장음표시 사용
141쪽
38 Fr. Zypari Iudex, Magistratus,
Cursus etiam publicus & euectionis copia regali tantum numini est reseruata. l. Iudicibus. C. de ιurspab. l. Nullus eod.l. I 37. de verbor. ob.
Vt armorum mouendorum copia non nisi ex nutu Principis tribuitur,l. vnic. C. ut armis Uus, nec ante legem Regiam consuli, si lugem curiatam non habuisset, attingere rem militarem licebat; Cic. Pbil. 7. ita neque priuato licuit ad exercitum scribere, neque mutari numeros, ni hoc Augusta maiestas publica prilitatis causa seri iusserιt,l. contradere milit. nec urbes muris cingere, i. v. D. de rer. diuis. militem legere sine probatoria Principis. ιη inem. IT. C. de re milit. lib. ia. siluam guardiain concedere hosti aut reis,l.cῖm sep . C. de erU. mil.an. lib. I 2. . iubemtu C. de praepossac. cubil. lib. i 2. Edict. I 2. Iul.an. I 6 II. ar.qs. vectigalia, tributa colligere,i. s. C. recte. nov. inst. non post. Io. D. de publicati. Ad hoc tributa prolamus,
inquit Augusulsi 2 r. contra FHist. vi propter necessaria militi stipendium praebeatur. quem habere non licet nisi Principi. Sed & Rcgiae Maiestatis est, ut illius tantilin domus,ct patrimσ-nia titularum Inscriptione legantur. LI.C.νι nemo priuat.prad. tit. quin & illi dumtaxat competit sacro encausto litteras munire. L6. C. e diuersrescript. Denique angarias, parangarias,plaustrorum& nauium praestationes, ta extraordinariam collationem recenset Fredericus; & ad auctoritatem imperandae pecuniae pertinent. atque de his omnibus latilis Le Bret de la sosueramete. Besold. caute legendus detur. Maiest.
Sed huiusinodi regalia magna sui parte aerari j utilitates sunt potius, quam imperi j iura; quae Summo Principi in signum Supremitatis reseruentur. illorumque communicatio est quaedam cum inferioribus. sed quoad villa d minium dumtaxat, eo modo quo 1 laicis decimar,quoad utilitatem , non quoad directum dominium,quod ius spirituale est,possidentur. fluuntq; a Majestate tamquam sonte, & effectus a causa. Ideoque in his concessionibus
nunquam suprema auctoritas censetur comprehensa , sed penes concedentem semper maior reseruata, quam sit concesssi. arg. c.dudum. q. hoc igitur de praebend. in 6. Besold.de iur.3sa sest. sec. 3. c. 9. n. 2. Comitiorum etiam cogendorum auctoritas Regia est. Post imperium, inquit Tacitus, a Tiberio initum ita desierunt feri comitia, ut num-
γ m postea populo restituta sint. quia scilicet,
ad curam Principis, inquit, i. Pnic. D. de an .hο- die omnia pertinent. sed vero ante Imperatores
Populus volebat, iubebat: hodie regnorum ordines suadent dumtaxat Regi consultanti. Quid porro maius, inquit Cicero, 3. de lag.si de iure quartinui,quam posse a summis Imperijs,o a summis potestati biu comitia ct concilia vel institura dimittere, vel habita rescindere Francorum Regibiu,inquit Sigeibertus, moris erat Κulendis Maj prasidere coram tota gente, alutare ct salutari, obsequia ct dona accipere. sed maximὸ rerum agendarum consilia in statu rerum perplexo. ad morem Prophetae, Cogite, inquit omnes populos, τι inter me o inter populum iudicent, si quid a me eri debuit quia ipse non fecerim. Referri tolet inter Regias actiones academiarum erectio. ad modum quo Pharao constituit Ioseph dominum domus sua, o Principem omnis post u sua, ut erudiret Principes eius, sicut semel, num, o senes eius prudentiam doceret. Pluribus profectuitur Le Bret de Iasouueramete.lib. q. c. i 2. facit r. I. C. de flud. liberat. Prb. Rom. C. se prosus. c. sed quo generaliores sint, let Papae accedere auctoritas. x. Magist. ab eoque literae erectionum magis ad Regum instantiam quam a Regibus dari solent, Laicos dumtaxat laudant auctores Vni uerlitas Leydensis, aliaeque Romanam doctrinam aspernantes.
Nundinarum etiam priuilegium Regium
est. Le Bret lib. q. c. I s. rerum elichendarum, inuehendarumque auctoritas, aeti inratio, sine monopolijs iusta negotiatio , collegiorum mercatorum, artificum inspectio , admisso. Idem lib. q. c. q. Denique Regium est cogitare cuncta mortalia incerta, quanios plus adeptus', ranto magis re in lubrica censeas; hora momentum interesse, inter solium ct aliena genua ; Supremum omnium esse Deam deorum ct Dominum dominantium,per quem Reges regnant, Principes imperant,ct legum conditores iusta decernunt; esse ruam sanctam Ecclesiam Catholicum constitutum super genter 2 regna: esse in ea utrumque gladium; alterum pro Ecclesia , alterum ab Leclesia, exercendum: illum
sacerdotis,hunc manu Regum, o militum ; sed ad nutνm sacerdotis: esse gladium sub gladio: rcmporalem auctoritatem stirituali subjci potesta:i: si deuiat rerrena palestas, iudicari a Inrituati potestate, si deuiat stiritualis minor,a suo superiori: si suprema, a solo Deo. eam etsi data sit bomini,ctexerceatur per hominem,non humanam, sed por; usdiuinam ore diuino datam. ita c. unam de viatorii. in Extravagant. Omnia, inquit Val. Max. Rub. I.
post religionem ponenda semper nostra ciuitas duxit, etiam tu quibus Summa Mai satis cossi
Quid ergo dicemus de relinuo iure Regio, quod Samuel proposuit populo Regem postulanti y i. Reg. c.8. flios Hyros tollet, ct ponain curribus suis, ctc. silias vestras faιiei sibi vu-guentarias ct scarias , agros , vineas, ct o luctaviima toller is dabit seruis suis, vinearum rediim addecimabit , seruos, ct ancillas oe iuuenes optimos ct a nos auseret, dec. sine dubio non lavcius Regi permissum fuit: sed Samuelis praemonitio populum deterrentis.alioquin non recte Elias increpas et Achab propter vineam Naboth. Lege diuina Rex tenetur,ut quiuis , ut abstineat alieno. Vae,inquit Isaias,qui coniungitis domum ad domum , ct agrum agro copulatis, ut auferatur aliquid proxima suo. David nec in locum secrifici j Iebusei Areunae aream occupare voluit, sed emere pretio. Non accipiet Princeps, inquit Ezechiel, c. 4s. de hereditate populi per molentiam. de possisione torum. Perstitit tamen populus. I
142쪽
γpulus.Rex erit,inquit,super nos, ct erimus nos quem ob finem, innocentiumque, in quorum quoque sicut omnes gentes, ct iudicabit nos, ct tutelam vocati sunt, defensionem , Rcges, egredietur ante nos, ct pugnabit bella nostia pro Dynast e, & cuiuscumque nominis Principes nobis. inuenti sunt.
Omnia haec verba suam emphasim habent. Extrema iuris Regij verba sunt pro nobis: δI. Rex erit super nos. supremitatem Regis con- seu in Rempub. ut inta. c. 2.n. 2.ex lege Regia Pto nobisrtinent , qui luper omnes, luper quem nemo. Vespasiani citabimus haec verba; uti ex usu Iu Dei selim potestate suur Impp. a quo sunt Reip. Maiestate di Vinarum, humavarum, publicasse uolo, postquevi primι, aure omnes, super om- rum, priuatarum, reram es e censebit. ut Regesucs. Tertul. Apol. c. so. Omnes sciant populi sui causa se esse constitu-E imius nos quoquesicut omnes gentes. pericu- tos, in rem populi actiones omnes suas dirigerelo utique illi iubiecti,apud quas ea incomm .debere, non spectare suas utilitates, libidines , da saeptu, obtinebant,qui suos magis ut scruos voluptates.
habebant, quam ut subsitos. ut etiamnum Denique Samuel postquam cessisset popύ- - , 'multi Asiatici, Africi, Americani Rc st qui lo, S: sorte in Regem electus esset Saul, I. Reg. LE .i proxime absunt ab ijs , qui imperium habent cito.locutus est ad ρρpulum legem regni, ct scrip-
in belluas. . sit in libro , ct reposuit coram Domino. firmauit non de toga. Vnde& Turca Magnus Dominus recti is ea ceremonia , non insecgit auctoritatem Re uit supremi
cu su . quam dicitur. Rcgum vera auctoritas est gis. Qua ex re recte inscr: mus leges regnorum 'pio uui es tu li ros subditos , quorum tanto dignior dominatuumque fundamentales, non immiges exteris autocratia, quanto digniores subditi .ut com- nuere dignitatem Regum,ac Principum, nihil alieti tibi, ignores muni omnium iudicio Europaeorum Princi- supremitati derogare. quod infra mox latius di- subijciat. P ' ςς pum dignius imperium, quam omnium bar- cemus. Vt non ex eo quod Reges Gallia qui A. E oriue, barorum. Conisequentur inter Europaeos, qui acurrimos habent scriptores ta asteriores suae L u. h, R i. iuia subditos habent digniores grandiores, poten- sotiueranitatis, de qui si illi penu despotich bili exem)ltiperat. tiores. adeoque Romani Imperatoris Majesti- non dominentur , iniuriam illos accepisse existi- Gallis. tem etiam iaco ceteras praecellere semper exi- mant: ) diuinis legibus teneantur, & praeterstimavi, quod sub Imperio tam sublimes Prin- ea quae dicemus infra ex Francogallia Horo-cipes habeat, qua in nullus alius dominatus.ut manni,c. i .c. 23. lege Salica Obligentur, nec Romani veteres,cum ad lunima fastigia venu- Principibus inferioribus sua territoria, iurisdire, habuere iustrum uia seruitutis is Reges; quo ctionesve abrogare, tametsi lege Regia Ro- imperi j dignitatem non obscurari , sed magis mana ad Imperatorem omnium Magistratuus plendeicere ex immarunt . ut non derogat lu- de iurisdictionem auctoritas spectarit) subha mini Solis leptem planetarum , aliarumque stata ossicia , ciuilia, aulica militaria nequeant stellarum claritas. Male ergo temper sunt milii auferre, Principes consanguineos morte mul- visi de Rege, & regno suo mereri, qui titulo ctare, Parium dignitates, Partamentorum con- supremitatis multa lubditorum iura Regi suo scssus abrogare, de sexcenta alia.regni Ordini- vendicant. non quasi impatienti consortis, bus, Prouinciis, ciuitatibus promissa: Tametsis quos Solis de oviuium Principum est) sed Clodotraeus H irini,dae de Sedi Apostolicae omnium etiam radiorum atque cuiuscumque coronam auream miserit, quasi submissionis emicantis splendoris eoq; quo Rex plus splen- tesseram i Carolus Magnus alijque annuos doris habe subditi minus; quo Regem Asia- denarios Sancti Petri per singulas domos collice, Asticanae, Americanae,absolutae potem. ligi permiserint: tametsi in consecratione Roti vicinorem faciunt ; subditos hominum gum Galliae , antequam praesententur cons propriorum , mincipiorumque cotiditioni viis cranti, rogetur Populus an Res cm acceptet: inciniores; eo Reges suos alijs praeserendos bar- memoriam,vt reor, quod olim Franci Galliam barὰ contendunt. occupaturi natali loco exierint, ut examen Sed redeamus ad verba iuris Regis 1 ya- apum, non cum Rege, quem domi habuerint, Quic vixxv muele postulati. ct iudicabit nos , inquit Po- sed quem migrantes elegerint : ut pleraeque 'ς pulus. Emphasim habet hoc verbum, ut sicut gentes, quae alias terras inundarunt, ut apud y μ' -' - utite 1 Iudices in populo illo rerum potieban- eos legimus qui iustorias & migrationes gentur. ita summa illa rerum transeratur in Re- tium scripserunt: quae ut pleraeque ex Septen-gem. quemadmodum lege Regia populi om- trione prodierunt; ita sere omnibus quadrauit nis auctoritas in Vespasianum. Monet &hoe quod scribit Tacitus ι In Germania ct Gallia verbum ut i eges ex iure & iustitia regant. id tum Reges erant auctoritate suadendi,non iubendi enim est iudicare, non ut pro iudicio de ra- potestate: Tametsi, inquam, haec ita se habeantlio e habeant voluntatem. in Gallia, aliaque multa sint usu,& consuetu- Rursus; ct egredietur ante nos. quod tam dine introducta,quae Rex pro lubitu in uerte- spectat ad supremitatem, quam ut Rex adnam re non possit, ex iundamentalibus regni legi-ueat manum operi , summae rerum intendat, bus,scripto aut traditione susceptis:quae Ro- Rempub. curet. me olim & alibi secus se habuerint; non ideo Iterum; pugnabit bella nostra. desertur ar- supremitatem obrogare Regi Franciae quis bitrium belli. & quoniam contrariorum ea- ausit. nec abrogauit quisquam Parthis, Persis, i ta notita. dem eli disciplina ) etiam pacis. quae res pene Medis, tametsi Dauielis 6. legamus quod Daeest, in qua maxime elucet regia avectoritas, & Medorum atque Persarum est, ut Omne Δίreium
143쪽
r o Fr. Zypari Iudex, Magistratus,
quod constituerit Rex non liceat immutari: adeo- cellanea aliqua pro coronide Moesta subij-que sit passis Rex ille inuitus abiectionem cienda. Danielis in lacum leonum. quin & ipsi Roma- Igitur tametsi princeps legibus solutus sit, ni diuersis scederibus N pactis obstricti fue- ut supra diximus, tamen summa Imperi j p runt Latinis & Prouincialibus subditis. Haec, testas Principibus data est , ut in Rempub.
inquam , non officiunt supremitati ; sed eam viantur , non abutantur. tu adificatioeem, novsemper fundamentales regni leges praeseruant in destructio . traditur Principibus Impe- sartam , tectam ; dummodo luperiorem in rium in publicam salutem , non in meram v temporalibus non recognoscant. quod in Re- luntatem ; ut in viro bono. l. 7 s. D. Ieg. I. vige Galliae inculcat innocent. II l. in c. per νγ tutentur Rem p. non perdant: ut subditos
nerabilem x. qui sic sint legit. qua de re post regant,non dissipenti ut pascant oues,non de- Philippi Pulchri tam enixam contentionem glubant,non lani js vendant: alioquin vis cst, cum Bonifacio VIII. eiusque Const. rvm. de non potestas. qualis eorum suit, qui primi inmior. o Obed. iv Extrau. tanto studio a Cle- vicinos surrexerunt, progressi in familias gen- mente V. obtenta extat alia Extra lagans tes,populos. Juo redigitur ab argumentis, quae Meruit, de priuileg s. qui tamen Pulcher sine ipsi sibi obiicit Alocri c.Gentil. quast. ruul. Dinuidia passiis est per totum regnum multos pote are Regis absoluta. ubi tam absolutam po- dynastas communicatis plurium notarum Re- tellatem astruere ille contendit supra omnes, statum radijs splendere. alijq; post eum usque contra quos stomachatur Alliat. L. i ii .de V.S. ad Ludovicum xs. qui regnum se ex ephebis quod ubique laqueos tendant Satrapae, hallu- emisisse gloriari solebat. neque veteres tamen cinetur Theologi Adulentur Iurisconsulti,pum illos Reges fouueranos non fuisse iure quis suadeant omnia Principibus licere , summamis dixerit. tametsi & illi & hodierni comprehen- que eorum,& liberam esse potestatem.quae ta-di non possent Buueranorum definitione, men veru ob utilitatem ciuium inducta est, quam aliqui protrudunt illiusmodi . ut sub non ipsorum regnant sum. instar Medicorum eius rigorem redigi nullus hodie Europaeus vere,etsi Gentilis rideat,quos honorare praeci- Princeps possi.quamuis ea verba sint plurium pimur. Propter neces.tatem enim creauit eos a fgnificatiua , a populo inuenta, rebus Vt ex- risim : ut oc Reges: quos incorrupta naturatant ,3t popularii cr applicand . non unis sor- non nouerat. Neque porro populus amens
stan ut propria , & miniis idaeis Regum in uspiam adeo fuit , qui Regem tibi statuit ea
spacijs Orbis imaginarii regnantium.
Ratio dicendormi, atque imprimis de supremarum legum iure.
mente, ut potestate abuti posset, in destructionem. Quae ut Gentilis aliaque diluat, si labitur ad Afros, Asiaticos,similesque: dcmum ad po- Iulos vi captos,ac bullo, qui pro victoris via untate parere habent, non pro ipsorum lege ulla, quam nec ponere vllam valeant. quo &redigit suo a Fergo Hiberno, & Guillelmo
Nori manno victos. quo ergo rei jcit eos se ditos,nobiles, milites, quorum manibus vicit Fergus,& Guillelmus,eorumque posterosi ut pro praemio sortiantur conditionem captiuo
rum 'quo loco eos habet: qui ipsi a Fergo de
mae atque secundae classis. sed de primis Guillelmo descenderint, etsi non omnes ad latius hic dicendum est, ut magis proprij . N Coronam vocari potueri nil an horum Reges quidem materiam condendarum legum, cy sunt tam um,an de illorum i Denique dum deandorumque Magistratuum lib. HI. tract/- Imperatore contemptim, de Gallo & Hispanouimus, tamquam ciuilem. quoad causam Ve' inepte sentit, quid de A nglo tam gloriosi,curo suam esticientem utraque huius loci est. ius a legibus Regni & Parumentis magis re- solius quippe Principis est leges serre. ι I. D. stricta potestas, quam illorum t Sane Regni de const. & Magistratus creare. l. i. D. D leges supremitatem non tollunt ; rt c. proximo avib. Superest igitur ut de primis latius dica- tetigimus,ct in iur. POM. anal. t. de Relig. domib. mus, adeoque ut imati, bella, laedera , pax iudicio communi Regum populorumque ; dc publica, induciae, latui conductus, infracti in primis Populi Romani: cuius scito principanes, repraesaliae, moneta,vectigalia suum dein' solutus s. sed quod Principi placuit legis his et
cep, locum habeant. & quoniam status publi- vigorem. Romanis Romulus ut libitum imperici mutationes periculosae hisce insunt, inuer- tauerat. Tac. 3. Annal. Reges omnem potestatemsionesve ab euersionibus saepe parum , saepe habuerunt, omnia manu a Regibus subernaban nihil abfuerunt, ut arcana quaedam paucis rur. l. 2. D. de Orig. ivr.de tamen Servius Tu complectamur, quibus Regia, & Democrati- lus saucior legum suit, queis etiam Reges obtem ea, de A ristocratica gubernatio suis singulae perarent. Tac. quis tamen negarit eos ad Suis sedibus seruentur, & a fallac ijs contrariorum perbum usque supreinos suisse'dc d. f. a. ivdc- conatuum protegantur. 8c 'uia augustissimu finite loquens ad uniuersos eorrigitur. dc vero
dixit Philosophus esse consultare ; de consul- lege Regia quam ipse Gentilis citat sed quam latione etiam dicendum est, dc demum Mi L ex aeaea tabula aliter Besold. disi. Ol. i. de Ma
144쪽
narchia generatimss.s . vii quaecumque x Uu Reip. runt ad eumdem Principem, qui dicerent limaresate diuinarum, humanarum,publicarum pri- benter ordines rationem omnium daturos, - xatar uvis reruesse censebit ι Vesto ho)agere, vetera monumenta , antiquas membranas ,
facere , lin potesta 1 vii Augusto suit: non quod usum anteriorum Principum: at Albertus sibi lubet, licet. Augυix' potestas non pro lubitu factum esse satis respondit , priscos ritus adfuit,ex Senatus iudicio agere solito. nisi quod amussim struaturum. vi fecit sanὰ religi impetrarit, ut ob numerum nimium liceret sissimὸ.leligere viginti senatores,quibuscum delibera- Patrium istiusmodi ius supremitatem non 'ta perindc vllcnt, ac si a senatu toto probata abrogat, ut diximus. alioquin & Galli Reges HR Vis liessent. Iterum, qua ex Uu Rei . O Maiestate quorum Monarchia nullam magis regiam sv 'T μωμ' esse censebit. non alla. at censura ei permittitur. gi posse ait Bodin. l. z. c. ride Rep. extra hanc Ita ted icimus quae lic alteri quo cum contrahis calumniam non laret, cum illis sine publici Maiestatem permittuntur , ad arbitrium boni viri referri. Consilii auctoritate statuere nihil liceat, quod RQ. Lolluax de verba 'um Reip.& Maiestatem reseruant, ad statum Reipub. in uniuersum pertineat . si realem Iculcet , personalem Vcspasiano in credimus Holom. in Francoetassia, c. 2 s. p exercitio, de censura, ut dixi, ad boni viri ctum eorum ratum non sit nisi a Partamentol lentiam. probatum , c. i . nec bellum licitum nisi ex Quapropter quoniam natura dissicile intra Partamenti decreto et nec monetae mutatio, . . . i. s. Π 20 'tionis consistit, apud mul' Magistratuum Regni exauthoratio; dcc. r. is. i. popelo xr: 's xae in Principes omnimo' nam id nihil impedit .vi neque si etiam ex mo di i, Res porcst4ti aliquae cautiones additae sunt; regentis primores, Senatusve, ac ordines tuli, ditiei quibus intra terminos deuia ministrorum re- audiri conlitiumq; exquiri soleat,imo debeat . fur,ut inbim glorum hi curia, alijve errores retinerentur. & consensus, ex legibus fundamentalibus dia . In ipsis Romuli legibus,qui Romam, & in ea tionis. non enim haec Maiestatem alteri des potestatem Regiam condidit, Iex quinta est . runt, sed exercitium potestatis modorantur ne Populia Magistrarus creanto, leges sciscunto, beta deuiet. dummodo huiusmodi ordines suo decernunto. Ita Brabanti di sere Hollandi, Groti principi ius ipsi dicere, imperare, sciscere ipsi, in Republic. Bu.ικρ. .in Laeto Introitu a Prin' mandata praescribere non possint: ut Duci lucicipibus i am olim,atque hodie obtinent, ut in Veneti, & similes. nam supremus est, qui ante
eos non imperio, sed lege atque iudicio aga- alios,ante quem nemo. l. sq. de Pula.'pupist. tur. artu. ut ne pro lubitu vita necis; e l. 9. de reb. dub. ita Imperialis fortuna omnes potestas exerceatur. Iuret se inaugurandus dicitur supereminem. l. 7. C. debon. qua lib. Princeps Magistratus , ossiciarios dignos, Deo coronam accipere Nouel. 82. c. q. in finqualitatibusque ab Ordinibus requisiti, prae- Nou. 83. c. i. l. i. C. de rel. iur. enucl. l. fv. C.
ditos creaturum arric. s. 6.9. IO. I 6. I9.22.23. deleo
Regum timendorum in proprior greger, Reges in ipsos imperium est Iouis.
Addit. Philip. artici 23. q. s. 6.9. i I. patrioidi Omate , art. 8. ex patrio more, art. io. in Quod & resonat illud Horati j; competentibus tribunalibus, artic. 35. 39. r. intra patriam , artic. I . et q. r. per se, non
elocato , ut non empto ossicio, artic. I 2. 22.23. Comitia ordinum intra patriam,cum res Deo ergo soli Supremi subsunt Principes, nul- exiget, habiturum. cum summa opinantium ii homini. libertate,'rt. i.priuilegia non imminuturum, Inde qui Maiestatem habent , qui supremiart. 2. 43. s6. 67. 8. bella non indicturum, sunt, Dei Gratiam Principis titulo praeponunt. aut pignorationes, nisi de Ordinum consilio, Sed neque tamen olim auti hodie Imperator& assensu, art. 3. titulo atque insignibus Duca- Romanus, nisi per Synecdochen orbis univcrius usurum, atque sigillo, art. 4. de dominio salis dominus est, fusive. sed neque summus omnino nihil imminuturum, art. 18. flumina Roman. Pontifex. cuius de iure aculari Marc. viasque publicas tutas, idoneas nauigationi- Anton. Marcel. libellum dedit, quo in singu-bus, de itineribus seruaturum, art. Is . t . a s. las quod praetenditur ditiones examinat. art.'. in addit.et . Phili p. fruges seruandi a feris, Porro si qui populi olim liberi sui iuris, , α rite venandi libertatem seruaturum, art. 33. suae potestatis, elegerunt sibi Principem certis vi ' sit 33. 33. art. 8. in addit. Philip.& piscationem, pactis,quos ideo pactitios vocant, Omnino ea gis. artic. is. quae omnia iusti Principis sunt, iusta pacta inspicienda sunt , an Maiestatem ei potestate utentis. Atque ob id audio, cum dam doserant, an partem praeseruent. ii autem aliqui his calumniam struxissent, oggerentes populi qui ex successione Principem habent, quaedam in Laeto Introitu Principe non digna etsi lucis causa ei iuramentum proponant,quo deprehendi, curauit Albertus Pius serio om- ossicium boni Principis explicaturi; nihil nia per intimos Consiliarios,etiam non Belgas, ossiciunt Maiestati. vi nec priuilegia antiquiis examinari, qui responderunt patrium illud ius tus obtenta. cc. 3. n. 4. ob Quae subditos priui- nihil indignum continere. cumGue eadem ca- legiarios vocant. vi sunt Belgae : qui haeredita lumnia tacite ordinum aures pullasset,legaue- rium omnes Principem habent,non ipsi imperium
145쪽
1 a F. paei, Iudex, Magistratus
rium detulerunt. nisi sorte iis qui hῖc ante stituere , spurios legitimare,contra ius rescri- Romanos, de Francos dominati sunt: quo- bere, generaliter demum lcgem soluere. 5ς riam pridem tabulae interierunt. ut de naufra- tamen ut meminerit Philippi Macedonis, quigia sua prodit Grol. in Regub. Bat. antiq.c.q. Harpalo pro reo intercedenti respondit: Me-O s. ut absurda sint, quae habet Besold. de tuo est ri ipse qui deliquis ignominiam fera i , in. Hai est. c. s. n. s. dc conditionatis Belgis quam ego. ex Meterano. neque enim Status noliri atque Nam de ad Maiestatem pertinet letum cir- 2. Ordines aut Populus in Principes, ut Ephori stodia,de vindicta contemptus, de armari iura Et seruandasoli in in suos,ius h ibeot. id tantum Brabanti gladio. I m , inquit Iustin. alterum alterius ς habent, ut si iura patria Principes non ieruent, i semper eguit, ct tam res militares legibus, quam interim vices obsequioria reddere non tenean - ipse leges armorum pra dio servata sunt. Sic detur dormiat obligatio subditorum; postiue ille impcr. apud si aut . . 8.
ipsis Itituere nihil liceat. olim ante Roma- - .. ..
pes hae ditiones eligebant optimo, aut restri-inas cuiquam n M impune IMessere legra.
cto iure: non postquam Franci,alij que has di- hic rc miniscendum sit, ut Princeps ipsetiones olim subiugarunt: dynastae iure patri- l gibus solutus cst , ita eius curae aeque esse, iusta, aetreimo iiij tot faeculis pol sederunt. . que iummae auctositatis, ut quam optimis . . 6. Rectius quidem Loyseau clientelam etiam Imputu obligetur, rcgatur, vivat; de temper Sed heque & quamcumque scruitutem non extinguere, do pro Iotypum suum ruspiciant legus, de te elientela ctsi dedecoret nopniliit, supremam potest .gum btorcs,Vuiu, ill id, Per me Reges iuuant, s d-hs. tem. ad priuatum dominium ea, non ad po- ω glim conditores ιν decernunt. testatem pertinent. de quaecumque seruitus Huus Duccm si sequatur, qui regit, qui le- quamuis vilis vcram proprietatem non impe-.gςm , nusqum de nunquam aberrabit. . . . .dit. l. rectὲ dicimus de vel b. signis alioqui regna si non qu xur, 'n praecipitia,in lyrtes, in saxa, a Bodi nol. 9. de Loyseau c. a. n. o. enume- in kh4rybdes i/psum se prius sentiet , quam rata contra communem sensum fouerana, ac agnoscet. improuida mens hominum nisi suprema non essent. quod explodit etiam Gu- summae luci, indicio dirigatur, in auia de in delin. iitr. mutis lib. 3. cap. r. in princip. sicut ui δ prolubctur, Ctiam non alterius culpae conis de Iuramentum fidelitatis supremae potestati stia , quam quod summi legissatoris virgulam non ossicit. nam de hoc Imperator Rom. Papeti non continuo respexerit. prvstit. Clem. xu.de iureiur. Greg.Tholos. 0n- Porro trium multitudo minuenda potius, ltum. L6.c. 7.Li8. cap. 2. quὶm augenda cst nouis constitutionibus. salus Pauca, gem p. Vcrumenimuero sed neque Princeps ordi- ex legibus religiosa obseruantita sit multae, uvulas. Sed tamen naria potestate omnia extra lcges tractare de- sat bonae liges, si amentur satis, & seruentur nisi e kr odi bet. sed extra ordinem,cum res exigit de pu- satis. illud votum, etiam maius est quam spes, rus f A blica alioquin regit,& vivit suis ipse Vi lcges eae, lua usus reiecit, aut mores Mneres 'is a iii legibus. quas non vlla magis ratione sanctas ratim damnarunt, edicto delignentur terrore; tio iure vii atque aequas ostendere potest, quam si exem- quos pragmatici inuenerunt , quos integris det x. plum in se, sequelam in alijs dederit. libris aliQui complo i sunt, constitutione di- Decisis concserta eucuantur: quibus magnam iuris partem si implicarunt,decisione Principali explicentur cui rei collegium suprema auctoritate erigi optat Thuldentis ι.εde caus corr. Itid. cap. I QSed de is illud non male exequitur toto I. I atque a. ut qui praeparantur legibus inter partes enodandis,iudici jsque,qus vivae leges sunt, exercendis, taliter se clatur, ut legum aenig-LEges condere soli imperatori est conces- mata αξ soluere discant. non ut Alexander sum. leges interpraetari solo d:gnu est im- Gordium nodum ense findere. quo Icges si- sui tu, perio. I. v.C deleg, lege confirmare l- δ. C. de nem suum habeant,& quae per eas exercentur Pilueiseri decur.const. leges mutare l. i. pen. vli. c. ci g. iudicia, ne coq umpantur. haec in primis adspectat legύι. 3s δε seu legem serendi auctoritixum curam Principis pertinere, hie statuendum MN. dare. sic Praetores olim ante edictum perpe- est; auctore Horatio Augustu in laudante riuum, ius quod dicturi coni ediceb)n , N itatis
aediles. neque enim inseri Pζ se qdy ν δ' Nδ' Linibin emi. datarium faciat. l.6 q. l. D. Quod cuiusque ymu. sed tamen Principes a senatu i Praefect Prae Et Cicerone politicum munus describente torio probari leges voluere. I. 8. C. de leg. No- missi m lcgi Wμη are, regere consiliis, en-aed. is i. i s i. neque aliter promulgari. quam i* i , . Ergo Vt medici causis morborum auctoi itatem pridem in Gallia solemniter usur- insect)ntur, quo cuinus tollant; ita Principauit Partamentum Parisiense. priuilegium da- pςm ς Huς it principia, di scaturigines persere , gratiam , ac dispensationem super legibus u purg3ti lymphae de incip, purae pro- eodem pertinet, iudicata mutare, Fratiam fa- - Πῖ- A ad ζn i .s e go qu. v in suo dominatucere criminis,& poenae corporalis, famae resti- ς istunx, Lonsulti legibus rcformabit, ut ex M: ' ip
146쪽
Senator. Lib. IV. Cap. III. 1 3
iis in Rempub. nihil exeat quod publicae sa- sundationes Principali Mnesich 3c auctori
luti aduersetur. Et quoniam hodie orbis im- tate promoueantur, loca publica designentur, perium in tot dynastias est discissum, omnino & titulis graduum, citra abusum, ornentur vetabit,ne quis apud exteros emeritus, conci- studiosi, & priuilegijs animentur. quae & per causarum patrocinio admoueatur. nisi speciales Iudices conscruentur. Quae etiam nu, apio,. pN QPtiua doctrinV, dc morum gra Omnia late nec minus erudite prosequiturtiam legis, dispensationem; meruerit. quem- Pet. Greg. Tholos. δε Rep .toto I 8. admodum regio edicto olim cautum hic suit. Porro ut ad leges reuertamur & ad earum Igitur Tuldenus rei jcit tantam turbam sectam, vi ocula veniimus subditi iustis Principum lo
8. tium iuris studia, praesertim plebeiorum . nec gibus ex re & saluta publica latis etiam in L gmn vini sine delectu admittit, ne ars tanta propter te- conscientia obligantur ; tametsi poenam etiamnuitatem hominum 1 religionis auctoritate habeant annexam. vi optime in re monetaria diibi ἰ ' .abducatur ad mercadem, atque quaestum. sum- an. 1633. censuit Facultat Theologica Loua- conscietitia
ma est enim peruersio finis iuris prudentiae, si niensis & Duacensis per testimonium utriusq; qη puis solo diuitiarum voto discatur, & ad quaestum Apostolorum Principis. imprimis per Regula 'μ mconuertatur. quam figit Petrus v. i. c. 2.SubiecIi estote omni '' . - .ia humava creatura. an ad oculum, inquiunt Lo-
at nuuc V-- ως ς 'M--Deum. Stalasi luis to-Sed nec admittit, qui intempestiuu prorirant tum, nec millibus potestati biu siue Regi, inquit iuris studiuin, nondum aetate, Vel Uritia.comm Petrus,quasi precellenti siue Diuibus tau quam ab munis vitae idonei, non ap:i ingenio, non prs' eo misiis. quid ita ' an quia hominibvi ita placuit' culti artibus necessarijs. Exigit Doctore qua j quia se est νoluntas Dei. Alter vero gentium Iis publica Rei p. salus requirit quae ab eorum Doctor ad Ram i 3. Omnis anim potestatibulindustria non parum pendet) ptissimos, eosq; sublimioribus siubdita fit. Ecclesiasticae utique qui edendis iurii prudentiae munimentis se non tantum, sed & ciuili: Non est enim, inquit, probarunt, & scientiam experientia ciuilium potestas itis a Deo. an illis, inquiunt rursus Lo- negociorum periecerunt. Excellentes moribus uanienses, tanquam hominibus fortasse resistι ρο- primum,deinde facundia. ι. 7. C. e prostis. ne rest ' Itaque qui resii At potestati, Dei ordinationi alioqui auctoritatem prosessionis destruant, se resistit. At forseu sine nexa consiuntia.qui autem ipsos exempla circumserenim inutilis discipli- resistunt, ipsi sibι damnationem acquirunt. namni. consulti stimam deinde doceadi viam re- Principes non punt timori boni operis, sed mali. An quirit, quam per interpretationem legum bi- librum forsan est edictis eorum obtemperando sub- storicam, cetiologiuam,analogicam, pragmati- θci, vel non subjci ideὸ nec itate subditi estote.
cam , & sorensem vestigandam ceasset,& insi- At sine culpa conscientia dummodo paena suberigniter docuit Ioachimus Hopperus duobus tur: non soliun propter iram, sed etiam propter libris elementorum iuris, quos in epitomen conscientιam. Et cur tam pricta debetur mandatis erudito contraxit Martinus Deirio, lectu uti- h ivum obstruatio, o obseruantia φ ministrilissimam.sed quaecumque ratio ineatur,ea sem- enim sunt Dei in hοι ipsum seruientes. ita Loua- per retinenda est, quam proponit Iustinianus nienses. ut primo leui ac simplici via, post deinde di- Nullatenus igitur poene adiectio legis vii ligentissima atque exactissima interpretatione culum soluit di stringit. ut gehennae commi- singula tractentur. deinde ut id semper obti- natio diuinas leges non enervat. alioquin sine neatur, ut iuris prudentia no sit ancipitis usus, culpa aeternum damnati supplicium pateretur. sed cum ra prudentia, iustitiaque connexa . . Et quamquam alia in materia quae non ovi ne ver tenus acute tantum , sed ad usum continet salutem publicam, controuerti for- . popularem atque ciuilem' disserarur, ne leges san possit, an pena legi adiecta , legissator non eatenus tantum discantur, quatenus litigandi parentes subiicere non culpae, sed poenae tan- det. artem , usumque praebent;sed etiam ius publi- tum periculo voluerit: tamen non est locus eum quam minimὸ negligatur. emeriti rude illi quaestioni quando actus prohibitus nonne donentur, & in Rempublicam emittantur tantiim est a lege ciuili aed etiam diuina dam- scholallicis coronis redimiti, nisi ad seueram natur,atque naturali, aut quod mandatur salu- normam explorati. ne cruda adhuc studia in tem publicam spectat. forum propellant, ne audacia pro sapientia Quod si porro de venatione per Principes viantur, ne professionem ex dignitate non su- prohibita,atque aucupio ageretur, cum natustineant,ne initiatos se credant, & tantum in rati iure ea permissa censeantur, & sic appre- vestibulo iurisprudentiae haereant. Hscinquam hensa occupantium fieti: per me liceat ut in ut a principiis suis curentur inuigilandum est dubium vocari possit Principum prohibentiu Principi,illique qui consilia eius dirigunt. ut voluntas, an extendatur ad conscientias vina Academiae ijs institutis reformentur, quibus ciendas, an tantum aleae periculoque poenae
selecti iuuenes, selecti sint magistri , selectae subijciendas, in aliisque mater ijs ubi neque scholarum leges. quae & illos doceant hos pro iustitiae ratio, neque publicae salutis neccssumerito reuereri, nec honoraria & publica sti- tas ita militat, sed finis legis est talis,ut uno inpedia desint. quibus se hi venerabiles,& a vili loco prohibitio iusta esse possit, in alio perpaupertate vindicatos exhibeant.Collegiorum missio, ubi res sui natura sunt adlaphore, & in
147쪽
44 Fr. Zypaei Iudex, Magistratus
utramque partem sic cti possunt, pro nutu legislatoris, sine offensa publici bonit sed inn goci js ubi quidpiam sancitur,quod ad alutem publicam , quae suprema lex est, dirigatur, aratione alienum est sentire huiusmodi ordinationes nullo nexu animas vincire.
V X his quae dicta sunt conficitur de Resi-- gione sciscere ad supremam potestatem
pertinere.quod in Batavis conatur demonstra-
I. re Grotius in speluetico suo. Quare & solent Quo sensu supplicationes ii decernere, penes quos rerum sineret ad summa, ubique habendas, pro rebus feliciter Up um gerendis. cuius rei auctoritas olim in liberar ad liue Repub. Romana penes solum Senatum stele erat. & hodie Turca receptis in fidem regulis multa imperis iura remittit , publicas tamen preces, pro salute Principis in templis passim faciendas excipit. Caeterum Grotius, de qui,
ut ille,sci ibunt politici, hanc de religione statuendi auctoritatem ci attribuunt,penes quem est rerum summa, & supremum arbitrium ; eo modo accipiendi sunt, quo interpretamur ius Regis a Samuele propostum I. Reg. c. 8. utrae ibi pro iure Regis edicuntur,non ius quiem sint licitum Regi, sed cxterna auctorita te, cui resisti non possit, munitum, vel minae violentiae Regiae. nam omnis a Deo potestas data est ad iusti atque aecui conseruationem, non iniuriae isagogem: ad pietatis, verae religionis cultum, non falla stauili mentum. Debes Imperator, inquit Leo Pontifex ad Leonem
Imp. incunctanter aduertere regiam potestatem
tibi non solum ad mundi regimen ,sed maxime ad Ecele a praesidium esse collatam. Quare si Imperator, inquit Ioan .Pap. d. 96. Catholicus est,quod
salua pace ipsius dixerim, filivi est, non prasul Ecclesia. quod ad religionem competit, discere ei con-
uenit,non docere. Cum ad verum rentum est , inquit Nicolaus Papa, c. 6. d. 96. vltra sibi nee
Imperator iura Pontificatus arripuit, nes Pontifex nomen Imperatorium usurpauit. quoniam idem Mediator Dei, o hominum,baim Christus Iesia, cactibin propriis, o dignitatibus distin tu Oscia potestatis utriusque discreuit. & Gelasius c. I 2.ibid. obsequi solere Principes Christianos non suam praeponere potestatem, Episcopis caput subdere Principem solitum, non de capitibus
eorum iudicare. Profecto cur quamuis parua ciuitas nouarisam prasentis regni non minuit,
sic Imperialis prasentia mensuram distensationis religiola non mutat. cap. sicur. & quae plura alia habet Gratian. dict. dist. 96. & eleganter Iustin. ui princip.Nouel. quomodo oporteat Episcopos. 6. Maxima quidem inter homines dona Dei suntis suprema collata Clementia , Sacerdotium , ct Imperium.quorum illud quidem diuinis ministrans; hoc autem humanis prasidens , ac diligentiam praestans rebus, ex uno eodem' principis, Ptraqueprcitdentia. humanam exornam PiIam. Itaque
I mperium rebus h umanis praeest, Sacerdotium diuinis. Alis sunt, inquit Chrysost. termini Regni alj SMOrdoti, et sed hac illa maius est. noque
enim ex auro aut gemmu aestimari debιι. Rex quaesos in terris soriura est: Sacerdoti, a supernis
descendit. & infra: Sacerdotis oronus in calis co Iscarus, de caletibus negotii pronuntianes habet auctoritatem. Intraroga Sacrrdotes lucrn,Am. 2. Labia enim Sacerdotu custodient scientiam, O legem requirent ex ore eiuι, quia angelus Domini exercituum est. Malach. 2.
Itaque Priucipum est ius, & piorum consuetudo,non nouum aliquid de relisione, de fide, de lacris statuerer vetiim ita leges scri- bere,ut quae ab iis,qui Ecclesiae praesunt,decisa sunt , imitando recipi, exequi, obseruari ' . iubeant. sic lustin. in Nouecde sanctis Episc. I 23.
secodum editionem Italoandrinam iram in cateris
fidei nostra Dein pro suo erga homines amore concredidit ter Omnia fimas o stabiles censerirari ad subditorum securitatem studemus: quanto plus flu- dii debemus circa sacrarum regularum ct diuinari rum legum obseruationem reponere, qua pro salute animarum de vita θ constituta sunt. N inserius ' Sequentes igitur inquit in ea qua facii definita sunt Canombus ragmaticam legem facimus,ctc. similiter & in Novella , quomodo Uorreat Episcopos. 6. S. i. Sancimis igitur, inquit, μιναι per Omnia sequentes regulas,oc. E evendo ergo, sacras regulas tequendo, & quae lacris Canonibus definita sunt, boni Principes leges ierunt de rebus sacris non iudicando de iis, aut Ecclesiis, c. io. x. de Constit. de cultu, de ministris,& ministerij;.de quibus multa Iustin. iv auib. de lanodis vocandis, de haercsibus extirpandis, o e bonorum Ecclesiasticorum usu, abusuve. sie & a brachio saeculari coercentur buishemi,magi.mathematici, malefici, sortilegi sirologi iudiciari j,atbei sis, alijque contra Maiestatem diuinam, ac primam decalogi tabulam peccantes. Male ergo Albericus Gentil. tract. de pilis. Reg. abs negat ijs Principibus Supremorum nomen conuenire, qui in sacris Papam agnoscunt. qua doctriua excutit omnes etiam Angliae
Reges, qui post Christiani sinum regnarunt
ante Henric. VIII. Nationes omnes & sormatissimae Resp. atque in primis Romana summam rationem Religionis habuerunt, omnesque toto orbe
sapientes & philosophi eam luis sequacibus
tradiderunt doctrinam, tantam. Religionis
vim esse etiam i inpii semper sunt sessi, ut ocilli in administranda Republica Religionis
obtentu semper sint usi. Porro Religio Christiana ea est supra cae- Σ.
teras excellentia,qua veritas supra fallum, su- Excellentia pra imaginem, supra umbram. per eam diui- Christiananum Numen, illius circa res omnes creatas, Rςnoianis . atque praeserti in homines ad imaginem illiussormatos prouidentia noscitur, sine eius scientia, & decreto nec unum solium ex arbore decidere; capillos omnes ei numeratos esse ,
oinatum paternam solicitudinem gerere, prae sortim
148쪽
tertim Regum & supremorum Principum;qui praecipua illius in terris sunt simulacra; llius ianitatione, di auctoritate haec humana gubernant. Adeoque verum Dcum,ucrum Dei cul- Cura Clitu tum, veram Religionem amplecti, sequi, prostranorum mouere cos oportet : tanto Zelo,quauta laus est
Principum imagini vividissime prototypum reprae lenta' i Rςii' re. curare quanimaxime, ut sub dici Vcram aspuram Religionem profiteantur, squae omnia distincte de late prosequitur Ribati. l. I.de priu-ιφὶ lumma ratio est. luae pro Religione facit, Isunt δε Rel. ct sump.fun.quod in eam commit
titur , in omnium tertur iniuriam, tantoque cura maior animae impendenda est,quanta nec corpore praestat. l. Sanct. i 8. Cod. de sacrosanis. Ecclesιap. aurum. a. qtras. a. Insigne monitum Maecenatis ad Octav. Augustum, Deum sempero ubique cole, ut moribus patriae es receptum. adsuudemi cursum alios compelle. peregrinarum ve-
re,non mouo Deorum gratia,quos quι contemnunt,
haud dubie nihil quoque magiri faciunt:sed propte-νea etιam quod θυι nova numina introducunt, mulinus adurendum peregrinis legibus alticiunt , hinc coniurastenes, colliones , o conciliabiala existunt, vime principatur commoda reI.
Itaque conuenit Principes Magistratusque
Deum ipsos colere sincere, reuerenter, & rite, ut moribus verae Christianae religionis receptum est:& ad eundem ritum alios compellere: peregrinarum vero religionum , nouarumve
Interpretationum auctores odio, di supplicio prosequi. Antiqua & incontaminata Religio Christiana, Haeris testamenti Tabulas, ta noui co- plectit hir; veluti indubitatas fidei tuae tesseras:& doctriam siue scriptis, siue per manus iraditam ab Apollolis in hoc usque tempus receptam. quibus succenturiantur cecumenici Ecclesiae conuentus;qui,cum boni agricolae aemulus Zi Zania sparterit, corre solent,& Spiritu sancto amati, lucem prs ferre, internoscendo vero semini, &,quid Ecclesia Christi credena dum proponat,demonstrare. quae quoniam ex Christi promissio errare numquam poterit,eius decisiones indubia fide recipiendae sunt. ut reincte Iustin. primis quatuor Ecclesiae Conciliis cecumenicis eam fidem tribui iusserit, quae
uatuor Euangelijs debetur. Id quod statuenum est de omnibus alijs oecumenicis Ecclesis conuentibus, de quibus idem Christi promisia .sum , eundem Spiritum Praesidem habemus.. Sed quoniam hominum improbitas & ma- cisti itata. ligni spiritus inuidia , a debito ossicio plures
sim. auocat, tolerante Deo, ad bonorum probati
nem: oportet lincies esse ) ut pura fides magis eluccat; stilii et visebium spectatur in ignibus aurum: - νε tamen est bomini isti qui quod necesse est ri sitat, vitis μοfacit, ut per se late Principes conuenit
armari Zelo,& contra huiusmodi noxias insurgere. exemplo piorum & magnorum Principum,qui strenuc, magnoque seruore, totisque viribus Religionem defenderunt, incontami- . Fr. Zπαι Nertim Tom. 2.
natamque in suis ditionibus servarunt. qui bii Deus in vicem fausta, felicia,diuturna imperia tribuit: & contra eos, qui Religionem contempserunt,cladibus infinitis amixit, regna,&dominatus subucrtit. eandemq e sortem ij si inmisit lui per hypocrisim Religione sunt a-buli, vel fallam res: gionem parando principatu i , aut rebus nouanuis subiecerunt. quos vltrix Lelerum diuina dextera impunito, nunquam put transist .quae omnia late Greg. Thol. de Rep. l. 1 s. Non lubet hῖc disputare, num liceat aut ex- ppediat in una Republ. plurium Religionum De diuersis ex rcitia admittere. secetunt id Ribad. deprin. i' U' ' ζ'cipd. ι 24.alijque. lubet tantum quaeride malignitate nostrorum lcmporum, quae
multis locis, non quid expediat disputandum reliquit; sed quid fieri possit circumspiciendum. nam quis neget licere pati,quod emendare non possibi quis assirmet expedire, qui nimo licere in praetens periculum adduccre t tam Religionem , totum populum Catholicum , ut paucos auios in rinam viam cogas qui extrema desperatione animati susque deque omnia vertant,& demum veram Religi
nem pessumdent, in Ecclesia, politiaό te anarchiam inducant l
Non licere quidem principi, qui possit 6.
profligare hostes Dei,amicos eos habere; non in haeresilicere haereticos in sua ditione pati, quos pro- valida.
pellere possit; pridem decisum est a Concilio
Magno Lateranensi. c. excommunicam M. q. mo
ueantur x de halet. Decisioni iussio&poena adiecta est,ut omnino id Principes faciant, alioquin dominatu excidant. qui alijs Principiis bus deferatur,qui hostes se Dei hostium profiteantur. Cum vero vires non suppetunt, voluntas, atque affectus pro effectu pensantur, dummodo quantum scri potest , linibus de
prouidentia caueatur, ne fide , ne religio damnum capiat. quae supra vires est necessitas, non habet legem. Impossibilium nulla est oblig..tio. Boua fide. qudi .moneantur,pro riribtu exteraminare studebunt. etiam Constatntinus mitio
susceptae christianae fidei, non statim re ipsa, quae desiderio,expleuit. Paraboli Regis expendent IS Lvc. Iq. an cum decem millibus possit occurrere illi, qui cum viginti millibus venit ad se, id nos docet. Quod si nec satis constet,
si velit Princeps, quid possit; si subditi malΦ
vclint, quid sint auscri; prudenter admodum versari hac in re debet. praesertim ii is ditionis eius litus est, ut foedera inire subditi possint cum vicinis aliquibus sinistrae religionis Regibus. aut Rebu ubi. qui etiam auxilia militaria facile possint submittere, S per hoc statum, Religio aenique in certius periculum adducere Attentissime ergo aduigilare debet, ne quae fiant cortiones, ne quae ad exteros lega tiones: denique ea remedia suauiter ad terre, ilibus ad meliorem mente citra malitiam se-ucti reuocentur. I j autem quoru error immedicabilis est,non uno simul edicto proscribaatur,ad carcerem aut crucem trahantur, praescrtim in nationibus melancolicis,qus austeritateri poenarum
149쪽
1 6 Fr. Zypari Iudex, Magistratus,
poenarum non emolliuntur, sed pertinacius ivdurescunt, sed ita habeantur ne noceant. Neque Lateranense Concilium exigit, ut Principes inconsulto furore in haereticos in- uel tantum satis est pro viribus, pro rerum,loco rum, te inporum statu bona fide allaborare, ut
extirpenturi manu una, tractu uno euelli surculus potcst, arbor non poteli. non eodem modo haec, ut ille excipienda et t. denudantur fossi ne radices illius,nunc huic, nunc illi admouetur securis, atque itur in circuitum, & praecisa ultima tandem abit in ruinam arbor. sed &prouidetur tamen, ne casu suo quemquam Opprimat. non minori industria,& prudentia lasis rusus sunt tractandae, cum nascuntur, adolet-cunt, inualuerunt. generatim id Principibus Magistratibusque commendatum, ut nihil mittant, quod citra maius periculum in causa Dei praeliare possint. Caeterum si rebus in ancipiti stantibus, in
urbium v. g. deditione, Prouinciarum conciliatione , seditionis compositione, fidei interpositione publica pacta inita sunt, ea omnino seruari ius & ivllitia dictat. ut alibi diximus. Denique Principes & M igistratus ea, quae in e ad Rea Ringionem faciunt, omnia suo patrocisio Ilgionem tegere competit, personas,aedes sacras, fundos laeti inent ac reditus,si ne quibus diuinus cultus. Religi cor ip)d-xa nis exercitia , & nec sarii in ea ministri exhibes, h. bstri non possunt, exemptiones personarum,adipe,. fyla, di libertates, aedium diuinarum,& rerum I cclcsiasticarum immunitates, quanta iura concessirunt , scruent, non imminuant; augeant , ut quo largius bonis temporalibus &in alios potestate sunt ornati, decorari, atque augeri cupiunt, eo sanctius quae Ecclcsiastici iuris sunt, tanquam Dei praecipua, eiusque patrocinio tecta venerentur, neque ab ullis laedi, patiantur. Trid. IV. 23. cap. 2O.
QVoniam ad 4 ipremam Potestatem pertinet Magistratuum creatio : fit ut si e S, J'I'' Prouincia non abit, cui succesBr datus est, in i usta Ah. M/ies δε tem peccet. l. r. ad Q. Iul. Maiest. 3c quicipis potest priuatus pro Magistratu se gerit L 3.eod. sed &Magistiatus. qui se imperio abdicat,nihil agiat. legatus. Io.D.deris. Prod. Hinc& Ducum & Comitum tituli 1 sola Maiestate impetrantur.qui in Magistr tuum maiorum vices suffecti nunc sunt. tametsi ab imperatore illi ab ijs etiam postulentur,qui Imperio non subsunt. Porro ad Magistratuum creationem quod attinet, inter citi ilia negotia explicatam , prae E plor 'di . seri im lib. i. c. r. super se hic videri potest, diquisitat. Ux iis pζης lios est rerum summa,& qui e rum consilia dirigitur,ac Iudices Magistratu Lque, quibus pro more regionis aliqua creationis , aut de ea consultationis auctoritas competit: in id incumbant ut quam optimos, quam maxime idoneos, quam maximὸ meritos deligmnt: quibus se , quibus Renis pub.quym maxime fi lere posse existiniant. atque in primis tales, qui virtutibus, quas lib. descripsimus , vel iam praediti sunt, vel longe progressi sunt in via, qua assequantur. Ac den,
que tales qui obitis minoribus Magistratibus Formandi suturi ad maiores sunt idonei, exploratis sin- institution guloriim ingeniis. ut Daniel. 1.3. R ex ille va-- stator orbis mandat Aspheueia praepositio Elim' legatorum chorum, ut introducet et de Ilijs Israel ct de semi- Iudietim iane Regio θ yrannorum pueros,in quibus nulla es, prouinciasset macula decoros forma, ct eruditos omni sapien- muso un
tia,O doctos disciplina, ct qui posent stare in Palatio Regis vi doceret eos litteras,&linguam Chal- Dorum. Seligit formosos,ingeniosos, de semine Regio,cautos, doctrina, prudentia praeditos: Pt enutriti tribus annis,postea starent in conspectu Regis. Barbarus Rex curiose seligit benenata,& cxcolit idonea ingenia, ut eruditi starent in con pectu eius, positaque semper meminissent unde & quo estent euecti. ut Esdr.4.14. vos autem memores salis quod in Palatio comedimus. magnum est incitamentum ad grati
tudinem, & virtutem illa dignatio Regia, de retinaculum in fidelitate.Vnde tamquam nullo oceano eluenda illa infido facta exprobratio Tu vero homo mammis, qui mecum dulces capiebas cibos, in domo Dei ambulauimiu cum consensu. Aulae ergo Principum scia olae erant Praesidum, Prouinciarumque Rectori: m,& magnorum Magistratuum.'Inde Comitatus olim. Principum. Comites N e Comitatu missi. Sic Comites Itali ae, Aphricae,illyrici, Hispaniaru,i Orientis,& Comitatuum olini passim osticia, quae in seuda & beneficia perpetua degenerarunt. sed & hodie Electores ac summi Germaniae Principes Palatina officia retinent.
quod S in Gallia, ali isque ditionibus accidit;
nomine saltem: et si functiones rarae sint, ut lim comitatus crat assiduus. Adhaec magna oli in crat exercitatio, qua
ad Reinpublicam capessendam sermabantur. Iuvenibus permittebatur, postquam aetatem virilem attigerant, ut Senatui interessent, sententias audirent,quin & consultandi causa di cerent. ita fiebat, ut statum Reipublicae suae notum haberent, & vicinarum, aliarumetue gentium, quibuscum Reipublicae intercedere posset negotium, quod fundamentum est omnium consiliorum, & actionum. Sed de Legationes erudiendis, & sormandis viris prsesaris aptissimae erant.datis in Comitatum ijs personis, quae spem facerent se uti
lem aliquando operam praestituras. magno num .
mero vel dabantur apud Romanos, vel spo te se adiungebant eiusmodi Comites , qui &instructiores redibant, & Legatos ipsos vel consultando iuuabant vel inspiciendo ne prae
Idem statuendum est de Prisidibus in Pr
uincias mssis: quorum & Comitatus ampluserat, nec e triuio. ita ut postmodum decretum fuerit, ut Prouincias regerent, qui prius ibi a sedissent. & nobile exemplum est Sci
pionis Africani bello illo,quod nomen dediti summa
150쪽
summa gloria perfuncti ; qui fratrem Consu- dis viris sapientibia ad gubernationem regnorum 1em, cui bellum Syriacum contra Antiochum ditionums, cum infinitis modis gramὰs profectb mandatum erat, voluntaria legatione comita- fit damnum mala in Republ. gubernationis, quam rus est. Pompei j castra Senatum appellabant, Principis ipsim aut gubernatoris morbus. 'in quibus ait Cicero fuisse decem Consulares. Princeps, qui suo solius consilio utitur,cito Phili p. I 3. quamquam apud Venetos lex mili- perit. multorum qui audit, ac recte diiudicat taris sit, ne quis murius munus obire tenea- α utitur; sperare potest,quod addicunt Litte. tur,qui maiori cum dignitate militauit. Igitur rae Sacrae; Ibi salus Gi multa consilia. Prou. II. Iudicibus di Consiliarijs Principum, vel qui alio tum Reipub. praesunt, ad nitendum est, ------ ut Reipubl. dentur,sormentur,educentur viri
tales, in quos aliquando inclinata recumbere C A P V T VI.
Sed & illud non miniis curandum, ut Ma- De Supremo Iudicio seu 2ltimo resono
sistratus a summo primi, ita se habeant, tale L .ii que ex probatis Sigantur,qui ct suae potestati D Rouocationi,quae olim apud Romanos in
submissos cum auctoritare benigne regant, & L rebus maioribus ad Populum erat, succes-
ni it summi uris o ostent. ne ulla in re po: se tribunitia intercessio. & Augustus tribuni-- :
tiam potestatem ad se traxit. Inde prouocatio' 'ad Principem.apud Tacit. ι.q. Annal. 7 ι.ε3. D. de cond. ct demon'. hinc summi momenti iudi-pulus obliviscatur supremae potestatis , sed
. Luna minores. cia per se tractare, propria in causa iudicare, Id cum ita se habet, numquam clarescet causas ab alijs auocare,summarie, sine iudicio- magis Suprema Potestas, quam csim sub illa rum se a ordinaria iudicari mandare, nulla magno aliae numero, sed minori lumine scin- seruata procedere n accidit in Seiano, Berenga- tillant. Pulcherrima ea in re consideratio,&S ria, Gufo, Ancrio ) ad plenitudinem pertinent 'natus in libera Republ. Romana,& deinde sub potestatis .sed auctores viderint an ad plenitu- Imperatoribus Consulum, Caesarum, Magi- dinem etiam iustitiae. quod Ilernardus Euge- stratuum prouincialium, Praetorum, Praefect nilim lib. confider. alia in casu monet. eoden rum Praetorio,Praesectorum urbi, Centumui- reseras contra res iudicatas restituere,supplic Irorum,Triumuirorum, aestorum rerum ca- tiones, reuisiones admittere, Iudicem etiampitalium, Praetorum populi, Decemuirorum, dare qui citra appellationem cognoscat. l. iCancellariorum,Tribunorum plebis, annonae q. D. a quibus appest. non licet. Hisce sic datis Iu- Praefectorii Comitum, Dictatorum, Censo- dicibus similia sunt, quae Principum nominerum, Edilium, aliorumque Magistratuum, iudicant, seprema. tribunalia: ut C mera Irni quos Consenius lib.7. Politicap. 3 3. st multis se- peri i & Partamentum Parisiense ex quo mequentibus,intus de in cute considerat. sed ne o Galliam deinde octo facileCurit diducts sunt; ossicia , dignitatem exequi, pro commossiitate prouinciarum qualia ad extur, Panicirolus in Comment.ad Notitum emplum singuli praecipui Principes in sula dignitatum raritiis Imperj. . ditionibus instituerunt: ut bobile illud Me- .F Λ Rege primi Alagistratus , , de Consiliarii chliniense, de maiestate plenum a Carolo Au-
Rursus de tanta cautela adsciscendi sunt,quanto grauius dace erectum est. φ αὐόhab. prea it si, n e summo lapsum . nam prim Atque haec teTra tam euidens supremmis, Mihi. rum error mliquos propellit. de facilius exer- potestatis indicium est. viali ii ditionis sum hiatum citum sortium:virorum inuenias, quam mul- maiestatem Indi existiment, si extra eam adtos Principum ςonsiliarios omnibus numeris Principis quamuis sui Concilium suprema il--absolutos. etiamsi non ad rigorem Alphonsi lius auctoritate iudicans, vocati suerint..Magni exigantur,qui statuebat Consiliarios Re- sed errani tamen Iudicium enim Princi- gum, alli Reges esse oportere, aut Regum animos pis,& eorum qui eius auctoritate iudicant,non hiaere. est adscriptum aut circumscriptum loco. solent Extra Pr Sane eminentes Consiliariorum dotes sunt, Concilia Principum in Comitatu illorum os v. ' i'm i*': ut labore , studio, meditatione decocta, non se, & ubique de illis iudicare. quam & Paria- praecipitia non erga aliorum iudicia contuma- menta pro diuersis Prouinciis instituta,quam- risse P via consilia adserant , quae & emendare velint uis singulae supremam Maiestatemhibeant s- pitauiati, imeliori ratione allata: qui fortiter censeant, de ne earum praeiudicio de sine alaruiui negotiis
: qui tortater cenaeant, & ne earum praeiudicio de singularum negoti js an periculis solicite, posito affectu, nec verbis iudicant. ut olim ipsi Principes, & ambulat in adulationem conceptis, sed in sinceritatem ria Concilia, dummodo iudicent nomine, dc pro noti tia Rei p. negot ijque, de quo agendum suprema auctoritate Principum, respectu sin aest,& explorata rerum experientia, summa in gularum ditionum, ut talium. quo sensu de Regem side, nullis alijs Principibus obnoxia, eonsensu Hollandi,qiam nullius unquam alte animo mutationis audaciae nimiae, de temeria rius, quam sui iuris, fuisse contendit Grol. iutatis inimico. Nesci inquit, in horologia Prisc antiq. Reip. sata , aliaeque nationes Belgicae. pum Geuarra Li .c. Hur Principes o magηares, uec ipsς sub clientela aliena existentes ad Prg cti tu adeb saliciti sunt in quaerendis medicis optimis, torium Mechliniense vocari non abnuerunt ad curam corpοm,adιὸ negligentes sint in quaren- Fateor Brabantos magna olim contenti αμ. Z at operum Tom. a. N a se