장음표시 사용
181쪽
dicitur,vidimus gloriam esus quasi unigeniti a patre. Mantoria ipsus quae apparuir,ex inirinseca gloria unigenicia pati e emanauit.Petit ergo dominus ut executioni mari detur hoc ,scilicet et, ex gloria sua aeterna derivetur gloria in ipssim secundum humanam naturam nunc apud patre, modo prius exposito. Et uteret senius literatis est &verus,nec habet dissonaristiam aliquam:quoniam licet secundum verbavideatur peti quod habetur: secundum tamen sensum petitur alio mo do habendum quodvno modo habetur:quia iuxta primsi sensum petitur habenda gloria in Mecutione quae habebatur in praedestinatione.Iuxta secundum vero sensiim peti. tur habenda gloria per derivationem:quae habebatur secudum essentiam in eadem per naxnde non dixit,Claritate quam habuit humanitas mea,sed quam habui ego. potit enim in se secundu humanam naturam derivari gloria quam ipsemet habet secundum diuinam naturam ab aeterano.Haecde quarto.Budae,die.xiin.Aprilis. H.D.XXHR.
cultiora tractanda. Primum est Ioan .x.quum dominus
Iu is respondit:Ego dixi dii estis&c. Secundum est ad Philip. h. Qui ciuuin se a des esse non rapinam amistratus est&c.
nia:& propter voluntatem tuam erant & creata sunt. Irca primum ambiguitas magna occurrit cur
dominus quum dixisset se esse verum deum,dicendo,Ego S pater unum sumus Iudaei vestent ipsum propterea lapidare tan* blasphe intim,dicentes, homo quum sis,facis tripisum deum cur inqua diuertit sermonem dominus a d
182쪽
teper essentia, ad deitate perparticipatione, Teredo psalmii oquete de viri excelsis,Ego dixi dii estis.Videtur enivi hoc diam voluisse occultare veritate qua dixerat se essὸ v v leu,& reddere rohequareno blasphemaverit:.quia secra scriptura attribuit dei nonae etili viris excelsis.Apparet siquide ci, seipsum luit intelligi deii siniti modo sicut illi de quibus dicitur: Ego dixi dη estis. Et hinc sequeretur
Arrianahaeresis in Christus no se dixit veru deu per essenstia dicendo,Ego α pater unum sumus,sed exposuit se esse deum perparticipationem inducendo hanc psal.authorritatem. Ut augetur dissicultas ex subiunctis verbis de ipse:scilicet,quem pater sancti hcauit & misit inmudum. Nam sanelificari alienti est adeo per essentia.filius em dei non est sane iis laetus,sed est sanctus genitus.Et propterea assirmando se sanctificatum a patre,affirmat se factu sanoctum a patre: ac per hoc non me deii per essentiam ,sed esse tinctum iactu sicut etia Hieremiae dictu est:Anteii exires devenire anctificavi re. ndit ergo haec domini verba
indecentia videntur,tunc maxime quando de eius deitate agebatur.
AD HOC DICITVR quod licet prima facie haee
domini verba diuersiua videantur,&ad codescendedia de hilibus iud rum intellectibus,aspicere impotentibus ad elaritatem suae deitatis,dicta a domino:perspicacius rame intuentibus apparet oppositu. nam per haec verba dias 5c directe respondet obiectioni Ilidaeorum,& seipsum amfplius manifestat esse verum dorm. TAd cuius veritatis euidentiam, aduertendu est domis inim dixisse inueniri tripliciter communicamna dei noomen. Primo per originem,dicendo,Ego & pater unumssiimus.Secudo perparticipationem diuini sermonis:dicta do,si illos dixit deos ad quos des sermo factus est. Tertio Per gratiam unionis personalis,dicendo,quem pater satis reficauit&misit in mundum.Dominus nan noster Ie
sus Otristus quatenus filius dei est, verus deus est per in iiii
183쪽
Originein eterna a patre.quatenus vero filius hominisest, veros quo deus est per gratia unionis perinalis nettors humans assti piae ad persona filii dei ita et per gratiam unionis Meetiim est ut homo,vet filius hominis,ui Iesus Christus,esset verus deus,itixta verbum aposioli ad Heb.sTato melior angelis esse 'tus,quato differentius prs illis
nomen haereditavit. cui enim dixit aliquando angclorum, Filius meus es luc
Quia igitur Iudari obiecerant Chriso et blasphemasset,
propterea quia quum esset homo faciebat seipsum deum: dris directe respondet no esse blasphemia Q homo sit deus, intelligendo de deo vero:quia per gratiam unionis perstanalis ipse verus homo erat verus deusEt ut hoc possent intelligere, manuduxit eos per illos qui facti sunt dii per
gratiam diuini sermonis:itaci, cognoscendo homines lino ueniri deos per gratia uno modo, ascenderent ad credulitatem Q per gratia excellentiori modo scilicet per pratiam unionis pessenalis inuenitur homo deus vertis. Ex hoc enim uteri modus quo homo est deus, ad gratiam spes
etat:rationabiliter,conuenienter ac sapientissime dos mas' nuducebat Iudaeos ex uno modo ad alium,ex inferiori modo ad superiorem,ex gratia multis comuni ad gratiam sin' gularissimam Eli naturae assumpta a filio dei concessam. Vnde & dias etiam in modo loquendi argumctatus .est ab inseriori gratia ad stiperiore,a coi ad singularissima dices, Si illos dixit deos ad quos sermo dei saetias est,que pater sanctificauit εχ.insnuado ex differentia inter nummai plurale & singularem,scilicet illos & que: dc ex differentia gratiae scilicet ad quos sermo dei factus est,& sanistificavit 6c missi inmundii ratione sua ascendere& procedere ab inferiori gratia ad superiorGimo ad supremam. TVbi etia aduerte Q quia Iudaei dixerant,Facis teipsum deu,Christus respodet,que pater sanc ificauit,&misit in mundu,arnibues pater fecit,& tio ipse usurpat sibi esse deii. sverba aut illa,quem pater sanetificauit dc misit
184쪽
in mundum:eκ duplici capite significant gratiamunionis
Frimo ex vi illius relativi qu quod est relatiuu sithstanoriae,& refert hypostam.Inter sanctificatione siquide alio hoim S Christi hominis lisc est differetia,q, sanctificastio alioru primo refertur ad anima,&mediante anima ad
persona que sanctificaturisanctificatio vero Christi homismis primo terminatur ad pe na.na ex hoc ipso humanistas Christi fuit primo sanista, a facta est in hypostasi vero hi.Et propterea de Christo homine singularissime dicitur, que pater sanctificauit:hoc est personaliter sanctu fecit.Et licet sanctitas illius persons no sit sacta in se,est tames ulla sutis itas illius naturs asumpis: siciit persona filii meta pei sena illius naturae.Sanetificat' ergo singularissime dicitur Christus homo:pro quato sanctus factus est secum dii natura humana ex personalitate diuina.Ethinc pater Φexcelletior sit huiusmodi sanctificatiois gratia Φ si gratia sermonis dei: ob qua scriptum est Ago dixi dii estis. Et illa
quide gratia est allocutiois ad homines plexistentes:ista aute est ad costituedii sub statialiter homine sanctit,hoc est homine deu:qm per antonomasli sane itas solideo altria hutturiiuxta coeleste hymnu,Sanctus andius diis deus.Et ad prc positu de Christo dixit angelus L ucs q.ad beata virgine, uod ex renascetur sanctu. Nec solii verificantur lioec secundu re,sed etia seruata proprietate locutiois.Etem sicut Christus vere dicitur sanctificatus rone gratiae habis malis in anima ipsius,ita vere dicitur sanctificatus ratione
gratieuniois perlbnalis cocessis humanitati ipsius.Et quia haec lanctificatio est&prior &potior illa,imo est causa iulius m te lacies homine deu veru in persona segnificata per relatiuu quoideo proculdubio de sanetificatione per gratiam unionis hscdni verba intelligenda sunt. Et quoniam profundus nimis est huiusmodi intellemis, ad que Iudaei alcendere non poterant,adiunxit honus diasaltem manifestum caput unde poterant huiusmodi uni
185쪽
riis gratiam percipere, addendo illud verbum, mundum.Nam etiam si sandrificatio communi modo a ciperetur, ex isto adiuncto intelligeretur una pei Bria filii dei de filii hominis. Herut siquidem multi atri sarti iased nullus fuit cus couenerint haec duo: scilicet scierit sanctificatus,& suerit missus in mundum. Et nota bene ii in mundum,hoc est in uniuersum, & non inmundum visibilem tantum,sed simpliciter & absolute in mundit: quoniaqui mittitur in mundum, extra mundum erat: extra quem solus deus est.Omnes enim res,partes sunt naiidhac per hoc sunt in mundo fi t partes in toto:excepta sola illa re quae deus est:quae etiam Iecudum philosophos est bona extrinsecum totius uniuersi: ut patet.κῆ. hoc igitur ci, unusmet homo est illequem pater sanctificauit&misit in mundum :etiam si sanctificatio communi modo intelligeo retur,significatur Q unusmet homo est 5 verus homo,&verus deus: quatenus sanctificatus,verushomo:quatenus missus in mundum a patre,Verus deus.ac per hoc inverbis
istis significatur gratia unionis personalis, qua saetium est in filius hominis esset filius dei. qua manifeste excluditur qui,d blasphemavit dominus lasus:qui quum homoesset,& filius hominis,dixit: quia filius dei sum. dixit,ego & pater unum sumus.Et sic manifesturn est dominus non iis muli perseuerare in consessione suae verae deitatis, nec diauertit sermonem ad deitatem per participatione: sed quis dixisset se Verum deum per essentiam quod verificatur de ipso quatenus est filliis deo aperuit Iudaeis & nobis quod etiam quatenus est filius hominis,est per gratiam unionis verus deus.& ad hoc intelligendum manuduxit eos per iulos qui dicti sunt dii per gratia sermonis diuuii. Vnde non dedit Arrianis occasionem errandi, sed perscrutandi ad iristelligentiam suae do minae. OEt Q haec fuerit ad literam intentio domini, manifestis tur per subsequentia verba alam haec quae dixit de iden,
τι re suae pertinae quod at unus deus & homo, flatim
186쪽
probat subiungendo: si non lacio opera patris mei nolite mihi credere.n autem facio,& si mihi non vultis credere, operibus credite: ut cognoscatis credatis quia pater in me est,&ego in patre.Vbi in unitate operationis suae 3c patris,probat unitatem substantialem sui & patris, quam predixerat.Vnde etiam Iudaei auditis his, quia intelliges Dant hanc domini responsionem ad idem tendere quod di verat scilicet ego de pater unum sumus propter quod volebant eum lapidare non quieuerunt: sed his auditis: ut euci gelista dici quaerebant eum apprehedere, sed ipse exivit
de manibus eorum.Ex quo facto manifestius redditur diximus,scilicet sermo domini non erat ad diuertenda, sed ad mantiducendum eos ad Veritatem quam dixerat. Si enim fuisset diuersivus sermo,non perstitissent ut apprehederent eum, 8 lapidarent extra templum:utpote persistentem in blasphemia.Et per l,sc patet solutio ad quaesita omnia.Haec deprimo.
Irca secundum ad Phil.ii.scilicet Qui quii in sorma dei esset, non rapinam ainitratus est esse se aequalem deo,sed exinanivit semetipsum sorma serui accipiens:difficultas ex multis capitibus occurrit.s Et primo quia impertinentia multa videntur hic apposita.Quum enim apostolus intederet dicere Christuquu esset deus semetipsum humiliasse ad incarnatione&c. inmertinesprimuvidetur aequalitate ad deuimmisceat.
su ciebat em dicere: i quii in forma dei esset,exinani uit semetipsum &c.Rursus,Si aequalitas ad deum inseredaerat,quorsum inseritur iudiciu scia arbitriu de aequalitate: Satis em fuisset dicere:Qui quii in forma dei esset,& aequalis esset deo:exinanivit semetipsum.IteruSi aequalitatis arshitriti interpontali erat:quor in de non rapina sermo hic est:vhi ad humilitatis virtute hortabatur apostoliis Christi exe o,non ad sum vitiorue Nec caret denim scrupulo
quorsum apostolus incarnatione appellauit euacuatione
ipsius filii,dicendo, inanivit senetipsem,quum iacita ins
187쪽
t tenerit euacuatio in hocmysterio.Secundo magna est dissiduitas circa conterium huius sonaonis.non enim apo
paret ad quid respicit illa aduersaliua coniundito sed , quia
dicitur,sed exinanivit semetipsum.videtur enim Φ debuis set dicere,&tamen semetipsum exinanivit,quonia ex hoe dicto,qui quum in Drma dei essetino rapinam arbitratus
est esse se aequalem deo, quo dicto signincaturq, Christus
cognoisit non rapina sed natura esse se aequalem deo consequenter subiungendum erat,& tamen exinaniint seipsum:
εc non subiungedum erat,sed exinanivit semetipsum: quoniam nihil praemissum est cui aduersetur ii sed.
AD EVIDENTIAM huius semctiae aspicere oportet prius intentionem dc sensum,deinde ad verba descendere apostoli.Intentio eius utre contextu apparet est exemplum humilitatis,qua superiores nobis inuicem nos arbia tremur,ex Christi actione afferre.praemisti at olim,In liuo
militate superiores sibi inuicem arbitrantes. & subiunxit exemplum de Christo cum causali colunctione dices, Hoc enim sentite in vobis quod in Christo Iesu. Exemplum autem Christi cosistit in duobus.primo in mysterio incaro nationisine quo nunc est sermo.deinde in mysterio passio, ris,de quo post subiugitur,l miliavit semetipsum.Ex mysterio autem incarnationis intendit apostolus humilitatis exemplum afferre,assignando rationem quare Christus recognouit deum ut superiorem.& hoc directe seruit propoosito suo,quo instruebat Philippenses ut in humilitate superiores sibi inuicem vi bitraretur.nam si Christus quum sit deus,cuhitratus est deum siperiorem sibi: tanto magis homo debet hominem superiorem sibi arbitrari.Etquoniam Christo domino huiusmodi subiectio non conuenit ex natura quoniam ex natura aequalis est deo sed Cc libero Mutatrio quo voluit incarnari:ideo apostolus mirasiibtilitas te radices ex parte rei &intellectus, humilitatis omnis 5chumilitatis istius singularissimae incarnationis:in hac se
tenua tangit. Quod ut clarius intelligatur,recole dum est
188쪽
humilitas reparte cosuit ex aliqua minoritate: ex par te autem intellectus consurgit ex cognitione dc iudicioli. lius minoritatis., hoc enim arbitror alium mihi superi, rem,quia in aliquo minor sum illo, 6c recognosco me in aliquo minore illo.si enim essem minor,& non recognosscerem me minore,non propterea essem humilis.Et P op positum si aliquam minoritatem habeo respectu alterius S aequalem me illi facio seu iudico,rapinam committo.rapio enim aequalitatem quam non habeo,quu s3m minor. Et hinc amplius sequitur ci, si nos superiores nobis inuiceno arbitraremur,rapinam committeremus:quia quilibet minor quum sit altero,arqualem salte se faceret illi,ac per
Quibus proelibatis sensus apostolicus est quod Christimauum deus esset,non ex iudicio rapinae aequalitatis diuine: d ex propriavoluntate recognouit deum superiorem,sormam serui accipiens .Et per id quod dixit non ex iudicio rapinae,excluditur primo omnis minoritas a filio dei.Si emminor in aliquo esset deo,iudicium Q esset aequalis deo,es set iudicium per rapinam: ac per hoc non ex iudicio raspinae aequalitatis diuinae incarnatus est,declaratur Cy non ex iudicio alicuius minoritatis in stipso,ac per hoc non ratione alicuius minoritatis stibieetus est deo.Fuisset siquidem ex iudicio rapinae diuinae aequalitatis subiectus,si ex iudicio alicui' minoritatis iniseipso subditus esset, arbitras c merito rapinam,esse se aequalem deo , quo minorem se cognosceret.Sed non ex rapinae iudicio,sea re mera sua voluntate subiecit se deo formam stiui accipiens .Excludiatur secundo omnis cautela risinae aequalitatis diuinae,siue Hrum ad rem,sive sttu ad affectum,siue drum ad aestimationem aliorum.Fuisset siquidem ex iudicio rapinae huiuD modi incarnatus,si caues ne deo debitum honorem usuris paret sibi,aut cauens ne in asseetiim celsitudinis diuinae veniret, Ut caues ne aestimaretur ab aliis deus,sormam serui
accepisset.Sed ess hmoi cautela excludit ex hoc . no raptis
189쪽
n1 arbitratus est esse se deo aequale in olb' 8c p oia: hoc ea
exhoe-no ex iudicio rapinae diuinae aequalitatis quomodolibet,sed spontanea voluntate sormam serui accisit. Et potest haec sententia causam denotans subiectionis Christi ad deu,sua voluntatem no iudiciu de minorit te aliqua in se cognita,adhuc duplicem sensum habere.Primus est intelligedo per aequalitatem ad deri,aequalitate inotrinseca.Et Eic est sensus:* κps quilin sorma dei esse non ex iudicio rapinae diuinae aequalitatis, hoc est no ex iudicio quo cognosceret se rapere diuinli aequalitatE:quia none ciudicio quo se recognosceret in aliquo min E patre, ut quia minor patre honorare voluerit patrem accipiedo soromam serui fled propria volutate semetipsum exinanivir, formam serui accipiens. iter sens is est intelligendo per aequalitatem ad deii,aequalitate pura:hoc est aequalitatem n5 adiuncta seruituti.Et tune est sensus Christias quii insorma dei esse no in iudicio rapinae aequalitatis pure hoc est no iudicauerit rapinam,permanere se inpura aequalitate ad deum sed propria voluntate adiunit seruitutem aequalitati,dii cicinanivit semetipsum formam serui acciis piens.Et iuxta hunc sensim intendit dicere apostolus wn Christus quii in forma dei esset,voluisset permanere patri aequalis pure hoc est sequalis sine adiue a minoritate qua per incarnationem sibi adiunxi, iton comisisset rapinam, qth in forma dei erat: hoc est quia deus verus erat.Et a plerea non ratione alicuius debiti aut desectus aut minoritatis&csed ista volutate semetipsum exinaniluit,formam series accipiens:lioc est fecit se minore,quum csset aequalis, non minutao aequalitate,sed adiugedo sequalitati minoritate.
sEt hic sensi is vltimus qui includit primii 5c addit, magis
videtur amplectendus ad litera:quia taluat ad litera tu proprietate vocabulorum,tum claritatem facilitate sentensitae &oepti ad humilitate Iuxta hunc siquidem sensum filius dei Vere & proprie Minanivit semetipsum illoc est etiacumit peribita lua,no aliquo intra sua persona te Ma
190쪽
puritate aequalitatis ad patrem .nam ubi prius erat patrixqtialis,& nullo modo minor odo est aequalis & misnor.Et signanter dixit semetipsum:quia ita suam persona filius exinanivit hoc est evacuavit puritate aequalitatis,in non per nam patris aut spiritustincti euacuauit tali puri. tate.Spiritus enim sandius Mual patri ita est et, nullo modo minor:& similiter pater ita est aequalis filio Sc spirituis
saneto nullo modo minor.Solus au te filius est qui est &oequalis 3c minor:quia seinetipsum exinanivit hoe est etiar auit puritate aequalis diuinae,formam serui accipiens: hoc est adiunges squalitati seruitutem.Similiter iuxta huc sensim sententia dc iacilis 8c clara est:vt decet epistolarem textum,& praecipue in exemplis.Inuenitur siquide accoumodam valde bene sic intelleci um exemplum Iesu Christi ad humilitatem: eκ hoc cy quum esset deus,& nosset Q non esset superbiae rapina permanere in diuina aequalitate pus ra, voluit propria voluntate sita pei Diali euacuare puritatς oeciualitatis,adiungendo sibi seruitute qua patre superiore haberet.Si ipse sic reci quato magis nos quos oportet ar hiirari rapinam,esse nos aequales aliis:quia minores in aliquo sumus debemus superiores nobis inuicem arbitrarie Rursus.satisfacere quot inuenitur hoc exemptu praecedentibus immediate verbis:scilicet no quae sita uini singuli cosiderantes,sed ea quae alioru:quonia hinc habem'ri Chrissus Iesiis quii esset filius des,no quae sua sunt,scilicet diuisna squalitatem pura considerauit seruadli,sed ad salutem aliorum Ginanivit semetipsum sorma serui aecipiens.Etsi
altius scrutatus fueris,inuenies maximii humilitatis memplum: qin quit in forma dei esset,& secundum dei formam nec haberet nec habere posset ullo modo superiore se nodum vero peribi a non haberet quot superiorena,nec ha/here posset superiorem seruata puritate squalitatis:maluitieuacuare sua persena puritate aequalitatis form1 Gi accipiendo ut haberet supcriore,* in suae aequalitatis purit