장음표시 사용
51쪽
Sculptura se scriptura eiusdem lupi , is
hac paginainam habet quatuor pedes in a titudine senos in latitudine, positus ad introitum anterioris portae. Vidim icompegimus o legimus:
ANNO T. Haec in criptio parum proba est ideturque omnino ex diuersis inscriptionibus conflata. Sed quum author se eam vidisse & compegisse testetur, intactam relinquere, quam mutare, malui.
At sorsitan ad haec inferet Batuanus noster, & dicet: Quid sibi thaec omnia, o Aureli , ad tuam Hollandorumque Batauiam 3 An vero quoniam in hac inseriptione legis
Curante Caecilio Batonte, ad BatauoS continuo reserest Minime inquam. Abiit absit hoc a me; nec quisquam credat velim tam hebeti me esse ingenio, tamque scrupulosium ut iis me cauillis occupem. Non enim in angiportu ambulamus: praetorias & con
sulares ingredimur plateas, arcesque R manas. Respice igitur & legito quae sequum lux, dc quidem maximis in hanc formam seripta characteribus. GEN;
52쪽
Haec facile inseriptio ibi quam maxime declarat esse Batauiam ubi olim stetit Mnunc tandem nostra aetate reperta est. Credo igitur te quisquis es, tanti testibus Miantis rerum monumentis ita obrutum, confiitatumque esse ipsa etiam veritate, ut nihil posthac repugnare, nihil ultra quaerere merito debeaS.
Epigramma tumultuarium & e temporale in eundem. Hisicere nu contra perges t Non,cedere fas est. Credere se his veteres quae posuere ρatres. Si tibi profuerint quae scribimus; ito, vales: Sin minus,ent mecum pugna gerenda. caue. Saeviet Aureliingrandemi ardescet in iram
Inuocat auxilium omnium literatorum.
A rma huc o Musae,vos huc Heliconides armat Conseri te; ins statin perfidus hoHis eat.
53쪽
38 CORNELII AURELII Ferte arma Aonides,si non resipisicere curat, Pessite eum e calaris, stat a sestus iners. '
Horum acies ponenda tibi: iam videbis Gue cataphractatum, qui pedes ante fui. Aut cede,et nostris tande coniungere castris, ut metue,es fugito. Nam tibi tela paro.
Inuenta demum citra omnem controuersiam Batauia: quana eam habitatores amore coluerint, quantaque illustrarint virtute, nunc pariter audiamus. Isti
CORNELius quem Tacitum cognominant, habito iam sine omni hauit tione Batauiae loco, de loci eiusdem incoliti sua quidem sententia, sed nostris nobis loquatur verbis. Qua videlicet in hostes vir tute, qua in amicos fide S gratia, quo denique in patriam amore fuerint,quam paucis simis repetemus. Nam mores & Vitae corum instituta proprium sibi codicem post lant & morantur. Arcem igitur illam scuius iam iamque monimenta, & ut verius dicam , reliquias de fragmenta ostendimus Vitellius inserioris Germaniae sub Nerone
54쪽
. princeps gubernans, communiter & pacifi- cum Batavis agebat. Claudium Civilem gentis primorem charum habebat ex anir min, Cratque Viro comiter inclinatus. Pra , terca omnibus ciuiliter praeesse, cum aequalibus cursu certare, iaculari, obequitare, VC-
. nari, cunctisque gratus esse. Cuius rei gratia,' suorumque precibus, Ciuilis vir sane quam regia stirpe, nostrasque prouocatus, filio Romani principis filiam suam dedit uxorem.
Ca demum ratione, Ut communibus populi sui rebus ingenue constiteretur, & pacem' cum Romanis perennem haberet. Hoc Latini foedere non parum erecti, coeperunt in terra non sua nequiter agere; genium Vi no, iocisque curare, colonos opprimere, incautis insidiari, aliena rapere & calumniari. - Deinde,quae sua illis natura est, studere au ritiae, luxuque omnia foedare; impuberes in forma conspicuos,&, quae plerisque nostra- tium est, procera pueritia,in naturae dedecus ad stuprum trahere, & ingenuam iuuentu- tem ad delectum vocitare. His citissimo' Claudius cognitis, suorumque fortunae mi
serens, & ab infandi sceleris haud minime 8 abhorrens turpitudine, primores gentis suae, M promptissimos quosque vulgi, quasi spe . . sic epularum, Sacrum
55쪽
Vbi cum eos mero & laetitia incaluisse videt,a gloria laudeque patria orses: iniurias, raptus, & cetera seruith mala enumerat: Π que sese iam a Romanis socios, ut olim, sed tanquam vilia haberi mancipia. Insuper i stare propediem delectum, quo liberi a parentibus, fratres a fratribus, mariti ab uxoribus veluti supremim dividantur. Emori praestare per virtutem, quam hanc miseram vitam atque inhonestam, ubi alienae superbiae ludi brio simus,diutius sustinere. Magno cum assensu auditus Ciuilis, uniuersos sibi adigit. M issi ad proximos Caninefates fiunt qui consilia seciarent: statimque accitis Frisiis qui mox nauigiis ad arcem Britonum appulerant,repente Civilis arma rapit dem que ceteri facere. Quid multist Incautum Vitellij filium nam ille,tum agebat Maguntiar) nec de commeatu sitis prouissim, ut qui amicitiae gratia nihil tale siu spicaretur, in castro Arcem dicunt Romanorum prope Leidas inopinata premunt obsidione, & hostiliter circumuallant. Eiecto post ait rum diem ab arce, praeses nocte concubia nuncio patri Ciuilis temeritate seribit qua neque staret conuentis, neque geniali thoro quicquam deserruti oratumque mittit, v t si sibi siuaeque posteritatibene conseitum esse
56쪽
LIBER PRIMUS. AIi cupiat, sine mora descenderet liberare Gai lium situm strictissime obsessum. Nuntiust in itinere Traiectum versus a Batavis interii ccptus, ad Claudium reducitur; literas roga- a. tur, & inert, omneque negotium coram profitetur. Tum Civilis ad praesidis tabetii, lionem ita refert, dicens: Ecce literas do-ji mini tui integras tibi reddimus;Vade ocyus, a ne steteris. extremum enim Vitellis pericui. tum simulque nostrum nunc agitur. Ιn-1a terea auspicandum nobis est, ut qui pluri-hi in um debemus virtuti, quid etiam fortunae it si adiit, debeamus innotestat; quam nemo h Vnquam mortaliu diu in potestate habuit.b Haec& alia huiuscemodi ubi Claudius dixerat; post praesidis nuntium, & ipse versusi V bios de Rheni accolas mittit; orans ut sal- tem V itellij iter & descensum sivo equitatu
retardent, & transitu coerceant. Nam tu m' Coloniensibus etiam hostis crat. Se interim' suo periculo in commune libertati consulturum, ipsum se huius praeclari facinoris c put & principem gerere; neque militarem sine duce turbam aliud quicquam esse quam corpus sine spiritu. Quare sibi inprimiS capta oportunitate considerent; deinde amicis in necessitate non deessent. Vnamom nium csse sententiam, Romanos om nes'- C I - c Gem
57쪽
e Germania propellere, libertatem natura omnibus etiam mutis animantibus datam; virtutem vero proprium hominis bonum; deosque fortioribus semper adesse. Audita est huiusmodi Ciuilis oratio ab
Agrippinensibus cum omnium silentio de assensu; transitumque Vitellianis non per misere. Interea praefectus arcis Romanae quam tum Claudius noster cum suis occU- pauerat) spe venturi patris destitutus, ac in verim annonae attritus inopia, se siuamque supellectilem pacto redimens, arcem Civili aperuit; sicque nostris nullo sanguine dc vubncribus victoria siclit. Deinde confestim
daarum cohortium hiberna proxime Oce num irrumpunt , nomenque Romanumquaqua versum ab insula sita propellunt. M Nullum etenim mare tantos concitat flu-M ctus, quantos multitudo libertate luxuriansis habet motus. Haec ubi Romae audiuntur,
lugere omnes , Vitellij iniuria & libidine Batavos fratres & amicos Imperij a se tandem desciuisse. Quare mox illuna iussu Vespasiani accitum, Tiberinis immersere vorticibus; quod suae studens auaritiae, fidis . simos Imperi, socios, sua etiam petulantia Imperio abrupisset. Ecce tanto Claudius Ciuilis pro patria si iccensius est amor ut se ultro
58쪽
t OBER PRIMUS, I vltro cum suis Batavis, eatenus periculo e postierit, quatenus detestabile crimen vla discens, de medio sitorum tolleret. tametsi omnes sui tributorum expertes erant, Viros tantum & arma Imperio ministrantes. I
Α V D E nunc igitur in sinu 6 felix Ba-iel 'tauia, quae tales produxisti viros qui-ν. bus Romanum haud minime sustentabatur
lia Imperium, & qui rursum in multis decoratico sinat ab Imperio. Tanti enim ab Impp. pri ius scae aetatis habiti siunt,ut sine illis nullu m exua tra urbem armigeri Martis stubire tentave- ir rint periculum. Hi sunt quippe Bataui, qui tali ablatam Neroni Italiam restituere. hi sunt ital, qui Vespasiano diu deliberanti, amicitiae sint gratia Imperium adegere. Hi sunt denique tali' Bataui, qui Heduos iuxta Ararim fluuium usi & Auernos populum Aquitaniae instructilii a mo equite protriuere. cum quibus olim ne iij ipse quidem Iulius congredi audebat; quod iis aquis undique sepirentur, innumeraga derent populi multitudine. Freque ter enim si in Caesarem circiter ducenta millia pugna
59쪽
CORNELII AURELII torum eduxerunt. At Batavi milites impe territi & equites , praecipuo natandi studio edocti, arma equosque retinentes, integris turmis nouerant flumina perrumpere, & ab insperato hostibus imminere. Per hos pra terea C. Caligula & Claudius Impp. Britanniam tributariam effecerunt. Per hos
Galba, Ottho & Vitellius sacri Imperis incubatores profligati & repulit. Per hos donique Lingones in prouincia Lugdunensi,
quos Vitelli) motus turbauerat, in Imper torumofficio sunt retenti. Tam enim for midabile cunctis Batauorum erat nomen, ut grande viderentur momentum sociis, aut
prout inclinassent) aduersis; quod& Martialis poeta,& Domitiani culinarius testatur his verbis, dicens: Sum figuli lusin, rust persona Bataui, quae tu derides, haec timet ora Pater. Haec Bataui, ut quam paucissimis plurima praeteream, Imperio praestitere. Nec mentiar, si dicere velim,& congruis testibus asseuerare, nunquam per orbem, tantum terrarum stib Regibus ipsis usque ad Tarquini) Superbi expulsionem Romano adauctum esse Imperio, quantum illi, victricibus armis, Batauo adiecere. Neque enim omnes ille veterum cruentae victoriae, & tantis cmpta:
60쪽
emptae calamitatibus, per ducentos sermo α quadraginta quatuor annos, tantum dilarare Potuerunt Imperium, quantum illud suo tempore Bataui extendere. Sed dices, Quid rogo pro his omnibus praestitit Bata-uis Imperium t Plurimum, inquio,per Omnem modum. Inprimis tanto eos Romani honore & gloria, amore & beneuolentia quibus neque melius neque amplius in natura mortalium cstὶ & quidem quam officiosissime prosequuti sitiat, ut illos nullo modo a se diuelli permiscrit. Cum enim Fabius Valens pne di us Augustalis Batavos ab exercitu Romanorum diuidere destina L.
set: quod paulo iactantius garrirent,omnem belli fortunam in ipsiorum manibus sitam; quodque simul ex petulantia sui plerunque fit) perfidiam suspectabat: mox moerere so cis Romani, fremere Legiones, orbari sis fortissimorum virorum auxilio. Veteres iulos tot bellorum victores, diuque exercitos, postquam in conspectu sit hostis, veluti ex acie abduci; clamitantes Batauos Imperi, sanitatem, siustentaculum, robur & columen. neque ideo abrumpendos, ut corpori validissimos artus. Ceterum tanta Romani Batauos fide & gratia donauerunt, ut situm