Francisci Zypaei ... Opera omnia, nunc primùm in duos tomos redacta; ac in multis ab authore locis aucta & emendata; quorum elenchum altera post epistolam dedicatoriam pagina indicabit Iudex magistratus senator libris 4. exhibitus. 1. Virtutes. 2. Iu

발행: 1675년

분량: 223페이지

출처: archive.org

분류:

111쪽

2. An vilis

merci Ora

xo 8 Fn Zypari iudex, Magistratus

nam tantum exercent, viles merces, in eadem lant. Vitellius omnes, qui praemia pro eaedetantiis urbe emendo minoris, plurisque ven- Galbae oblatis libellis petierant, conquiri, Ndendo, vexantes. Caeterum qui per mare per interfici iussit. Non, inquit, I ac. l. i7. bouore terra/ currit mercator ad Indos, qui ex AEgypto, Galba, sed tradito Principibus mortimunimentum Polonia, Prusita frumentum,ex Arabia aroma- ad prasens, imposterum Milonem. David parricita & medicinas,ex Perside, Asia, Alaica, Mos, das Saulis,& Isboseth percuti iussit. Reg.lib.et. γ' s

e ia, America ea deportat, quibus domi c. rixor est quisquis successit. Tacit. 17. Darius

Resp. caret, & periculo suo Rei p. indigen- inter Vltima verba,quae Alexandro referri tutatiam subleuat naturae & climatis desectum si, monuit causim proditorum & parricida-

Inuicem se

supplet a nae ille bonus ciuis est: non nigra n rum suorum regibus cunctis communem ma-ta , sed laude dignus. unde per Italiam non gis, quam Dari j propriam esse. quam neglige- Nobiles, non Principes eiusmodi mercatura re isti ct istic crum esset, o periculosium. Iustin. infamantum, non Rex Lusitaniae, alisve. quan- ι. I, Curi. l. s. quam apud Liuium L 3 i. in sin. quaestus omnis Quin & illud ad dignitatem Magistratuum patribus indecorus visus; cum Q. Claudius imminuendam pertinet, cum singula lingulos Tribun. Pleb. legem promulgasset; ne sena- Viros exigant, si uni occupent officia pluritor nauem ampliorem haberet, quam 3 oo. morum.vnde tam lape quam Locte Canones amphorarum , quae fructibus domum vehen- Vuluerunt, ne quis in pluribus Eccleliis co dis suffectura videbatur. scribatur, ne quis pluribus nutitiis, dignitati- Ad conseruandum honorem Magistratibus bus, ossici js imponatur, ne quis binis, trin etiam illud pertinet, ut se inuicem pro debi- Pluribusve mereatur cingulis, non coniunctisto honorent. Vnde Hieronymus c. 7. d. 9 s. eX prisca consuetudine: & nemini facultas Episcopi sacerdotes se esse ηοκerret, non dominos; pateat eodem tempore plusquam unius ordi- honorent clericos, quasi clericos ; n θ st' a cla- nis nomen affectare: & qui supplicandum dericis quasi Episcopis honor deseratur. Scitum est re vetita Principi existimauerint, poenae de- illud oratoris Domiti j Cur ego te, inquit, cem librarum auri pro temeritate quamvis i habeam ut principem, cum tu me non babeia νt fructuosa plectantur. I. bis quidem. C.qui missit. semitarem & infra; ps a consuetudinis in lib. I r. i. quisquis de cohortati C. I. i 2. I.hac par- quibusdam Ecclesiis tacere presuteros, O praesen- te. C. dc proxim. crini. C. ι. I 2.

Viuis plurium officia

tibin Episcopis non loqui, quo aut inuιdeant, axi non dignenstir audi re. unde & c. 9. 9 io. ibidem ex Conc. Carrh. Episcopin sedens flare presbi rum non patiatur: in Ecclesta, O in concesu presbyterorum sublimior sedeat, intra domum rer, collegam se presbyterorum esse cognoscat facit & c. ecce ego, cratia ibid.unde lex in sacris. C. de praep. in sac. friv. loquit, strin3s nostru militantes ιu

prouinciis ordinarij, vel flectabilis Iuditis saluta- I Udicem sine ministris esse & dignitas & ne.

lom non arceantur, o multi in concessum acci- - gotia non permittunt. quosdam autem e pi-tur. ριturis vel prinιipe, vel corniculario, vel rum a Principe vel inferiore Magistratu acci- capitibus iiij ternas libras auri ex suis facultati- pit, quosdam sibi assumit. illos obseruare de-bus eruenda , si consistorium nostrum sape ingre- bet, ne quid supra ossicium attentent, ne quid di tibus secretar3 Iudicum non patuerit ingressus, in eo negliganti hos magno delectu assciscere, aut reuerentia non fuerit in salutatione delata ,aut ne per eos dignitatem l uam minuat, ne no- sedendi cum Iudice societas denegata. Ex cuius le- xiam sibi eligat. Domesticorum enim, inquit sis causa Prouinciaru in Praelas

I. Cum dele

Seruato

alis & Magnati- Cicero, non modo facta, sed dicta etiam emnia sus qui Principum consiliarii fiunt, in consessu praestanda nobis sunt. Quare Agricolam recte Conciliorum Principis locus dandus ell. ut in laudat Tacitus; a se, inquit ,suis, orbus, pri- Partamento etiam Paris. S alibi fit. mum domum suam cacrcuir, quod plerisque haud Facit eodem & titulus ri deuitatis ordo ser- minu. grduum est, quam provincia an regere. vetur. C. I. I 2. neque Magistratum suum quis Assidue in historijs legimus etiam magnos dignitatim imminuat, neque supra competentem gradum principes, etiam magnos viros ea incommo- ordine di efferat. si quis indebitum sibi locum usurpave- da passos. Iam asserebant, inquit Tacitus I. r7.rit, nulla se ignorantia defendat, sitque plane cuncta renalia prapotentes liberti, seruorum ma sacrilegii reus, qui diuina praecepta neglexo nin subitis auida, or tamquam apud senem festi-rit. i. quis. C. νι dignit. Ord. Primum ergo inter nantes: Itemque; eadem quoque nolia aulae ma gradu impares ordo seruatur dignitatum, inter la aeque gravia, non eqsie excusata: &c. Iterura pares temporis praerogativa. l. antiquitus. e. LI 8. nondum quartus a yictoria mensis, O libor- consura i a. fatuo gradu, semper honore inui- tin Viressi, Asiaticra Paricletos, Patrobios, ct τι-- cem praeueniant, semper omni modo absit main tera odiorum nomina aquabat.

ledicentia, neque Magistratus se inuicem ca- Igitur domesticos quidem nullos assciscat Iumnientur, aut detrahant. Videte, inquit D. improbos; ne ipsi ignominiam parent. soleat Paul. ne dum inuicem mordetis, ab inuicem conis enim vitia ministrorum etiam heris assiogi .nec sumamini. Galat. s. enim creduntur probi famulitio improbo de- Quare & antecetares verbis & factis co lc ctari. Deinde domesticos coerceat ne leoia

a. Quia eo facta Iudit

112쪽

Senator. Lib. III. Cap. XV. rob

mta js ingerant, sed domesticae sotaia Et seuere Gratianus ducem non solum tu lim sibi demandatae inuigilent. Domesticus, quod ipse, sed & domesticus, manipularis, &inquit t. q. C. de asse s Iu uis a publicis actibus minister per iniuriam extorsisset; in quadru- arceatur. Agricolam laudat I acit. in eius vita, plum exsolvere iussit. l. a . C. ad i.Iu repet. Ve- Τηod nihil per libertos aut seruos publica rei. qua- re,cum ita agitur, in mici hominis domestui elucre& Honorius assessores & cancellarios quasi quin homo ipse suimet ipsius, qui sciens vo domestuos Iudicibus vetuit in prouincias du- lens sei pentem in sinu fouet; qui venena spicere, sed ex ossicijs eligi iussit. l. ntillas i. C. rantem non excutit, sed alienorum debito--o . . . , - xum poen s mauult lucre. Post concussione, Quin & Iuitin. in auth. vi Iud. sine suism D m D turmurandi in haec verba Iudicti nudi 'gra m ii pψri pegmagit ; Sed etiam nubi Videntem semper talem su- Si infidulis sit,arcana non celet, si quae fora idebo glsumere, or circa me omnes , νι non ego pu- tuito dicuntur , foris eliminet, si sermones Sid mini-rin quidem sim ; qui ta b circa me sint furentur, di phζros aliis cincinnis vestiat, alijs colorio Glinquant: si quis autem iuueniatur circa me bus pingat. talis, qχοου si ab eo, me sanare,o esim expellere. QR propter cuius fidem quis non habet e. II. Et quidem grauius punire delinquentes plor)t issimam, cum eo arcana sua communicaia Arcana crindomesticos, quina extraneos Iudicem opor- nullatenus debet. & quod in gonere de aini. I 000 ς i. grauior enim poena, inquit L conducto C. de Codo cernur, ut semper cogitemus reddi posse Wμη ς μ 'condunt.l. II. con tituenda es in hos qui nostri iuris i 'imicum; ita maximὰ de domesticis sta tuat sunt , ct nostra debent custodire mandata. qua- udς ,Vt,quod sequitur, ne cum quopiam niri propter pie Conc. Cabilon. sub Carolo cap. 11. Tum sit familiaris, ita vitium in domestico de Iudicibus ait, ministros. quos vicarios ct cen- vitet maximc, unarios Pocant, iustos ,abere debent. ne forte εο- Nosti te facias nimis sodalem rrm a aritia , aut rapacitate populus gravetur. Gβudebis mivus ; at minus dolebis. Ad peccatum Regis quippe pertinet, quando Iudici- Rara selicitas cui intra domesticos parietes bu , ministra ιniqais ministerium suum complen- non aliquando verbum excidat, quod in sorodum committit. Parilirente sub Lud. & Lot. 2. a praecone proclamari nolit: a quo non ali- c. 3. quare & Scnatus censuit, ut si quid uxo- quando dicatur aliquid,fiat, geratur,quod non res eorum qui ad ossicia proficiscuntur deli- in calumniam trahi possit, si alio verborum querint, ab ipsis ratio & vindicta exigaturi sono, & sensu recitetur ; si aliis circumstantiis 'nde , Ipsanus i. q. D. deris proco. proficis- donetur; si coloribus non natiuis pingatur. ci Iudicem melius esse sine uxore; cum uxore Merito ergo summus delectus adhibendus , tamen posse. tamcisi Augustus non habenti- est in ijs asscilcendis, quibus Iudex uti velit. . 'bus Uxorem, cum reliqua supellectile, qua non eqvps quamuis bonus indomitum sumit 'φῆμμψ'mitas Iudices instruebat, concubinas dederit. equum; non institor quamuis prudens inex- zzz :lea narum minor auctoritas, uxorum plerum- pertum nauclerum; non Rex quamuis bellic scribam, que nimia. ut apud I acitum lib. s. recte Ce- sus ducem exercitus esseminatum et non ergo

cinna censuerit, ne quem Magistratuum, cui Iudex quamuis bonus subministris utetur,qui prouincia obuenisset, uxor comitaretur. inesse malitia,qui negligentia,qui culpa non vacent. aiebat comitatui mulierum,quae pacem luxu, alioquin, ut optime dixit pessimus Diocletia- hellum formidine morenturii non imbecillem nus, bonus, aptus venditur imperator. Maxime i r tantum & imparem laboribus sexum, sed si autem solicitum este oportet Iudicem circa asiniacentia adsit, tauum, ambitiosum, potestatis . sessorem conciliarium: ut diserte is in mandaqauidum. R inter caetera obiiciebat, numquam iis Principum solet exprimit graphaeum,seae repetundarum sui sie aliquem accusatum, quin tarium,& quicumque actis arcanssve adhiben- plura uxoribus obiecta fuerint. tur. veniunt enim in partem Iudiciorum , Sc . Quare & iterum Iustinianus in suib. de rerum agendarum. quamuis enim Iudices pere. - 'O V e G p σέφοὶ ver, , inquit, osciales se, non per assessores libellis subscribant . 1ae. Vitii iii,. ιπε re mcta, πρη pe mittens eis subiector v ess & causas criminales definire ipsi tenean-

impellere, neque ut illi osciales rideantur quidem tur ; I. I. deus eius cui mandata. sanxit tamen subiecti tibι, pro peritate autem tua prasint vo- Diocletianus, ut Piresides ciuilia negotia poLimigi . . sent, non tenerenrur, cognoscere. leg. a. de B IN umqua intrequens fuit a Iudicum ossicia- daneis i. c. Igitur eos in quorum humeros Iulibus multa indigna postulari. lirarer. lavria- dices partem curae suae non tantum, sed &ntibus C.de luc. Aduoc.I. a 2.sed iterum atq; iterum mae,atque animae reclinabunt ;tales exigant ais mouet Iustin.d. praeter. ut prquinciales cuncti pud quos confidenter haec deponi posse cre- Iudices tueantur, nec iniurias inultas transire dant. permittant; & ut nihil apparitorib: s uniuerso- Eoque hodie maior cura esse debet circarum i uoicum liceat,quod ad praed in prouin- eos qui sunt ab actis, secretis, grapiaeos; scri-cialium pertinet. unde de rursus Iuttinian. d. ba ,notarios actuariorum adiutores, badiu Auth. de mandat Princi p. Frmnabis etiam consi- uas, exceptores; privstitim quod hodie tantiar: - ,αquutumqueseeru circa te alpunere, PL D fi des corum scriptis tribuatur , ut terum optimum, O purum νndique , o contentum stibus non in terr atis plene probent, quan

An consul.

secum duceia

113쪽

xxo Fr. 'paei Iudex, Magistratus,

declaratur. vult enim testes instrumentis forensibus subscriptos, de illiorum veritate interrogari , de si mortui suerint scripturam fide carere.

Assumptos autem huiusmodi assessores ocLibet alvet actuarios Iudices amice & liberaliter habeant. habendi. optime iterum Diocletianus I. i. de assus Studiorum labor meretur, ut hi qui in publicis administrationibus coostituti, sociari sibi consiliorum participes cupiunt, ste pramorum, atque honorificentia sua prouocent eos, quorum prudentiam mi putant esse necessariam ; non metu terribili, O

necessitate inceri rua libertati.

Quare ad modum Iudicum Pessenninus Niger salaria ex publico assessoribus constituit; ne etiam eos grauarer, quibus assidebant. dicem Iudicem nec dare debere, nec accipere. ita Spartianus. quod & Alexander statuiti quamuis diceret eos ad Magistratum promouendos esse, qui sine assessore possent administrare. idemque Pesenninus constituit, Seuerus alijque seruarunt: ut quibus in prinuineijs aliqui assedissent , postea administrarent, atque praeessent. 6. Ex his etiam causis non est eoncessum eui- Qui & krii piam duobus Magistratibus assidere,& viri uoranium assu que iudicij curam peragere. neque enim facit Edeant, credendum est duabus nocessirils rebus unum lassicere. I. i . de assessor. sed neque licitum est aduocationem de patrocinium praestare , in ea-- . demque causa deinde assidere. ne assectionis sua, inquit eadem lex, vel aduocationu memor incorrupti Iudicis non possit nomen persore. unde Ac Mandatis cauebatur, ut Praesides attenderent, ne patroni in causa cui patrocinium proiterant, testimonium dicerent. l. n. D. de test.' '. Iterum ad modum Iudicum ad so. dies Ae in pluxi -ost depositam administrationem remanebant

hus compa. . . . - - 'rantur

It Iu- in prouincia. l.3. D. de Uss. nec qui semel ask-di ita, ipsis. derant, per ambitionem ad eandem iuncti nem redibant. 4.ex prouineia ortus in eadem non assidebat. d.I. 3. ea diuisa ex altera ortus, in altera assidebat. ead. l. peculium castrense

habetur, quod conflijs administratores iuuando licitis,honestisque lucris acqui siuerint.

o. Enim vero difficile est aeque scrupulosam

Ia apparite- adhibere cautionem in assumptione apparitoribus olitia rum , cohortalium ,similiumque ossicialium, ad 04VM quorum numerosus erat exercitus. nam C uoti datur m s Orientis 6oO. habuit apparitores. Li. C. tantus dele. de apygrit. Comit.Orient. lib. u. Ossicium P civi. secti praetorio Asricae fuit virorum 398. ι. I. in osscio C. de of P. P. m. aliorum numerus amplior. & apparitores hi dicebantur, a. C. de cam. sac.lar. I. C def*s O ciat qui in bes- D mori. beneficiarii etiam dicebantur. sic omnes, inquit Vegetius Lb. 2. c.7. consecuti aliquod munus in vicia Prafectorum, beneficiari, , vel Ordinarii vocantur. quo modo seuda beneficia,&vasalli beneficiarij appellantur.

De me obseruanda.

Nil magis eorum lumen obscurat,digni- ''tatemque imminuit quos Deus & iomtuna altius evexit,quam fidei neglectus. deo' malo, que eius obseruantem eo quem'ue magis ect quc, quis conuenit, quo sublimius est collocatus. vin- que maior. culum est humanae societatis, cui seruandae potestates omnes sunt institutae. quare Fra ciscus I. cum Carolum V. in regno & potestate haberet, a quibusdam Marchiauellici

seminis consiliarijs monitus, ut occasione uteretur, respondisse fertur; Si fides toto orbe terrarum exularet, eam tamen Regibus seruandam esse, qui ea sola, nullo autem metu constringi possint. Sancter ii tali en vere. nam discrepant aliorum temporum actiones,& monitum illustris sceminae ab adamante elicitum, ac veredaria Caroli suga.

Vladi statis sane Pannoniae Rex praetextu η' piae causae, di Christianismi propagandi; fi- dem per Christum Turcae iuratam fregisse dicitur; & Turcam ante conflictum iussisse tabulas recitari, quibus hunc ipse epilogum c ram exercitu addiderit: Hac sunt, Iesu Christe, faedera qua Christiani tui nucum percussere, per

nomen tuum sancte iurarunt, dat anti sub nomiseruo fidem violarunt, perfide Deum suum abnegarunt: nunc Christe, si Deis es, νι aiunt, ct nos hallucinamur, tuas mesi iniurias, re qua ο, νι- ciscere : his qui nomen tuum sanctum nondum agnouere, violata fidei poenas ostende. Censuerunt

viri docti & pii non aliter quam ipsi barbari, etiam illis datam fidem seruandam fuisse, de

ob violationem Uladisium exercitu , regno, vita a Christo mulctatum. E contrario ani- δ' maduersum est, Germanos fidei tenacissimos Praemia se tot saeculis Imperium tenuise , Germaniae regem nullum inter multa & grauissima bella λsuis desert um , in acie caesum,aut ab exteris in captiuitatem ductum; & ab annis octingentis sex tantum a Germana sinceritate degeneres a suis in ordinem redactos, Carolum Crassum, Ataulphum, Vencestium, Henricum III. Ottonem IV. Fredericum II. Non eadem fides Orientalibus stetit. sed Imperatorum 86. H-sus singuis: & alibi nec reges populo, nec populus regibus eandem fidem praestiterunt: periere plures non sicca morte. Prisci Romani tum exteris tum inuicem datae fidei obseruantissimi fuere. ut & Vitel- Romani e lius Fabio Sabino quaerenti quod pacta turba- nacissimi.

rentur, corruptis licet temporibus, non aliud ausus fuerit respondere, quam nimio militis ardori modestiam suam e se imparem. Tac. l. I9 Sane Hanno Carthaginensis cum fiducia fidei Romanae ad colloquium venisset,& tribunus forte militum ei dixisset, posse merito ei euenire, quod a Carthaginensibus Cornelio accidisset , uterque consul tribuno tacere

iusso,

114쪽

ortunati ne latias c. 2 Aliquantum de iure dcce dere se ctuosum aliis quando pacando popu

Senator. Lib. III. Cap. XVII. m

i uta, sole, inquit, metu,Hanno, fides ciuitatis citus amat. I. Is nisi dissimulaueris, adigis nostra liberat. Valerius l. 9. c. 6. Acceperat ea vi attentent qui coniurarunt. Pyofessi perdunt ciuitas ab incunabulis sitis a Numa Pompilio odia vivdictae lacum. Seneca in Medea, periculum eum morem , ut fides, ac iuramentum propulso est ostendere ciuitati,quanto plures mali sunt. Sen.

legum ac poenarum metu ciuitatem regerent. Liu. de Clem. cap. 3 q. securitarι consulendum aute-ι. i. neque alioquin Claudius in deditione quam vindicta. Condemnati Lucius Vectius,&Mithridatis dubitasset, aιcipere captiuum pacto Tarquinius, quod Caesarem de Crassum Cati- salutis, an repetere armis rectius fret, iust Obser- linariae coniurationis reos nomi nassent,ne po-uanda esse pacta putauisset. Quid enim, inquit Iu- pulus corum auctoritate moueretur; Irtabari risconsultus, in Lr. D. de pact.tam congruam bu- tur Cicero coniuratione detecta ; anxius au-mna dei, quam pactaseruarer tem erat, & dubitans in maximo icelere tantis ciuibus deprehentis. Senatus Carthaginensis a praecipuo cive ad filiae nuptias inuitandus,& epoto veneno tollendus , legem sanxit qua

C A P V T XVII. numerum conuiuarum sumptulque restrinx

rit. Scelus, inquit Iu stin. lib. 2 i. declinatum,uou, in. . . Vinic tum est. ve tu viro tam potenti piis negotii Q Ue dipi mutatione. sacer et res cognita quam cogitata.

Non inuiori ratione dissimulandum est A. FIdem simulatio mendaciumque oppugnat. Principi, si quid a vicinis Principibus quod Et exiemia

Candorem & veracitatem in viris magnis miniis velit, fiat. non oportet cum intermitis laici .esse, mendacius. N dolum malum a Ic,qtiam tere solita officia , congratulationes, legati deceat,alibi diximus: Dissimulationem tamen nes, honores qui legatis deserantur, & mu- Oportunam nemo potest improbare,sed & sar . nera. pe necessariam esse fateri oportet. Saul iditio Praesertim si vires non sint pares. Turpe est regni, cum filij Belial eum despicerent, neque enim, si qua Respub. ut acceptam iniuriam Pindi. pro more munera adferrent, disiimulabat se au- cet, ipsa tu maiorem quam alijs paret, calamita-rire. l. Reg. io. insu. prudenter sane. in rcgno i m incidat, aut se det praecipitem. Thucydides. notio, & electione ipsius noua. Cum populum Sabini raptis filiabus suriosi, incompositi prae- persuaderi posse dis dimus,cui fas esse non albitre- cipitant sie in bellum: si obum cum exercitu muri Cic. lib. i. . 9. Populo quidem inest ma- Romulus, leuis certamine docet ranam sine piria lignum quiddam & qucrulum in imperantes, bin iram esse. Liu .lib. I . Sapiens numquam poten- cui si quando Principes nonnihil cesserint,ma- rium iras prouocar, imo decisuat, non aliter quamiora ab eo obtinebunt. Senatus post mortem tu Muigando procellam.Senec.Non titues cum h Romuli offerendum populo ratus, quod amise mιηe potente, ne forte incidas in manus iθω. Eccl. surus erat, clectionem noui regis detulit, & c. 8. Soli Tusculani vera arma verasque vires populus ad iudici iis senatus remisit. Est nou quibus ab ira Romanorum sua tutarentur in- . . e modὲ liberale paululum nonnunquam de suo iure uenerunt, pace scilicet constanti vim Roma- decedere, sed interdum etiam fuctuosum. Cic.r. nam arcuerunt, quam armis non poterant. Uf. Eo genere Belgae de Principibus benὸ meis Liu. hb. 6. nam Camillus Consul, cum insereri soliti. nec ulla gens est, quae in vicem tot sto exercitu aduersus eos tenderet, nihil se priuileg ijs sit donata. saepὸ & seditiones ne e- mouerunt, non portas, non templa, non tacrumperent,priuilegijs concessis impeditae: saepe res, non tabernas clauserunt; frequentabant quae eruperant sedatae sunt. Idemque obtinci sora, plateas, negocia, nihil solitum intemquam maxime apud eas gentes, quae nec inte- mittebant, nihil insolitum acrem auresve gram libertatem, nec seruitutem ferre possunt. percutiebat, ut urbem ingrediens nihil ho-

Depe in senatu Romano disputatum de plebe, stile Camillus obuium haberet, nihil quod i- iimperio, an verbis lenibus compescenda. Ain ram prouocaret, nihil in quod iure saeuiret. pius alisve supcrbo ingenio, imperio consula- Quod ex mplum perbelle nuper imitati suntri rem agendam censebant: uno aut altero ar- Bruxelleia sese eoque offensi per sinistros r repto quieturos alios: seruilius alijque leni- mores , ae nuncios Principis iram placau bus remediis aptiores, concitatos animos flecti runt ; Decretumque absolutorium retule- quain frangi putubaut clim tutius tum satil:us esse. runt. certatum , haud incruento pratio sor et, ni Quintus Id quod in bello maxime obtinet, ut res Consul alter consularibus negocio dato νι collegam aduersi etiam vultu tegendae lint.Dutes enim L νι , fi aliter non possent, de soro abduιerent , ipse rabiu liciis bilaritatem de industria simulaut, ct nunc plebem saeuientem precibus len1se nunc oras aduersas rex adumbrata latitia abscovdunt ne mi- iociniis. set tribunos, Pt concilιum dimitterent darent ira Illum animi, Astactam Ducis sui mentem viderint, statium. Liu. lib. 2. S iterum lib. s. atrox certa- o ipsi ιοllabantur. Senec. Quare & qui deest men aderat, ni Fabius consillio neutri parti aceibo nat conssictum , curat ut sui nesciant ideo re- remexpcdisset. cedere, ne desperent, aut d: labantur, sed

Quin imo in insidijs & coniurationibus credant seri id ob artem, de inlidias collocandissimulandis, summa prudentia est, si eo v C. dari sed & ne hostes sentiant,& irruant. Cumque populus aut miles deuenerit. solum saepe Darius plenis campis innumerum exercitum infidiarum remedium est si non intestigantur. TM Alexanuro obiiceret, milites h/ud alias tam D. pas operum Tom. a. K a alacrevi

115쪽

Hr Fr. Zypaei iudex, Magistratus

alacrem vidιrant Regem, o Pultu otin iηt yri . . certam stem victoria augurabantur. Curt. lib. - At vero ut Duces oportet in rebus anxiis Aduersi tu. spem vultu simulare , dissimulare metum, ad--Ira fur uersas clades, ac nuntia; ita & satagere, ne rumoribus populus milesve terreatur. capite san xit, ne aduersam cladem quis ex ea superstes militi denuntiaret Alexander apud Curi. lib.T. Lumenes vltro ipse indicauit apud Iustinum

prime ndives eleuandi.

De Legatis.

Idei obseruantia maxime elucet in Lega-

Iib. i . ne fama aut rem in maius extollo ς ν ca a iure gentium muniuntur: eoque sunt in- bi '

aut militum animos rerum nouitate ter rox uiolabiles. Rarum, inquit Tac. lib. i. etiam in labiles.

Vercingetorix apud Cas de bel. Gal. bb. T. δ' ter hostes,pt Legam Pop.Rom. Romanis in ca bis misso Avarico tantum incommodum vςrb' sanguine suo altaria Deum commaculavisset. vidi vultu minuit, neque in occultum se abdi' iustissime simul & seuerissime David ultus sit dit , aut conspectum multitudinis fugit, plus' iniuriam Lviatis suis ab Anon illa tam , 2. Reg. que animo prouidere Ec praesentire ex imm/ ι qui dimidiam barbae eorum rasit,&praebatur, quod re integra , primo incendendWm scidit vestes eorum medias, usque aἀ nates, &Avaricum post deserendum censuerat . in con dimisit eos, suspicatus ad explorandum reg-trarium Terentius Varro Consul apud leg x num venisse, praetextu condolendi lugenti Capuanos auxit rerum suarum sui1 contςmptμmi mortem patris. Rectius Romani cum Tarqui- nimis detegendo cladem ab Annibale accepi m,ημ' ni j regis Legati rebellionem suscitare in urbe An etiam dandon Liuuib. 23. de Furius Philus apud RQ tentassent, Quanquam, inquit Liuius lib. 2. vis M' ' lina nos furiosi sere instar differebat,ue qμidqμεm fuerint conivnsisse, νι hostium loco essent,itu tamen 'eos consultare, perditam stem fauere, desperAEt m gentium valuit. ut ne quidem delinquentes, eomploratam , esse Rempubl. Liu. lib. 22. Huius' etiam maiestatem Regis aut Populi ad quem modi sermones, & de rebus aduersis rumore 'mittantur offendentes, ab eo puniantur. Id omnino cohibendi sunt. Qua ciuitates, inqui x quidem pro animi generositate : sed si iuris Caesar, lib.6. commodius Remp. administrare φ i' gentium rigor attendatur, nullum ancile pr stimantur, habent legibus sancitum si quis quia D tegere potest Legatum, in ipsum ad quem le- Republ. a finitimis rumore aut fama acceptrit, yii gatur molientem; multo minus, si quid re ip- ad Magistratum deserat, nepe cum alio comm vi- sa attentarit. Sed id in usi fuit Romanis, ut cet, quod saepe homines temrrarios atque impcrusti qui ingrati essent, vel quorum legatio displice- falsis rumoribus terreri,se ad facinus imprili,θ ής ret, mox Vrbe, paucos infra dies Italia, dein summis rebus conscium capere cognitum est. magi I mperio excedere iuberent,& comites darent. fratus qua visa sunt occultat, quas ex usu iβ , Sane Legatorum securitas, iure gentium p. cauerii multitudini prodit. Sed iterum haec ita sancta, & ciuili laudata Hi, l. vlt. D. De legati Non spreto agere oportet, ut Alexandrum dissimulato m4 nibus. etiam exardescente interim sorte bello, tamen Fru gu quam spreto periculo, Curt.bb. q. & illum, ut ι.7. D. de Pi publica. quod eorum libertatem non ς nihil timendi, ita nihil contemnendi authin minuit, dicta. νψsanctum, Daee rerum diuis Vtrem, apud Liv. l. 6. non Vt Vitellium, fractis nec reprosaliae in eos licite concedantur, eaque apud Cremonam rebus nuntios cladis occultan- securitas obtinet,quamuis nulla partium contem stulta disiimulatione remedia potiὰs malorum, uentione, pacta sit; nata, ut diximus, ex iure quam mala disserentem. Tac. bi t. lib. I. gentium. adeoque semper ut adeundi ita&Insuper ut pluraeque hodie legationes aliud redeundi libertatem includit, i. s. C. de naui 8. Qui lζῖλης agunt,aliud intendunt; ita qui legant,primum cularise. lib. I i. quam male Bellus etiam saluis

maxime sumulant , &dissimul III.

cos, per quos fallere olim cogitant,fallunt. Senec. conductibus denegat, taestu. conducti sed & qui legatos excipiunt, verbis alid du- Securitas Legatorum etiam comites com-cunt, quam quo mente pergunt. Ventidius plectitur. Gentil. delegat. I. a. s. is. & aequaris Eliud exploratorem quemdam ut falleret, qua maxime quidem, quando socii sunt,uel ministri a mit- mites. feri cupiebat, ea vererι se ne acciderent , quarι- tente Legato additi. Caeterum ab ipso assump-mebat,ea ut eurnirent optare se simulabat .Froni. ti, non mox mittentis priuilegio tuti sunt, si lib. i. stratag. nulla sani meliora consilia, quam quid grauius ac dat , sorum tamen & priuilco qua ignorauerit aduersarius antequam ferent. gia cum Legato sortiuntur. unde & comites Veget .hA 3. Ideoquefieri quid debeat cum mul- Legatorum Rei p. causa abesse censentur, attis tracta, inquit idem eod. quid facturus fiscum que a muneribus vacant. I.abuse. D. Ex quibus paucisimis, vel potius ipse tecum. sed di delibera- caus maior. Oa.D de vacat.2 excusat. immunita exequi conia iis paucissimis oportet. nemo talem a vectigalibus habent, pro ijs rebus,quasemnium quo uetur sciebat, Liu. lib. 27. septem legationi conuenientes deportant. taurum confiij fuere huius coniurationis, qui ex De non pulsandis Legatis mentionem facit dicta crit. sed quaelibet iniuria continetur,stu 'facti; ut harba Legatis David semirasi a rege

δmmonitarum . quam ille gente ad interne- tum, tationem deleta , vltum ivit et seu verborum nulla laesa acontumelia ι ut Corinthiis N Mithridati assieleiat. bellum Romani intulerunt, quod eorum Le

gati

continentι, ne dato in pessilentiam spatio rei per quemΤuam narraretur. Orc. Iussi lib. i.

116쪽

Porro Legatum ijs esie inuiolabilem ad quos M .jud mutitur,liquidum est:an etiam alijs, non item.

enlae, an eorum enim respectu priuatus censetur. eoque eos, tamdm minus Legatorum ius laeditur si ad host mad quos mittatur. & vetera sunt apud Romanos aliosi

Poenae vi Iatorum

Senator. Lib. III. C .XViri

gati superbius essent appellatia Alia habet G ni,an potius laudem clementiae assectare velit deditis vivere beneficio suo iussis; res autem ob quas Legati iverant,marte suo ulterius d

currunti

Falsius Legatus nullo beneficio, sed supplicio dignus est. Scipio tamen captiuos qui e ic Falsi seu

tatur. α E era Iunt apua Romanos alloi- necessitate nomen Lmatorum salso sumpse- non L S-d

exempla et ulmodi Legatorum intercepto- rant di nil sit initiolatos ut Romani Imperatoris 'μxi R Carol.V. Legati Francisci I. cum potius decora fides sinquit Valerius) quam Pu- perniciosis Christiano orbi mandatis ad Tur- Irra implorata νidemur. Sic idem Scipio Linacam roti communemque omnium hostem, tos Carthaginem Roma redeuntes interocp- missi interempti sunt.super qua re Galli altilim tos,quamuis Carthaginenses Romanos violaumcclamarunt quasi gentium iure laeso, sed sent; dimitti iussit. tametsi iure aduersus eos perperam. An aliquid ex induciis tunc inter . id dearni, quod in alios statuissenti &λn- Carolum & Franciscum pactis per id laesum genti fidem fides frangi posse videretur. Non sit,& an uterque leserit, rotus ea caede iussa eviri, inquit apud Polybaam in ei oportet,quid aut non vindicata, vel deditis percutaribus: meruerim Cirtaginenses nuam quid deceas Ro- Franciscus ea legatione, quae mandata indu - manos.ciis aduersaria contineret, seu alias; Vsque ad renunciationem porro actorum Historici certans ct adhuc sub Indice lis est. Legatus inuiolabilis est,externis quidem iure usqatius ergo faciunt Legata extra mittentium gentium s citi ibus autem iure publici muneris r M

ue sarenunciati

rumque ad quos mittuntur, territoria iter instar Magistratus, quem qui ted QM ei e

facturi, si fatuum conductum ac transitum in- Oisendit. maximὸ quia summe Reip. intei est noxium obtinuerint. Generosius etiam semis ex Legatis intelligi, quae ab eis acta sunt. rint Principes qui Legatos sine caede reiece- Populo in partes sedente qui ultr3 citroque orint, vel transitu prohibuerint. maxime si ad commeant tuti etiam ess) debent.sic L egati Etiam inter Principem non hostilem profici sicantur, sine nes a Cinna ad Syllam:ad Matium: Pompeio elues. noxa generose dimittuntur, quos i hostile ad Caesarem:ab Octauio ad Antonium, de vice molientes ius belli vindictae nulli subiecit: & versa. & hos temerare, Tacito est violare ius quamquam nec ius Legatorum eos tueatur, gentium. ignominiosa haec quidem fateor aliquod relative inter mittentem & eum ad quando sunt: sed saepὸ cedendum tempestati

1libet peregrinanti. sic Alberius Pius Mis- gatos Romanorum a Tarquinio violatos ab sum ad Batauos 1 Turca hic interceptum in- iudicatis ci postulatis vindicauit. quamuis noxium dimitti iussit; vetuit tamen ne hae Tarquinii Romanos subditos adhuc alleoare rediret. possent, & rebelles. Quod si porro violati sunt Legati, merito Iis qui legationibus obsistunt lacris Inter- Aviolatores poenas soluunt. Si ciuis pulsatis erit, dicitur iure sacro. Vigilat Iustitia oculis ρmpia . actis iniuriarum est:s Magistratin, Maiestatis: s ternus νltrice Legatorum Dira. S. Martinus: ' 'Legatus,bella, ct iure gentium agitur. ita Fabius. Papa ob violatos Legatos suos & in insulas ini teliut. Ius hic gentium accipio solemnem dediti relegatos a Patriarcha Constantinop. Romaenem eorum, qui laeserint. ea frequens apud coacto Concilio Patriarcham anathemate si Romanos iam inde a Romulo, qui deden- rijt. ex quo nata causa eius mar riudos censuit qui Laurentium Legatos violauerant; sed obsistens Tatius ipse post ad sacri- ------ficia Lauinii caesus est. exinde Romulus ab- Λ v VT Ysentibus aqua & igni interdixit. Laurente, o 1 V I AI A. Tatii percussores Romulo dediderunt. Pomsena cum inter Tarquinios & Romanos quasi De Oινὰ publico.

arbiter cognosceret, ac Tarquinii Legatos ad Porsenam intercepissent, Tarquinios Roma Toriatis pnnsertim ut sere sunt hodie,quasi iure ciectos pronunciauit: quali causa cadant, ita exploratoribus maxime subseruit cursus i 'qui ius hoc gentium violant. Q. Fab.&Cn. publicus. adeoque non perinissus olim passim, mi h. Apronium ob pulsatos Legatos Apolloniae sed iis qui Legati de diuersis Getibus ad Prin- senatus dedidit Legatis. de L. Minutius cipe properabant.t.bu.C.de inspub.&ducibus Myrtillus de L. Manlius a Praetore Urbano in Prouinciam sibi decretam proficiscentibus, dediti Legatis Carthaginensibus, quos pulsa- ι nemo ibidem. vel quibus Principes, Praesecti-uerant, & Carthaginem auecti. praetorio, aut M agistri officiorum ι9.ibid. Deditione eorum qui haeserunt,satis fit iu- ciebant potestatem. Evectiones, inquit Con- rigentium:&placantur Numina. deditio an- stant. in L 3. d. rit. ab omuibus postulentur, O tam tequam fiat,dedenti constare de illata iniuria Iudices,quam custodet publici cursus minimὸ tran oportet. tum porro is,cui fit deditio, cognos. Ire patiantur, antequam seriem euectionis Unxe-

cit quantum demeriti sint,quo supplicio dig- rint.sed & Iulian.i4. θ:a.euectionis dat g so

K a maen

117쪽

mam N Iicentiam non excedi mandat. Hodie oratione vicit.. 2. Paral. e. zo. nec spem seseu

' . veredis utuntur sere quibus lubet sumptum lit Deus, sed nutu suo hostes strauit, &R 'Hi '' ' soluere , sed olim prouinciale onus publicum gi laborem legendorum per tres dies spoli

erat. imperabantur enim tot iumenta quot rum reliquum sucit. lnecessaria erant pro locorum situ, & itineris Potentia domestica est apimorum unio. qualitate. Vnde angariam dixerunt Grsci,nus nam omne regnum in se diuisum desolabitur. per viam basilicam, & cursum publicum du- quod autem amore mutuo coniunctum est. si tu . parangariam, quae per alias. Hinc & facile se conseruat.bastaga l. 3. C.de cobort. & pia embola. I. Ivbι- mus nullam C. de sacrosanct. Etal. Hodie exactior est cursus publicus dispositis per certa interualla equis, in om dem horam paratis. qui quaqu1 versum lu-

Externa potentia, Auctoritatem, Mai statem, famam existimationemque complς E Lerna ructitur. Fama fortitudinis Alexander plura existi. bella consecit, quam virtute sua: plures vi- inatio. cit, quam vidit nationes. cum moriturus Babeat currant, & exiguo tempore magna spa- bylonem postremum venit,plurium gentium tia nunci j ptruolent. quod quanti in omnem legatos habuit etiam ex ipsa Hesperia, quam causam intersit nemo ignorat. celeritas sum- vel ipse ut se dederent propoluerat. Sic Iosuemum momentum rebus prospere conficien- inualuit c. s. I. postquam ergo audisrunt omnes dis saepe attulit. summam Alexandri Magni Reges Amorrhaeorum, quι bubitabant trans Iorda eam virtutem fuisse historiae tradunt. nec mi- nem ad Occidentalem plagam , ct cuncti Reges nimam illius, qui de se scripsit, Veni viri,νui. Chanaan qui propinqua posidebant magna maris Ludovicus XI. Galliae Rex, qui sere patrum loca, quod siccasset Dominin fluenta Iordanu , co- aeuo cursum veredariorum dispositis per loca ram iiii Istari, donec ira rιnt ε, disseisitum essequis volantium inuenit vel rei tituit . ea cor eorum non remansit in eis Iuratus , timen- tunc arte aduersus Belgas & Burgundos, di rim introitum suorum Israel. Sic losaphat tu- pupillam Principem caeso ad Nanceium Ca- tus suit 2.Paral. 2O.29. irruit autem pavor Dorolo Audace praeualuit, ut ducatum Burgun- misi super Fuiuersa regna terrarum, cδει audibdiar inuaserit, & ad posteros in hunc diem sevi quMpugnast Domitivi conita inimicos U- transmiserit. Artesam vero aliosque Belgicae rari. quiculis regηum Iosapbat , ct praebuis ei fines amixerit, imparatis omnibus, donec Dein paccm per circuitum. nec facile regnum, undique concursum ad pellendum hostem, Imperium, Rempubl. eueriam legeris, ubi quem pupillae tutorem esse oportebat. quo non prius virtus, sortitudo, iustitia extincta tempore Omnes ad arma idonei a re campa- crederetur: omni ue bonae famae hesus prino per viginti continuos dies tota Brabantia dem antea ritus fuerit. pulsato ciebantur ad fines & Principem tuendoso

De potentia.

I. Principibus necessaria.

Diuitiae potentiae materiam subministrant, si iuste quaerantur, si prudenter administrentur. donum Dei sunt, ut docet Auguitinus, gratum eum datur priuatis, necessarium cum Principi. itaque de illas propter supplomenta necessitatis, ut loquitur Augustinus in V. 66. desiderabit Princeps. Quare idem Augustinus lib. 2. cap. Io. deciast. in diuitiis cupidita tem reprehendit, non facultatem. Nescio, inquit, quomodo cum superflua se terrena diligun-

'OHigninati Regiae Vς Rei p. tuν, arctilis adepta,quam concupita constringunt:

incolae tui piciant, vicina timeant: ob quam 'hi r

subditi nihil in nouare , exteri nihil inuadere

audeant. David sane r. Paria. e. 17. ducenta

octuaginta octo millia satellitum seu militum habuit in singesos menses distributa. Iosaphat. I.

Diuitiae

iustae

Reipublica. inave sapientissimi Reges,& inter eos piissimi thesauros atque diuitias immensas

habuerunt. de David i. Paral. 22. 27. de Salomone a. Regum Io. 2 .Para 9. de Iosaphata . de Ezechia 3 r. Ioseph qu2m accuratophat a. Paral.e.l7. undecies centena sexagin- consilio & AEgyptum a semeseruauit,& l epita millia bellatorum robustorum, ac virorum immensos agros & reditus in posterum an- fortium, quamuis in regno non ita magno. num parauiti Sane parando & retinendo im-

, clitellas onustus penetrare potest, arces, urbes. mare exsiccaturus,ingentem traxit exercitum, prouinciae expugnari non possunt.

sed in ruinam , confisus in curribus ct iv equis. Igitur parandae Principi atque Rei p. opes. Iosaphat autem ingentem illum numerum parandi modos probos, improbosoue scriptisontinuo aluit iusta potentia, non illa ta- tradiderunt multi. Consenius potit. I 8.Tἰ men filius, sed diuina: sumpsit cor eius audaciam losae republI.3.c. 6. plates alii usurparunt propter νισι Dominι. nam vicinas gentes au- Legi timi, ustatiόue iustis Restibus ac Re-inens insurger timuit, ieiunium praedicauli, busp. Magistratibus digni imprimis moderata tributa,

118쪽

Senator. Lib. III. Cap. XX. riue

Tributa

moderata

tim parsio indicta.

.d i

Munera

tributa, iusta causa, iusto modo, ad ritum patrium exacta. quae ita notoria esse optandum foret,ut nec Theologi dicerent difficillimum esse iudicare de iustitia tributi. Salas de legibu tra 2. iq. dist. 2 s. sec. io. nec casu istae, ideo quod pleraque praesumantur iniust i, licere illaesa conscientia fraudem illis facere. quod sane nullatenus admittendum foret, si stito Ordinum , si patrio ritu, si hostis pcllendi, si religi pnis,si patriae seruandae cau, a indicta esse,

eo verti, non , quo non docet, diuerti, iusta proportione exigi, non arrosa dii tribui constiterit. nemo enim ita patriam odit, quin grauari eam malit, quam amitti. Ne urbibus, inquit Appianus l. s. ciuil. agri u peramini, pecuκia danda est in usum miluum. nec ea maxima, sed qua audita sibinter acquiescatis. Impos uuis enim est, inqui Iustin. Nouel.-39.νt sacris tributis non illatis, asioqui Reoub. conseruetur. Misitares namque cepia asignara sibi salaria inde percepto,b6libus resi uut, ct collatores a barbarorum iu

custombus,2 truculentia Pindicant.denique agros atque ciuitates a latronum at re modo imcompo.

si tam vitam sectantium rruptioniblu, agendis exincubiis defendunt. quod iterum inculcat Nouel. I6 I. prouin. praeficc. 2. q. ad haec. ubi tamen Iustinianus tam gloriose quam sancte vectigalia minuit, quo Respublica melion successu potiatur. Munera personalia, operae publicae, moderate indictae,nec minus ad potentiam faciunt, de facilius prae stantur. ideoque personales sunctiones pretio olim redimi vetabantur. tit. de

exc.m .caelo. Inter iura Regia I. Reg. 8.πerum praestationes recitantur.abusi sunt tyranni, Ptiarao,alisque AEgypti reges, Romani,Nabuchodonosor, Nemrhoi, Semiramis, Tarquinius Priscus apud Plinium L 36. IS. insanis per rupes de saxa aquae-ductibus, cavandis montibus, immittendis fluminibus. quod opus insaniam pyramidum aegyptiacarum in quibus trecenta & sexaginta hominum millia sudarunt, superauit. In ana ista,&gloriae aucupandae, pro qua apud probos & posteros ignominiam , vel etiam nominis obliuionem retuleiarunt, non publicae saluti structa sunt. cui muri

arcium,moenia ciuitatum,turres & propugnacula aedificantur. Oeconomia, Regum .Rerumque Publ.opes seruat,& auget. non exigo nummularium,neque instar Euclionis circumspectantem proin curatorem; liberalem esse permitto, sed neque prodigum;gnarum velim rerum,rationumque luarum , noscere oeconomiam; non, quae per tot vectigaliurn vocabula corraduntur, proiectare, & in inutilia terrae pondera impendere. Seuerus malum dicebat esse Principem , qui ex visceribus prouincialium homives non necessarios, nec utiles Reip. aleret. ministros licet lubeat fideles, numerosos etiam pro dignitate; quibus non desint liliaralia honoraria, ut etiam externo cultu veneratio Principis in ministris lucescat,citra luxum tamen inutilem. Parcimoniam etiam commendatam habebit. quae pridem maximum vectigal audiit. Parcimonia

Meteimo

non excludit munera bene meritis,aut de quibus speratur bene, eroganda. excludit largitiones quae ex iniuria fiunt, atque expensas nullo publico fructu faciendas. Ut Romani tributorum exactionibus graues, & eorum inutilibus expensis fuerunt. Lipl. de Magnit. Eo ι. c. t O. Cr sequent. l ed neque prodigae tantum prolusiones, sed δέ promissa ingentia non miniis improbanda sunt, de perniciem pluri bus attulerunt. Vt de Galba Plutarchus, promistiti eius rei gratia aulicis Θ prator s ut νο- cant militibus viritim denarios septiey mille, j

qui Di prouur: ijs militabant M. CCI. quam pecu niam nisi plui ibus quam Nero malefis totum ha manum genus affecisset, nolis modo compararen rerat. ea proniisso primmu Neronem, mox Galbam perdidit: quorum alterum spe accipiendi prodiderunt alterum,qt od non pendebat, necaverunt. ac pina quarentes eum qui tantamdem daret, priusquam voto potirentur,inter defectioves,o pro diriones perierunt ipsi. malo hoc quam etiam

hodie quidam Principes laboreat, reantque

nemo non videt.

Succedunt leges sumptuarix in vestibus. conuiuijs , munusculis conuiuialibus, bapti malibus, aliisque centu in id genus ex causiis quibus optimi depauperantur, quaeque prodige ali j absumunt.

Mercimoniorum magna' condemnatio est in Re . utilitatem institutorum: quod Rem uibriis publicam alibi natis rebus abundantem red- abundantia dant: quae domi supersunt foras exportent, adeoque ve

quibus domi opus est invehant. Sed ad rem nostram, ideo qui Reipub. praesunt, mercatumram promouere debent,quia ex mercibus euectis N inuectis per vectigalia suauiter aerarium ditescit. Omitto Lusta uos , aliosque Reges &Principes quarundam rerum commercium

sibi reseruasse , & per institores non leuia lucra fecisse. quibus sine subditorum querela Reipubl. onera non minima ex parte sustulerint. Artium etiam artifidumque utilissima est ratio. qua plebs alitur,crescit, occupatur. nam Attifici vulgus si otietur, famem, inopiam,rerum no- rum. uarum auiditatem patitur. artificum sane opora in merces numerosas crescunt, mercatores avidos conciliant, qui in exteras regiones eas deportent, & pro operis tantum & laboribus. frumenta,vini,ceteraque ad victum vestitum

que spectantia, diuitias, gazas aliarum ditio

num reportent.

Agriculturam veterum esse diuitias tam noctum est , quam hodie illius neglectum aera. M Uuca rium ingenti iactura afficere , & ingenti an- μμ ' nonae pretia incremento. unde etiam nobiles olim, de diuites, qui & domus splendorem. belli pacisque onera iusti aere poterant, non sussiciant hodie alendae dignitate congrua se miliae ; multique qui stipendi js suis olim meis rebant, nunc quo vivant bellum sectantur. vi

praedae patrimonij vicem suppleant. in quam primi eddunt immeriti rustici , quibus pulusis aut expilatis longo tractu aduehendi com-Κ meatu

119쪽

xi 6 Fri 'paei Iud , Magistratus,

exercitus stipendia. Nulli genti maior olim agriculturae cura fuit, quam Romanis, nulli melius diuturn rum & grauissimorum bellorum sumptus tu

terunt, quὶm ii ipsi. Soli Thraces agriculturae

osores fuerunt. Narrat Herodotus , otiosum mulctatus. quam initio alioquin multorum insignium Ducum iudicio potuerat lem

Et hae turmae, quod ad rem nostram Iacit, pacis tempore stipendia non merent , sedolores ruerunt. marrat mero Orin , tali tantum. semper tamen in omnem occa-

esse , laudabile apud eos suisse, contemptissi- sionem dctant edio paratae: ob eamque rem Inum esse agrorum cultorem : nec mirum ijs mugilibu immunita bus gaudent; quas non

mi Rite ita lentit aerarium.

barbaris, quibu i h mignis Imperiis cretum militum num

Eumolpus Petronianus per Numidiam tam quosvis impetus hostium excipiendos pὸ xi Im , mastnam familiam sparsam habuisse dicitur ex sint & expediti Herodot.sic de Catii, Caucil- sim, et mumore Romanorum , ut capere Carth3ginem Oe, Tac. de mor. Germ. prompta mnibvi arma, posset. siparsam utique ad agriculturam, & ac fi res postat exercitis plurininum virorum e-ctiones. Quod si Principes, & Respub. agros quors 1, o quiescentibin eadem fama. in ditionibus adhuc incultos per teruitia & Numquam enim belli cogitatio etiam quiei famulitia, seu alias coli curarent, quanta an- centibus alta pace omittenda est, vel appara- nonarum vilitas succedereti quibus aerarium tus pellendo saltem hosti necessat ius. Ita olim in sumptus exhautitur. quanta pretia, quantae seuda militibus data. ut numquam deessent mercedes in aerarium quotannis inserrenturi qui fines tuerentur, Ac agri limitanei liti- Olim pars maior Germaniae siluis, vepribus, bus Romanis. tribulis occupabatur: labor docuit feracem Commeatuum annonarumque abundam terram suisse, utilibus nune & optimis frugi ' tia , quibus & populus qui te vivax, ς ςr E--ώbus idoneam t quae adhuc iacent, quis neget citus alatur, mire ad potentiam iacit. m gnoi tui .iaesa optimas glebas calcari , non coli φ exercitus dissolutos,res magnas pulchre coep- hia talis. 3, Aurum per bella quaerere nens est ; per tas, tu cpiter desertas, Duces magnos victo Buri Nem maria, periculum; per falsitatem,opprobrium; riam iam prensantes spe destitutos, retror- iri sed, in sua vero natura, iustitia. ut monet Cassi G- sum actos commeatuum desectu, omnium φ- rus. Igitur Principes qui metalla in terrae vise temporum historiae & uberrima aetatis nostrae ceribus latentia scrutantur, operis conducti- exempla perdocent. bellica sane Carolo V. iijs, damnatis reis, hostiirus captis, naturae quo saeculum istud maiorem Imperatorem diuitias eruunt, aerarium insigniter iuuant, non tulit, nescio an superiora fortuna num- subditosque suos graui tributorum onere le- quam defuit, quin prius commeatuum d uant. sectus adsuerit, aut grauis mortalitas. quae s Nobilitas plerorumque regnorum sulcrum pius ex illo nascitur.adsuit autem ille saepius. est ad subitos motus internos, externosque & magnos conatus paene ad complementabium sistendos, seu reprimendos oportunissimum. perductos disiecit. tularum. ει Si bene habeatur, fida Principi: si male, indo- Muratarum etiam urbium&populosarum, equi. Iet quidem; decoquit tament nec infida sa- arciumque firmitudo , admodum ad poten' cile, nisi contempta, & in praeceps actar non tiam ficiunt. Bodin. de rep. I.6. c. r. eadem speres de populo, de plebe, de seruili- seq. praesertim tuendae ditionis. atque cum v-'φbus ingeni js. na parte in hostem itur,& altera metus est,ne- Carolus V. Imperator.Belgarum Princeps, quid ille moliatur. qua de re diximu iit. de adis rerum omnium prudentissimus aestimator,n n. . Romani certe exercitus etiam proficil-bilitatem pro meritis semper aestimauit, fir- centes vix una nocte sine vallo considebant. mamentum potentiae suae esse in Belgio creis neque tumultuariis illi tantum utebantur eddidit. quando Belgium toties undique tur- imo castris perpetuis. ut recte disputat Con-batum pro summa lecuritate, praeter limita- sen Polit. ι.8. c. 23. nea praesidia continua, muniendum putauit At vero foedera cum alijs Principibus aut . st turmis equestribus, quas ex nobilitate con- Rebuspublicis icta, summopere ad potentiam 'scripsit, atque hodie Bendes Pordonance vo- faciunt. tum id ditionis propriae seruandae a-' - ' cantur , complectentes numeros militares lienis viribus, copijs, pecuniis, facile consi- trium millium. quorum usus per viginti lium. ita debiles a potentibus adiuti res suas quinque & amplius annos ob incommoda seruant, potentes autem suas augent. Ita le- temporum intermissus, quasi postliminio re- gimus Romanos socios iuuando,orbem terrauersus, de quamuis ex tyrocinio sere pse rum sibi subegisse. ita Turcam inter Christiadiens, docuit tamen nuper ad Bredam quanti norum Principum dissidia imperium suum fuerit momenti, quam salutaris , quὸ mutia protulisset quamuis fide improba, ut qui politis commeatibus qui per tanta spacia adue. luperatum eum, contra quem vocatus est, hebantur, tutandis. quos adeoque impossi- hostem, etiam deinde amicum & socium, cuibiles contra praesentem exercitum semper auxilia tulerat , soleat supplantare, ditioneia crediderat Maurit ius. eo solo errore, de ter que ante amicas hostiliter inuadere, & sibisne successu tentatae interim arcis Antuer- habere. ita patrum memoria lauando Ioan

Nobilitas

ex eo latus.

120쪽

Coloniae.

I. Summe c trada.

Senator. Lib. III. Cap. XX. & XXI. 11

nem seu eius filium quasi Pannoniae Regem laris esset, quam tum bens imperando uniuersis contra Ferdinandum Austriacum, nobilis lima Senatus fuit. Haec ille. urbem Budam, maioremque regni partem o Posterioribus temporibus magna in plebem cupauit, atque etiamnum detinet, & ab ipsis beneficia panum ciuilium,graditium, aliorum- Panescregibus Hungariae tributum capit. que. eam in rem Praefectos AEgypti primum Ad potentiam stabiliendam &incremen- Omnium curare oportuit selicum embolam, tum Imperii nec parum fuerit colonias dedu- id est, frumenti ex Agypto transuectionem. cere& in finibus collocare: Longobardorum Augusto Imperante, inquit Aurelius vict. ex more, qui in omnes sere gentes transi jt, nuper AEgπιο νrii ducenties centena millia frumenti bello acquilitas terras, fundos,castella, vicos, inferebatur , scilicet modiorum : Itali viginti pagos,territoria, dummodo non nimia sint, millia vocant. Constantinus, quo anno Conis non regiones integrae, in seudum dare : non sui fuit, diebus singulis panem inter plebem corpora tantiim, sed animos Prouincialium diuisiti cui deinde etiam vinum , carnem, de humanitate subiugare; ut doleant tarde venisse Oleum addidi te de per multos annos obserua- in eam potestatem et adeoque tributis leuare, tum suit Octuaginta millia panum eum quoti gratiam priorum Regum superare. & per eam die pauperibus elargitum. Suidas ct Metaphra- in amorem morum, legum ac linguae victos fles narrant. Civiles hi panes vocabantur;quia trahere : ad eos etiam si opus sit domicilio ciuibus dabantur.ad palatinorum differentiam, translato, etiam in unionem diti8nes contra- & aliorum qui quibusdam scholatum homi- here t nihilque non agere ad conciliandum nibus praestabantur. l. 2. C. de annon. ciuil. hae affectum deditorum , seu quomodocumque populares etiam annonae de ciuicae sunt diei . nuper in potestatem lapsorum.

De Annona.

d. t. r. de his Valentinian. l. 3. q. C. Theod. G.

tit. Ne qui , inquit, super gradisi pane frauduoriatur , tussim vi Omne illud quod populo penditur. palam in gradibus, non clam a pistoribus ministrori: Lipsius in mirandis I. I. c. io. ex Suetonio ct Dione ex publico frumentum numeratum fuiAse, nunc ducentorum, nunc centum & sexaginta millium allerit. Sed de magnis viris annonae curam domi

militiarque demandatam fuisse & leges nostrε, RAtio Annonae meritissimo Iure apud A- & historiae docent; de res porro exigit. elo ristotelem potu.lib.6.c.8.ad primam qua- cant aliqui rei frumentariae curam miniis exi- si legem Rei p.refertur; neque enim pudendum genti . seu vilissimo pretio lici tanti; sed Principi minus & Magistratui si Resp. extra incommoda, quae reserre nolo in contrarium iram Dei annonae penuria laboret,quam si pa- suadent. Apud Romanos inter prima urbisteriam .vxorem, liberos. famulitia lame vexa- munera annonae praesecturam fuisse non igno ri negligat. ut adeo incredibile non sit, quod ramus. quia statim Consulum ossicia subseride Augusto resert Eutropius, cum resciuisset quitur , & caeteris secundum Praef. Praetoris in dies tantum tres in publicis horreis suppe- senatoribus praefertur i sed de Praefectus urbitere frumenta , venenum paralle sumendum, curam hane agnoscebat. l. I. g. cura carnis D. nisi infra eos dies frumenta adueherentur. O deus praef. urb. quae inter primas dignitates patrem patriae t sed & sui causa Principem ea fuit. docet id Liuius i. io. Caritas etiam, i cura solicitare debet. Nihil enim non cogitat quit, annona solicitam ciuitatem habuit e Pen- ieiunus venter;domi seditionibus aptus, mili- ad iuvia visimum foret , cn scripseretiae desertor signorum, & imperij,reuerentiam quibus adilem fuisse eo anno Fabιum Max. pla- Magistratuum excutit, Principum maiestate cet) ns eius viri cura , qualis in bellicis rebis non terretur. rara enim omni aeuo patientia , multis temporibus fuerat, talis domi tum in a qualis ea vox Caesarianorum s narrat ipse de nona distensatione, praeparando, ac conuehendo bello Gallιcο lib. 3. ) prilis se cortice ex arbori- frumento fuisset. Praesectium etiam annonae bus victuros, quam Pompeium e manibus di- fuisse anno salutis 113. Ulpianum testatur missuros. nihil populum vel pacatiorem red- I. q. D. de contraben. ct commit. stipui. quodit vel seruat, qu3m annonae cura. duas tantum Alexander imperare coepit. ut nec sit mi- res amplius optat, Panem se Circenses. Recte rum, quod vel ad solam horreorum causam Liuius I. r. multa, inquit, blandimenta plebi per Valentinianus & Valens t. omnia C. de condit. id tempus data: annona in primis habita cura, ct in public. horr. l. io . ad istud , aiunt, nege. ad frumentum comparandum nilo alij in Volcos, rium a1bitratu ct iudicio tuo nobilis , prudens , alij Cumas salis quoque vendendi , quia impenso idelis, optime sibi consciu3 apponatur custos , pretio renib/t, in publicum omni sumptu adempto ct mensor. concessam , priuitis portorijs quoque , ct tributis Porro annonae cura in tribus consistit ;plebe liberata de paulo post et haec indulgentia comparando, conseruando, dispensando. in patrum a teris pol nodum rebus in obsidione , ae quibus singulis diligentia exigitur, prouiden- fame adsis concordem ciuitatem tenuit, ut regium tia, Sc industria singularis. nomen non summi magis quam infimi horrerent, Ad comparandum hertinet, quod Aristo- nec qiusquam unus mala artibus postea tam popu- teles monet, ut Magistratus curent praedia, .

agrosque

SEARCH

MENU NAVIGATION