장음표시 사용
151쪽
r a Fr. Zypri Iud , Magistratus,
se subduxisse a Pallamento Mechliniens, & da stetit armis volvt . di semper felicior est pax
eam populo imaginem dignitatis retinuisse, net numquam lacesiua, quam mula reparata sangui- foris iudicarentur & ut suprema Cancellaria ne. benec. Felicitas est maior vicinum habere conis Brabantiae remancret, ac sine prouocatione ius cordem,quam subiugara bellantem. Augustin. t. q.
diceret: id tamen si js caussis late distantibus sis ciuit.c. Is . alioquin ubi pacem obtinere non acceptum serendum est priuilegi is scilicet Au- possemus; Dexteraι, inquit D. Chrysostomu reae Bullae Caroli IV. Sigismundi, Maximilia- is Psi sq. a Deo babemus, ut O nobu ipsis ct aliis ni, Caroli V. quatenus olim ad imperium per- iniaria asscitu opem feramus,rt hu quibus violentia tinuisse possunt Brabanti,praerogativa data est, ct deirmentum isse tur,portu sinus stre uirum. Re extra Brabantiam vocari aut sisti possent, Igitur securitas nostra, sociorumque iniuste non ad Cameram Imperialem, aut quemvis RUictorum, si lirer constare non potest, bello sesu ita.
Iudicem desinatum citari. horum priuilegi tutanda est. Religio ergo Reipubl. saluuatque hostia. αrum obtentu domesticum tribunal seruarunt, dignita , publica, priuataque bona. extra hanc iociorum, de liberalibus ih bellicas necessitates suppetiis. causim; seu quae eo pertineat, non iustum ML VP lius quibus aut deliniuntur Principes, aut promis- lum geritur. ita Cicir. q.de Rep. nullim bellam sis implicantur. t
OVi confiiijs Principum Rerumqucpubl. i 3. q. 3. Eripe eum, inquit Sapiens Prou. 26.
intersunt etiam atque etiam advortere cui ducitur ad mortim. quare&Populus Iud eois
suscipi ab opima ciuitate, visi pro salute, rei fide. salus ad nos pertinet :fides ad socios.virorumisque defensio iusta est; dum ci causa iniuriam nos,illsisve passos, non autem intulisse probet. Qui non repellit,inquit August. a. socio iniuriam, si potest,tam est in vitio,quam iste qm facit cap.nstusς sustipv debent. vi cum de bello deliberatur, maturo
muum rum crimen contraxi cum non restitit Princiis
es Ei,ὸues omnia circumsipiciant,quo & iuste suscipi xur, pibus Christum in mortem dantibus. quia n-mste sale, & geratur iuste, nec minus iuste finiatur. din quit Augustin. qui definit obstare, cum potist,aia sensivum quidem bellum magna deliberati Ono consentit. cap. ostendit.ibid. tum porro non opor- non eget;cum necessitas desensionis consilium tet,inquit Isocrates,deiecto animo esse eos,qui pro non exigat. dummodo hosti iniuria illata nzn M. a i a periclitaturi sunt, sed qui iniuriam m- sit. eam enim honeste potius larcire,quam ini- serunt. id culpatur, inquit D. August. in bello' quam causiR xueri armis, non tam una decen- an quia moriuntur qxandos morituri,ut dementurtius,sed omnino ex iustitia neccssarium est.qui in pace victuri t hoc reprehendere rimidorum est, enim iniustum bellum excitat, omnium belli non religiosorum. cap. quid. i . q. t. incommodorum reus est,tot caedium, sertorii, Caeterum bellum offensivum plus habet sacrilegiorum,latrociniorum,raptuuπ, adulte- examinis . neque enim exerciti j causa, vel, utriorum,publicae vastitatis. alioquinsemper iustu Galli loquuntur, par gavete ita totis, besta ge- Bellum0 'billum est, quibus omninὸ necessarium: semper pia rere magis lue quam furari,iatrocinari, adii l. sensu
tis. Heren. apud Livium. Dcsensio nulla praeuia causa gesto, quam ut resides moueret iniuria omni iure permissa etai vim vi pellere Tullus in arma viros, ct iam desueta triuwphis licet,non Principi tantum,sed& priuato cui Agmina. libet. Oportet, ait Aristoteles, lib.7. polis. c. I q. De quo ita decernit Augustinus. Ita itaqdie pi- negocia quidem, o bella gerere posse, sed magis agi- tio tantum scelus perpetratum est socialis besti atqutare pacem, atque ociari posse. pax enim finis cognati. Turpe non minus non ex causa , sCdest belli, nec iuste bellum gerit quicumquq occasione rei bene gerendae, alienaque inua. eum sinem non respicit. August.resatus c. noli dendi bella inferre. ut Lucitas. caeso ad Nam 23.φ2, Pacem,inquit,habere dchra xplantadibel- ceium Carolo Burgundo iuratas inducias in- . . Ium necesitas. non enim pax quaeritur,ut bellu fregit,ditiones Mariae pupillae inuast: ne bello excitetur, sed bellum geri;ur, ut pax acquira- quidem indicto quod & necessarium in iusto tur. bellum sine eo fine summum omnium quamuis bello) ex quibus Burgundiae Duca malorum: scelerum omnium chaos. Quid aliud, tum Galli etiamnum hodie possident,obtentuom inquit Orosius,:ι. I .bcssa dicenda sunt,quam ρο- chimericarum Salicae legis tabularum; quibustum pacem gentia in alis uirum mala maia scilicet buiusmo- Burgundi nunquam inscripti. Ualdemarus o-Wspim N di qua suersint,vel nunc sunt, ι manifesta pecca- lim Sueciae Rex in terram sanctam proscetiis βὴς sum' rasunt, aut punitiones peccmorum. Oportet ergo fratri tutelam Regni commisit is illud inuasit, magis agit re paSu.diuina OX; Io cogito mi- Waldemarumque reducem Regno exclusit.
at es Pacis. Voluere Ciso atq; reuoluere non nemo alius nostro aeuo exemplum imitania oportet phiusquam in deliberationem belli tus est. turpe factum. turpior Ferreri j deseno descendatur, cogitare cogitationib*hullam ri- so; occasionem Regiam fuisse. satis id caumam negligcre,quae quodcumq; ad pacem me- sae. Non eodem iure Regna, quo res priuatas dium prodore possit. Omniaprius experiri να- acquiri. cum Antigono Rege sapit Ferre ius, bis,quam armis sapientem Met, Terent. nam m. qui se illis citidam librum de iustitia scrip-Tac.Li. h , quὸ apud D r miserum est occidere. tum offerenti, Desipis,nt, qui cum me videris ai quam perire. ηας Rau inta via r mquam μιι- ruis alienas Dber rex tem, tamen apud me de iu-ώ I Iiria arma, quibus nuta ni in armis sterrita posit e δ s erariavi D. Au gustin. t. s.c. i q. d. ciuit. Dei. de omnibia aliis rem aquis ct iustis tentatu o obb- Romanorum cum A lbanis bello non alia de
152쪽
Ilyiad sers. Sanctius populus Romanus. cum ex 2. Remc.3. ubi bellum mouit David contra Iim si Pt. TQ Rege tutor essit relictus, Isboseth pro regno lsraeli. Iusta enim bella, in is
Amilium Lepidum Ponti f. Max. bis Consu- quit Augustin. retulis cap. domu . 2 I. q. r. f-lam ad pueri tutelam misit. ne fides ciuitatis ninsolent qua iniscimtur iniurias, rata gens rei Romanae frultra petita existimaretur cuius be- ciuit.u bello petevia est, vilaricare neglexerit, quod neficio Regia i ncunabula conseruata pariter ac a suis improbe fac 2 es. Non emo bellum iu- decorata, incertum Ptolomaeum reddiderunt, stum, quod line causia,eaque nectaria suscipi p' orty na m.gis , an tutoris maiestate tur, non utili tantum . non cupiditate melioris g mari debcret. ita Valeri lax. . tib 6 c. 6. San- soli, non libertatis in subdito, non imperii in ciuis Augultus de quo Sueton. c. ro. nulti gen- liberos,nec ipseruin q. idem causa: no eius ha tisine iustis ct necessarijs causis betam iutulit. Νου bendi,quod non ius sed honestas duntaxat deis
evim,inquit ipse, mimo ratis cnpiditatibus morem bitum facit. neque metus vicinae potentiae. si gereus,omma redis parare,o dominio ei in adiun- non animus nocendi asseritur, isq; morali Cergere suscepi es duos imperio nostro limites tanqua titudine deprehendatur.Grol. e et ire Ma natura datos Istrum 2 Euphratem flasui. deurde Sed tamen lubet la tius exquirere, an, quod zdomitu Tracibus 9 Schytis non bellam aliud ex ait Ferterius, iusta fatis belli causa sit, ne vicini , bello sum commentatus,sed in iuris descriptione,ct principis potentia nimium excrescat. Perseus rauci si 'eoram qna bellis ciuilibus deprauata erant, corte- apud Liritim M.qa. Rhodios monet,ut si pax a metus vici ctione ructibus. Itomanis non impetraretur, saltem ita agen- ληρος0rii Latius regnes auidum domanda dum, ne omnium rerum ius atque potestas ad ν-.ς ς ς Spiritam, quam si ubiam remotis unum populi im perueniat. per victos enim vi- 'Gadibus iungas, ct uterque Poenus cinos victor gressum facit ad remotiores. ita , . - , . . . . Dςmςtriui H Psitti' Maceri apud Iustin. si io. Non ergo dominandi cupido, ambitioseuari- cuius quanto propivi nobiliuή ' regnum tanto sit ita opum,auri, gaZarum, pomerii, dominatu L Romanos acriores hostes habitum. & Mithridaisqtie prorogandi votum iustae bellorum causae: tes Rex Ponti apud Salust. in eius epist.ad Aria- quantuimus hodie maximὰ cem Regem Parrborum; Nunc quase considera no---A urum a purpura curis bis oppresis virum firmiorem te ad resistendum, dis
Exercent hominum vitam, bellus fatigant. svem besti furarum puter. eodemque modo Tum denique irae atque vindi Le, parandi no- tholi ab Antiocho petunt pecuniam & mili nrmis atque in historias eundi desideria. vi Io- tem, ut socios ille tueatur,ne Romani AEth lephus Zachariae & Azarias I. Mach. s.faciamus Iis extinctis totis viribus in Asiam ferantur 'o ipsi nobis nomen, ct eamus pugnare aduersius Vera erant, inquit Liuius lib. r6.qua dicebantur cilles. Serui, ut dixi, causa si defuerit iusta, non eo magis Regem moverunt. Omnium temporum bellum est, sed latrocinium. vi exprobrabat historiae exhibent Principes in socialia isde-Schytarum Legatus AIexandro, Tu qui gloriaris ra , atque acria bclla eiusmodi rationibus tra- ad latrones persequendos te venisse, omnium gen- ctos. Diximus lociorum defensionem iustam rem quas adisi latro es. haec enim est censura, belli causam est e, sed dummodo socii iustum hoc us, atque iudicium omnium gentium. no- bellum gerant. sed an socialis belli iusta causacendi cupiuitas, ulciscendi crudelitas,implaca. sit,si desit alia, ne vicinus Princeps supra om-tus atq; implacabilis animus, seritas rebellandi, nos potentia excrescat' Ferrerius quidem eum libido dominandi, & si qua similia, haec sunt, Gallis metum pro iustitia belli contra Hispa- quae in bello iure culpantur. c.quid culpatur. 23. nos, domum ve Austriacam,quod sensim vici-φI.exaugustin.qiure recte Chrysost. ubi supra: na corripiat,sufficere ait:atque instar tempesti- suomodo igitur ijs venia dabitur,qui armis non ad uae defensionis csse, malum, quod imminere salutem,sed ad perniciem eorum riuntur ' v:dcas,pra 'occupare;neque morari,donec sup- Quare Malcterias de iust.q. o. debesto.d.2.as pressorum exempla plura deesse possint. Bella sert.2. uniciam & solam causam belli inserendi quidem ratio est: sed imaginaria. sed insomnia statuit iniuriam Reipubl.impediendam,resar- rebus agendis non sufficiunt. quod sHispanus, ciendam,vel vindicandam. non leuem tamen, ut semper Turca, solitus soret quo iure,qusve notabilem, incommodis belli digna m. quales iniuria,solaque dominandi libidine bella oer ex lacris litteris eue demonstrat , publicam re; profecto aliorum exemplo socialia arma Principis contumeliam, r. Reg. io. rebellionem prouocare post L caeterum quod domus Au- subditorum, ibid. ιap. 1o violatum foedus, dia striaca per foedera matrimonialia progressum Reg. 3. detentionem malefactorum , ne iustas ad hanc potentiam secerit, sine cuiusquam in- poenas luant; Iudic.2O. suppetias latas inimicis, iuria quis bonus dixerit sat caus,,ut aliis Rea. Reg. 8. innoxii transitus deneSationem,Num. gibus liceat ditiones eius inuadere 2 i. c. notandum, 13. q. a. haeresim subditorum, Dilecta Caelo est Austriadum damia. Greg.lib. I.ep.62.cqui peccat, c. quando. c.displi- An quia agri vicina gleba fertilior est , ide6 necet. 23. q. q. nTatum locum Praedicatoribus liceat terminos meos in illum promouere ρ an Luangeli j, ex Victoria. detentas res Principis, quia vicinum pecus grandius uber habet,liceatinuatam ciuitatem, etiam paruam,auxilium ab mihi abigere an quia vicinus ad virose; currit eo, qui iustam caulam tuetur petitum. Molina selicius indos, liceat mihi naue eius perforare de Iustrast.2. dij. roq. primo loco ponit eam aut expilare an quia corri ualis diuiti spose ma-
causam, ut Princeps recuperet,quq ei debentui gis placuit ic, o riuali liceat serro illius seli'. pas Operum m. a. N 3 citarent
153쪽
i s o Fr. Zypset Iud , Magistratus,
citatem auertereῖ sed non sunt, inquit, Regum cadem,& priuatorum iura.quod sibi argume tum in quaestione regia fractae pacis inter Anglum& Francum obi jcit Innocentius III. in c. uit. X. de Iu/. respondetque ex lege divina; ita magnum iudicabis τι partium. Sed & quis negabit unquam ad naturales tultitiae leges teneri etiam Reges,alterum non laedere, Quin cui sue tribuere ' Naturae & gentium omnia iura ustuleris, scedera, fidem, commercium,& s cietatem generis humani, si hac vi a pergas. Galli Italiam inuadentes, Quo iure veteres at que innoxios possessores pellerent,rogati; non
aliud apud illos ius,quam quod sortior dextra
decerneret, praeualere responderunt. Eodem
Iure Cymbri,Hunni, Alani, Candali, Gothi,
Normanni, Dani,Turcae,& immanissima olim barbararum gentium colluuies orbem terrarum inundarunt, sat causae habentes Ferrerio iudice,in Romani Imperii magnitudine. Vtinam ea ratio ad communem Christianae Religionis hostem oppugnandum Principes omnes accenderet, ut pro mandata sibi potestare, non tantum qua priuati sunt, Christo seruirent, eius hostem communibus & laederatis armis inuaderenti neque enim frustra gladium portavi. cuius rationem qua Reges dare rigidam tenebuntur. sed Ferrerio magis placet cum Christianae Religionis hoste pacem colere, cum Catholicae fidei aduersariis, quarum-ctimque sectarum foedera inire. nec magni illud iacit a. Paralipem. c. i9. impio praebes avxilium, ct ijs qui Oderunt Dominum, imicitia iunge ris. unde fiat ut Regiones Catholicae expuξ-nentur,mox orthodoxa Religio, ac clarus eliminetur, templa haereticis tradantur, haeresisque in posscssionem ducatur. Auxilia omnia iusta credit, quae contra Potentiam inualescentem Austriacam vel Hispanam submittuntur. contra hanc causam nullum ius, nulla sententia a quocumque lata Iudice, toto licet orbe pedibus in eam eunte, ei sufficit. paradoxa ista sunt. quorum cum nec Theologiae,nec casulam, nec legum peritum Iudicem admittat, fateri oportet nullo nisi chimerio aut cymmerio iure defendi haec posse omnemque interpretationem eius iuris dependere a dictamine priuati spiritus. Ago de iure. scio enim arcana Imperi j & Dominationum vulgo propalanda
non esse. Parendo potius, quam laterias ciscitando res militares contineri. Tac. lib. II. Summa, inquit Greg. c. vlt. 23. q. I. militia uia bac est; obedientiam Reip. utilitatibus exhibere. sed cum
de factis constat, nego iuris Regii scientiam esse priuati arbitri j, sed iudicii, iustitiaeque
commisis omnium gentium. Nemo Princeps ita de se sentit ut aduersus se alieri liceat dam natas iusto iudicio rebellium causas tutari, liquidissimae rebellionis reis suppetias serre, alienae ditionis inuasores pecunia, milite,ann na iuuare. & tamen cogitare debet quisquis Fererium secutus, non iustitiam, sed iniquis
tem iuuat , cum Deo videbitur leui flabello huiusmodi muscas dispellere, versa fabhla sibi e uire posse , alteri quod fecerit.
Non iustu iudicit talis lum, qui su
Eterum ut Fererio valedicamus, eius- - que Catholico- politico in asserimus bel- I .lum L cipiendum iustθ, sed & gerundum esse . iuste. Iuste quod iustum di prosequAis. Deut. 16. Iuste iniusteve bellum geritur, respectu Prin' serocipis militis, Reip. Prouincialiumve,hostium, tui mediorum, modi, finis.
Is siquidem illatum bellum iuste propulsat,
cuicumque iniuste insertur. licita est enim defensio contra quemcumque iniustam vim inferentem. Vim dico iniustam, non modum. nam causa iniusta vim iniustam facit, vi resisti possit, non semper modus. non iuste inseri Vim,quisquis superiorem Principem agnoscit: tametsi non mox,si causa iusta sit inserendi, iuste resstatur. Teneri maiestatis lege cum, qui iniussu Principis bellum gesserit,delectum habueri t, exercitum comparari t, scimus ex l. 3. D ad legem Iuliam maiest. Ordo naturalis bos postit, τι suscipiendi be i auctoritas, atque conscium apud Principer sit, inquit August.c. quid. 2 3. q. I.& nu per id in Batavis, ipsoque Prouinciae Praetorio damnata Ioan. Oldenbarneueliij, aliorumque Arminianae factionis procerum capita docuerunt. quamuis enim Iudicum incompetentiam multi libelli disputarint, Batauiaeque Unitae,a liis Prouincijs non subditae, libertatem;& singulatim Apologeticus I LGroiij, quasi scedere Vltraiecti no nihil Prouincijs singulis supremae Potestatis ademptum sit, neque alijs in alias quippiam concessum; ut ita dicandi aut Iudices dandi potestas singulis sua sit intacta,
nou aliis delata, cum in nullius dominatum concesserit; interim tamen, sub ratione exercitus iniussu Ordinum generalium comparati, damnatus Oldenbarneuellius
Tum porro maximo bellum inserre non licet, cum uterque Unum Principem agnoscit, qui utrique dicere ius potest quo nomine toties in Comiti js Imperis, quae citat Consen politi I. Io.cap. . declium, nulli Principi Imperi j licere bellum mouere.& infractoribus pacis publicae bannum Imperij comminatum. Iterum respectu Principis iniuste geritur
bellum, si ipse officio & partibus suis desit, sinone Repub. diligenter, consulto agat, si temere in salute publica versetur;si delectum no habeat,si disciplinam non seruet,si hostem populantem negligat, prouinciales militibus suis praedae esse sinat, si b*ni Principis munus Vndequaque non expleat, si militares meditationes non admittat,si praetcrita,praesentia, futura pari obliuione transmittat. Oportet enim bonum semper atque ubique Ducem agat, fi
Punc riupanibus suis desit noci iusseserit belli
154쪽
Senator. Lib. III. Cap. VIII. i, t
habeat, militem bene delectum, bonum es5- mut musici, qui non mon qua a magistris didico crat, facere di pati fortia doceat. ijs, quibus- runt fidibus ludunt, sed alia genera modosi ex secum de Imperio certetur, nec virtute, nec pa- ipsis inuestigant. Haec Princeps meditari Uebet, tientia, ncς diiciplina rei militaris cedendo, sese exercere simul & milites,ut apudLiu.t.q4. admiatur semper castra metari, loca capere, Paul. Emilitis,quid Ducet,quid milite deceat,
praeudia dilponere, numquam nisi ex arte, in monuit: Coeperunt a. milites acuere alii oladium,
tempore pugna inire, firmare i ubsidijs aciem, Mij galeas μ calsi, scuta alii. Ioricata, tergere
equit m peditemiaue apte locare, ObaudieΠ- sti, optare corpori alma, experirini subhu Mebrorem reddere, non dictis mota, sed exemplo ab r m agilstatem: quatere alij pila tu micare gladiD.
eo petito, amore militem in officio, & ὶ iuga Tum porro innocens iple, nemini grauis, mili-
verecundia retinere; in eos, qui pauore fuge' tibus familiaris, cum seueritate comis, manu rant, ita ammaduertere, ne hostis maxime ti- non secus quὸ in imperio praeeat. ad exempluinendus militi sit: bonam ac malam Ertunam Alexis. Imp. Romani: de quo ita eius historia. ex aequo ferre, secundarum ambiguarumque igitur ιὰm talis ac tantus Imperator domi ac foris rerum scientem, eoque interritum: si cum ad- est,miis Parthicam expeditionem,quam tant diseuersa luctatus sit, ita se gerere, ut maior cla- ciplina,tanta reuerentia bui erit,ut non milites rariorque riturgat; in rei taurando piadio, dam- senatores trasire dicerentur. quaeumn iter legiones nilque suis terribilior reddatur: saciebant, tribuni accinc i,centurione erecudι,-- arma felix teneat, infelix paret lites amabiles erant . ipsum νerb Ob hac tot ct tanta seu vicit, ferociter norit instare victis: seu vi- bona prouinciales, ut Detim subiciebauri, iam verbctus est, instaurare cum victoribus certamen: ipsi milites iuntnem Imperatorem sic amabant, Pt neque occasioni deesse, que occasionem l in patrem, ri filium, ut parentem, vestiti honeste,ca ni dare t cauta potius consilia cum ratione, ceari etiam ad decorem, armati nobiliter, equis et
quam prolpera ex casu laudare cauendi sciea- iam instructi, ct ephippise a faenis decentibus, promtem, tedii andique peritum: de instantibus ala se H Romanam Remp. imelligeretauici que gle-que improuilis vero , & de laturis callidissime xandri exercitum vidisset: elaborabat denique prconiicere: nihil minus in perfecto Duce quam dignus illo nomine videretur, in is Macedonem illum sestinationem, te mcritatemque conuenire arbi- vinceret Micebars inter Romanum Alexandrum sttrari,minimum Hrtunae, casibusque permitte- . Macedonem multum interesse debere. re; nusquam culpa male rem gerere, semper Boni ergo Imperatoris curabit ut existima- Aconsilio vincere et prudentem rei militaris , dc tionem acquirat, tum respectu militum; ut ille u diligentem esse Imperii; ut numquam supra eti)m apud Tacit. lib. i. annal. circumire saucios, manui industi iam fortuna sit: in bello nihil tam leue facta singulorum extollare, vulnera intuens sum parit. credere, quod non magnae interdum rei mo- ste lium gloria, cunctos collaquis, ct cura bis omentum faciati extra dilationes positum con- prauos abat: tum respectu hostium, ut Cor- sultis facta coniungere, nuncios etiam de se bulo apud Tacit.hb. i3. egregia apud Armenios praeuenire; nec finem alium belli quὶm victo- statim facinora aggressus est,ri fama inseruiret, riam specti re, nec impetu potius illud, quam q a in nouis coeptis validissima est.de de Agricola, persevcranis a gerere. plurimum facere & mini- non ignarae instandum fama; ct prout prima rese
mum ipseni de se loqui; nihil tumidum in ip- Asmisere ero. nam inuiso semel Principeseu
se, nihil arrogans, aut in rebus nouis nouum: bin ,sta malefacta,premunt. lib. I T. Caesar Pom- numquam Dei timorem, atque amorem obli- peium arcte obsedit, inter caetera n auctorita- uisci, nusquam militarem disciplinam remitte- rem, qua ille maxime apud exteras nationes pale re,pecuniam neruum talli diligenter,nec pro- bat, inueret:d Pompeius vicissim militem iste. dige, nec parcὰ nimium administrare; nὸ me- quenter in aciem educebat,ut famam ct opinio-ritos bene munerari, euchere, sed non intem - nem hominum teneret. Caes. lib. s. de beI. tiu. sic pestive, verum gradatim, numerum militum Mutianus venit in Italiam,von lento itinere, ne augere potius, quam praefectorum: ut horum c stari rideretur, que ramen properosiliscere
stipendia illorum necessitati nihil detrahant; famam ipsostatio sinebar.gnarus modicas vires es nullos nisi p iit longa stipendia exauctorare,ac sesbι, ct maiora credi de absentibis.
rude, de pensionibus, quae nimis aerarium gra- Parata sibi sima Princeps seu Dux exerer . q. uant, donare: malu meritos cum ignominia tus, virm hostium expendere debet, tum pro- sua. α hia
mittere: mare aeque classibus obtinere,ac con- prias,tum auxiliares. nulli grauius imminet pe- niles vi
tinentem in pote late liaberenncidere hostium riculum, quam qui nimia sui fiducia , hostem expendat, commercia;fines omnes infestos habere,foede- contemnit. incauta est sicuritas, & facile vula 'ς ι ra mutua inter eos, & cum exteris, si qua fieri neri, quo pereat, locum praebet. yy οςμ in potest, soluere: si armis superari nequeant, per- Andriscus Iuventium Praetorem,Numanti ' 'petuum bellum una cum gente non gerere,pa- ni plures exercitus Romanoru,Cretes M. Aniace in lomnum & armorum obliuionem darer tonium,Euno, Manilium, I cnt tesum,Pisonem,
vi debellari qui non possunt,consilio infirma- Hyspaeum, Athenio Seruilium, di Lucullum,
rer meditamentis artis bellicae semper animum Spartacus Lentulum & Caium Cassium assidistinere. Necesseell,inquit Astyages. apud Xe- Xerunt, caeciderunt, aut castris exuerunt. tantanophontem lib. i. rop.fli,ut non solum qua a me aliqui clade , quaIis inter strages, quas dedit diligenter didicisti m usu habeas: sed ex te ipso alia Annibal, vix maior accepta est a Rep. Rommediteris quibus contra bostra nam,sicut consueue- non quod summi duces aut tantis viribus ni-
155쪽
xsa Fr. 'pari Iudex, Magistratus,
cerentur; sed quia contempti ; negligentique la primum cunctando, de famam aduentus ad consilio, obuiam ijs est itum. Non ali js ini- multos menses gliscere sinendo, cum hostesti js creuerunt Bataui, quὶm sui contemptu , in magnos sumptus facerent, Quasi quotidie eum tantam nunc amplitudinem, ut cum tot Prin- acie excepturi,mora eos debilitauit,tum deincipibus faedera habeant contra it tot auxiliis de celeritate, dc praestio magnanime oblato in eorum sint usi: orbem pene uniuersum circum- Palatinatu bellum confecit. nauigarint non tantum, sed classibus ad utroc Ca sar cii in bellum aduersus Pompeium ρος-que Indos usq; missis commercia exercuerint, Olio dirimere percuperet, prouocauit illum qu clalles inuaserint, captiuum aurum io Insulam tidies Pompeius qui Caesarem annona defies, abduxerint:& quod de nullis historici memo- de moram trahere volebat, neque castris se cωrant , mercatorias societates in bella armarint, tinebat,& quamuis copias educeret,numquam quae line corum sumptu bellent, grassentur, tamen in conflictiam ire decreuerat;ut Appia- praedentur. de cum alij gestis bellis exhaurianis nus & Plutarchus testantur. & cum tandem itur, societates hae ditescant. uit, coactus luit. A qηanda, inquit Caesar, quid Mansseldius nuper nothus, de nimium no- Pompeius tardius aut considerati in μι eret, unius
dibus Orbem Europaeum asstixit, post Cassia. Consulares pratorici seruorum habere numero rea, & Belgica stipendia missionem passus, at- dicebant .ea criminatione primum,deinde prae que ex demerito contemptus, & ad alia castra tio victus est. transfuga, scelere crevit. qui de paulo ante pug- Eodem perethei deliberare expedisine ho- 'nam Floruanam sui suorumque despectum ut stem domi operiri,an in hosticum ire. genera- D iopo nostris imprimeret, ipse laborauit: iis, quos ad tim quidem latius est ducere exercitum in ho- i se mitti petierat, nudos lixas, & calones mag- stilem agrum , si quidem sit virium sit. Drmi- Uno numero & inermes militum nomine osten- datur qui lacessit. Maior, inquit Annibal apudians,lecto decumbens, lectica vectus,quasi im- Limum lib. 2I. lles , maiors animus inserentis est medicabile ulcus, aut morbum sonticum cau- νim,quam arcentis. Existimatio est maior, si nositus;denique sugam seu prosectionem in Gal- tua tantem defendere, sed & aliena vindicaret iam simulans, quasi nostros limites non ausus posse videaris.Belli incommoda non domi,sidattingere , Gondisalui Cordubensis tutela nia apud hostem sentiuntur, unde domi secura fimis defensos; donec Cordubensis incolas ar- delitas, apud hostem querela, tumultus tque matos, suas quoq; domos quasi alio iam tem- seditionum pericula. Laudatur Otho,quod Ita- pestite versa remiserat, cum ille iam extremu liui adiri,nec loca stasi patria νidebantur,tanquasuorum agmen frontem vertere iussit,& maxi- externa littora urere, stare,raper e. Tacitib. 18.mis itineribus totum exercitum, in limitem quippe Otho Visellium Hii intra Galliam ster. nostrum immittere coepit, & penὸ inexpecta- verat. Annibal,exercitum quanto labore in I-tus Cordubens superuenit. cuius egregio fa- taliam traiecit, ipse quantis Antiochus ratiocinore mixtis inter se nationibus restitu quasi nibus suadet, ut ille traijciat φ negans opprimi grandini,& tempestati e coelo misse ; sublimi Romanos nisi in Italiaposse.Iust b. 3 i. de post tot in equo de conspicuo Mansseidio per omnem clades in Italia acceptas Scipio cum exercitu aciem volitante,omnia ducis de militis ossicia in Africam transmisit, & Annibalem aliena strenuὸ explente, insignem equitatum,nec ig- mittere, lares tueri coegit,vicitque nec succeia nobilem peditatum ducente. quo die de sortu- sus perperam respondit rationibus,quas Scipiona Cordubensis adfuit, de disciplina militaris, contra Fabium Max. in Senatu allegauerat. &N supra quam quinquaginta infra annos lite merito Annibal negauit se νnquam rictum prius-
creditum est, rosur peditatus hastati. cuius or- quam terris Romanorum cesserit,reuersa Carthagia dines nec bellica tormenta, nec toties circum. nem statim cum loco fortunam belli mutata Iust.
actus equitatus, nec ter colli is legiones laxare L s i .Quippe constat aliter domi,aliter foris belupotuerunt. cuius virtute eo die stetit victoria. tractari, domi ea sola auxilia esse qua patria vires Ad rem nostram: ausus est ille nothus,dum ex- subministrant, aris etiam hostem suis viribus vinci.ercitus regius Berghizomam sub Marchione Iust.l. 22. historiae sane plures domi victos pe- Spinoia obsidet, & alter sub Henrico Bergliae rijsse, quam soris testantur. Comite copijs Auraicis ad Rhenum obsistit, Iterum Dux exercitum, nisi nimium copio- quod inter bella Gallica nullus unquam Rex sus fuerit, integrum hosti obijcer non disparis . . ausus, nec audebit propitio nobis Numine, tiri debet. Caecinna non simul cohortes, sed 'η
quia contemptum se sciebat, contemptu, singulas acciuerat,quq res in praelio trepidati siue sui, suorumque ipse auxerat. nem auxit: cum dispersos nec usquam rasidos pa- Gijcere. Tum porro Dux expendat diligenter , an uor fugientium abriperet. Tacitus tu . i7. Eodem rationibus suis conueniat sestinare bellum , an errore peccauit L. Apronius contra Frisios,qui sestinare, trahere. ut Suetonius in bello Vitellii, dc O- diuisas cohortes, turmas, atque equites in eoς abere thonis festinationem hostibus, moram ipsis vis immiserat. νabor, inquit Tacitus, lib. . si simul seci, inem disseruitidc Vitellius apud Tac.Li6. quam incubuissent, cum per interuallum aduentassent,notus urgendo trahendoque bello modus alios que constantiam addiderant rurbatis,o pauore forogitat. Dux Albanus Lusitaniam celeritate gientium auferebantur. Vitellius dum dispergit obtinuit, antequam Antonius vel suos armare vires aduersus Vespasianum,militem trucidan-
satis,uel auxilia adscire posset. Marchio Spino- dum obtulit. Tacit. lib. i'.
156쪽
Senator. Lib. IV. Cap. VIII. 11s
q. .. γ ' 'tinet ne plures simul hostes con- bellum legionibus, terra natarentur. Suetonius
Num plure, . ita Princeps, aut insectetur. Maturauit, Paulinus, cum Britannorum defectionem re- simul hostes inquit Liuius i. a. Romanus , ne pratio mo cum primeret, clegerat sibi locum terga silua clau-: habere. Latino Volsces contenderet.de l. 2ι Verso in Ur, sum. Tacita tib. . Idem peritissimus bellorum. eam besso,omnibus alijs in presentia letiari bellis νο- suadebat Othoni bellum cum Vitellio trahere
labant.& lib. q3.n n ram in tempore Punicum bel- quὸd ei non multum virium a tergo.
Ium terminatum erat , ve simul cum Philippo foret Peccant porri, maxime,qui loca, in quae ex- bellavdum: quam opportune iam Antiocho in Syria ercitum ducunt, per exploratores non antὸ L i3 D molievie bcssum,Pbilippus est superatus. de Tacitus cognouerint. quis situs, qui colles, qui fluuii P ' i' . de Corbulone,prudentissimo ducetib. 13. satis saltus, naturae,artisve munimina: quae hostium comperto Voliges m defeeliene Hircania attineri. consilia,qui conatus,qup molimina.quae vires N Lb. as Parthi Hircana bello Atinentur: & l. is . ad manum quae expectentur auxilia.
contaIor s , ologeses ingenio, o desectione Hir- . Tum porro supra omnes peccant qui ita pro. y Α'cavorum. genru valida, multiil ex eo bellis illiga- ficiscuntur,ut commeatus deesse, aut impediri Rrvi:& iturum ibidem Corbulo ait se scire quan- possit, aut sarcinae impedimentaque non sequi. πω in tum Rex intus discordiarum, quamque indo- docemur a Vercingentorige, apud Caesarem de que collati
mitas de pr feroces nationes regeret; conta bel. Gal.lib. 2. non interesse hostem intersitiere, . b Rς.
Imperatorι suo immatam pbis pacem, ct unum id perimentiste exuere,quibus amisiis bellum geri non, ' u . y Quapropter oportet si loca hostilia in io. e-dςm temeritate non est absonum,cum greditur subsequi impedimenta, si egreditur, tibi, εώ bζlt mn pu tus sitiat incertissimi,minimaeque praecedere; si hostis timeatur a latere, ad lae
iE E octago Occasiones praeliorum i minam interuertant, uam, aut dexteram ; si undequaque, in medionem, vi glo.' portunitatem delendi hostu centemnere, ut glo- collocari.
tiosius m Mosita vincas. adeoque qui in angust ijs certo Othonianae cladis causa mixta vehiculi &Opprimi possint, in apcrto campo excipere. ut lixae,& permixtum vehiculis agmen. Tac.L i 8. Liu .al. Alpi nos reprelaendit, per quos An- & Vitellianae fib. 19. dum ordines restitui ne-nibal transiit, si valles occultiores insedissent, quiuere impedientibus vehiculis, tormenti Dcoorti in pugn im repente ingentem fugam, que. Caesar melius in Galliis conseruit praeriuragemque dedissent. Melius Annibal, clim in missis paulum impedimentis, atque in tumulo Italiam descenderet, Hannonem ad A lpes re- quodam collocatis, & alibi impedimentis in liquit, risores, qua Hispavias Galliis iungor,in proximum collem deductis. l. 7. O 8. ita o- potesate essent. Liu. lib. G. Etolos reprehendit portet inire praelium , vi nec victo, nec victori. idem Lb. 36. Romanum Consulem Atilium clim tin noceant. addito,ne diripiantur, prodio idoneo. ita tuc per set, quia ex illo monte ct iumenta muse ait P. AE milius apud Limum tib. qq. nec ighattifata praecipitata cum ios oneribus sunt,ct homines fimum quemque relinqui ad custodiam sarcimarum. vexati . facite cognovisse, quam cum inerti hoste res Nec suis iterum Dux, nec hosti, necessita- s
esset, qui tam impeduum festum natis presidio, ut tem pugnae imponere debet. Non suis, quia Mςςisy claudiret transtum, edisset. & in Perseo simili saepe pavor pro sortitudine incessit milites at ryῖφη errore t psis ιq2. Gutemptus quos hostiam adeo que moeror. n i bi moignorantium opportunitates suas,aecessi. ui se suosque conicest in eam necessitatem; nete. ' t . . . cit eradem ne Dux insolenti temeritato ut receptui cauere non possit. nisi victor;li ho- Nou iemete nimis rix ediatur, hostibus arcibusque a ten, stis rei gnavus bellum trahat, eallo se conti rix ἰζrreri, bess Gaa. Morinorum neat, pabulationes tamen, di fruitientationes Legato relari, C saris a s ossea prohibeat, iam victus est, qui vincere, aut non Az rentes Σέ, inquit,opportuinsita sunt,quod προ vinci potuisset. cogenu non coactus, loci, testique post tergum hostem relinquerὸ talebat. 3e cdm porisque ad praelium incundum arbitrium ha- ad oppidum 'Bellaunodunum peruenisset, ex- bet. ducet, traducetque donec honem iniqtici pugnandi illud consilium coepit; ne quem poli loco iniquo tempore cogat conserere manus Scipio cum Asdrubale conflicturps , tesserim munitus iit, Vt retardaturus sit magnos cona- vesperi per eastra dedit, ut ante luci in viri, eatus, seu alia euidens causa, & alteri incommoὸ quique pransi essent. victor Scipio ., Asdrubardo aliter prouideaturi sic in bello contra Pera non armis tantum,sed & siti fameliae suorum i um Consul Gonnus cum oppidum in salti in victus. Liu l. 28. Caesar Gallorum errorem in bus, per quos in Tessaliam transitur, situm ag- Sabino inuadendo scribit, quod exanimati gredi vestet, cum is loco ct prasidis valido trix. peruenerint', de causam cladis, oportunitatem pugnabilis res esset,abestitit incepto. Liu. l. 2. infn loci ,hostium inscitiam, ac defatigationem . sib)Maximum porro ijs periculum,qui in hostisi i 'deberi Gast. & Curionis in fel x pr ium,otu
'um ii imina transelmi nisi pontibus consectum itinere,& labore cxercitu equos.
xxi sternant, valido prassidio firment, ut si qua ne- militesque fessos, hostes integros. ' sit . ti ςςGITQt Q stri pedem coegerit,receptui,w- Qitare reM P. Emit rus apud Liussi ra. α'hisaei. si . Quu ς imus ieructur. Annibal cum Metis ne i mers, inquit,rtrum militem, quem neque viae 'o . o conflicturus, ita exercitum composuit,ut in' iabor hodihneptis operis I riga irrit, requietum, in- : . loca tuta recipere se posset. Vespasianus sta- regrum in tensorio suo arma capere iubeas, atque 'Isam petiturus, ad Parthos, S Armenios Lega- in acie plenum virium, vitentem,ct corpore,ct ac tos misit; M NUsi inquit Tacitui .i8.ad ciuil nimo educas, an longo itinere Iurealtim , ct Onere '
157쪽
1 14 Fr. Zypri Iud , Magistratus,
ygum, madentem sudore, ardentibus fui se cibus,
ore atque oculis repletis puluere, torrentem meridiano sola bosti objcnis receuti, quieto,qui nussa re a re consumptas vires ad prauum adserat. Collisa ante annos non ita multos ad Neoportum is cies haec etiam incommoda praedicarunt.
Ad iniquitatem temporis etiam cogi potest N evrμὴ qui in necessitatem proelij se coniecit,adeoquo P *u- νη ' ut noctu confligere teneatur; cum praelia DO diurna vitanda sint. Antonius Primus de Cremonae Oppugnatione , Neu si, inquit, pateant . porta, ns explorato,ni, diu intrandum. Tac. lib. 19. Q. Fabius intra vallum milites continuit,
ab nocturno aborrens certamine. Liu.L .Cum suaderetur Curio ut ad Castra noctu reuerteretur, ambiguus ne miles deficeret,secederetve, qui pudore atque timore refraenatur, quibus rebus nox maxime aduersaria est, induci non potuit. Caes. lib. 2. bessiliuiti qui in vitimam necessitatem se dedit,si hostis vel limulauerit praelium, habet quod maxime vereatur, ne sui moerore soluti diuugiant,ducemque destituant.
, - Non etiam hosti ultima necessitas pugnae nostEM ,a 'ςRd- ςst. desperatio spei causa est;
desperatio. ςxim aut moriendum, aut vincendum intellinem nouco. git miles. Locrensibus non alia causa victoriaga. suit, quam quὸddesterauerunt. I ustin. l. 2 o. Abner petens,ut sugere sibi liceret,Num,inquit ad Asael, usque ad infernecionem tuus mucro
itaque nihilominus instantem , auersa hasta transfodit. a. Reg.ca'a. Antonius Primus docet suos, esse adhuc Vitedio vires, ambiguas fi d bberarent; acres,si desserassent. Tacit.lib. I9Sci-. pio cum Mudonio pugnans, victor quidem rediit; sed multis e suis amissis,pluribus vulne-- g ratis. & refert Liuius lib. 28. causam, quia minus, inquit, cruenta victoria fulset, si patentiori campo, si ad suam capessendam facili foret pugnatum. Inde in summo praelij ardore Romani adponenda arma inuitabant. Vira x,inquit Liu./3b. 9. ponere arma iubentium pιr totam fertur aciem. Parecbant ergo ijs,qui arma ponerent. sic in reliqui is Vitellianis, Vicit, i quit.Tacitus lib. ro.ratto parcιndi, ne sublata ste reniae, periinacia accenderentur. sic & coactus, inquit Liuius,hb. s7. pericula militum Prator receptui canerelligit, ηι obiiceret incautos furentibus de ratione, ac rabie. Ita Manlius apud Livium lib. a. a victi; intra castra captiua clausis caesus.. Magnus hodiὰ vallorum, castrorum, muni-C. mami Q dumque militarium neglectus. apud Veteres , ma me Romanos sorente Republic. &disciplina militari,summa illarum rerum cura. P. aemilius; Maiores,lii cluit,vestri castra munita portum ad omnes casus exercitus ducebant ese, um. de ad pu nam exirentiquo iactati tempessate,pugna receptum haberent, cum munimensis ea sipi se sent praesidio quoqueresida firmabant quod qui ca-Aris exu ,etiamsipugnando acie riciiset, pro ricto. babebatur. Cain a sunt riclari receptaculum,picto
refugium. quam musti exercitus quibin minus pro ispera Iorruna pugna Diu intra pastum compulsi rempore suo. interdum mamento p druptime μ-
cta victum hostem repularunt ' Igitur patru altera . os misitatu hac sedes, vadum I pro moenibM , Orentorium suum cuis militi domu/,ac prnates sunt.
Annibal Pyrrhum omnium maximum Du- cem etiam supra Alexandrum arbitrabatur, castianis. quod castra metari primus docuerit, & nemo x Myrclegantius loca coeperit, praesidia disposuerit. Liu. I. 3 s. de Philippus Macedo clim Romanorum inspexisset uniuersm speciem castrorum, ct osci ta suis quaque partibus, tum rendentium
ordine, tum itinerum interuallis, negauit barbar rram quo nomine Grscis tum adhuc erant R
&Caesar ab Ariovisto inuasus,cum castra nondum satis muni jsset, duas acies hostem propulsare, tertiam opus perficere iussita Ae bel.Gal. quod & olim Popilius Lemas praestuit. nam inuadentibus eum Gallis, partem exercitus hosti opposuit; nec opus, inquit Liu. lib.7. inter missum. quin & nostri apud Nervios,cum serramentorum copia non sussiceret ad castra munienda, non praetermiserunt gladijs cespites circumcidere, manibusque sagulisque terram exhaurire. Caes.l.1. 7.kil. Gad. quod Roma nardi Liplinae fuisse . nec castrorum munitionem inter ipsa pericula,atque praeliorum aleam
Omittere,docet Vegetius lib. i.cap.23. quin a iam lib. I. cap. 2 i. queritur eiusti odi muniti
num usiam suo tempore cib Valentiniano Iuniore intcrcidisse; additque incommoda ,sς diurno se nocturno intervmitu equitum barbaror si multos simus frequenter asicles. Non solὰm a tem coodentes ne castris ista patiuntur, sed cum
in acie casu aliquo coeperint cedere,munimenta castrorum, quo se recipiant Jon habent. o more avis malium multi cadtint; nec prius moriendi suis stiquam hostibus voluntas defuerit persequendi. iMarchio Spinoia ad laedam tanta valli munitionesque,ttim aduersus obsesses, qui sex penὸ Gllia selectorum militum conficiebant i spraeter incolas,tum aduersus hostem si ingrue- . ret ad obsidionem soluendam, excitauit, tan--:taeque amplitudinis, ut nouem horis circuiri i i, is non possent. tanto robore, ut Mauritius Prinis ii
ceps Auraicae frustra adoriri numquam volue- -- rit: Henricus stater post illius mortem animoso ausu adortus, insigni clade reiectus suerit, magna cum nobilium tum fortissimorum car-de ; ut deinceps laborandum tantum fuerit de commeatibus. Ad Sylvam Ducis supra humanam fidem valla munitionesque elaboratae, ut nec tentandae viderentur, sed hostem relicta obsidione alio vocare consultum inuasa V tua: quo dubio procul auersus fuisset, nisi tur- ipiter amissa Nesalia Davus omnia turbasset. Ad Bergiaomam operum eiusmodi neglectus Mauritium aliosque in admirationem traxit, & adhuc vigentem apud nos disputationem T. . . dedit,an consilio capiendae urbis, non hostem distinendi, ab aliisque auocandi, an quo alio, '. procaeum eo suerit. Hosti fugienti potius via aperienda,qua sugiati ut Thuscis Ceso Consule Romano apud Listi lib. 2. Antigonus Stolos erumpentes su-gae
158쪽
gere permisit, Agesilaus Thebanos emisit Xerxenti memistocles: Pyrrhus semper censim nocte Artiter instandum sugientibus. Lycurgi leges crant, hos cs fugientes non occidere. N sere ea Helticticorum quondam disciplina fuit, armato nemini parccre, fugientem, atquc arma abijcientem nec persequi. Tempestiue quae ad bellum pertinent parare Principcm atque Rempublic oportet. arma militem iis qirae offendant,quae defendant,quibus eminus, quibus cominus pugnetur, quae natura dedit,qus industria inuenit, belluas, machinas, quos, tormenta: sed maxime delectum, praeter ciues exercitatos, nobiles, vasallos militem domesticum; cui defendendos terminos fidat: externum; quem ictibus hostium obi jciat: rusticum praesertim parientem pulueris atque solis, non a sortunis , sed vitibus S moribus laudatum, frugalem, animosum peditem equitemque linealtero neutrum, sed pro belli Mnere, ac regionis alterutrum prae altero numeris maiorem,
sed multo maxime exercitus Duces, Magisti os militum , Chiliarchas. Centuriones selectos, pridem cxercit 3s per gradus et itos, utriusque fortunae gnaros, prudentes, ani mo numquam lapsos, non genere tantum, sed magis virtute
Sed quam lento consilio stituendum cst de bello,quod ait Saluilius sumi facile, cate pin ἀ-
, g rrim desinere iec in ei u potestate inii ium 2 sinem esse: incipere cuiuis vel ignavo luere , sed nou deponi, ni ficum victo es velint; ita cum bellum decretum est, S in id hecessaria dux habet parata , celerrime get elidum est. belli successiis Occasio,& Fortuna sibi vendicant, celeritas. nocuit dis ferre paratis. In Ecllicis negotiis mora summe noxia ; quae ii quando abfuisset, res multi magnas saepe confecis ni. Annibal
unius diei mora victoriam corm p t. Mora eius diei, inquit Liti. satis creditur saluti sese urbi, atque Imperto. Magni omnes Duces celeritatem supra caeterassere virtutes coluerunt; Alexan-dcr, Caesar, Carolus V. & qui sub eo militiam didicit Dux Albanus. Res Hispanae maturo, c- lento sepe consilio peraguntur, nec se R per Ducibus libera mandata dantur : securius id
quidem multis videtur: fatendum est tamen, multas rei bene gerendar occasiones Ducibus elapsas;dum suo Marte non audent decernere.
Adeoque si bellum grauis momenti gerendum sit,expedit ipsi ina Principem aut intereste, aut non procul abelle. ubi statuere mox de oblata occasione possit, nullam clabi sitiere,& gloriam victoriae ipse occupare, quasi manu, consilijs, vel auspiciis eius obtentae. bella fama geruntur. N hostibus timor, & militibus audacia, spes, & rei bene gerendae cupido a Principis
conspectu accedit. - Vrget presentia Turni. pudet vinci, fugere, non strenuum esse spectante Principe. sperat miles non gratis exceptum fore, non datum frustra ictum unum , cuius
Princeps testis sit; excipiet, dabitque quantoscumque poterit, ubi premium, praedam, laudem, munerationem miles sperabit.
Princeps cuius regiones mari alluuntur grauiter errauerit, si imperium illius maris dominatui continentis non parauerit. si mari vinci potest, iam di in continenti habendus est, ac licasti is citet exutus,vel obtestae muri urbis ari tibias, tormentisque quaslati concidissent, cum hosti licet immittere quantum semper volucrit militum. ex aduerso , qui m iris impcrium obtinet, tisinsfert in horas singulas quo l .ibet molem belli. eoque ubi imparata omnia repor: t. tutandis, parandis imperiis nihil promptius paratiusve, quam maris dominatus. Mare, inquit Liuilis, L 32. qui in potestare habent,terras, quascumque adeunt, extemplo sua dιtionis faciunt. Non abs pluribus testimonium nunc petam, quam a Batavis, quos ob lautus rei curam nauibus in coelum vehit C. Scribamus in Politico Christ. tib. 2. c. 38. & militiam noliram naualem instruit, si latis audiatur. Delectus olim apud Romanos & curiosus suit, & rigidus. multos recte a militia non v-tiles rei jciebat multos adigebat inuitos, adeoque multa & statim commoua trahebat,atque incommoda. Commodum non minimum erat inutilem armis turbam, flagit ijs grauem,domi, militiae J; noxiam,non admittere; incommodum non minus graue, Impei ij salutem ijs fidere, qui frro, & catenis ad pugnam tracti
sunt, inuitos canes venatum ducere.
Disciplina cum delectu etiam rigorem amisit,maioribus quamuis nostris antiquior fuerit liberorum caritate. l. posui inium, * fit, D. Dcapi cr ps. de Manlio Va I. r.ea. saluti esse tu- dicans patrem soγιι filio, quam patriam militari
disciplina carere Nam disciplina maior Mn inquit Alcxander apud Lampridium Remp.renet',qtias dilabatur, o nomen Romanum o Imperium amittemin. Dixisse verum res ipsa pridem docci. saepe excrcitus Romani disti plinam exucrant, strenuos nicti Diues resum picrunt. accidit in
Hispania Scipioni,in Africa Metello, in Sicilia
Cottae, in Germania Corbuloni. Legiones, inquit Tacitus lib. I i. operum o laboris ignaras, populationibus latantes, veIerem ad morem reduxit. de de eodem in Syriam profecto lib. i3. plus molis aduersus ignauiam militum, quam con-rra perfidiam holium habuit. ciuod si Duces ho-d id nostri corum exempla sequerentur Merari posset, ut exercitum bene institutum aliquando videt cmus. dum extremum rigorem sperare non licet; saltem id exigatur, quod diuinae Liti crae postulant; Deutcron. 23. 9. quando egressus fueris aduersus hses tuos in pugnam, cu- podies te ab omni re mala. non satis saepe huius praecepti memores Duces, causam licet iustam
tuentes, propter iniustitias sitiis humiliati Ihui, Psalm .io6. tuli, fugatique.
Ossicium rogentis exercitum , non tantum.
in danda , sed in obseruanda etiam disciplina
consistit. Macer. in I. ia. D.de revulit. igitur ecquo ad se, & quoad milites scruet, seruarique curet disciplinam. Aurea est Aureliani Epistola, si vis,inquit. tribunis mὲ si ru rivere; manus militum contine, nemo purum rapiat aheviun,allem nemo contingat, uuam nullus auferat.
159쪽
is 6 Fr. Zypari Iudez, Magistratus,
rat Aetem nemo deterat, Ostum, sal, lignum exigat, annona Imὶ contentin sit. de prata hostis, non de tithymis prouincialium babeat, arma tersa sint,
calceamenta Drιia: restu noua restem vererem excludat Opendium in baltheo ion in pompa habeat, torquem brachialem, ct annulum μpponat, equum saginarium suum defricet, capιum animal ne Peu-
dat, mulum centur ιasum comiter curer, alter alteri
quo seruia obsequatur, a me uis gratis curenIur, aruisticibus vibit dent, in hostili 1 ca est gerant ,qui Iuem fecerit, rapuler. Iulius Caesar quamuis omnia delicta non puniret,nec pro modo exequeretur; tamen erat desertorum& seditiosorum inquisitor & punitor acerrimus. Sueton. incesar. c. 67.
Et quoniam militaris licentia facile inclinat
in furta ; Peculiare iuramentum miles praestabat,nihil se furto ablaturum. Formulam recitat Agellius lib. I 6. cap. q. Quapropter qui se meminit armato praeesIe, parcissime debet commeatum dare; sed milites in castris continere. d.l. II.ne diuagentur, ne prouinciales expilent. sicut religiosis time lustinianus in Aulbent. Is O. de transitu militum, Praecipuam, inquit, multos
maximam Reipublica nostra conciliationem in hoc
consilere arbitrantur. audiant, qui lusum putant prouincialium vexationem , vallationen siue si qua noster transit exercitus, Pt ibi citra omnem alatur quat imoniam, o incolumitas atque indemis
tenti sint stipendiis suis,& annonis,gratis si intus non faciant. si facti erunt de falcentur collatoribus. ne praesecti legionum,aut milites ab ullis omnimoda occasione transitus pcr concussionem quippiam accipiant. ne ad alia loca mittant,quasi necesse istic habeat manere exercituι. peri hanc causam a possessioniblu ac predijs extorqueaut pecunias. cum hospitantur,patrem.familias non impcdiant, sed meliorem illi partem domus relinquat,ab omni molestia N inquie- udine liberam . milites vcro in alijs sibi coenaculis mctata desumant. d. auib. I 3O. l. I.Cod. de metar. lib. 32. Optandum esset eam curam
quam Iustin. iubet militarium alimentorum geri, ut citra querelam sumptumve prouincialium alatur miles,praeter legitimas collationes non in cibum militis, no in pastum equi quippiam exigatur. quod sit sumptu collatores supinpedivrint, conficiantur monumenta coram Praeside, Episcopo,aut Defensore locorum, quantum, & a quibus extra leges insumptum erit, idque reputent in tributa publica. Praeter surtorum & concussionum genera, inertiam,& libidinem,otia, atque emollientes militaria brachia voluptates Duces proscribant. exercitationes,quantum tempora & militiae nostrae ratio permittunt,ament, promoueant: ignauiam poena, diligentiam praemio, no in vero tantum conflictu,sed & in ludicro
certamine munerent: doceant ordinem seruar laxare, redintegrare, in acie,in orbem pugnare d signa coire castra mouere,decurrer ,Onc ra, arma, cibaria serre, opera facere, munire castra, claua, pilave palum petere, natare, iter pedibus facere, fossas transilire,omniaque alia e ercere. praeter labores, famem, sitim,inediam, cum opus est, ferre. quod si haec Princeps Du-.ctorve cxcrcitus diligenter egcrit,fiet quod in Scipione Florus laudat; restituta disciplina μ-cit, inquit,ut quod nemo visorumse νnquam sterauerat, fugientes Numani in os quisque videreι. Quod si Princeps Ductor ve exercitus, quae 27.
diximus contemnat;errore, ignauia,temerii ie ime si pta. eius Respub. detrimentum capiat, exercitu Seeps negliis
fundatur, fugetur, hostis inualescat, insolescat par p rtibus miles, concutiantur prouinciales; iniuste bellum gesserit: tantoque piaculo,se obstrin criti duoeshe.
quanti ea res est;quanta iactura,quanti interest smu Resp. victam esse Rempub. prouinciam expilatam, quam ladu. tot sortes milites, tos innocentes ciues, iniuria neci datos, tot raptas virgines, tot matronas stupratas, tot pueros vitiatos, tot aedes sacras direptas, tot urbes flammis deformatas, tot agros incendijs, populationibusque deuastatos. Igitur quantum cupit tantorum reus non esse malorum,allabo ct,viribus omnibus,tum ipse,
tum ij qui ei a bellicis sunt consilijs, ut quod susceptum est iuile bellum , non iniuste geratur. non minus peccat Iudex qui iniuste exequitur, qu m qui non iuste fert sententiam quin imo magis. quippe sententia sono,& cha
raeteribus tantum consistit, executio cutem tangit. Proponat sane id aram sibi bonorum ducum Romanorum, quos Liber i. Mach. c. 8. in exemplum describit, praelia eorum,& virtu- . tes bonas. Pl laserunt, inquit, omnem locum con-sbo suo se patientia. potentes Piribus, acquiescentes ad omnia. qua postulamur ab eis: regna, or insulas .quae aliquando restiterant illis, in potestas redegertini. cum amicis autem suis, o qui in ipsis
requiem rubebant, conseruauerunt amicitiam : ct obtinuerunt regna, qua erant proxima , ct qua erant longe, quia qui umque audiebant nomen eorthtimebant eos. o quotidie considebant trecentes viginti, c sinum agentes semper de multitudine, Nqua dena sunt gerant.ct non est inardia neque a. e. lus uiter eos. Sane virtutes bonae,atque Imperio
dignar. imitetur Princeps virtutes,cui gratum est Imperium.
Porro quod ad militem attinet, ut iuste
bellet,necessum est ut iniustae cauta manu . se non praebere existimet. nec manum iniustem cxerat, vibret, conserat. Miles qui delectu,cli- balum iu entela,sacramento Principi obnoxius est, Prim stum sit, aut cipi in hostem ducenti, vel tuendae Reipubl. inculpaxς causa,vel iniuriae vindicands,rerumque recu-Παλ μ
perandarum, iustὸ militat. si enim iustὸ receptum est ut pro Iudice , pro illiusque sententia praesumtur,credere utique potest miles Principem suum iuste gerere bellum, cuius ille causas non singulis probandas habet. arcana sunt Regni, atque Reipub. quae si singuli exigant, nec aliter operam Reipubl.privstent,pr dunt. Clarὶ August. L2 2. c.7 r. contra nullum;
Si rir iustici sorte sub Lege sacrilego militet, beησ
160쪽
potest illa iubente bellare, cui quod iubetur , vel tionem innocentium coierint, qusve ob accu- non esse coni: a Dei praeceptum certum est, vel νtru sandum vel non accusandum , denunciandum sit,crirum non est. ita ut fortasse reum faciat Re- Vel non denunciandum testimonium pecuniagem iniquitas imperantis; innocentem auscin mili- acceperint. I. 2. D. de concus Similiter calumniarum ostendat ordo seruitutu. ri: est falsi crimina intendere. ι. i. D.ad Turpi- apropter D. Ioannes Baptista Luc. I. lian. Recte utroque sensu D. Ioannes. ne cui non iniecit militibus scrupulum opinione sua generaliter iniuriam milites facerent, ne quem ivlto bulo meritis;re ipsa tamen , n in Anals militiae metu φerrerint, indebitum extorque- calumi,icti rue sur. Pont. nov. tu. Δ ιqum. diximns ex ιηρ. s. rent: α specialiter, ne in falsam accusationem comemus I 2. Iq. tib. I. Machab. 9 Iosepho antiq. Ius i c. coirent, ne quem ficto crimine rixarent, ne susti ad j lib. s.6. 7. 8. atque reuera intuito. Vn- pecuniam ob accusandum aut denunciandum H ' de Auguli inus relatus cap. quid 23. quast.2. ne- acciperent. Milites enim Praesidibus dati etiaque Ioannes, inquit, ab aranis iubet dis dere milia curiosorum, stationariorum, irenarcharum, litis ; iussit tantum iniusti ipsi ne essent, quod se menarcharum ossicio fungebantur,facinorosos ψcctaret. interrogabanι autem eam , inquit Lu- inquirebant, apprehendebant, Iudici sistebant, cas, ct milites , dicentes ; Quis faciemus o ηει crimen imponebant, verum falsumve,pro ossi-O ait illis: Neminem concutiatu , neque calum- cio aut per calumniam corruptionemve. Penium faciatis, ct estota contenti stipendijs y6bis. alibi diximus. Igitur Ioannes neque ossicio de non fecisset satis militum interrogationi Ioan- sacramento eos deesse, nec sub illius umbra inisnes,li, quod caput rei erat, causam minister ij sontes vexare voluit,& sorte specialis ea signi- sui non iussisset examinare, si id ad milites spe- sic tio Ioannis sermoni proprior est. ad diectasset. dare se militem, cui non licet graue unim, ct contenti estotestipendijs ivstis,ubi alteis
crimen habetur: & augetur, ut in caeteris de- ro sensu retento pluries idem diceret. lictis,dignitate,gradu, specie militiae.l. 2. D.D Peculiare sane monitum professioni militari iare misit. Caeterum quem militiae nullum obli- De vis rium, ut manus ultra publica stipendia gat vinculum , ut extero Principi militatum non porrigant. assiduum enim id militum E ieiuo si eat, non eadem ratio est. nullus enim nexus Vitium I assuetudineque adeo nunc inualuit. militet δεω stringit, nulla salus, aut dignitas patriae tuen- Vt, siue iter agant,sive hospitentur,coercendaetor . sit di, nulla de extero Principe praesumptio exin rapacitati nullae leges suificiant. Suffcerenth-ni milui- cusat. curenim pro hoc, contra illum suspice- tiarie sanguine scriptae, sed stipendiorum des N Vibiatur ; ctir pro illo contra is uin opinetur Sed ctus, seu numquam prompta solutio sanguinem neque suspicionibus, neque opinionibus bella sistit. igitur in hunc defectum reuoluitur maia lictatue geri possunt: si de re maioris momenti, de vita lum. Qui autem contentum iubet esse militem unius hominis, non nisi manificilis probationi- stipendi js,supponit utique eorum solutionem. - q*:bus liceat iudicare. iis, inquam , examen in- Non facile in officio potest miles contineri ab eo , 'i' S cumbit quos non alia ratio tutatur. ideoque qui necessat ia non subministrat. Xenoph. Quid , A proreges, Magistri militum , Tribuni, seu igituri licebitne militi,cui stipendia retardan quicumque ad consilia vocantur, ubi billo- tur, ab hospite id quo opus habet extorqueret: rum causae agitantur, si cas iniuitas esse mani- Maideius de insit. de best. quast. qo. d. 6. post
deprehendant,cum in claris non sit locus Casesau. D taed. Molin. negat. excusat tamen
coniecturis, praesumptioque cedat veritati ; quatuor ex causis: ii fuerit in extrema famis non illa hos,quae militum obumbrat, excusabit necessitate , si dcfensioni hospitum fuerit ne- ratio, neque ullum prorsus vinculum. quod cessarius , si in poenam delicti id iustὸ consti- neminem stringit ad alterum incuria laeden- tuat Princops, si illa solum accipiit, quae conis dum. non origo, non clientela,non sacramen- suetudine legitima illi debentur. sicut in quitum ad iniquitatem obligat. non si diserte id busdam locis in praesidio accipit ligna, sal; de
verbis comprehensum foret: tantum abest, ut in transitu necelsilium,& communem victum.
exceptum non censeatur, quidquid citra Dei, quamquam nec haec ipsa de iure praestantur. iustitiaeque offensam praestari non potest. I. mic. COL D salamo hostilibuι non prasian- Porro dum Augustinus viget in milite ordi- do I. II. nem seruitutis,si spontanea eum voluntas non Militaria delicta sunt proprie, quae uti mi- 6. ordo seruitutis traxerit in militiam stipendia- les admittit. si transfuga sit, li proditor,si sedi- Miltiauariam, quae hodie magis frequentatur ; plus tiosus, si desertor, si emansor, si contumax, Olio' habet quod examinet. ita tamen ut desensio si in acie loco cedat,si primus fugiat, si exeu P 'P ς patriae, minus anxia sit,quam offensio ditionis bias negligat, si arma distrahat,aut omittat, si alienae . a sol lato recedat, si stationis munus relinquat, Igitur Ioannes vetat militibus concussiong, si ad diem commeatus non venerit, si alienag & calumniam . iubet contentos esse stipendi js. arma subripuerit, si agmen excesserit, si valluminia con Concutere,est iniecto terrore mouere. crimen transcenderit, fossam transilierit, per murum
quis j metu, quod debitum non castra ingressus sit , si cum pluribus in aliquod
est, extorquet. Calumnia etiam generaliter pro flagitium conspirauerit , si detrectauerit, si omni malitia accipitur. specialiter autem est appetierit militiam, si segnis, vel deses, si alicuius in litibus per dolum,& frustrationem caligatus metu hostium languorem simulaue- fraudatio. Iterum concussionis rei sunt, poeia rit, si praepositum suum non protexerit cumnaque legis Corneliae tenentur,qui in accusa- posset, si praesectu centuriae a latronibus circu-Fr. pii Operum Tom. 2. . O uentum