeterit tempus , sentiri & metiri poteit: cum autem praeterierit, quoniam non est, non potest.
Tempus praeteritum o suturum ubisi v AE R o Pater, non assirmo; Deus in praeside mihi, & rege me. Quisnam est, qui dicat mihi non esse tria
453쪽
tempora,sicut pueri didicimus, puerosque docuimus, Praeteriturei, Praesciis & Futurum; sed tanti uri praesens, quoniam ista duo non sunt λ An & ipsa sunt, sed ex alia quo procedit occulto, cum ex futuro fit praesens, & in aliquod recedit occultum, cum ex praesenti hi praeteritumὶ Nam ubi ea viderunt qui si itura cecinerunt, si nondum sunt Θ Neque enim potest videri id quod non est. Et qui narrant praeterita, non utique vera narrarent, si animo illa
non cernerent. Quae si nulla essent, cerni omnino non possent. Sunt ergo & futura, & praeteIita.
C A P V T XVI II. A modo praeterita futura tempora praesentia sunt.
i. IN E me Domine amplius quaerere. Spes mea, non conturbetur intentio mea.Si enim sunt futura & praeterita,volo
scire ubi sint. Quod si nondum valeo, scio tamen , ubicumque sint, non ibi ea sutura esse aut praeterita, sed praesentia. Nam si & ibi futura sunt, nondum ibi
454쪽
D. AvGVsTINI LIB. XI. 33 sunt: si & ibi praeterita sunt iam ibi non sunt. Ubicumque ergo sunt quaecumque sunt, non sunt nisi praesentias quamquam'praeterita, cinΠ vera narrantur, ex memoria proferuntur, non res ipsae quas praeterierivit, sed verba concepta ex imaginibus earum quae in animo velut vestigia per sensus praetereundo fixerunt . Pueritia quippe mea quae iam non est, in tempore praeterito est,quod iam non est: imaginem Vero eius, cum eam recolo & narro, in praesenti tempore intueor, quia est adhuc in memoria mea. 1. Virdm similis si causa etiam praediacendorum futurorum,ut rerum quae nondum sunt iam existentes praesententur imagines, confiteor Deus meus, nescio.
illud sanὸ scio, nos plerumque praemedia
tari futuras actiones nostras, eam ille pra meditationem esse praesentem; actionem autem quam praemeditamur, nondum
esse, quia sutura est; quam cum aggress fuerimus, & quod praemeditamur agere coeperimus, tunc erit illa actio; quia tunc non futura, sed praesens est. Quoquomodo se itaque habeat arcana praesensio E e 1 futu-
455쪽
36 Co NpEssio su Mfuturorum, videri, nisi quod est, non potest. Quod autem iam est, non futurum sed praesens est. Cum ergo videri dicun-rur tutura, non ipsa quae nondum sunt, id est quae futura sint, sed eorum causae vel signa rsitan videntur,quae iam sunt. Ideo non sutura sed praesentia sunt iam videntibus , ex quibus futura praedicantur
animo concepta. Ouae rursus conceptimnes iam sunt, & eas praesentes apud se intuentur qui illa praedicunt. 3. Loquatur mihi aliquod exemplum
tanta rerum numerositas. Intueor auro.
Iam , oriturum Solem praenuntio : quod intueor, praesens est; quod praenuntio, futurum. Non Sol futurus, qui iam est , sed ortus eius, qui nondum est. Tamen etiam ortum ipsum nisi animo imaginarer,sicut modo cum id loquor, non eum possem praedicere. Sed nec illa aurora quam in caelo video, Solis ortus est, quamuis eum praecedat, nec illa imaginatio in animo
meo; ouae duo praesentia cernuntur, ut futurus ille ante dicatur. Futura ergo nondum sunt, & si nondum sunt, non sunt:& si non sunt, videli omnino non pos-
456쪽
sunt; sed praedici possimi ex praesentibus, quae iam sunt & videntur. CAPUT XIX. Gomodo praefiuntur futura.
i. autem regnator creaturae tuae,
I quis est modus quo doces animas
ea quae futura suntZDocuisti enim Prophetas tuos. Quisnam ille modus est quo doces futura,cui futurum quidquam non est, vel potius de futuris doces praesentia8 Nam quod non est,nec doceri utique potest.Nimis longe est modus iste ab acie mea. Inualuit ex me,non potero ad illum: potero autem ex te, cum dederis tu dulce lumen occultorum oculorum meorum.
Disserentia temporum quomodo nominandae. ti v o D autem nunc liquet & ci l ret, nec futura sunt, nec praeterita, Nec proprie dicitur, Tempora sunt tria, Praeteritum, Praesens,& Futurum: sed sortasse proprie dice*tur, tempora sunt
457쪽
438 CONFESSIONvMIria; praesens de praeteritis, praesens de pra sentibus, praesens de futuris. Sunt enim haec in anima tria quaedam, & alibi ea nossvideo. Praesens de praeteritis memoria,prς- sens de praesentibus contuitus, praesens defuturis expectatio. Si haec permittimus dicere, tria tempora video; fateorque tria sinu. Dicatur etiam, Tempora sunt tria, Praeteritum, Praesens, & Futurum; sicut abutitur consuetudo, dicatur. Ecce non Luxo,non resisto, nec reprehendo, dum tamen intelligatur quod dicitur; neque id quod futurum est,esse iam;neque id,quod praeteritum est. Pauca sunt enim quae proprie loquimur, plura non proprie; sedi ignoscitur quid velimus.
momodo tempus liceat metis; IXI ergo paulo ante, quod pra I s tereuntia tempora metimur, ut posti inus dicere duplum esse hoc temp
iis, ad illud simplum; aut tantum hoc, quantum illud, & si quid aliud de partibus temporum possumus renuntiare in tiendo.
458쪽
tiendo. Qu'circa , ut dicebam, praete erantia metimur tempora. Et si quis mihi dicat, Vndς scis Z respondeam, .Scio quia metimur ; nec metiri quae non sui; pos lumus, &non sunt praeterita vel satura. Praesens vero tempus' quomodoίmetimur, quando non habet spatium Θ Metimur ergo dum praeteriis cum autem praeterierit, non ineximus; quod enim in
1. Sed viae, & qua, & quo praeterit, cum metitur Vnde, nisi ex futuro Z Qua, nisi per praesensi Quo,nisi in praeteritum Ex illo ergo quod nondum est, per illud quod spatii caret, in illud quod iam non est. Quid autem metimur, nisi tempus in aliquo spatio λ Neque enim dicimus smpla,& dupla,& tripla,& aequalia, & siquid hoc modo in tempore dicimus, nisi
inter spatia temporum. In quo ergo spatio metimur tempus praeteriens Z Vtrum in se turo unde praeteritὶSed quod nondum est, non metimur. An in praesenti qua pra teritὶ Sed nullum spatium non metimur.
An in praeterito quo praeteriti Sed quod
459쪽
Petit aenigmatu selutionem a Deo. I. XARsIT animus meus nosse istud. implicatissimum aenigma. Noli claudere Domine Deus, bone Pater, per Christum obsecro, noli claudere deside rio meo ista & usitata & abdita, quo minus in ea penetret, & dilucescant allucente misericordia tua Domine. Quem percunctabor de sis Et cui fructuosius confitebor imperitiam meam, nisi tibi, cui non sunt molesta stadia mea,flammanti vehementer in Scripturas tuas Da quod amo; gmo enim, & hoc tu dedisti. Da, Pater, qui vere nosti d ta bona dare filijs tuis. Da, quoniam suscepi cognoscere te;& labor est ante me, donec aperias, L. Per Christum obsecro, in nominς eius sanetis laetorum, nemo mihi obstre, pat. Et ego credidi, propter quod & l quor. Haec est spes mea, ad hanc vivo, ut contempler delectationes Domini Ecce veteres posuisti dies meos, & trans eunt 3 & quomodo, nescio. Et dicimii
460쪽
D. AUGUSTINI LIB. XI. 44 Itempus & tempus, tempora & tempora.
Quamdiu dixit hoc ille, quamdiu secit' hoc ille ; & quam longo tempore illud non vidi; & duplum temporis habet haec syllaba ad illam simplam brevem. Dicimus haec, dc audimus haec ; & intelligimur, & intelligimus. Manifestissima &vsitatissima sunt, & eadem rursus nitrii latent, & nou. est inuentio eorum.
sit te M. i. A V Divia quodam homine di quod Solis ac Lunae ac side
rum motus ipla sint tempora, dc non anni. Cur enim non potius omnium corporum motus sint tempora φ An vero, si cecsarent caeli lumina, & moueretur rota Lguli, non esset tempus quo metiremur eo gyros, & diceremus, aut aequalibus morulis agi, aut si alias tardius, alias velociis moueretur,alios magis diuturnos esse,alios minus λ Aut cum hoc diceremus, non Q. nos in tempore loqueremuri Aut essent iuverbis nostris aliae longaehsyllabae, aliae E e 1 breues,