Raghuvansa, Kálidásæ carmen sanskrite et Latine

291쪽

BHRIGUIDES DEVICTUS.

86. Ρ Μihi, qui patris inimicos in cineres converti, terramque eum ΟCeano dono dandam putavi, clades etiam, a te supremo deo inflicta, laudabilisse facta eSt. 87. Quare, sapientum optime, tuere incessum meum, ad loca Sacra' visenda exoptatum: viae in Coelum obstructio vero me, voluptatis non

cupidum, haud vexabit. V88. RAGHUIDΕs consensit, sagittamque Orientem versus dimisit: quae BURIGUIDAE, quamquam probe agenti, vise in coelum obex tactus est, haud

89. RAGHUIDEs etiam, vatis pii veniam implorans, pedes ejuS amplectebatur : nam sortibus, postquam hostes robore vicerunt, reverentia gloriae eSt. 90. Quoniam materna mea qualitate impetuosa rejecta quietem pater' nam adeptus sum, nonne haec injuria etiam, fructu haud spernendo praedita, beneficium est, a te mihi datum '9Ι. Age, equidem abeo; ne tibi impedimentum esto, deorum negotium peragentii V Ita allocutus RAMAM et L AK8ΗMANAM vates eVanUit. 92. Quo digresso pater RAΜΑΜ victorem amanter ampleXus, iterum natum eum putabat; atque postquam per breve tempus Sollicitus fuerat, gaudium accepit, ut arbor, a sylvae igne superata, pluviam decidentem. 93. Τum terrae dominus, Sivae similis, nonnullis noctibus peractiS in via, pulchris diversoriis adornata, urbem Modisam ingressus est, in cujus senestris seminarum, puellam Mithilensem adspicientium, oculi Nymphaearum instar splendebant.

292쪽

RAVANAS OCCISUS.

I. DAS ARATHAs, Cum Corporis gaudiis fruitus ultimam aetatem ingressus esset, eXStinctui propinquus erat, veluti mane lucernae luX. 2. Pone aures considens, sub canitie latens Senectus, ΚΑΙ ΚΕYIs timore

mota, dixit ad eum : RAMAE dignitatem tradet V . 3. Rumor de RAΜA, a civibus amato, ad dignitatem regiam evehendo,' unumquemque civium laetum reddidit, veluti Canalis nemoris arbores. 4. ΚΑΙ ΚΕY1s, durae indolis, praeparationes ad illius inaugurationem factas foedavit regis lacrymis, prae dolore serventibuS. 5. Evomuit illa, cum rex iratam mitigare studeret, duo promissa, ab illo data, veluti terra ab INDRA rigata duos serpentes, in cavernis latentes. 6. Quorum altero RAΜΑΜ per quattuordecim annos in exilium mitti postulavit ; altero pro suo filio flagitavit dignitatem, cujus solus fructus ipsius

viduitas erat. 7. RAMAS antea terram a patre sibi traditam plorans acceperat, deinde vero in Sylvam eundi jussum laetus accepit. 8. Cives cum admiratione illius vultus colorem eundem manere Videbant, cum VCSteS Solemnes gereret, et cum arborum corticem indueret. 9. Ille, ne patrem a fide praestanda detineret, una cum Si TA et L AKsΗ-MANA in Danda am sylvam intravit, atque in cujusviS boni Cor. l0. ReX vero, separatione ab illo cruciatus, et imprecationis e sacinore SUO Ortae memor, non nisi corpore relicto Se eXpiationem adepturum putabat.

293쪽

RAVANAS OCCISUS.

l l. Regnum illud, juvene in exilium misso, et rege mortuo, abiit in praedam hostium, callide aliorum imbecillitatem explorantium. I 2. Τum vero ministri, domino destituti, B HARΑΤΑΜ, apud matris Suae Propinquum Commorantem, advocari Curabant per viros intimos, qui lacrymaS Supprimebant. 13. ΚΑΙ REYis filius, Cum patrem Suum hoc modo mortuum eSSE COmperiSSet, non Solum a matre sua, sed etiam a dignitate regia Se avertit. 14. Secutusque est RAMAΜ cum eXercitu, atque lacrymas fundens Conspexit arbores, inter quas ille eum SUΜΙTRIDΑ habitabat, ab anachoretis gibi indicataS. 15. Postquam illi, in mitrahutae sylva habitanti, narrasset, patrem in

coelum abiisse, eum revocare Studebat per L AK8ΗΜΙΜ, cujus selicitates non merae reliquiae erunt.16. Ipse enim, ante quam frater ejus major dignitatem regiam in matrimonium quasi duXisset, Semet ipsum, si terrae regnum acciperet, ante illum matrimonium iniisse putavisset. 17. Quem eum amoVere non posset, ut pater mortuus jusserat, petebat ab eo duas crepidaS, quas regni quasi deas tutelares saceret. 18. Τum dimissus a fratre, qui hoc ei concesserat, non in urbem intravit, Sed Nandem pagum prosectus, fruebatur regno, quasi thesauro Sibi Commisso. 19. Ita fratris majoris amantissimus, remotus ab omni regnandi cupidine, ad matris facinus expiandum, poenitentiam quaSi agebat. 20. RAMΑs vero Cum SIT A in sylva victu agresti degens, tranquillus una

cum fratre minore votum eXsolvit juvenis, quod IKSHVAKUIDAE SeneS eX- solvere solebant.

2I. Aliquando aggressus ad arborem, quae latitudine sua densam praebebat umbram, prae lassitudine aliquantulum dormiebat in SiΤI: gremio. 22. Τune avis, ab IN DRA Oriunda, unguibus suis SITAE mammas dilaceravit, Vilipendens quasi notas, quas illae eX amati ampleXibus serebant. 23. RAMAS, ab uXore pulchra e somno eXcitatus, graminis culmum jecit

Contra aVem, quae altero oculo amisso evolavit.

294쪽

CAPUT XII. 24. RAMA 8 Vero, ob loci propinquitatem B HARATAE reditum timens, reliquit mitra utre regionem, cuculis moeste canentibus frequentatam. 25. Procedebat ille, Commorans in hospitalibus vatum eremis, regionem meridionalem versus, veluti sol in signis autumnalibus Commorans. 26. Illum secuta Videhae regis filia apparebat, veluti splendor regius, etiamsi a ΚΑΙ ΚΕY1 prohibitus, illius virtutibus allectus. 27. Rus membrorum unguento, ab AN Uso YA donato, SuaVes ordores diffundente, apes e Sylvae floribus eliciebantur. 28. Stetit ibi Rahaha3us quidam, Vi RADII AS appellatUS, nubiS VeSpertinae instar fuscus, RAMAE viam praecludens, veluti RAHUs lunae viam. 29. Abripuit ille ex utriusque fratris medio puellam Mithilensem, veluti siccitas pluviam abripit inter μάvanam et Bhddi vadam menses. 30. Quem Cum occidissent juvenes ΚΑΚ UT STHIDAE, antequam putido suo faetore regionem contaminaret, in terra defoderunt. 3J. Deinde RAMAs, rectitudinis limites haud eXcedens, ab A GAsΤYAjussus, restitit in Panchavati, veluti Vindisa3 mons in altitudine sua, quam

a principio habebat.

32. Ibi RAVANAE soror natu minor, amore pereulSa, ReeeSSit B AGI UIDEN, veluti serpens, aestu veXatus, arborem in Malva monte. 33. Illa, ipsa Si TA praesente, RAM E smorem Captabat, originem suum ei narrans : etenim mulierum amor, quando nimiS auctus, tempus haud respicit. 34. Equidem uXorem habeo, puella, hujus fratris mei minoris amoremo captat V Ita RAMAs, humeris taurinis praeditus, illam viri cupidam eX-

35. Illa, antequam ad majorem sese converteret, ab eo quoque non accepta, iterum ad RAMAM Confugit, fluvii instar, utramque ripam lambenti S. 36. SITAE risus puellam pulchram iratam reddidit, veluti luna oriens Oceani fluctum, qui, protectuS a Vento, tranquillus restabat.

tuum esse, veluti contemptus, tigridi Ostensus a capreat

295쪽

RAVANAS OCCISUS.

38. Ita allocuta puellam Mithilensem, quae prae timore in mariti sinum confugit, SOR PANAKHA speciem assumpsit, nomini suo similem. 39. LAKsΗΜΑΝΑs, qui primo eam cuculi instar dulce loquentem audiverat, deinde lupae instar horribiles sonos edentem, transformatam illam putabat. 40. Ille stricto gladio in casam frondeam celeriter ingressus, terribilem illam iterata deformitate affecit. 4 l. Illa, in aere pendens, utrique fratri minitabatur digito suo, unco Simili, unguibus aduncis praedito, nodisque arundinis instar Crassis. 42. ΜOX vero Dandaham sylvam ingressa, ΚΗΑRae aliisque Rak3hasis

narravit talem ΗΑΜae conatum, novam Ndk3haSorum Contumeliam. 43. Quod Rhkshasi illam, vultus membra laceratam, magni faciebant, id illis, RAMAM adorientibus, funeStum eVRSit. 44. RAGHU1DΕs insolentes illos telis elatis accurrentes videns, victoriae spem in arcu Collacavit, SiΤAM LAKSΗΜANAE Commisit. 45. R AMAs DAsARAT 111DΕs solus erat, R k3haSi vero mille, sed quot illorum erant, eundem numerum ille etiam in proelio habere iis videbatur. 46. KAKVTSTHIDEs, probe agenS, Dos Η ΑΝΑΜ, e SeeleStorum Caterva missum, haud toleravit, veluti suum ipsius vitium. 47. Illum, ΚΗΑ Η ΑΜ atque I RisIRAsΕΜ deinceps eXCepit Sagittis, quae Vero quaSi uno eodemque tempore ab arcu ejus evolabant. 48. Ab acutis illis sagittis, quae, priore puritate Servata, trium illorum Corpora penetrabant, Vita eorum hauriebatur, sanguis Vero ab avibus. 49. Ingenti illo Rάkshasorum exercitu RAMA: sagittis trucidato, nihil erectum conspiciebatur, praeter trunCOS. 50. Ille deorum hostium exercitus, postquam cum R;MA, Sagittarum imbreS effundente, pugnaverat, non experrecturuS dormiebat in vulturum

umbra.

5 I. E Γύkshasis, B ΑΜae telis deletis, sola SURPANARII A nuntium malum R;vANae attulit. 52. DHANADAE frater minor, post contumeliam sorori inflictam, atque

296쪽

CAPUT XII. Propinquorum caedem, RAMI pedem decem capitibus suis impositum putabat. 53. Per Rhk3hasunt, capreae forma indutum, RAGΗUΙDAs decipienS, per aliquod tempus avium principis contentionibus impeditus, Si ΤΑΜ abripuit. 54. Ambo fratres, SiΤΑΜ quaerentes, Vulturem ConSpeXerunt, aliS abSCiS- Sis, qui Spiritu per guttur exeunte sui in D ASARAΤΗΑΜ amoris debitum

solverat.

55. Hic SITAM a RAvANA raptam esse, voce illis narravit, atque nobile suum ipsius factum vulneribus annuntianS, mortuUS eSt. 56. Ambo illi, quorum dolor de patris morte novus adhuc erat, in illo, haud aliter ac in patre suo, caerimonias funebres, inde a CombuStione, iterum eXSequebantUr. 57. Suadente ΚABANDHA, qui per mortem ab imprecatione liberabatur, RAMAs amicitiam contraxit cum simio SUGR1vA, qui in eadem ac ipse calamitate verSabat Ur. 58. BALINE occiso heros ille in ejus locum diu expetitum substituit SV-GR1VA Μ, veluti radicem vicariam in primae radicis locum. 59. Deinde simit, ad Si TAM quaerendam a marito missi, huc illuc vagabantur, perinde ut RAMAE VOta. 60. Nuntio de illa accepto e SAMPAΤ1s ore, ΜΑ RUTAE filius oceanum trajecit, vitam mundanam veluti, sine sui commodi Studio. 6 l. Ille investigans conspexit JANAR E filiam in urbe Lanka, Rhkshasorum mulieribus cinctam, pudicam veluti Mimosam, herbis veneniseris circumdatam.

62. Dedit ei simius annulum, mariti signum, cui frigidae illius gaudii lacrymae obviam quasi veniebant. 63. Postquam nuntiis de marito Si ΤΑΜ exhilarasset, ille, ΑΚ SH AE caede elatus, urbem Lan am combussit, per breve tempus veXationem ab hoste

sustine S.

64. Re peracta ostendit RAMAE signum mutuum, ipSum veluti SITIE cor, corpore induto aggreSSum.

297쪽

RAVANAS OCCISUS.

65. RAMAS gemmae, in corde collocatae, Contactu oculos Claudens, amatae ampleXus Voluptatem percepit, mammas illiuS non tangenS. 66. RAMAS, nuntio de uxore audito, Cum illa Congredi cupiens, magnum Oceanum, quo Lanka circumfluitur, sossae instar eXiguum putabat. 67. Profectus est ad hostium necem, simiorum eXercitibus sequentibus, neque Solum in terrae dorso, sed etiam per aera catervatim incedentibuS. 68. Ad illum, in oceani litore considentem, pervenit VIBII1SII ANAS, miSSUS quaSi per amorem a R4k3ha3orum Fortuna, quae hoc consilium ei inje

cerat.

69. Cui RAGHU1DΕs Rhk3ha3orum imperium pollicebatur: etenim morum praecepta, juSto tempore eXercita, fructum producunt. 70. Ille in oceano salso pontem strui curavit per simios, similem SESHAE, e regionibus insernis emergenti ad VISIINUIS Somnum. 71. Per hane viam transgressus, Lankam urbem obsedit simiis fulvis, alterum vallum aureum quasi efiicientibus. 72. Proelium ibi oriebatur terribile inter simios et Rhk3hasos, RAMAE aeque ac R VANIE victoriae Clamore plagas seriente. 73. Clavae distringebantur arboribus, mallei contundebantur lapidibus, unguium lacerationes ipsas sagittas Superabant, elephanti SaXis elidebantur. 74. I uni S1ΤΑΜ, quae RAΜAE caput findi videns animo linquebatur, ΤΗΙ ΙΑΤΑ in vitam revocavit, illusionem id esse docens. 75. Vivit dominus meust V Ita exclamans illa libenter dolorem abjecit;

antea Vero, HUS mortem Veram OSSe pUtanS, ego Superstes sum lV ita cogitans pudore Consu Sa erat.

76. Brevis D ASARAΤHIDARU Μ amictio, Cum laqueus, a MEGΗΑΝάDΑ iis injectus, GARUDA advolante dissolveretur, erat, ac Si in somnio iis accidisset. 77. Tum B AvANAS hasta I AKsΗΜΑΝΑΜ in pectore vulneravit, RAMAS Vero, quam Uum non PercuSSus, cor dolore laceratum habuit. 78. LAK8Η ΜΑΝΑs vero, dolore levato per herbam, ab H ANUM ANTE

298쪽

CAPUT XII. 79. Veluti tempus autumnale nubis, Sic ille ΜΕ GHANADAE clamorem arcumque, IN DRAE arcui Similem, ampliuS eXSiStere haud passus est.

80. ΚUΜΒΗ AKARNAs, a Simiorum prinCipe in eandem Cum sorore sua conditionem redactus, RAMAE se OppoSuit, montiS instar e quo arsenicum rubrum scalpro eXCiSum eSt.

8 l. 'Μale tu, somni amans, a fratre intempestive eXpergefactus est VIta cogitantis quasi RAMAE sagittis in diuturnum somnum inductus est.

82. Alii otiam H kshasi in simiorum gladia incidebant, ut pulvis, in

proelio ortus, in Sanguinis eorum sumina. 83. Deinde RAVANAs iterum ex urbe in pugnam egressus est, 'hodie mundus sive RAVANA sive RAMA Vacuus eriti P ita constituens. 84. IN DRAs, RAMAM peditem Conspiciens, Lankoe regem Vero Currus scirpea protectum, misit illi currum, fulvis equis junctum. 85. Currum illum victorem, cujus veXillum Ganget Coelestis undarum ventis movebatur, ascendit B AGΗUIDΕs, dei aurigae brachiis innixus. 86. ΜΑΤΑ Lis induit ei magni IN DR E loricam, in qua Rhkshasorum tela loti soliorum imbecillitatem adipiscebantur. 87. Hoc RAMA: et B AvANAE proelium, in quo uterque mutuo adSpectu roboris tandem occasionem inveniebant, propositum quasi explevit. 88. Μinor DII ANAIAE frater, quamquam Solus et non Sicut antea, tamen brachiorum, Capitum atque pedum multitudine quasi in propinquorum maternorum medio stare videbatur. 89. RAMAs hostem suum, mundi dominorum victorem, qui capita sua Sivae dederat, atque Mil Sam montem SuStulerat, magnum putabat. 90. RAVANAs in deXtrum ejus brachium, quod tremens SiTAE recuperationem praenuntiabat, valde iratus sagittam defixit. 91. Sagitta, a RAΜA emissa, RAVANAE pectore persorato in terram intravit, quasi serpentibus gratum munitum allatura. 92. Amborum, Voeem Voce, tela telis profligantium, mutuus vincendi furor adaugebatur, veluti duorum narratorum.

299쪽

RAVANAS OCCISUS.

93. Victoriae sortiana roboris vicissitudine inter ambos aequa erat, Velut agger inter duos elephantos ebriOS. 94. Sagittarum copiae invicem haud tolerabant florum imbres, in utrumque demissos et Diis et Isuris, utriusque impetu et renisu delectatiS. 95. Deinde Rohshasus vibravit contra hostem clavam, dentibus serreis in- Structam, raptam veluti YAΜAE clavam, e Mia3Elmale arbore factam. 96. RAGΗUΙDΕs sagittis lunatis, seque facile ac hadatim arborem, dissidit Cimam illam, antequam currum Suum attigerat, atque RhkShaSorum Spem. 97. I um unicus ille arcitenens ad illum seriendum arcui adaptavit telum haud inane, BRAΗΜANI sacrum, medicinam quasi ad doloris de UXore

aculeum eXtrahendum.

98. Illud in aere in centum partes divisum videbatur, fulgentibus CUSpidibus praeditum, veluti magni serpentis corpus, horrendis in capitibus orbibus distinctum.

99. HOC telo, Cum incantamento emisso, uno temporis momento abscidit RAVANAE capitum seriem, illo dolorem non sentiente. 100. Velut in aqua recentis solis imago, undis divisa, sic in Cadente R d shasi corpore splendebat cervicum decisarum SerieS.I0l. Deorum animus, etsi capita ejus cadentia videbant, haud nimiam fiduciam capiebat, quia ne illa rursus jungerentur timebant.102. Tum vero in RAΜae caput, regio diademate mox ornandum, decidit fragrans florum imber, a diis missus, quem sequebantur apum CXamina, alis melle gravatis, rimas in mundi custodum elephantium temporibus relinquentia. 103. Τum IN DRAE auriga RAGII UIDEN, qui deorum mandato eXpleto arcu S nervum resolverat, Valere juSsit, atque currum, mille equiS junctum, cujus vexilli pertica notata erat RAVANAE sagittis, nomine ejus inscriptis, evexit in altum. I 04. RAGIIUIDARUM dominus vero, uxorem amatam igne luStratam adeptus, regiam hostis dignitatem tradidit V1BuisHANAE, Caro amico, atque hoc cum Solis filio et SUΜ1ΤRIDA sequente, currum Coelestem, braChiiS

300쪽

REDITUS IN DANDA KAM SYLVAM.

I. ΤUΜ vero VIS FINUS, RAMAE nomen gerens, qualitatum gnarUS, regionem Suam, cujUS qualitas sonus est, Curru Coelesti transVolanS, Oceanum adspiciens uxorem clam allocutus est: 2. En, VidehenSiS, Oceanus Spuman S, quem PonS meUS IIS Ue ad U Maloam montem dividit, ut splendoris via aethera, autumno Serenum, V pulchras stellas ostendentem. 3. Is olim suffodiebatur a patribus nostris, Cum PatriS eorum, Sacri- ficare Cupientis, equus sacer a ΚΑΡΙLΑ in Oreum abductuS eSSet, atque' illi ejus recuperandi caussa terram finderent. 4. Ex hoc solis radii foetum hauriunt, inde divitiae augmentum capiunt; ' hic ignem alit, qui aquam comburit, ab hoc astrum delectans genitum

5. Ejus forma, quae, hunc vel illum statum assumens, magnitudine Sua' decem regiones pervadens consistit, seque ac VIsΗNUIs sorma, neque' qualitate, neque quantitate definiri potest. 6. In eodem requiescit numen supremum, Celebratum a Primo Creatore,' qui in toto, ex illius umbilico ascendente, sedet, quando illud in unius aetatis fine, mundis in semet ipsum retractis, devotionis Somno addictum

7. Ad hunc tanquam protectorem Confugiunt centeni montes, Superbia' privati per IN DR ΛΜ, latera eorum findentem, veluti reges periculo immi- nente ab hostibus confugiunt ad regem medium, honestate distinctum. 8. Rus aqua limpida, sub mundi destructionem accrescenS, terrae,