장음표시 사용
71쪽
16 CORNELII AURELII tu rarissima habeto omnia; quoniam e dem ex fonte libroque memorato ea nostris tibi verbis accurate fatis expressimus. Hoenim Bethasia Mosanorum est regio: cuius, ut ipse nosti, meminit frequenter Tacitus. Hic milites Romani suas stationes S hy-berna agebant: quod natio illa quasi medius Germaniae Galliaeque sinus videbatur,ut eo facilius Austrasiorum dc Lingonum regna, quae nunc Lotharingos & Burgundiones complectuntur, in fide & ossicio retinerent.
Ula praeterea, ne quid Imperiali deesset industriae dc commodo, Octavianus Imper tor semper Augustus in honorem patris sui, Octauiam urbem haud procul a mari comdidit, propter argenti sodinas in monte Volago, sialisque sontes candidissimi. At mirum dictu, ubi tum mare propius affluebat, ibi nunc dum vorat & revomit dira charybdis aquas, amplissimam plurimis passuum
millibus continentem relinquit. unde dc nos Versus Septentrionem suis Vorticibus acrius invadit : tantaque facta est ab ea aetate usque in praesens, locorum & flumianum, morumque & hominum apud Germanos, Belgas de Batavos immutatio, uxnoua prope indigeant historia. Hactenus de Bethasia. Porro de nostra Batauia satis
72쪽
.superque in priore libro commentatum esse arbitror; ubi tamen quod maxime ductum oportuit) praeteriisse me recolo. Dum .enim omnem atque aded unam in Beth .uia describenda intorqueo mentem; ala rum Rheni cursium, ut vel gemina eius br Chia non praetermittam in quo ipse in Flevum tendit, non descripsi. Igitur quemadmodum, priusquam Leidas ciuitatem Bat uorum longe omnium aedificiis & moribus Ornatissimam Rhenus ingreditur, bicornis est: ita gemino iuxta gurgite extra praefatam urbem, relicto iam rure Lopsem, pr po sui nominis Burgum, ubi nunc regalis sacrarum virginu est abbatia, sese dispartiti Altero,quo per utrosque Catthos oceanum petit baltero, quo Caninefates Frisiosque interluens, tandem propter Sancti Athel-barti regale monasterium, supraq castrum, quod Rheni domum vetustas appellat,gram lainichem di sinu in Heuum usque decurrit. In Vir que Rheni huius ripa, ab eo ferme loco, quo Catthos Rhenanos deserens, versus Subfo- lanum in praefatum usque tendit procur- ' sum, plurima olim visebantur castella, villae, pagique populosi , domus voluptariae, quas a volucrum circumstrepentium garri, aroethim tu Auium concentus vocabant. hic nemo- μης ia D s rens
73쪽
18 CORNELII AURELII renses horti, delitiarumque monticuli, sabeus innoxij, & omni ferarum genere inerti, seniles agri & palustres, omnibus aucupiis,& leporum cuniculorumque venationibus aptillimi. Hic lacus piscosi, torrentes refrigeratori): ita ut alteram terrestrem non desideres paradisium. Hic domus illa stabat tributaria, quam Danorum rex subactis sibi Fritiis ibidem erexerat; in qua regalis qua stor censium quotannis ad iactum aerei scuti exigebat. de qua Grammaticus Saxo miranda ponit in Historia sua,quam De Gestis Danorum accuratissime edidit. Post hanc, lucus siequebatur Baccho dicatus: undique vitibus ulmoque consitus. Eius loci incolae, Bacchiades olim, nunc Heriemij Voci tantur. gens dura, sed aequi tenax; ubi adhuc nostra tempestate, quum noua erigendarum aedium fundamenta effodiuntur; certissime constat, ad humani pene semoris spissitudinem veterum radices vitium inu niti. His praeterea praetoria accedit domus, A principale ciuilium causarum consistorium. quod tandem Wilhelmus Roman rum rex designatus, & Comes noster, in Hagam transtulit; erecto ibidem mira in
Matudine M Imperiali quodam si endore palatio in quo de patriae causis negotiis
74쪽
., tractaretur; cuius laquearia & omnia tignorum ligna mirabile visu) neque caries aut putrilago corrodere, neque aranea suis se dare telis cernitur. Huic in descensu plurimae adiacebant arces, domusque senatoriae;
quarum vel prima fuit Baronum de Lata Virga; qui legitimam a primis Hollandiae Comitibus progeniem ac stemmata ducunt; deinde dominorum de Vellesena &Beuereuico ; militum de Hemerca vel Suthera: de Gastrico; de Limba, de Polanio; de Polenburgo, deque aliis plerisque modo
nobis sine nominibus) castellis & moeni nis; quae iam partim vetustas, partim edax flamma consumpsit. Postremo Rhenus e inde progrediens, & prope Alcmariam reflexo cursit, Veronam versus olim ciuit tem Frisiorum maximam; sed a Batauorum Comite stolo potenter aequatam ad Eurum usque grandi lacu procurrit. Tandem circa arcem domumquc stio illustrem nomine, dc vetustissimorum dominoru De munda monimentum squi de ipso Rathbodo Frusonum rege trahunt originem tutissimum aperiebat nauibus portum, quae de mari appulsar Batauos Sc Rhenanos suis cum merciabus adire cupiebant. In eum portum, prumo Iustiniani Imperatoris anno, nostraequz salutis
75쪽
salutis DCLXXXVII; Sanctus Wilfridus Lindisfarensis Epistopus Romam iturus, fante Fauonio appulsiis est; qui ab Aldegitilo Frisiorum rege, patre Rathbodi, & omni populo honorifice receptus; primus in Frisia Christum per hyemem totam praedicauit,& complures fonte abluit salutari. In hunc etiam, Anno DCXC, missus a S. Egberto Eboracensi Archiepiscopo Villebrordus; r gnante in Anglia Catholico rege Alfrido, 3c praesule Coloniae Aldemino , cum undecim verbi Dei cooperatoribus , ut Frisiam conuerteret, appulit. A b hoc denique pomtu Rhenus ampliore procursu Herlingum pertransiens, Flevum viq. Sceldingam sat isti Brandarij insulam attingit. Ecce dum
aliud ab Helino Rheni brachium squod
Flevum dicunt) quaerimus; forsitan opini ne longius per varia terrarum spatia euagati sumus. At nunc vel tandem ad propositas
l. NUPER igitur dum coenobitae & amico
erroris praecipitium adimere cupimus; nonnullis & ipsi videmur errasse. Scripsimus enim nec inficias ire volumus) nostiam ibi, Batauiam incipere, non ubi Vatis incipit, i sed potius ubi desinit, aut certe ubi nomen suum perdit; id est, prope arcem quam n stra
76쪽
stra aetas Lodestenum vocat, haud longe ab Lobesuri oppido Goriceno. Et ut audentius aliquid, sed non temere efferamus , dum veluti sibDaedalaro quodam typo nostram Batauiam describere, omnemque prorsius ambiguit tem explodere cupimus; tandem apertissime professi siumus, non ibi nostram initium sumere Batauiam ubi Mosa manufacto brachiolo aluei quo Romanis breuiore B thasia in Betuam & Nouiomagum Imperiale praesidium trantitus esset) ipsum πι- lim influit, sed ubi Walim Mosa excipit. At ista mihi plane proferenti substomachantur forsitan viri haud vulgariter eruditi; quod Augusto & Caesari ausim continuenire. AG qui Aurelius concertet Iuliot Ille svi forte lectitanti ibi dicit Batauiam incipere, ubi a tali Mosa recipitur. Ego autem e regione; libi nostram profiteor Batauiam habere pri cipium, ubi Vatim Mosa excipit. Nam Vt verum fatear plus equidem fidei nostris adhibeo oculis, quam Iuth Commentariis. iQuis enim non videat iuxta Goricum cubi lnostrae Batauiae caput est in Walim a Mosa excipi, sed minime a Wali Mosami quod& ipse rerum usus & natura nos docet. Omnis enim fluuius superne descendens, ab eo qui inferne fluit, don in re intrat,
77쪽
rite excipitur. Quod si conuertere volueris, plurimum desipies, & natum genium prinpe laesieris. Vtcunque tam en est; ego hanc scopulosam cauillationem pili faciam, modo nostram monstrauero ibi incipere Bat uiam, ubi valis prope Goricum se Mota Commiscet; donec simul vel in Helinum usque, quo Rhenus brachio multas complectitur insulas , perpetuo meatu decurrant. Atque utinam restire dignentur viri plurima lectione eruditi, ipsium in Comment riis Caesarem , non ubique esse Caesarem, hoc est, non ubique loqui ut Caesarem. Pl rimi enim cius Commentarij, qui olim marginibus a diuersis inscripti fuerant; nunc librariorum inscitia, aut temeritate, in t xtum Caesaris coaluerunt; ita ut plurima Via deamus Iuth Capitolini, aliorumque complurium commentatorum Iulio Caesari fausissime adscribi. Porro in vetustissimo Coodice Caesaris qui in monasterio regularium quod olim Castrum Nantonis dicebatur apud Puteolos & Aurelianum,qui ante miliale & quinquaginta annos a Leone primo Romanorum Pontifice, cum in minoribus
ageret, scriptus perhibetur: sic equidem ipse legi, Mosa inalis receptus insulam eo
cit Batauorum; ubi per erroneam literarum trans
78쪽
transpositione modo legimus; Mosa a Faureceptus insula efflest Batiuorum. Hoc etiam inter receptissimos haud contemnendi i stantur auctores, qui de Rheno celeberrimo Germaniae fluuio ita scribunt; Rhcnus mutitis, inquiunt, assiimptisamnibus, Maeno scilicet , Limago, M osella, Mosa, aliisque, in Germanicum Oceanum duobus effundiatur ostiis, pluribus factis insulis: quarum aliae a Frisiis, aliae a Sicambris, aliae a Batavis, ii die Hollandis, incoluntur. quorum Omnium nobilissimam Plinius attestatur ins Iam Britannis oppositam. Quam nimirum Batauorum insulam, Canar, inquiunt, in Commentariis, Mosam fluuium accepta Rheni parte, quae Walis appellatur, cfficere dicit. Haec eadem cum plerisque aliis in rem hanc atque sententiam transeuntibus priore libro attulimus. Noc facile quouis modo ab ca deflecti valeo, quam & oculi nostri probabiliorem nobis faciunt; dc c stigatiores Caesaris Commentarij veriorem approbant & defendunt. At de his hactenus. Nunc ad postremam eundum cst quaestionem. S v N T etiam nonnulli quibus nostra B tauia longe videtur angustior quam ut Romanis tanta multitudine militare potuisset; idcoquo
79쪽
ideoq. ei Betuam tanquam stuperiorem cor rupto paululum nomine Batauiam adiungi oportere. Verumenimuero haec mihi na
ratio visa est quasi aquilae iuuentus, quam nemo facile comprehendit. At qui vel Thrasonis habet salem, hanc facile seluerit quaestionem; adeo digna res est ubi neruos
intendam meos. O me scitum hominem, si vel homines prorsum ex stultis insanos fecero; aut potius ita me comparem ut sciol rum aculeos prudens perpetiar. qui, si Vet rum scriptores rerum oculatius inspicere v
lint ι inuenient proculdubio Batauos non numero sed humero: non millibus, sed virubus, non anulo sed animo, non multitudine sed virtute, non strato schemate sed strat gemate ubique gentium pro Romano Ce easse imperio. Cuius rei gratia quoties miliatum delectus apud principes Romanos fieret, Gallique S Gcrmani ex nomine, sub Certo citarentur salario; selis Batavis gloria& victoria ex virtute promittebatur. Hi enim duplici remunerabantur stipendio; Sc propter singulare, quo ceteris praestabant, robur, speciale prae aliis donatiuum , qua tumque volebant itineris S certaminis pret-cium capiebant. Hos praeterea C. Caliga ia electissimos sui corporis habuit custodes&stati
80쪽
. & stationarios: plus fidei nostris quam suis defcrens. Cui etiam squum in Britanniam
tendere statuisset) consuluere sui, ut Batauorum ante Omnia numerum, & maxime equitum instauraret. Tanta quippe Romani Batavos aestimabant fide, constantia de virtute: ut sine illis nunquam auspicari presiampserint bellum, neque ullam sperare victoriam. His enim victoribus Hierosolyma sub Vespasiano est excisa: Italia Romanis reddita, Germania in fide & officio retenta, Anglia denique quam ne ipse quidem Iulius euincere potuit) armipotenter est Imperio si ibiugata. Qu. e profecto omnia Baraui non populi multitudine, sed animi virtute atque altitudine, audacique ferocia tanquam primipilares Sc Reipublicae propugnatores perperrarunt. Verum ubi laaec vi tus & audacia ivt plerunque fieri solet) insolentiam Batavis augere coepit - metuens Ordeonius Romani ductor exercitus ex iactantia seditionem inter legionarios cohortesque posse suboriri; aut certe iam iamque apud Augustam Taurinorum exortam volens reprimere; decreuit Batavos, quos tum belli fortuna petulantiores effecerat, in Britanniam, Vnde a N erone exciti erant, Ocyus remitti. At ille mox poenitentia ductus, M ix E dissua