M.T. Ciceronis Tusculanarum quaestionum ad Marcum Brutum liber primus

221쪽

non modo quatuor consillatus mi antepouere sed unum diem Cinnae multarum,& clarorum virorum totis aetatibus. Laelius si digito quem attigisset, poenas dedisset . at Cinna,collegae sui. consulis, Cn. Octauit, praecidi caput ius- risis sit, P. Crassi, L. Caesaris, nobilissimorum hominum. quorum virtus fuerat domi,militiaeque ui e ' Λ cognita, M Antoni j, omnium eloquentisIimi, th a quos ego,audierim,C. Caesaris,in quo mihi vi- α :4 'detur fuisse ι specimen humanitatis, salis suauitatis, leporis. Beatusne igitur , qui hos is interfecit 3 mihi contra non solum eo videtur miser, quod ea fecit, sed etiam quod ita se gessit,' t ea facere ei lieeret. Etsi peccare nemini licet. sed sermonis errore labimur et id enim licere dicimus, quod cuique conce-sσditur . ' Vtrum tandem beatior C. Marius ,

tum, cum Cimbricae victoriae gloriam cum collega Catulo communieauit, paene altero

Laelio, iram hune illi dueo simillimum an eum civili bello victor, iratus, necessarijs Ca Morouo. tuli deprecan; ibus non semel responditi, sea habuium sepe , Moriatur λ in quo beatior ille,qui huic non nefariae voci paruit,quam is, qui tam scelerR conaret te imperauit. nam cum accipere , quam is in vecere praestat iniuriam: tum morti iam n ipsi ad due aevi, ventanti paululum procedere obuiam, quod ieit e

fecit Catulus , quam, quod Marius, talis viri 'interitu sex suos Obruere consulatus , & conrae taminare extremum tempus aetatis. ' Duo' deorum dequadraginta annos i tyrannus syracusa. norum fuIt Dionysius. cuire v. R AX. natus

222쪽

annos dominatum occupasset.Qua pulchritudine urbem , quibus autem opibus praeditam, seruitute oppressam tenuit ciuxtatem λ Atqui de hoc homine a bonis auctoribus sic scriptuaccepimus, summam fuisse eiu in victu tepe-x so:t. e rantiam, xiii rebusque gerendis virum acrem, remque in & industrium .e unde tame maleficum natura,reb. Gen. ac iniustum. Ex quo omnibus. bene veritate in tu entibus, videri necesse est Triiserrimumaea.n. Ipsa, quae concupierat,ne tu quidem, cum Oia

se posteaeensebat,co equebatur. ' Qui cum S ' ' estet bonis parentibus, atque honesto loco natus etsi id quidem alius alio modo tradi e m abundareiq. S aequalium familiaritatibus,&consuetudine propinquoru et haberet etia mo. re Graeciae quosdam adolescenteis amore conis tu'ctos: credebat eorum nemini, se a ijs, quos ex sa milijs locupletu seruos det e gerat, quibus nomen seruitutis ipse detraxerat, & quibusda conuenis, & feris barbaris, corporis cla. . stodiam committebat . Ita propter iniusta do-mrnatus cupiditatem in carcerem quodam in modo ipse se ines Merat. Quinetiam, ne tonso. , ri collu committeret tondere filias suas do- cuith Ita sordido,ancit Iarique artificio regiae Virgines,ut tonstriculae, tondebant barbam, de capillum patris.Et tamen ab iis ipsis,cum iam - . essent adultae, serru remouit,instituitq.Vt candentibus iuglandium putaminibus barba sibi, o Ze capillum adurerent. ' Cum q. duas vκores s=haberet, Aristomaehen, ciuem suam , Doridem autem Locrensem, sic noctu ad eas vena

223쪽

im Liber quin uti tr e

titabat, ut omnia specularetur, & perscrutaretur ante . Et, cum fossam latam cubiculari lecto circundedisset, eiusque ssae transirium is ponticulo ligneo coniunxisset; eum ipsum, cusores cubiculi claui erat, detorquebat. Idem inque cum in communibus suggestis consistere non auderet,concisinam ea turri alta volaba tris Atque is cuni pila: ludere vellet miuiose enim id factitabatὼ tunicamque poneret, ado. Ieticentulo quem amabat, tradidisse gIadium idicitur. Hic cum quidam familiaris iocans d. . xisset.Huic quidem certe vitam tuam commie AtIs: arr II mexque adulescens, i utrum e iussis . AIntei lac ualterum , quia viam demonstrauissehInter νmel ill sua: alterum, quia id dictum risu apprima uisset. Atque eo facto ssic doluit, vi nihil grauius riderat in vita; quem enim Vehe - menter e amaret, occiderat . Sic distra iuntur in contrarias partei S impotentium cupia itates. Cum huic obsecutus sis illi est repuenanς ' ς du aQ' Quamquam hic qη idem curantius 'μ ε Mapse Ind. cauit, quam esset beatus. Nam cum x- L' quidam ex eius assensatoribus Damocles , cois memoraret in sermone copias eius, opes

maies Latζιν, dominatUS, rerum abundantiam imagni iacentiam *dium regiarum : negareto ymquani beatiorem quemquam fuisse fuisne igit' ,inquit, o Damocle quoniam haec te viista delectae, ipse eandem.degustate , S sortiis nam experiri meam cu se ille cupere dixisset. collocari i u lIi t hominem in aureo lecto , stta so pulfilierit , veAcili stragulst , magnificia --- Ἀ Q operia

a ri, Diuili se by Corales

224쪽

operibus picto. abaco'. complureis orna et

argento, auroque caelato. Tum ad mensam

eximia forma pueros delectos iussit consistere eosque ad nutu illius intuenteis diligenter mi cinistrare. ' Aderant unguenta , coronaei incendebantur odores: mensae conquisitissimis epu-hq - . colis hextruebantur. Fortunatu, sibi Damocleslon' Mese videbatur. In hoc medio apparatu fulgentem bantur . gladium e lacunari feta equina i appensum , non Pl. demitti iussit, ut impenderet illius beati ceruia q- - c. AE cibus. Itaque nec pulchros illos κ adminis rati m S tores adspiciebat, neoplenum artis aUentum: Ita L, al. nec manum porrigebat in mensam : iam ipsae mmo defluebant cotonae . denique exorauit tyran RV.ς-mi num .ut abire lieeret,quod iam beatus nollet ni iraιο- esse. Satisne videtur declarasse Dionysius, ni- πε . hii esse ei beatum , eui semper aliquis terror impendeat λ Atque ei ne integrum quidem erat,vi ad iustitiam remigraret, civibusque libertatem & iura redderet, ijs enim se ad - Iescens improtida aetate irretierat erratis, eaque ccmmiserat, ut saluus esse non posset, si sanus esse coepisset. ' Quantopere vero amicitias desideraret, quarum infidelitate exintimescebat,declarauit in Pythagoreis duobus illis: quorum cum alterum vadem mortis accer L μμ φ pisses alter,ut vade suu liberaret, pristo su i siet . 'ry ι ad hora mortis destinata: Vtina ego, inquit, ess παιη rertius vobis amicus adscriberer. Quam nuicerat,miserum, carere Cosuetudine amicorum

λcietate victus dermone Omnino familiari

homine praesertim docto a puero , & artibus

225쪽

kngenuis erudito. Musicorum vero perstudiosum aecepimus, poetam etiam tragicum. quam honum,nihil ad rem: in hoc enim genere nescio.quo pacto magis,quam in alijs, suum cuique pulchrum est. adhuc neminem cognoui poetam mihi fuit cum Aquinio amicitia qui - sibi non optimus videretur . Sic se res habet . Te tua, me delectant mea. Sed,ut ad Dionysiis

redeamus,omni cultu, Se victu humano care. bat. vivebat cum fugi ei uis,cum sae inorosis, e

barbaris. neminem, qui aut libertate dignus..eiser, aut velliet omnino liber esse , sibi ami. 'eum arbitrabatur. f m Non ergo iam cum hu- m q. a. ius vita , qua tetrius, miserius, detestabilius Non ego excogitare nihil possum, Platonis,aut Archi iam tae vItam comparabo , doctorum hominum M plane sapientium .Ex eadem urbe humilem homunculum , is puluere & radio excitabo . qui multis annis post fuit, Archimede. Cuius ego qu*stor ignoratum ab Syracusanis, cu esse 'Omnino negarent,septum undique,& vestitum vepribus , Δ dumetis indagavi sepulchrum .ienebam enim quosdam senariolos,quos in eius monumento esse inscriptos acceperam, qui deinta clarabant, in summo sepulchro sphaerant esse positam cum cylindro. ' Ego autem cum nomnia collustrarem oculi, est enim ad portas sanae alisn Agragianas magna frequentia sepulchrorun rigenanimaduerti cslumellam non multum e duin tinis I. a I. mis eminente,in qua inerat sphaerae figura,& Acraesicylindri. Atque ego statim Syracusanisi eran b

au cm principea me cum dixi me illud ipsum

226쪽

arbitrari esse ,.quod quaererem . Immissi eum fascibus multi purgarunt, L aperuerunt locu .mo cum patefactus esset aditus,ad aduersam basim accessimus. apparebat epigramma ex e sis posterioribus partibus versiculorum, dimidiatis sere, Ita nobilissima Graeciae ciuitas quonda vero etiam doctissima , sui ciuis unius acutissimi monumentum ignorassed, nisi ab homine Arpinate didici siet, Sed redeat unde aberrauit oratio.' Quis est enim omnium, qui ει modo cum mulis, id est, cum humanitate , eseeu doctrina habeat aliquod commerciu ,ο quio 'Ri se se non hunc mathematicum malit, quam illuniori buuc tyrannum e Si vitae modum, actionemque quae-es Om. ximus : alterius mens rationibus agitandis,ex λ quirendisque alebatur, cum oblectationi: λ- 1ertiae: qui est vo is suauissimus pastus ani morum: alterius caede , & iniuriis, cum & diu r. no,& nocturno metu, Age,confer Democrito, Pythagoram, Anaxagoram, quae regna , quas opes studiis eorum , de delectationibus antepone Etenim quae pars optima est in homiρ7ne, in ea si u esse necessc est illud, quod quaeriss omnium optimum . Quid est autem in homine sagaci ac bona men e meliusλeius bono, . fruendum est igitur,si beati esse volumus. bo- .e . Durri autem trientis,est virtus. ergo hac beatata vitam conpineri necesse est. Hinc omnia, quupulchra, honesta, praeclara sunt,ut supra dixit, i ed dicendum illud idem paulo uberius video, . tur et plena Dudiorum sunt . Ex perpetuis au -

.vem, plenisque gaudiis cum perspicuum sit vi

227쪽

tam beatam exsistere, sequitur ut ea exsista a ex honestate. 'Sed, ne verbis solia attingamus ea quae volumus ostendere, proponenda qtiae indam quasi mouentia sunt, quae nos magis ad cognitionem, intell: geritiamque conbertant . Sumatur e in nobis quidam praestans vir op- itimis artibus, isque animo parumper, & cogitatione fingatur. primum ingenio ex linio sic, ne cella est . tardis enim mentibus virtus non facile ρ comittitur. deinde ' ad inuς stigant a ρ V. e. co veritatem studio incitato. Ex qao trivi ex ille mitatu γ .animi foetus exsistit: unus in cognitione rero ita L.

potitus, S in explicati orae r iurata alter in de ἐπίγα. scriptione expete larii sigiendar sive tirli: Mer L ia Llius in iudicando, quid cui o. rci sit con eqtres, quid repugnans: in quo in ξ omnis tu subtili-- tas disserendi, tum veritas iudicandi. ' Quci - - innaem igitur gaudio assci necesse est si pie. ' 'vis animu cu his habitate, pernoctateq. curis 'ν&,cu totius m udi motus,c si uersionesq. perspexerit, sideraq viderit innumerabilia caelo in- ν ve cum haerentia cum eius ipsius motu congruere cer tis infixa sedibus septem alia suos quae q. tenere cursus, mullium inter se aut altitudine, aue humilitate distantia, quorum vagi motus rata' tamen,' certa sui cursus spatia definiant Horum nimirae adspectus impulit illos veteres, te admonuit Ut plura quaererent.Inde est indagatio nata initiorii, & ta qua seminia,unde essene

omnia orta,generata, concreta: quae q. cuiuslgeneris vel inanima, vel animati, vel muti, velisquentis origo, quε vita, quis ineri Ais,qui q.

228쪽

voces, εν ι exuta in V. C. Non comparent , mec eas agnoscit

ex alio in aliud vieissitudo, ataue mutatiorvnde terra, Se quibus librata ponderibus, quibus cauernis ι maria sustineantur: re in qua omnia delata grauitate medium mundi locum semis per expetant,qui est idem infimus in rotundo. 1 Haec tractanti animo,& nocteis de dies cogi . tanti, exsistit illa a deo Delphis praecepta cognitio, ut ipsa se mensae vitiis exutam, Cogno scat coniunctamq. eum diuina mente se sen- tiat, ex quo insatiabili gaudio compleatur. ipsa enim cogitatio de vi,& natura deorum stu-clium incendit illius aeternitatis imitandς ne isque se in hreuitate vitae collocatam putat, cui rerum causas alias ex aliis aptas,& necessitate nexas uidet. Quibus ab aeterno tempor νfluentibus in sternum, ratio tamen,men'. moderatur. Maec ille intuens, atq. suspiciens, uel γε Pol iis o eis partes,ora'. circuspicies, quanta rursus animi tranquillitate humana,&citeriora considerat hinc illa eognitio uirtutis exsistit celsiore sent genera, partesq Virtutum: inuenitur,quid sit, quod natura I spectet extrema in bonis, quod in malis ultimu, quo referenda sint o sucia, quae degendae aetatis ratio delige n. da. Qujbus 5e talibus rebus exquisitis , hoe uel maxime efficitur,q hae disputatione agitamus, ut uirtus ad beate uiuedii sit se ipsa coneta 'Sequitur tertia, quae per oeis parte is sa Ppietiae manat,& sunditur,quae rem desinit, genera x dispartit, sequetia ad iugit, persecta concludit, uera & falsa diiudicat disse redi ratio, discienu .E3 qua cum summa utilitas exsistic

229쪽

ad res ponderadas, eum maxime ingenua de- a e n. .

Iectatio,&digna sapientia. Sed haec otij.Τran

stat idem iste sapiens ad rempubl. tuendam s. 'quid eo possit esse praestantius, a a a cum conti η L neri prudentia utilitatem ciuium cernat, iu- r Istitia nihil in suam domum inde derivet, reis

liqv is utatur tot, tamque Varijs virtutibus padiunge fructum amicitiarum et in quo a do. .ctis positum est cum consilium omnis vitae consentiens,& pene conspirans, tum summa iucunditas e qgotidiano cultu atq. victu. Quid haec tandem vita desiderat, quo sit beatior cur rei b r. eia refertae tot tantisque gaudiiS fortuna ipsa ce- νὸi νώ.νιad t necesse est. Quod si gaudere talibus bo- ιοι. iiis animi, idest virtutibus, beatum est, omisnesque sapientes iis gaudiis perfruuntur: Dmne is eos confiteri beatos esse necesse est . f A. Etiamne irxcruciatu, atque tormentis M. An

tu me in viola c putas , aut in rosa dicere an c-Rlia Epicuro qui tantummodo induit pei sonamPhi qlivi dyosophi & sibi ipse hoe nomen inseripsit,dice . nostrisn re licebit: ouod quidem, ut habet se res, me ς iij.ρm tamen plaudente dicit . nullum sapienti esse fabμ3 , octempus,etsi uratur, torqueatur, secetur, suin possit exclamare, Quam pro nihilo puto cum praesertim omne maIum dolore definiat, bonum voluptater haec nostra honesta, tui Pa irrideat, dicatque nos in vocibus occupHvos ainane is sonos fundere, neq quidquam ad' nos pertinere, nisi quod aut leue,aut asperum in corpore sentiatur. Huic ergo,ut dixi, no mul

tum differeti a iudicio serarum,obliuisci lice.

230쪽

bis su D& tu sortuna contenere u sit Oe & ho-- nu eius,& ma Iu in potestate fortunae: tu dic re, se beatu in summo cruciatu, atq. tormezis, eu costituer it n5 modo summii malu esse dolore, sed etia lup ' Haec vero illa sibi remedia j

comparauit ad tolerandu dolore , firmitatem animi, turpitudinis verecudia , exercitatione, , ', . consuetardineq.patiedi, priecepta fortitudinis , . ' d duritia virile: sed una se dicie recordatione non acquiescere praeteritam voluptatu : ut si quis aestuans,cum vim caloris non facile patiatur, i. recordari velit, se aliquandμ in Arpinati no- , Bro gelidis fluminibus circula sum fuisse non .n. video, quo modo sedare possint mala praesetia praeteritq voluptates. ' Se, cu is dicat se. per bPatii dise sapietem, cui cicere hoc, si sibi Constare vellet, no liceret: quidna factedii est ijs, qui nihil cκ pete du,nihil in bonisducenilii,

Q r V honestate care araxisti mat me quide aucto.' re dici a Peripatetici, veteres'. Academici bal. . . hutire desinant aliquando, aperteq. & clara Voce audeant dicere,bea Iam v in Phalaridis tauru descen*ra.' Sint. naria genera bo- se Sino motu ut i a e.a laqueis Stoicoria, quibus usum me pluribus qua leo in te iligo, recedamus Isint sane illa genera bonorii, dii corpori Ν, &eracrna iaceat humi,& tam tu modo quia sum est contin

C. Iazelae v I S. n. tauIc ma imae studentiae repugnat.