장음표시 사용
671쪽
Apermutatio rei scudalis ve empsicuticae fuerit simulata , oratis sita s. in deditior Loeta filiae meae 39. D. sol . matrim. I S quae proximo capite disputauimus properly ά άη mx x xi QRς-b aegro, ct coelibe facta rei fetidali x aut emphyleuticariae , quae ad dominum d 1 recta. Νῆl reuersura sperabatur, cum re allodiali, & quide
ea mente ut ius reuersionis impediretur, Valde obllare videntur quidam iuris loci,quorum authoritate mouentur qui contra nos sentiunt ut permutationem hanc irritandam putent , quasi in fraudem domini directi factam. Primus locus est inl.si filia 1 D. de diuort. ubi Vlpianus scribit,si filia emacipata idcirco diuerterit ut maritum lucro dotis adficiat, eam iraudare patrem qui prosectitia in dotem potuisset petere is constante matrimonio filia decessisset. Et ideo patri Iuccurrendum est, inquit, ne dotem perdat. Non enim patri
minus qliam marito succurrere Praetorem oportet. Danda
igitur ei est dotis exactio, ait Vlpianus, atque si constante matrimonio filia decessisset. Alter locus est in l. filiae meae I9. D. solui. matrim. ubi Iulianus, Filiae meae, inquit, emancipatae, & aegrae vir in hoc repudium misit, ut mortua ea dotem potius hqredibus eius, quam mihi redderet, Sabinus dicebat utile mihi eius dotis recuperandae iudicium dandum esse: Non alia utiq; ratione quam quod non nisi in fraudem mea diuortium hoc factum ede videatur. A quibus non est valde alienum, quod Paulus tractat in l. pater Ti. D. de euict. Si pater nomines liae in dotem dederit fundum , qui postea sieeuictus , patri permittendum esse ut contra venditorem suum agat vel exempto , vel ex duplae stipulatione, qlia si damnum ipse quoque patiatur. Et si enim non sicut mulieris dos est, ita & patris esse dici potest, ut ex eo colligere licet
quod pater hic dotem a se profectam noucozitur fratribus suis
672쪽
. suis conferre constante matrimonio, Ipsus tamen interest, inquit Paulus, filiam habere dotatam, di spem quandoq; recipiendae dotis , omni casu quo si iam eo vivo mori contingeret sue in mat rimonio, siue post diuortiu. Vtiq; si filia luit tu potelia te, quq ii ne patre repudium nec mittere poteli, nec admittere . Sed li emancipata proponatur, Vix poterit defendi stativa comm tti stipulatione, Cum minus interlit patris habere hanc filiam dotatam, quandoquide non nisi uno casu ad eum regredi dos pollit, id est si cotingat eam in matrimonio mori, v t proinde non prius videatur ei permittendum agere, quam mortua in matrimonio filia potuerit dotem repetere si e uictus fundus non elIet. Sed tamen concludit Paulus hoc quoque casu interesse patris dotatam habere filiam ita ut promissorem euictionis statim conuenire possit quod magis, inquit, paterna affectio inducit. Ex quo Pauli loco probatur, Videri damnum pati etiam eum , qui spem habet alicuius rei quandoq; recipiendae si eam spem amittat, Nec aliud probandum esse, tametsi de ea re agatur, quae uno tantum casu reuersura esse speretur. Ergo ut haec omnia ad propositam quaeli ionem ac commodemus, Cur non dicamus damnum pati dominum directum cui per factam a vans allo vel emphyleuta alienatione spe eripitur habendae rei. quae si permutatio nulla facta esset, ad eum suerat reuersura Quidni etiam videri in eius fraudem, & dolo malo factam
permutatione, quam ponimus ea mente facta fuisse, ut reuersionis lus illud impediretur, di qua alioqui vast allus, aut em phyleuta facturus non fuisset λ Speciosa sand obiectio est,&quae non parum dissicultatis habere videatur: Sed quam tamen facilὸ diluemus si distinguamus , quod interpretes, derragmatici nostri distinguere nesciuerunt, An simulate facta
sit permutatio a vastallo, vel emphyreuta. An vero tantum eo animo,& cosilio ut ius reuersonis impediatur. Q icquid sim ita: e sit, semper in fraudem fit: Q orsum enim timulandi consilium caperetur, si nulla f audis cogitatio interuenii et 3 Sed tamen deterioris conditionys est simulatio, quam
673쪽
pro insectis habenda sunt, . si ex pretio 8.C.si cert.pet. in illis verbis simulatis pro infectis habitis. Et to t. tit. C. plus valer. quod agit. quam quod simul concip. inae aute in fraude geruntur, cc p rticipante fraude eo cis quo cotrahitur, ipso iure tenent quousque irrita facta sint per actionem reuocatoriam l. si sciens 26 in fin. D. de contr.empl. l. quoties 4 . D. de acquir. haered. l. l .& tot. tit. D. quae in fraud. credit. Et rursum. non quicquid in fraudem sit, etia simulatὸ sic sed ut plurim2 eo animo ut suum effectum ti abeat. Vtriusq; propositionis exemplum apertu est in ea permutatione de qua tractamus . Potest enim talis permutatio rei seu datis, vel e in phyleuticae cum alio diali simulate fieri si fortὸ no ea sit mente valsallus aut emphyleuta, ut rei suae dominium in alium trafferre velit, sed tingere duntaxat trastationem, hoc acto priuata cautione inter contrahentes , ut si ex ea infirmitate saluus eua serit, res ei rellituatur sin mori eu contigerit, haeredibus eius .recepta ab eis re ali Odiali qua in vicem suae permutator hie acceperit. Potest etia fieri eo animo ut omni modo, di cu effectu ex utraque parte dominium transferatur, remq; accepta sibi quisque ex contrahentibus retineat, sed tamen non alia de causa nec alio sine, nisi ut impediatur ne moriente vastallo vel emphytenta line liberis res ad directum dominureuertatur Priore casu admittimus permutationem,&simu late & in fraudem factam esse, ideoque nec valere posse, nec
domini directi ius extinguere, At non tam quod in fraudem facta lit quam quod si nullate . Nam si nihil ei noceret, nisi quod in fraudem facta esset, utique teneret ipso iure quousq;
rescissa esset, ac reuocata. Cum autem simulata est adeo inanis, S irrita est ipso etiam iure ut nulla opus sit reuocatione, sed tantum simulationis probatione. Neque enim remedi una ullum iure nostro contra simulationes comparatum est, quia nec fuit necesse. Sed hic casus , Rea species permutationis ad quaestionem nostram nil pertinet. Ponimus enim factam esse permutatione veram,& animo permutandi, transferendique dominia, nulla restitutionis faciendς exacta eau
rione, sed tamen hoc consilio, ut reuerso quae per vaffalli, ' aut
674쪽
aut empli Iteutar mortem sperabatur, impediretur. Tractamus itaq; de posteriore specie pςrmutationis , quam sicuti nemo dixerit elle simulatam , ita in fraudem domini factam
dici polle negamus. Dic si voles factam eam esse in damnum δε dispendium domini, ad quem si ea facta non fuisset,
res fetid .d:s, vel emphyleuticaria hodie per mortem vasalli vel emphyleutos ne liberis reuerteretur. Hoc ego admittam facile , sed negabo semper, in fraudem domini factam eam videri Ex rationibus superiore capite disputatis.Et illa poti stimum, x: bd nec ladit nec fraudat quemquam is, qui iure suo, S communi ut tur,l. si duoruna 2. D. de action .empl.sicuti nec laesus dici potest, qui iure communi usus est,i inter eos It f. penult. D. desidet usi. l. vlt. C. te in integr. restit mi Dor. Negabo rursum, quod pragmatici supponere videntur, illsi i factam huiusmodi permutationem nocendi animo duntaxat quod si ita est et, utiq; rata ea nunquam haberi de- heret , cum malit ijs non sit ita dulgendum l. in fundo . D. de rei vindic. Id enim primum agit quisquis hoc animo reia uersioni obnoxiam rem permutat, ut sibi primum consulat , deinde ut suis haeredibus, quibus tanto locupletiorem hae reditatem relicturiis est, si res illa ad dominum non reuerta tur. Quod autem eiusmodi permutatio nocet domino clire cho,& ius reuersitonis ei competens si non extinguit prorsus , saltem minuit, & remoratur, noli sit ni si per consequentiam quandam , quae non pol eli non esse licita. cum antecedens sit licitum, l. cum eo0. l. inter seruitutes II D. urban. praed.l. ex quo id 3. I. C.deae disic. priuat. His ita constitutis, facit dest ad supradictos Vlpiani, & Iuliani locos respondere. Naeutroque loco agitur de diuortio, quod non alio consilio siue a filia siue a marito pactum erat, quam ut patri noceretur, adeoque quod non verum erat, sed simulatum, ac proinde fraudulentum. Diuortium enim non est, nisi verum , quod animo perpetuam constituendi distensionem sit, ut Paulus
scribit in l. 3. D de diuort. Atqui apud Vlpianum in dicta. si tilia 6. eod. tit . filia proponebatur,& emancipata fuisse.& idcirco tantum diuertisse, ut maritum lucro dotis assiceret, Cum
675쪽
Cum sorte conuenisset,quae olim frequens, S iusta erat con uentio, ut dotem lucraretur maritus , a quo vor temere ac
sine causa diuertisset, aut quae culpa sua tulta in diuorti j causam praebuillet An vero poteli videri animuni habuit te constituendi perpetuam distenssionem inter se ac maritum, quae id unum egit, ut maritum dotis lucro adsiceret d Qerci maius praeliare illa marito potuis et 3 aut quam enixi Orem praebere suae erga maritum, I beneuolentiae, & obseruanti miignificationem ς' Finxit ergo duntaxat, & simulauit se diuertere cum nihil minus, quam de perpetua dissenssione inter se ac maritum constituenda cogitaret: Neque id vera visibi suisque haeredibus prodestet, ad quos nihil unquam per occasionem illius diuorti; peruenire poterat, sed tantum ut pro dei let marito, noceret patri, eique prosectitiae dotis recuperandae spem omnem eriperet. ideoque bene Vlpianus dignum putat est e patrem cui succurrat Praetor data ei dotis actione, vitia quoque adhuc filia perinde ac si iam illa in m a. trimonio decessit et . Nec enim expectanduin est, ut in matrimonio decedat silia qu s dicit se vero diuertis te. Nam si ad maritum postea redisset, dummoda breui tantum interiecto temporis spatio, nec diuertisse videretur, ii forte per calorem iracundiae repudium misisset dict. l. 3. ubi exemplum hoc proponitur diuortij, non veri quidem, sed tamen nec simulati. Non enim simulatum dici potest, cum a muliere milia sum esset repudium animo perpetuam constituendi disientionem, Nisi euentus docuisset per calorem iracundiae potius quam certo iudicio id factum fuisse . Q a quicquid iii
sal ore iracundiae, vel fit vel dicitur, non prius ratum est e debet quam si ex perseueratia apparuit iuditium animi fui de ,
ut lex ait, Non omne diuortium non verum, .simulatum etiaqst, licet omne simulatum sit non verum . Cuius exemplum
non aliunde peti clarius potest,quam ex specie dict L si filiae. In qua vix fanὸ est ut fraudis consilium maritus non participa siet cuius lucro , & commodo haec tota cedebat s mula tio. Quae res tanto iustiorem faceret, ac fauorabiliorem causim patris,cui succurretre Propiorem debere ait Vlpianu suo
676쪽
minus quam marito. Sed tamen etiamsi poneres fauciis huius conscium maritum non fui si e , perinde tamen cum VI plano dicerem non suisse permittendum filiae , ut fraudaret patrem, qui eos o casu reuersionem dotis sperare potet atsi filiae mancipata in matrimonio m ,reretur, Ne scilicet,&siliae praemortus,& amIsta dotis iacturam sentiret i iure succursum 6. D. de iur. dot. iam locus ostendit cur in d. l.si filia, sic loquatur Vlpianus , ut dicat, Praetorem patri succurrere Oportere. Nam si verum est ut est, quod diximus limulata pro insectis habenda esse, Utrumque mirum videtur,& sue curri patri,& egere patrem ut ei succurratur: si enim diuortium nullum factum esset, non prius haberet maritus dotis profectitiae repetitionem , quam filia in matrimonio dece sisset . Et tamen placet Vlpiano , Dandam esse patri statim dotis exactionem non expectata morte filiae. Rursum fi
perinde habenda est filia , quae per simulationem duiertit ac si eo ipso simulati diuorti j die in matrimonio decessisset, quid necesse est, ut patri succurratur qui uno illo casu sine dubio repetere dotem potuisset λ Verum respondendum est, Filiam quae diuertit in fraudem patris, habendam esse
pro mortua, quia per eam factum est ne postea mori in matrimonio unquam nori, atque ita ne possit unquam existere conditio,quae proinde cum amplius non pendeat habenda est pro impleta potius quam pro defecta, quamuis secus esset si post simulatum diuortium pendere adhuc posset, ut
in i .haec conditio Io.in princi p. secundum veram,& rectam Cui ac ij emendationem D. de condict.&demonstrat. Eget autem pater, ut ei a Praetore succurratur, quia etiamsi lilia in matrimonio decessisset, adhuc tamen succurri ei oporteret,cum non tam ex iuris potestate dos ad eum redeat, quae
marito per constitutionem , &traditionem semel acquilii α fuit,qua ratione illa miserationis, ne & amissae siliae, & dotis iacturam sentiat d. l. iure succursum . Sed cum morte quidesiliae solutum est matrimonium succurritur patri a iure ipso, Ut ea lex ait, cum autem non nisi per simulatum, & si audii lentum diuortium solutae sunt nuptiae, patri non potest iure
677쪽
ne cursum esse, quia in hunc casum nihil a iure prouisum est.
Ideoque necessario succurrendum ei est a Praetore, ut quod a iure omisitim est,iann omittatur religione Praetoris, ut loquitur Papinianus in l.quaesitum I 3.D de testib. ad quem scilicet pertinet, ut non minus patris quam iuris rationem ha beat, ut in l. pater I Q. f. I. D.de captiu.& politi. Tanto enim
dignior pater est commiseratione , quanto durius est, ut pater a filia sua fraudem patiatur, maximὰ vero in dote quae 1 patre ipso profecta lit. Ex parte vero mariti mirum quoq; illud est, quod tractat Vlpianus an ei succurrendum lit, sed illud magis quod negat ei succurrendum elle. Nam cum rei dotalis domini v nactus sit per ipsam dotis con titutione, &traditione, ut diximus, quid eget ille ut ipsi succurratur , cusit dominus ipso iure ac tulit domi iiij exceptione tueri sepossiGAut si indiget, ut ei succurratur, quidni potius ipsi succurrimus, quam patri, cum suae uxoris fraudem non participa
erit λ Hunc enim casum ab Vlpiano tractari ex hoc ipso constar, quod disputat an ei succurrendum sit. Q senim succurrendum ei putaret, qui fraudis particeps, & conscius ipse fuisset λ Verum respoderi potest, Praesupposita illa quaestione, an succurrendum sit patri aduersus fraudem filia , i lia
quoque quae itionem flatim emergere, An non marito etiam succurrendum sit contra patrem eo scilicet casu quo maritus fraude uxoris ignorauerit, non ut sat dominus dotis, sed uti ne patri ratione miserationis dotem restituere teneatur.
Nam & ipse commiseratione dignus est, ne factum uxoris ei nescio, & ignoranti noceat, ut dotem citius patri restit lat, quam potu illet fortassis numquam restituere , Nimirum si filiam aut poli diuortium verum, cui causam ipsa dedisset, aut conliante quidem matrimonio, sed post mortem patris decedere contigisset. Denique si patri succurrat Praetor in hac specie potius quam marito,faciet sane ut maritodos auis feratur cui tamen nihil imputari possit, quod a communis iuris regulis alienum est, i. Titia 62. infin. D. detur. do t. l. 2.D. quod vi aut clam. Sed tamen concludit Vlpianus patri Potius succurrendum esse, quam marito quia licet in eo par
678쪽
utriusq; causa lit, quod neu tri poteli imputari, nec cuiquam eorum fra iss liliae nocere debet, In hoc tamen fauorabiliore i pater quod ab eo dos proiec afuit & minus fauorabilis maritus si, nulla fert amplitas onera matrimonij Ponimus .m diuortium durare quam uix simulate factum,& non vere, nec redijste mulierem ad virum ne simulatio detegeretur. Q id ergo si redire quandoque vellet Z Non puto ei permittendia post ius q aesitum patri, Ne alioqui nouae fraulis excogitan .dar materiam ea res filiae praebeat, ut iterum patri noceat Nec distinguendum arbitror an breui post reuerti velit, an interiectio longiore temporis spatio. Ea namque distinctici
tunc locum habet cum calore tantum iracundiae non certo.
iuditio repudium mulum est, ut in d l. 3. De diuort. At diuortium de quo in d. l. ii filia , non eo minus certo animi iuditici factum videri debet, quod simul te factum sit, habetque enfectum licet non causam diuorti j. Quam qua si redintegrare matrimonium filia vellet, paterne pietati & adfectioni sanJ, conueniret, ut maiorem honoris filiae, quam sui commodi rationem haberet, sicuti non facile permittendum ei est v d
bene concordans matrimonium turbet tum quoq; cum habet filiam inpotelia te, i. i I. vlt. D.deliber. exhib. Atq; hoc casu si Vlpiano fuisset ille propositus, fortassis putasset ille,
marito potius patri succurrere Praetorem oportere, scilicet si prilis vellet filia redintegrare matrimonium, quam de dote iecuperanda pater egisset. Accepto enim iuditio nullus plaud locus noe. attentiae relinqueretur. arg. l. si Titius s. l. si insitam 8 . De ver b. blig. cum per litis contestatione quali contrahatur,t .s , ico scribit D de pecul. fatq; species quq dam delegationis l. lelegare Ir. I. l. aliam 29. D denouat. Ea de omnino tractari pollunt, circa. speciem illam de qua Julianus in. l. L filiae meae s . D. sol matrim. Nam & ibi diuortium fuit sin latu, nec tam animo constitue lae distensionis perpetuae factu quam in fraude patris, ut ei noceretur nullo commodo s audatoris. Hac sola differentia, quod maritus ille erat, qui fraudem fecerat, neque rursum ut uxorem suamquam perdi ς Rararet tu ro aliquo alacerti , quod minut
679쪽
indignum videri potuisset,sed ut haeredibus mulieris fortasse
dhuc incertis , ve incognitis dotem restitueret potius qua socero a quo eam accepisset. Q o casu cum maritus nullo penitus fauore dignus sit quod hanc flaudem ipse commen. tus sit, minor erat dubitandi ratio quin aduersus eum patri succurrere Praetorem oporteret. Reliabat ut ad Paulum 4nd.l. pater 7. . De euici. qui contra n O; quoque urgere videretur aliquid responderemus , sed quia longiores hic iam fuimus,&de illius loci sententia ac emendatione pluribus trastandum est, tota rem , 5 quod dicendum superest de laudi-yiijs ex permutatione pressiadis in sequens caput reij ciamus.
Triboniani manu, inscitia obseruata in I pater 7I .D. de cuia. T S I de huius loci sententia iam aliquid scripsimus in libris Coniecturarum, cum quaestionem illa tractauimus, Andos a patre data filiae emaci pals reuerteretur olim ad patrem mortua in matrimonio filia , Nondum tamen satis plene omnia diximus,quae hodie circa illius legis interpretatione, S emendationem occurrunt. Habet lex duas partes, Vtraque est de fundo in dotem dato a patre nomine filiari & postea euicto, sed prior pars de dote nomine filia fami Iias, Posterior vero de ea si data sit nomine filiae emancipatae. Prior pars argumentu suppeditat aduersarijs, ut probent contra nos, Videri permutationem facta in fraude domini directi si vasallus vel omphyleuta ia aegrotus, & sine prole re seu date veliena phyleuticaria permutauerit cum altodiati ea mente ne deliincto ipso sine liberis res ad dominum reuerteretur. Vident. n. Paulu. in d. l. pater, aper e scribere, Patre damna pati aliquod ideri si fundus dotalis euincatur, &spes recipiendae quandoq; dotis ei aufferatur. Sed fortius argumen-
Vi praebet para posterior, quae ide ii s tribuit patri, ut statimos possit
680쪽
possit agere ex empto aut ex dupita stipulatione, tumque que cum dos data fuit pro filia emancipata , quamuis in ili , specie uno tantum casu dos reuerti potuerit ad patrem, Ni mirum si silia emancipata in matrimonio decestisset vivaratre qua uis casus ille mali omnis plenusese videatur, &contra votum patris l. cum tale 72. in princ De condi c. &demonstr. l. nam etsi II .in princi p. D.dei nos teli m. l. Iulianus 26 infin. D. si quia omisi. caussiestam. Quidni enim sunt. liter dicemus in proposito,No ed minus videri damnu pati dominu ex iraude vasalli vel emphrte ite quod uno tantum casu res ad ipsum reuerti potuisset, isti licet si res ill in tem - pus usque mortis in bonis vasalli vel emphyleutae mansisset. Nos,ut hoc primum expediamus, ad utramque obiectione respondemus, In priore illius legis specie duplicem ratione, adferri, propter qui videatur damnum pati pater ex fundi dotalis euictione,quarum neutra 'lusstioni nostrae conuenit. Vna est, quod intersit patris dotatam habere filiam, quae sit in eius potestate,Altera, quod spem habeat recipiendae qua doque dotis: Aut potius una tantum ratio eli qx his duabus con ala, Quod patris intersi dotatam habere filiam in po- - testato propter spem quam habet recipiendae dotis quandoque . id est quandocunque, ut in l. haeres quandoque sq. D. do. acquir. haered. l. verbis ciuilibus 7. De vulg. &pupil. subst. hoc est, omni casu sue soluatur matrimonium diuortio siue morte aut ipsus filiae aut mariti .His enim omnibus casibus dos ad patrem reuertitur, aut si adhuc filia vivit communia est do , & actio de dote patri, di silia . sed ita ut solus pater agere possit, de debeat dummodo ex filiae cosensit, & voluntate i. a g. l. dc vltim. D sol ut matrim ita tame ut eam seruet dii quando postea iterum nubere filia Velit Auth. sed quamuis
COd. de rei uxor. 9. In posteriore vero specie quod pro tento a nostra in axi inc facit ilex faretur non ideo posse pati cagere de euictione, quod spem habeat recipiendς dotis, quia inquit, hanc spem non liabet, nisi unci illo casu quo filiae mancipata in matrimonio moriatur. Qui casus praeterqu quod unicus est,etiam abominalis est Patri, cuiusl voLum est,