Raghuvansa, Kálidásæ carmen sanskrite et Latine

341쪽

VIRTUS REGIA.

65. Cum pietatem defenderet ab interpellationibus, sortunasque a furibus, ordines seque ac tribus pro Sua quisque parte seXtantem ei reddebant. 66. Τerra in fodinis gemmas procreans, in campis fruges, in sylvis elephantos, animum ei ostendebat protectioni consentaneum. 67. Ille, KARΤ1KΕYAM robore sequans, bene intelligebat, quodnam SeX illorum sive subsidiorum, Sive copiarum adhibendum esset ad inceptum aliquod peragendum. 68. Ita justo ordine quadruplicem prudentiam regiam adhibens, percipiebat illius fructum, qui a nemine familiarium irritus reddebatur. 69. Erga illum, qui, quamquam dolosae pugnandi rationi S gnarus, tamen non nisi honeste pugnabat, Fortuna Victrix, virorum sortium amanS, amicae

instar se gerebat.

70. Quia plurimorum ejus hostium potestas stacta erat, raro tantum ille bellum suscipiebat, elephanti instar qui odore suo reliquos elephantos dispulit. 7 l. Luna, quando ad plenitudinem pervenit, decrescit, eandemque legem

Sequitur OceanuS: ΑΤΙΤΗ Is eodem modo ac ambo illi incrementum quidem capiebat, non Vero ut illi decrescebat. 72. Homines probi atque egeni, si ad magnum illum petentes aggressi fuerant, veluti nubes ad oceanum, ipsi largitores evadebant. 73. Ille laudanda suscipiens, si laudabatur, erubeSCebat; tamen augebatur gloria ejus, quamquam laudatores odio habebat. 74. Peccatum solo adspectu tollens, tenebras veritatis sensu dispellens, ut sol ortus, homines suae voluntati subjiciebat.

75. Lunae radii haud penetrant in Nelumbium, neque solis radii in Nymphaeam; sed virtutes illius viri praeclari in hoste etiam locum inveniebant. 76. Quamquam omne ejus studium intentum erat ad hostes suos veXandos,

tamen hoc etiam probum erat, quia ad sacrificium equinum peragendum victoriam appetebat. 2 N

342쪽

CAPUT XVII. 77. Ita potentia sua, quae viam a libris Sacris praeScriptam Sequebatur, contendens, factus est regum reX, ut IN DRAs deus est deorum.

78. Appellabant eum mundi custodum quintum, quia eadem ac illi

agendi ratione utebatur, magnorum elementorum SeXtum, montiumque eximiorum OetaVUm.

79. Ut dei IN DRAE jussum, sic reges illius mandatum tabulae inscriptum tenebant Capitibus Suis, a quibus longe remota erat umbella regia. 80. Sacerdotes in magno sacrificio tanto praemio ornavit, ut illius atque ΚUVERAE nomina paria evaderent. 8 I. IN DRAS pluviam suppeditabat; YΑΜ As nimiam morborum vim cohibebat; Oceani dominus navigantibus ad negotia sua peragenda iter faustum dabat in undis; ΚUVERAs, reges priores respicienS, POStea etiam thesaurum adaugebat: ita mundi custodes erga illum Se gerebant, ac Si sub ejus sceptrum refugiSSent.

343쪽

1. ILLE hostium coercitor e regis Nishactensis filia genuit puerum, robore suo ne Nisharaa serpente quidem inferiorem, quem ΝΙs11 ADHAE nomine appellant. 2. ΚUΜUDvAΤ1s filius, sono reliquiSque rebus sensualibus per longum tempus pro libidine fruitus, postquam nomen regium filio tradidisset, ascendit in coelum, quod factis suis, Nymphaeae instar candidiS, meruerat. 3. ΚU8 AE etiam nepos, cujus oculi toti soliis similes erant, mente oceani instar profunda, solus heros, brachiis urbis obicis instar longis, moderabatur

terram, Oceano cinctam, atque una tantum umbella regia praeditam.

4. Post ejus mortem filius ΝΑLAs appellatus, ignis potentia praedituS, stirpis dignitatem accepit, qui vultu toti instar fulgente, velut elephantuScalamos, Sic hostium copias contrivit. 5. Ille, cujus gloria a diis in aethere habitantibus cantabatur, filium adeptus est, corpore Coeli inStar Caeruleo, N ABHAsis nomine appellatum, atque civibus aeque ae Srdvana3 menSiS gratum. 6. Virtutis studiosus cum potenti illi Kosata septentrionalis imperium tradidisset, corpuS ultra non ingressurus, senectute suadente amicitiam Contraxit cum seris. 7. Ille regibus invictus, veluti Pundari as elephantis, filium genuit ΡUNDARiKAM, ad quem, patre mortuo, velut ad VISIINUEM, acceSSit

344쪽

APUT XVIII. 8. Qui arcu haud inani instructus, postquam filio suo KSIIEM ADHAN VANI, civibus felicitatem parare scienti, patientia praedito, terram tradiderat patienter in sylva subiit castigationes. 9. Huic etiam filius, erat, diis similis, in proelio exercituum duX, cujus

nomen DE VAN1KAs, in agminis vocabulum exiens atque a dei vocabulo incipiens, in tergemino coelo etiam Celebre redditum eSt.

I 0. Ut pater per hunc filium, ei placere studentem, gaudii paterni particeps fiebat, sic filius etiam filii gaudio fruebatur per hunc patrem, ipsius

II. Illorum prior, virtutum plenus, sacrificus, postquam quattuor tribuum onus diu sustentatum in filio suo, qui ipsi similis erat, deposuisset, abiit in

coelum Sacrificorum.12. Rus filius mod0stus, blandiloquus, amicis seque ae inimicis gratus' erat: nam Verbum dulce, semel prolatum, vel cervos timidos capere Valet. 13. Ille, A111NAGus appellatus, integro brachiorum robore praeditus, univerSam terram regebat, atque consuetudinem cum hominibus abjectis evitans, quamquam juvenis, liber erat ab omni intemperantia perniciosa. 14. Hic, virorum discriminis gnarus, viro primo similiS, terram aggreSSO, quattuor illis agendi rationibus, nunquam ad irritum redactis, post patrem suum idoneus quattuor plagarum erat dominus. 15. Cum ille hostium victor iter in alterum mundum ingreSSUS ESSet, LAKsHΜ1s colebat filium ejus PARIYATRAM, qui capite suo excelso ipsum

16. Ei filius erat SILAs, eximiae indolis, cujus pectus seque latum erat ac lapis in quo aromata Conteruntur; qui, quamquam hostes sagittiS devicerat, laudatus pudore suffundebatur. 17. Ille, vir haud reprehendendi animi, cum hunc juvenem intelligentia praeditum regni participem fecisset, voluptatibus fruebatur: nam regum munuS, praecludenS a Voluptate, occupationibus est obrutum.18. Hunc, voluptatibus animum moventibus haud satiatum, ob pulchritudinem suam inprimis ad puellarum oblectationem aptum, Cepit Senectus, fruendi impotens, atque praeter necessitatem invida.

345쪽

STIRPIS ENUMERATIO.

19. Ei filius erat, UNNABHAE nomine notus, qui, Umbilico nequaquam elato, Vis ΗNUI Similis, totius regum orbis quasi umbilicus erat. 20. Post eum filius ejus VA IRA NABHAs, IN DRAE potestate praedituS, in proelio tonitru instar sonans, dominus factus est terrae, gemmarum fodinis

ornatae.

21. Qui cum abiisset in coelum, probis actionibus meritum, terra, OCORI OCineta, gemmarum munera e sodinis eXprompta obtulit SA RHANAE, illius filio, hostium deletori. 22. Post ejus mortem munus patrium obtinuit reX, Solis splendore fulgens, s3vinorum forma praeditus, cujus eXercituum equi usque ad maris litora penetrabant, atque quem antiquitatis gnari DHYU8ΗITAS VAM appellant. 23. Hic postquam SIVAM placidum reddiderat, genuit V1sVΑs AHAM, terrae dominum, qui ipse omnibus amicus, filii Speciem gerenS, universam terram protegere Valebat. 24. Hie morum gnarus, cum ei filius ΗΙRANYANABII AS, VISIINUIS portio, natus esset, hostibus magis etiam intolerabilis erat, veluti arboribus ignis, vento adjutu S. 25. Pater, qui debitum erga majores solverat, sub vitae finem aeterna gaudia adipisci cupiens, probus, filium suum, brachiis ad genua usque dependentibus praeditum, regem fecit atque ipse arborum corticem induit. 26. Huic Myalce septentrionalis domino atque stirpis Solaris decori, Saerifico, filius legitimus erat ΚAUsALYAs, lunae alterius instar OCulOS obleCtans. 27. Hic gloria sua usque ad BR ΑΗΜΑNIs aulam Celeber, Conjunctionem cum deo supremo asSequi studebat, postquam BRAHΜΙSHTHAΜ, filium suum pium, muneri Suo praefecerat. 28. Cum hic reX, stirpis suae quasi Corona, fausta progenie gaudenS, Sine miseria juste regeret terram, edicto regio sibi assignatum, diu laetabantur cives, oculos gaudii lacrymis suffusi. 29. Hunc PUTRAs, forma sua V1suNUI similis, qui Garudam comitem

habet, patrem colendo dignus redditus, oculis toti soliis similibus, primum fecit in eorum numero, qui filiis gaudent. 2 Ο

346쪽

CAPUT XVIII. 30. Ille, IN DRAE socius futurus, cum per hunc Stirpis propagatorem Stirpem stabilisset, Cupidine a rebus SenSualibus retracta, ablutioneS peragenSin tribus fluminibus sacris, divinitatem adeptus eSt. 3l. Rus uxor Puushoe mensis plenilunii die peperit ΡUsHYAΜ, topagium splendore Superantem, Sub quo, quaSi altero Pu3hoe sidere orto, homines eximia gaudebant proSperitate. 32. Magnanimus ille postquam terrae regnum filio suo detuliSset, atque semetipsum J ΑΙ MINI Sapienti tradidisset, ab illo devoto devotionem adeptu S, Vitam mundanam reformidans, liberationis ab ea particeps factus

33. Post hunc filius ejus DAR UVAsANDilis, stellae polari comparandUS, regnum accepit Sub quo optimo, fidem servante, paX firma erat Cum hostibus, morem gerentibu S. 34. Ille, hinnulei oculis praeditus, virorum leo, Cum filius ejus SUDAR-sANAs, qui lunae inStar Orbe novato Oculos delectabat, puer adhuc esset, in venatione CircumVngunS, a leone necntuS QSt. 35. Cum ille in Coelum ascendisset, ministri, civium Caussa domini jactura afflictorum, unicum illius stirpis propagatorem uno consenSu rite hodkycle regem fecerunt. 36. RAGHUIS Stirps, hoc rege nondum adulto, Comparanda erat Cum Coelo, in quo luna modo orta Splendet, sive cum sylva, a leonis pullo inhabitata, sive cum laeta, totum nondum expansam ferente. 37. Cum diademate ornatus esset, homines praevidebant, illum patri similem futurum: jam antea enim nubeS Vi Sa eSt, quae, etSi non nisi elephanti pulli magnitudinem habebat, Euro acta plagas coelestes involvit. 38. Cum elephanto vectus in via regia incederet, ab elephanti rectore sustentatus, eXimiiS vestibuS indutus, Cives eum, ViX SeX annoS natum, ob dignitatem regiam eadem qua patrem adspeXerunt Veneratione. 39. Quamquam ille solium patrium eXplere non valebat, tamen totum illud occupavit, quia corpus ejus ingenti splendore, auri instar fulvo, quasi

347쪽

40. Reges diadematibus suis decoris venerabantur illiuS pedes, colore distinctos, de sella aliquantulum dependentes, neque vero Se ellum aureum

attingenteS.

4 l. Ut gemmae illi, quamquam parvae, smaragdi nomen ob praeStantiam suam haud falso imponitur, sic magni regis nomen etiam convenit illi, quam

42. Quae vox provenit ex illius, flabellis cincti, ore, in cujus genas duo Cincinni dependebant, ea ne in oceanorum quidem litoribus evanuit. 43. Ille vultu ridente praeditus, notam gestans in fronte, quae fascia Serica, auro perteXta, Splendebat, hostium feminarum vultus eadem nota spoliavit. 44. ReX, Sirr3hoe floris instar tener, oneroso ornatu defatigatus fuisset; sed dignitate sua gravissimum etiam terrae ODUS geStabat. 45. Antequam integrum alphabetum didicisset, cujus singulae litterae in

humo Scriptae erant, e Consuetudine Cum ViriS Sapientibus omnes morum doctrinae fructuS percepit. 46. LAKsΗΜ18, quae nondum habitationem in pectore ejus invenerat, adultum ejus aetatem eXSpectan S, prae pudore non niSi Sub umbellae umbra latens eum amplectebatur. 47. Brachiis ejus protegebatur terra, quamquam illa nondum modum adepta erant, neque eX arcuS nerVO cicatriceS OStendebant, neque gladii ansam tetigerRnt. 48. Τempore progrediente non Solum 6 HS membra inCrementum capiebant,

sed virtutes etiam, ab hominibus amatae, utque ejus familiae propriae, initio tenerae, amplitudinem adipisCebantur. 49. Ille nullam molestiam eXhibenS magiStris Sui S, Simul civium, qui patris potestati subjecti fuerant, imperium, atque treS Scientias, quae Honesti, Dulcis et Utilis aequisitionis fundamenta Sunt, ita accepit, quasi in vita priore penitus eaS CognoViSSet, atque nune in memoriam solum

50. Cum armis instrueretur, splendebat ille Superiorem Corporis partem leniter protendens, cirro in capitis vertice erecto, pedi SiniStro inniXus, arcumque sagitta instructum ad aurem usque tendenS.

348쪽

CAPUT XVIII. 5Ι. Tum ille juventutem ingressus est, quae est flos in amoris arbore, in continuae voluptatiS Caule CreSCenS, Vinum a puellarum Oculis percipiendum, OrnatuS UberrimUS, nulla arte paratus, supra totum CorpuS distusus, primaque voluptati S aetaS. 52. Regiaeque puellae, forma sua superantes Simulaera, a nuntiiS monStrata,

per miniStroS, purae progeniet cupidos, adductae, juvenis illius dignitatem regiam atque terram, quas jam pridem ille quasi uxores duxerat, posthabitas faciebant.

349쪽

CAPUT XIX.

l. Ρostquam AGNIVARΝΑΜ filium, ignis instar splendentem, ad locum Suum occupandum unxerat, RAGIIUIDES, eorum qui vetas norunt haud ultimus, moderatus, in ultima aetate in Naimisham sylvam prosectus eSt. 2. Ibi per aquas sacras oblitus lacuum voluptariorum, per Sacra gramina solum tegentia, Stratorum, atque per tugurium, palatii regii, sine praemii cupidine castigationes sibi inflixit. 3. Rus filius haud defatigabatur in regno accepto tuendo, nam pater, qui Brachiis suis hostes devicerat, tradiderat ei terram, qua frueretur, non quam

adornaret.

4. Libidinosus ille, gentis suae munere per aliquot annos ipse lanctus,doinde id ministris commisit, recentemque suam juventutem feminarum arbitrio tradidit. 5. In regis, umore incensi, una cum mulieribus degentis, sedibus, tympanorum Strepitu resonantibus, unum diem sestum splendidum alter magis splendidus abegit. 6. Illo ne momenti quidem tempus voluptatibus vacuum serre valens, Sed interdiu noctuque in pedibus interioribus sese oblectans, non respexit cives Suos, eum videndi cupidos. 7. Atque Si quando, ministrorum gravitate motus, civibus suis adspectum suum optatum praebuit, secit hoc solummodo pedem suum per senestram iis

ostendens.

8. Civesque magna reverentia adorabant hunc, pulchro ipsius ungularum colore tinctum, qui similis erat toto, recentis solis radiis collustratae. 2 Ρ

350쪽

CAPUT XIX. 9. Atque ille, amore incensus. lavabatur in lacubus, quoruni Nelumbia fluctuabant concussa per seminarum mammas, juventute elataS, atque Sub quorum undis domus voluptariae latebant. 10. Ibi valdo illi iobant eum feminae vultibus suis, ad propriam Suam pulchritudinem redactis, postquam oculorum collyria irrigatione abluta erant, pigmentaque rosea de labris abstersa. II. Deinde illo cum mulieribus adiit planitiem, ad potandum adornatam, quae odore suavi atque beneolente animum abripiebat; velut elephantus cum semellis suis confugit ad lacum, lotis florentibus tectum.12. Feminae avido hauriebant vinum, furtim ab illo porrectum, Vehementem furorem excitans, utque ipse, va loe arboris instar cupidus, idem bibit ab illis oblatum. 13. Duae res, commoratione in gremio dignae, illius gremium explebant cithara suave sonans, atque puella pulchriS oculiS praedita, dulce loquens. 14. Ipse beatus, tremulis coronis armillisque ornatus, tympani pulsatione

unimum movens, saltatrices, in geStibuS SutS errantes, magistris adstantibus, erubescere fecit. 15. Pulchris choreis peractis ille osculans earum vultum, in quo propter laborem notae in fronte pictae sudore ablutae erant, molliterque ore Siloamans, IΝDRae atque ΚUVER E vitam imitabatur. 16. Ille novarum voluptatum cupidus, in congressibus suis furtivis ab aliis puellis advenientibus detectus, voluptate semiperceptu turbabatur. l7. Ita puellas fallens, expertus est minationes digitorum, surculis similium, adspectum, Superciliorum contractione obliquum, saepiusque cingulis vinciebatur. IS. Ille in noctibus voluptati opportunis, nuntiis scientibuS, pone amicam considens, ejus, destitutionem timentis, vocem audiebat queribundam. 19. Post congressum cum uxoribus cupidus factuS Saltatricum aegre reperiendarum, corpuS earum magno labore pingere incepit, penicillo prae sudore e manibus labente. 20. Reginae, invidentes aemuli s voluptate elatis, atque ipsae cupidine