장음표시 사용
621쪽
D.da iur. dot. Nisi cum conuenit ut fundus ipse reddaretur habita ratione augmenti,M diminutio' is, ut in l. aestimatio 3 o. D sol ut .matr.l. vlt. D. de pact. dotal. Ob eamque causam aestimatio facta ast ut sciri posset fundo perempto vel dete. riore aut meliore facto quid, ia quantum reddi oporteret. xlial. si lator M. C. da iur. dot. Ideoq; bene interpretes, /eum de sindo dotali aestimato loquuntur,adijciunt tali aestimatione qua faelat amplionam, quia non omnis aestiuratio facit emptionem, sed ea tantum quae fid eo animo contrahendae emptionis l. I. D.da aestimat.act. um post .g.cum res D.de lar.dot.Etsi autem aestimatio fundi dotalis non faeit emptionem smplice sed secundu quid,id est dotis causa, cuius longὸ diuersa ratio est ab emptione simplici, ut constat ex l.quoties I 6.eod .lit .eandem tamen vim, & potestate habet quam simplea emptio, ad acquirendu irrevocabiliter marito dominium fundi dotalis. Et idcirco nulla ratio est, cur pro eiusmodi sundo lauditiuum deberi quis neget,quod alia qualibet facta venditione deberetur. in id .n .refertar dotalem rem vel emphyleutica maritus emat, an alius quilibet Aut quis dicat necessariam esse hanc alienatione quq per viam venditionis,& emptionis fiaUEtsi enim maximὸ
concederem, quod nego constitutionem dotis ellia alienationem necessaria, cum Smatrimoniu possit esse sine distel. 3. D.de iur. dot di quates acunq; summa dotis nomine data possit dotem facere, nec alius quam pater dotem filiae dare. teneatur l capite. I9. De rit. n. pl.l.vltim.C.de dot promissii.cum plures I 2.3. vltim. D. de ad min. tutor. ita ut dicatur mulier habere dotem ex causa lucratiua l. vir. I D. quae infravd .credit. Numquam tamen patiar, ut alienatio quae fit per constitutionem dotis aestimatae dicatur necessaria. cum
mera emptio, di venditio sit sine qua constitutionem dotis inaestimatae fieri non modo nihil prohibebat, sed etiam naturae dotalis contractus magis conueniebat. Nec me mouet
quod Amedeus respondet dici quaest. a o Posse etiam in do e constituenda aettimationem esse nec cuariam propter modueonstitutionis, cum aon liceat vasallo totum seu dii indole
622쪽
dare, ut neque Srauato haeredi, totum fidei commissumsid. parte dotata congrue filia possit. Ex Pariscons. 16. num. ἰ2 vol. i. Purpur cons. 3 3. Nam haec ratio concludit duntaxat aestimationem totius seudi esse Dciendam, non autem rei
solius dotalis quae ex seudo in dotem datur. Alioqui si ex tri bus aut quatuor fundis seu dalibus, unus tὸntum in dotem datus sit, quid proderit aettimatum ess e dotalem, ut sciatur an dos tanta dari potuerit, si nota ceteri quoque aest i mentur, ex quorum scilicet comparatione congruae dotis proportio sumenda sit 3 Sed de cum totum seudum simul, Ac contus evuo pretio aestimatum eli, si unus fundus ex tribus aut qua tuor in dotem detur, quid nec este est eum aestimari separati inicum nihilominus sciri facile possit non foro constitutionem supra modum congruae dotis λ Finge quatuor emi funis dos aequὸ bonos, & fertiles, nec tamen aestimatos. Quis nouvideat nulla etiam facta, siue omnium, siue singulorum aestimatione posse unum ex iis in dotem dari, nec idcirco immodi eam dotem fore λ Denique talem aestimationem satis esset
fieri quandocunque postulante domino directo qui dotis
constitutionem immodicam vellet dicere, idque sumptibus domini qui eam eo nititutionem immodicam esse comederet. At aestimatio illa de qua nunc tractamus, planε alterius condicionis est. Frt enim inter solos coniuges , ae pro ipsorum arbitrio, &ob id nec domino directo nocere potet tanquam res inter alios acta, Se eo inaudito. Alioqui vocandus est et ad ineundam aestimationem si ad eos fines fieret ut sciretur quatenus diminutio seudi fieri deberet per dotis constitutiqnem.l. de noquoque 7. D. de re iudica.l. nam ita 30.D. de adopt. Ergo tametsi necessitas alienationis ad hanc rem aliquid pertineret quod nos in praecedenti Deca de falsum esse ostendimus, non ellet tamen haec bona ratio propter quam dici deberet, Pro dotali fundo aestimato laudimium non deberi. Cum haec non solum dotis constitutio
sit, sed etiam venditio ac emptio,& consequenter voluntaria. Nec enim aut emere aut vendere quisquam cogitur l. noenim s.rirer.amOt. l. nec emere 16. C. detur. delib. Neque
623쪽
iliorum etiam distinctio recipi potest qui exitii mant pro do
te quidem aestimata deberi laudimium , sed non liatim cum facta emptio est, at eo demum tempore quo fundus remaneat penes maritum ex illa emptione. Accidit enim aliquando ut restituatur mulieri si maritus id eligat tanquam debitor, aut et tiam mulier ipsa si multaris fuit electio i plerunque 1 v. I. vlt. D. detur. dot. Et si na 'aq; facultas eligendi se inperdiffertur in tempus usque soluti matrimoni j, tamen domini j translatio non idcirco dilata videri potest, Cum per traditionem ex dotis simul, de emptionis causa factam dominium statim transferatur in maritum, Cuius, ex periculii est tanquam domini si ante facta electionem liue coliante siue soluto matrimonio res perierit, aut deterior facta sit d. g. vlt. iunet. l. seq.iuxta ea lectionem, de emend3tionem quam nos docuimus lib. 7. Coniect . eap. Nam facultas electionis iafundo restituendo nou tollit intellectum traditionis,ut vel
bis utar Papiniani in lai patroni 3 ue., vli.D ad SC. Trebell.
quippe quam s O ius praesupponit, quandoquidem no alia de causa fundus restituendus est, . quam quia traditus marito fuit. Statim ergo laudimium debatur, nec tam inspiciendum est,quid in restitutio nam ventra possit quod in dubio eventu posita est,quam quid translatum fuerit, & alienatu, quod ab initio cet tura est : Non enim ideo minus quid nostru est, quod eius dominium a nobis abire aliquo casu speratur l. non ideo 66. D de tei vindie. Illa tantum dubitat io potest iucurrere, An si mulieri fundus relli tuatur ex electione siue mariti, siue mulieris,laudimium ab ea restituendum sit quod maritus soluerit. Et quidem si mariti electio fuit, non puto laudimis restitutione oneranda mulierem, ne in mariti po
testa: e sit facere condicionem eius. deteriorem,cum debeat
ille sibi potius imput ire cur sandi restitutionem elegerit, inandoquidem si pretium resti tuere maluissat, de laudi mii
rei titinione quaerendum hodie nihil esset. At si mulieris electio fuit, eadem ratio facere videtur ut condemnari debeat
ad laudim ij restitutionem quasi imputandum ei sit , eursundum habere maluerit, qua pretium. Verum cum eligen-
624쪽
do findum utatur iure suo nec quicquam in conuentione dictum sit de laudimio in eum calum vicissim reddendo, Non puto fac ile perinittendum ut huius laudiuiij rciti tutione malier oneretur eiusque dos minuatur, non magis quam si dotem alii sua tam maritus simplieiter accepisset : Quo easu sicuti nihil nisi pretium soluto matrimonio reddere debui fiet. Ita nemo dubitat quin totum laudimiorum onus sibi retinere deberet, perinde ac si rem aliam quamlibet extra dotis causam emisset. Nam & cum inaestimatum fundum vir accepit in dotem, idem dicendum arbitror, Et laudimium deberi comi no a marito,ia ad onus mariti sic spectare, ut cum dotem restituet, nihil possit ex dote pro laudim ij indemnitate
retinere. Nec simile est,quod eum venditio facta in sub pacto de retrouendedo,emptor cu venditori retrouedit, di pret um totum,& simul cum pretio laudimium consequitur,qd soluit,adeoque tametsi nou dum soluerit,cum sufficiat quod ad soluendum sit obligatus, hactenus saltem ut a venditore indam nitas ei repromittatur, si quando forte a domino directo pro laudiatio conuenietur, Ut solent pragmatici nostri dicere, Seruitiorum petitionem esse in rem laudimiorum in personam. Nam cum intercessit pactum de retrouendendo, secuta quandocunq; retrove aditio ffit ex contractus prε- cedentis necessitate, ideoq; mirum non est venditorem audi mili restituere emptori cui rἴ austeri pro qua laudi in tu solutu est. Quali id actum sit ut uoq; tueri naq; damni quicquaex ea veiactatione penes emptorem remaneat, quemadmodum solemus dicere cum rasoluitur venditio, quae facta Gerat sub lege cem missoria, vel sub pacto addictionis indiam, Licet ex his causis quaudiu resolui ipso iure venditio potest di scindus inemptus fieri laudi inium uon debeatur, ut insequentibus fortaue die emus. At dotis eausa perpetua est, ussu periore capite docuimus quoniam datur eo animo, & vo to ut sit perpetuo penas maritum d l. i.D. de iur. dot. Et qd postea contingit aliquando, ut ea restitui oporteat fit ex aecidenti, di non tantum praeter sed etiam contra votum con
625쪽
D. Minossi c. testam. l. scripto 7.g. l. D. und .liber. l. Iulianus 26. vers denique D. ii quis omisi. caus. testam. l. cum tale 7 a.
in princi p. De condi c. dc demonstr. Sed ia dici potest, facta retro uenditione restitui a venditore laudi inium emptori notam ex iuris ratione quam ex conuentione,qui ea de re pansim solet interponi, & quae si nulla interueniret, aliud fortasse probandum foret, inandoquidem hil nisi v euditionis pretium quod ab emptore accepit veuditor, ei reddere cogitur retro uendenti, ut in l. a. C. te Pael. int . empl. & vera.dit. Constat autem laudimium, quod pro re empta debetur. Pret ij partem nullam facere , nec pretio imputari ullo modo poste, cum licet ex causa venditionis proficiscatur dabitumst tamen extra causam i psam venditionis, di tale quid quod extrinsecus accidit,iu consequautiam perseetp iam emptionis,ut B sumptus qui ab emptore fiunt ad confectionem in stria menti, quos nemo diceret venditorem redimentam cogendum emptori reddere sit de eo nulla pactio interuenisset. Imputare namque fibi deberet emptor qui legem apertius non dixisset ex reg. l. veteribus 3 9. D. de paci. sibique melius non prospexisset, quod hodie passim facere prouidi empto res solent, Et benὸ vel ob hoc Maxime ne quis dubitationi locus relinquatur. Λrgumento est , quδd facta venditione certo ut fieri necesse est pretio, si postea veuditor velit eam rescindere ex causa laesionis immodicae bena siclo , l. t. C. darescind. vendit. non potest emptor qd excludendam laesionem intendere laudi mi j,quod soluarit, ac sumptuum in ve-ditionein ,&instrumentum venditionis factorum ratione ira haberi oportere. Non alia utique de causa,quam qudd nihil ista ad pretium pertinent, de extranea su ut venditioni , lic Zeus venditio causa in dederit, ut in Codice nostro docuimus.
626쪽
ci Ossiue per patrem siue ore extraneum constituta sit O tradita maritosue alit nata sue tuae limata.Et id l. νnic. .de ιuosc.dutib. ON valere dotis constitutionem,& traditionem a patre factam ipsi s liae iam diximus ex ea ipsa.
lege qua mouentur 3.1terpretes, ut cotra senta at,
id est ex ea l. Pomponius Philadelphus a ue DG nil. ei cuc. ideoq; nec ullum ex ea lauditanu deberi posse siue sellima: asiue in aetiimata dos proponatur. Nullus ergo sum pra dictae distinctioni locus relinquitur, nisi cum dos a patre . ata,&tradita est mari to, liliae nomine. Q o casu valere co- titutionem,& traditionem nemo dubi tat,quamuis per eam Uat ut sita familias dotem a patre habere incipia,& quidem veluti ex causa quadam donationis, ut scriptu es in l. vlt. I. D. quae iri fraud c redit. Fit enim hoc per conseq ientia, nec replagnante iuris ratione, qhe non solet i meedire id quod fit
per c 5 sequentias, l. I. D. de aut hor.& consens tuto.&ex quodam luris ordine l. cum unus i 2. in princ. D. de reb. au hor.
iudi c. possid. Sed si dos ab extraneo non a patre constituta sit, non distinguimus an mulieri ipsi data sit, an marito nec an mulier sit filia familias Rin potestare. an sui iuris,eu hodie tilia quoq; familias sit capax acquisitionis etiam inuito Patre, ex l cum oportet 6. & l. vlt. C. de bon quae liber. Solo si fructu ad patrem spectante . sed ita demum h c ipsum, . si ea lege datum sit ab extraneo filiae , ne ad patrem usu nfructus peruenir t. Hoc enim ius linianus tandem ad priores suas addidit Nouel ti e. r. unde sumpta est Auth excipitur eod. tit. De bon. qtiae liber. Satis autem voluntatem suam declarat is qui dotem dat filiae familias, quod nolit ad patretusum fructu pertinere, cum dat ei ut habese ipsa in dotem, si quidem dotis fructus ad maritu spectare eonuenit pro semicuis oneribus matrimoni j l pro oneribus zo C. de iur dot .ucc unquam capienda est ea interpretatio quae fructus dotis
627쪽
ab oneri b. matrimoni j separet l .cum pr i l. D de pact. dotal. Olim sane aliud iuris erat: Na la extraneus dote dedisset, ac tradidisset si uar familias no maruo, domitatu per filia acqui- rebatur patri,cum iure vetere essent filij fani lias acquisitio nis incapaces patre volete sibi acquiri, adeo ut ne mom Stoquidem ipis acquisitio conlitteret in persona iiiij aut filiae l. placet 79. D. de ac q. hered. l. I. D. si a parent. luis manum sit. Acquisitum aut patri do in inium non potuisset ignoraule Acinulto minus inuito patre transire in maritum, l. si ego D I si res D de iur. do t. fuissetq; nece ilaria noua traditio quam pater ipse marito facere debuisset. Ob eamq; causam passini videas prudeles nostros cum de dote colli tuta, & tradit a t: actantsemper ita loqui ut dicant dotem marito tradita fbiisse non filiaefamillias, aut promissam ii de grumi lia dote dii putent: idemq; obseruat etiam cum de alia muliere loqu5riar, qu sit sui iuris, quia licet mulier quelibet ii capax dotis habendae etiam filia familias d. l. Pomponius, non tamen ca αpax est aequi redi domini j ex causa dotis, sed necesse eit tranferri dominium rei dotalis in maritum, ut mulier dor em ha bere existimetur. Et quemadmodum non potest dos e ste linem atrimonio, quamuis matrimoniu possit esse sine dote l. s. D. de iur. do t. adeo ut stipulatio dotis tacitam illam conditionem habere in teibgatur,si nuptiae sequa: miril stipulatio
test esse dos sine marito, id est tam cito verti esse debet maritu factu fuisse dominu fundi dotalis , quam cito verum est mulierem habere dotem. ni md debet ius mariti ordine naturae , & intellectus praecedere, quia prius est, ut maritus sit dominus rei dotalis, quam ut dotem mulier habeat Sicu.tidicimus, legatum quidem tam cito facere rem legatam leogatari j, quam haereditas facit haeredis res singulas, l. lep tum 8o de leg. 2. sed tamen prius esse ordine iiDellectus, vehat res aliquis factus sit per aditionem, quam de legato lega. tiq; dominio,& aequisitione tractari oporteat, i. si nemo Q. D. detestam . tute l. l .ii tibi bona o 8s j. cum seruus de legar. r.
I.ea qua 14. C. de fidei c. Proinde quia titulus dotis tri nilius
628쪽
di habilis ad transferendum dominium , vel ob hoc ipsum,
quod causam habet perpetuam .d.l. a.detur.dot .iunct.l.doces. C. de rei vindie. Si tamen ex causa dotis tradat quis re mulieri, nuda traditio est e intelligitur,& consequenter ine Rsie ax ad dominium transferendum. l numquam nuda 3I. de acquir.rer. domin. quia siue ante matrimonium traditio facta est, dos esse nondum potest, sue post contractas nuptias, penes maritum debet esse dominium dotis, non penes mulicrem d. l. i.d.l.si ego S si res detur. dot. Penes maritum aut
non aliter esse poteli, quam si traditio illi ipsi facta sit. l. tra
ditio 2o.de acquir. rer.domln. Vnde fit, ut quemadmodum
querela inoffieiosi testamenti non exercetur, nisi contra hq redem,& adita demum haereditate. I Papinianus 3. S. unde siquis D.dei nosse. tellamen. in quo differt a bonorum possessione contra tabulas, qWae ideo dicitur esse contra lignu. l. quod vulgo I .de bon post contr.tabul) ne quaereta inofficiose donationis, nisi contra donatarium l. I.&eod. tit. C. de in ossi c.donat. Ita nec querela inossiciosae dotis, nisi contra maritum, tanquam qui dotis remaneat dominus perpetuus,etiam soluto matrimonio cum morte mulieris,quς dotem dederat, solutum fuit. l. vnie. C.de in ossi c. do tib .in cuius
specie mater proponebatur bona sua omnia dedisse post riori viro in dotem,deque eo conquestos filios prioris thori, quod eo modo fraus iis facta suisset in legitima, de qua nullus quq rendi, aut conquerendi locus viva matre esse potui sit. l. i. g. si impubere. D. decollat. bonor. Rescribit vel 5CO- stantinus audiendos ede filios,& admittendos ad querelam in ossiciosae dotis , non ut tot adoris constitutio infirmetur,
quemadmodum in alijs quereli, in ossi ei os testamenti, dii nosticiosae donationis eueniret, ut alibi disputauimus, sed ad portionem usque legitimam: quod aperte significant verba illa, di filiis conquerentibus emolumenta debita conferantur. Nam & ratio diuersitatis euidens est, quod haereditatis, ae donationis tituli sint lucrativi, quorum utilitatem,& fructum haeredibus, ae legatariis eripi minus iniquum sit. Dotia autem titulus onerosus quantum ad maritum propter
629쪽
missione I9.D.de oblig. di act.quamuis veteres dotis clationem etiam inter donationes annumerarent, ut Iustin.refertini.cum multae ZO C.dedon.ant.nupt.scilicet ex parte dantis , non ex par ς mariti accipientis, ideoque minus ex dota iram fieri possit marito auferendum est,qui non aliter uxore ducturus syit .l.Titia 62 in fin.D.detur.dot. Niti eum do, a tutore constituta est ex liberalitate, quae arbitrio pupilli sane seruanda eiis .cum plures I 2.in fin. D. de adiminist.turor. Idque est, quod ait Constantinus leges Iesibus concordare
promptum esse. Leges enim volunt ex una parte non auferti dotem marito,qui ea lege uxorem duxit non aliter ducturus l. purὰ penult.D.de doli mal . except.l.si donaturus p. I. I. de eondit. cau dat. Ex alia vero parte volunt etiam leges, ut certa portio,quae ob eam causam legitima dicitur, ex b nis parentum liberis relinquatur.l. vltim.D de bon damnat.
Ite ergo leges legibus concordandi sunt , ut dotis colastita. tio, quq uniuersorum bonorum soli cnulla enim leg. probi bitum eli mulieri bona sua omnia in dotem marito dare. Lnulla 4. C.de ivr.dot.l.mulier 62. D. e non quidem tota infirmetur, sed hactenus taman, ut saluam legitimam liberi habeant. Vt alias euenit,cum parens ipse, qui dona sonem
inofficiosam fecit, vult liberis suis prospicere ne debit a necessione fraudentur, ut praeueniat potestatem quereis inofficiost donationis, quae donationem totam rescinderet. l. si
totas S.C.dei nossic.donat. In quo itunen obseruandum
quod nemo obseruat vix hodie loeum esse ullum posse liuiequerelae inossiciosae dotis , & legi Constantinians . cum ex Iustiniani conititutione inl.vnic. C.derei vetor. action. siue mulier ipsa dotem det,siue pro ea extraneus quilibet, intelligatur stipulatio tacita interuenisse de dote mulieri eiu suὀhaeredibus etiam extraneis solutio quandocumque matrimonio reddenda. Quae res facit ut non sit liberis prioris mirimonii necessaria querela inofficio' dotis, quia nec mariti lucro dos unquam cedit, siue ex matrimonio suo liberos
aliquos habeat, siue nullo' nisi ponas exprecim pactum intercesi
630쪽
ter c egisse de lucranda tota dote. Cuiusnodi pactum valere cotum est etiam in dote profectitia, quae alioqui rationendi sei attonis semper ad patrem reuerteretur. l. s pater i et . in princip.D.de pael. lota l.iunct. l. 3.& 6. D. de iur dot . Nulluenim hoc casu liberis auxiliu saperesset, nisi in querela in onsciosae dotis , in qua illud ipsum temperamentum sequend si esset quod supra dicta Confiamini lex probauit, ae fortasse induxit. Vt liberi saluam legitimam habeant, & praeterea nihil, si non alia Iustiniani constitutione prohibitum est et mali i liberos ex alio matrimonio habenti plus in dotem secundo viro dare quam ei dederit ex liberis cui minus retia quit. l. hac edictali 6. C de secund nupt. Post quam legem
concludendum est Conliantini legem non solum superuacita ua elle hodie, ut Cuia c. loquitur in parat . ad C .sed etiam abrogat am. Nec minus quantum ad liberos naturales quo rum scilicet ratio nulla haberi potest vivo marito, ut nec superstite coniuge, nisi hactenus ut boni viri arbitrio pasci eos oporteat. Auiti licet. C. de natur. Iiber. Scilicet ex bonis, que inhaei edita ' e matris defunctae reperiantur, si quae sint non etiam, ut querelam in ossicio' dotis contra maritum habere debeant. Q idni enim mulieri liceat etiam naturales libe.ro; Eabenti dare omnia bona in dotem marito ex quo sperare possit legitimose Q Me ad rem non pertinet, quod habent etiam tales liberi querelam in ossicios testamenti. l. si suspecta a0. g. i. D. de in ossi c. testam. Est enim fauorabilior querela in officiosi testamentiquam inosticiosae dotis, ut
ex eo constat, quod rescindit testamentum in totum, lisc ve .rd non nisi usque ad legitimam: In proposito autem etiamsi locum habere deberet pro naturalibus liberis, non posse tamen rescindere, nisi usque ad alimenta dia. Authen. licet. Cur enim deterior conditio fit mariti superstitis quam uxoris . nam nec Authencilla loqnitur de matre, sed tantum de Patre. Noua igitur lege opus esset, ut ad hunc casum pro alimentis lex Constantini produceretur. Et haec quidem de illius legisset, entia,&praxi dicta sint : quae nos dicere