장음표시 사용
331쪽
3. a R I C C A T I s. rne analysis cum metaphysica , qua saeculii in hoc nostrum e gloriatur, de ratione qua So-hitum est prouema non enim quaestio erat de solutione j usus sua illa methodo ad separandas indeterminatas in aequatione disseren- sali aptissima. ita disseruit, ut . non modo amiel gloriae defensor, verum etiam qigrutatis suae ascriptor judic tus fuerit. Isis multa objecit Nicolaus Bemoullius, qqem . mecat Deile fuit con indere, etsi satisfecerit pietati in defendendo 'patruo, non satisfecisse tamen. aequitau caussae . In his autem , . quae
ad Betnoullii responsa reposuit, ostendit quibus maxime conditionibu utilis sit sua illa dimidiatae . ut ajunt di, separationis methodus,
quibus innitatur principiis, & quibus illustretur exemplis. Disces etiam ex , iis rationem aequationem. curvarum transferendi a soco ad metri , s 'gnosce que aequationem , quae am-Neetitur insultas: curvas , quae describi possunt in vacuo a mobili corpore , concessa hypossim, quod vires centrales sequantur ra- Iionem anVersam cuborum distantiarum. Illud M animadvertit, quod: Isi in vacuo, mutata lese virium, necesse est mutari indoli in cur-
332쪽
vae, in pleno , quaecumque lex ponatur, si
modo densitas medii certa variet ratione , nicam sussicere curvam . In hac disputation ira se gessit Riceatus, ut veritatis, non eo tentionis cupidus videatur, & sane Hermannus , quidquid Bernoullii assirmaverint, valde gavisus est talem sibi obtigisse defensorem , quanquam de illo suis in scriptis tacuerit. Non passus vero est Leibnitius propagari lo gius hujusmodi disputationem, uberrimos ii cet scientiae sontes contineret, tantique viri voluntati A Bernoulgii & Riceatus libentissime paruerunt. Ille vero , ut magis magisque probaret se posse multum. in geometria ,
hujus studium minime languere in Italia, propositum a Nicolao Bernoullio Italis geometris problema quoddam de legibus , ut ajunt, virium sollicitantium solvit, eudemque tempore de rectificatione logisticae, quam per ipsam ejusdem descriptionem obtinuit, de orbita a corpore descripta, data velocitatis lege, quod problema proposuerat Leibnitius, & . de duplici refractione , quam omnes radii paralleliincidentes in sphaeram patiuntur, Sc de s is primariis A secundariis lentium sphaericarum
333쪽
egit uberrime, vel demonstrans theoremata . quae prima specie paradoxa videbantur . Pror. sus nihil agebat, nihil assequebatur . nihil moliebatur, quod esse abditum voluisset . Quare de indeterminatarum in aequationibus disserentialibus separatione singulatim eum tractandum suscepisset, ita opus composuit, ut tres in partes diviserit, quibus & binas appendices addidit. In prima autem parte aliorum
methodos exposuit, in ' secunda sua inventa aperuit , quorum unum , quod dimidiatae separationis appellavit, vel ab an. MDCCXIV. excogitatum , alterum dictum coeficentium Seexponentium ab initio indeterminatorum, cujus ope illa tractatur sermula, quae ab invento re Riccatiana' dicitur, summorum mathemati. corum laudes obtinuere , demum in tertia parte de reductione aequationum disserentialium feeundi gradus ad primum ita egit, ut diuersas rhethodos sane acutissimas, & prorsus novas in medio posuerit Quod ad appendices vero pertinet, harum in altera docet qua alte evitari possint secundae & ulteriores disiserentiae , eo nixus indamento , quod tan gentes ae normalis , vel sub tangentes, & sub
334쪽
normales linearum curvarum , aliaeqm analogae rectae ita crescunt, & decrescunt, ut in se quodammodo contineant secundas fluxiones. Habet secunda appendix plura ad tertias
disserentias pertinentia , quibus satis probat methogum quamdam Iacobi Bernoullii locum etiam habere posse in disseretitialibus inferioris gradus. His si addideris quae de polynomiis tradidit, & animadversiones in aequationes differentiales secundi gradus una cum appetidice, quibus ratio traditur noscendi, num reduci possit aequatio disserentio-disserentialis, si sumatur, vel non sumatur prima disserentia veluti constans. saeile judicabis, dum recondita hae in arte ερ multipliei subtiliquo Versabatur, omnia sere, quae volebat, illum e secutum fuisse. Semel inventa via, qua tuto se incedere posse putabat, sicile illi suit multarum artium pene infinitam vim & mainteriem seientia & cognitione comprehendere , omnibusque probare quantum ex una mathesi ad eas utilitatis atque adjumenti accederet. Quare vere hoc mihi vitaint esse dicturus, in numero eorum , qui iis temporibus harum artium studia tractitates sibi famam compara
335쪽
verant, quanquam in hoc' ipso numero per- raro exoritur aliquis excellens, sic praestitisse Riccatum , ut par Summis esse potuerit. Quod vero matheseos prosessio suscipere Sc polliceri videtur, ut obscura illustret, & propter magnitudinem rerum & dissicultatem novi sem- . per aliquid proponat, quod viam sternat ad majora detegenda, hoc selici cum successu executus esse videtur mecatus, multis editis scriptis praeter ea, quae commemoravimus, doctis sane M laboriosis. Cum in spem adductus suisset posse se nova luce illustrare res mechanicas , vel ab anno ΜDCCXXIL exarseverat Dinamicae elementa, post quod tempus tria edidit opuscula, ut probaret ab unico capite, quod vocavit indifferentiae, totai aequilibrii ac motus amplissimam doctrinam deduci posse . Quae dum scribebat, respexit semper ad vires vivas, quae sie animum illius praeoccupaverant, ut Suspicatus nunquam isuerit nihil in iis inesse, quod re visa sit, eum phaenomena omnia oriantur ab unica v locitate, quam puncto temporis generant potentiarum actiones. Nec minus in eo errasse
videtur , cum novi aliquid se invenisse exi-
336쪽
stimavit de collisione corporum , pro certo reputans, impenetrabilitatem atque inertiam haud separari posse a corporibus, quod facillime fingere , non autem dem strare potui S-set . Sed dum haec illi ignoscimus , laudem
Min mediocrem trihuendam putamus Ob- ea ,
quae de communicatione motus tradidit . Ad haec pertinet schediasma, cujus titulus est; iterae O germanae virium elasticarum leges' ex phaenomenis demonstratae , cuique posteδbina alia schediasmata comites dedit , alterum de proprietatibus chordarum elasticarum, alterum de rejicienda hypothesi quadam, quae binis corporibus aequali quantitate motus prae- iditis, dum binas in chordas prorsus aequales impingunt, vim tribuit eas ita inflectendi, ut inflexionum sagittae sint aequales. At dum ipse gloriari videbatur totam hanc materiem elaSticorum corporum se optimo in lumine collocasse , non satis fortasse vidit quaedam esse ab se pro certis atque concessis sumpta, quae ab aliis revocari in dubium potuissent. Post haec septem usque schediasmata exaravit de resistentiis, in quibus sublimior analysis comparet. Si concedas fluidum corpus lo-
337쪽
eo pulsum non recedere , verum ad latera ferri , probavit Riccatus , resistentias ortas ab materiae inertia esse aut veluti quadratum , aut veluti eubum veloeitatis actitatis . Falli in eo potuit, quod cum minime advertisset summam duarum quantitatum , quae imas nariae dicuntur , posse interdum suppeditare realem quantitatem , methodum quamdam. pr posuit, quae neque generalis est , nec problematis solutioni constructionique inservit. Depressionibus autem & aequilibriis fiuidorum corporum pluribus separatim disseruit, tantoque lumine sparsit, quae cum Guidone Grandio disputaverat de motu corporum solidorum
in fluidis, & eum Michelouo St Daniele Ber-
noullio de corollario quodam Ne toniano, quo definitur aquae vis prodeuntis e vase, ut eos mavus victas dare coegerit. Attigit te Dio-piricam, de qua nihil aliud edidit nisi sche diasmata hina, quorum unum pertinet ad socos primarios , bc secundarios lentium sphaericarum , alterum probat omnes radios parallelos in sphaeram incidentes duplicem restactionem pati. Neque his finibus suam geommetricam do trinam circumscripsit, cum eam ad
338쪽
ad eaelestia quoque traduxisset. Ducem prae sertim sibi Ne vionum proposuit, omniaque ejus dicta accuratissime perpendit , haud desperans Se posse quoque aliquid novi invenire , aut ea , quae difficiliora putabantur , nova luce illustrare . Ttitas quidem ab aliis vias reliquit, cum aut problema solvit, per quod, dato tempore, definitur quo loci sit errans stella , aut theorema demonstravit: in pleno tempora, quibus arcus trajectoriae describuntur , non possunt esse areis a radio DeeD- re factis proportionalia . De mutua caelestium corporum attractione , de stellarum fixarum aberratione , de motu Sc figura terrae, aliisque hujusmodi rebus plura litteris mandavit, quae
cum communicare soleret cum Eustachio Man-stedio , nunquam non ab eo laudes retulit, factumque ejus testimonio sane honorificentissimo , ut in Bononiensem Instituti Academiam cooptaretur . Quis autem dubitabit, quin tota Riccato in medium prolatis Sc accuratis Scmeditatis commentationibus ipse gloriari potuerit, Se in suo regno versari, quoties mathematicum aliquid tractabat st Ea propter noluissem illius industriam plura in studia di-
339쪽
R r C C A T I s .strahi; sed ab adolescentia tanto flagravit desiderio physicarum rerum scientiae, ut hanc Se quoque inventis suis exornare posse putaverit. Sed nimirum majus est hoc quiddam . quam homines opinant , nec raro evenisse vidimus , ut mathematici , quamvis in arte de multiplici & subtili persecti evaserint, cum
ad naturalium rerum caussas investigandas culos transtulerunt, ingenii viribus nimium fortasse fidentes . a veritate plurimunx aberravet Int . Duodecim usque annos consumpsit Biceatus in investigandis principiis ac meth dis physicae , quod opus e manibus deposuit, quando cogitationem suscepit de systemate mundi sic disserendi, ut omnibus, quae pr pol erentur, quaestionibus satisfacere posset . Nemo nunc tam sine oculis, tam sine mente
vivit, qui non intelligat finales caussas, Vivas vires , mechanicas potentias , quibus tota ferme innititur Riecati physica , nihil conducere ad provehendam naturae scientiam. Illud unum inferri posse videtur ex subtilitate& acumine , quo argumenta alia proponit exponitque, quod si hisce temporibus viv*ret, multa ab illo rejectum iri, quibus valde a
340쪽
sentiebatur. Disserens enim, ut aliquid exempli caussa ponam , de caelestibus quibuadam ignibus, de boreali aurora , de natura Se pro Prietatibus acidularum aquarum facile vidi set, quid electricitas, quid aer fixus efficiant, nec considenter nimium diluvio tribuisset, quae mare longe reliquit. nee ad avertenda suminum pericula arte fieri excavationes.alveorum proposuisset , dc cetera hujusmodi
plura, quae longum esset commemorare . Satis vero mirari non possum ei minime arriasisse quae de coloribus docuerat Ne tonus , quibus nihil firmius, si experimenta praesertim spectes, excogitari potuit, ut de iis novum Systema proposuerit. Neque haec eo animoedieo , ut aliquid de Riccati gloria inminuam ,
qua maxime excelluit vel mathematica tractans , vel iri suos cives , vel in patriam, vel in omne genus hominum beneficia eo serens. Quidquid vero ipse scriptis consigninuit, quatuor voluminibus comprehensum est, quae typis Lucae impressa suerunt. De. Ex vero satis dixisse vidctor, si hoc unum a dam , nonnulla etiam continere, quae ad his toriam, eruditionem, non prouuam mola,