장음표시 사용
31쪽
autemrenes & vesca partes corporis vitae necessaris pu blico officio destinatae r serosum partium excrementum expurgantes intra corpus abditae, quarum particularem
historiam postea sequemur. Causam vero , ex qua fiunt calculi ab uniuersali principio auspicantes ita indagab,
mus. Cum calculus per concretionem fiat, id solum, quod ad concretionem est aptum, crit calculi materia. erit autem id vel elementum, vel mixtum ex elementis, inter elementa sola aqua concrescit: ignis si quidem, &aer non concrescunt, qualis est etiam terra humore prbuata. aqua igitur sola ex elementis concrescit. & si ni rit simplexa solo frigore coalescit; mixta autem, ut qua maris, ctiam a calido: sal enim ex ea per calorem nascitur. at cum in corpore humano nil sit lex reperi tur, proinde elementum materia calculi esse non potestierit igitur corpus mixtum. ex mixtis autem illa, tota ad coagulationem apta sunt, quae magis sunt terrea, di
aquea: ignea nanque & aerea, ut oleum, & uinum non concrescunt. rursus mixta, in quibus terra, & aqua d minantur, quaedam magis aquς participant, ut urina, acetum lixiuium . quaedam vero magis terrae, ut lutum.
Putauit igitur Paracelsus calculi materiam esse lutum quendam. Agricula uero mucdaginem quandam quae a calorc exassatur, & fit calculus; non secus ac ex luto fictile, seu later in fornace. quae sententia, ut vera recipienda est: quia in calculosorum urina mucilago illa infundo conspicitur, & praecipue s per aliquot dies rese uetur in uase. lutosa igitur illa substantia causa immediata est lapidis quae aliquando sanguinis, aliquando pituistae, aut bilis naturam referens tales colores repraesentat, qualis humor ille est. Ob diuersos autem caloris gradus, & materiae dispotionem generantur aliquando non lapides sed arenaeae. Caeterum fomitem accipit haec materia ab ijs, quae assumuntur alimentis; seu ad cibum, seu
32쪽
seu ad potum spcctent. & ut a potu exordiamur, hic uel est uini, uel aquae . quae simpura fuerint, statim calculi proximam materia in corpore pariunt ; videmus enim in aquarum vasibus fere semper lapides reperiri; & id ipsum in uinorum doliis conspicimus. Cnm igitur haec duo impura suerint, multum habent subsidentiq. vinum igitur nouum, crassum, turbidum potens materia fit calculi. quantum vero aqua praua faciat ad creandos calculos nemo melius quam Hippocrates explicauit in hunc modum loquens. Calculo laborant homines, fer renum af--δεα fectionibus, dr urinae nisiici , ct coxendico morbo corripiuntur , or bernia fiunt, ubi aquas omnigenas bibunt, re de Vmagnis fluminibus, in qua aliae deferuntur, et destignis, in
qua fluxiones multae, et omnis generis deueniunt , et qui aquis inuectitys utuntur; qua ex longo, et non breui interuasto locorum deferuntur: non enim feri potest, ut alia aqua similissis alis; sed alia dulces, aliae salsa, et aluminose, alia de calidis muni; ubi uero hae simul inter se mi sientur, demident, et qua
fortissma semper uincit. praeualet autem non semper eadem sfia alia alys. sed et ex uentis, alii quidem ut boreas robis emhibent, alii uero auster, et de reliquis eadem ratio existit. talia hus igitur necesse est imum, et arenam, in uasis μυdere. Gab is saepe oriuntur morbi pradicti . haec ille. Per quae patet quanti sit momenti aqua in calculosis, s praua , aut bona bibatur. Caeterum, quod ad elimenta pertinet, quincunque sanguinem crassum, impurum , lentum, mutitumque generare sunt apta, atque impura, illa male i riam calculo ericiunt. ex panibus igitur, qui sine sermento, qui crudi, qui antiquiores, omnia item ibrinent cea, Graeci thymiammata uocant, omne genus polentarum , quas tortas dicunt, quaeque ex farina fi ixa in lita manduntur, calculi materiam faciunt. ex carnibus, bubula , caprina, porcina, camelina, magnorumque
animalium: sicut volatilium, quae in paludes degunt,aim
33쪽
sares, grues, anates. Caseus item & lac. ex piscibus. Omnes celacaei ut tumnus, delphinus , omnes item durae carnis, ut canis congri ex sti acodermis, ostrea, bucianae. omnia item legumina, qualia sunt oriza uicia faba lentes, lupini, cruus, cicer licet eius decoctum con&rat e fructibus, cotonea mala, persica, sorbae, dactili, mespilae, pira, nuces . e radicibus, napi rapae. omnia haec idonea sunt ad calculi materiam. atquc tacde materia sussiciant. nunc de concausis dicendum.
Ruditas est causa, sine qua calculus fieri
non potest; namque ubi alimenta cocta sunt, excrementa, & ipsa concoquuntur,&excrementa cocta pura sunt: urina igiatur cocta pura crit; si pura fuerit, non geonerabit calculum: cum uero tres sint coctiones, prima in stomaco: secunda in hepate: tertia in membris, ita se habent ad inuicem, ut corrupta ea, quae praecedit; subsi quens corrumpatur. solent autem calculosi ob hepatis,& venarum insignem caliditatem attrahere alimentum , II ροο 6 ventriculo in concoctum. Cum autem coctionis, & sania epidem, duae sint cauis, moderata ciborum quantitas, & l bores , duae etiam erunt cruditatis causae, ciborum sati
insό:&pigritia ad labores, otium scilicet, accedit etiam venus, quae& ipsa magna est cruditatissoboles. Caete rum turpe esse ait Galenus) hominem honam temper turam nachim calculo Iaborare; quod scilicet non citra illis is culpam id contigere possit: secunda causa,sne qui ealculus G igni non potest, est alui siccitas: h c enim non modo
34쪽
modo calculorum, sed omnium morborum est mater. Quamobrem alui retentionem appellat Hippocrates .m merserum, pis in corpore sint , confusionem et Genim cum venter egestionem moderatam non feceris, et in ipsam cibus ingeratur, humiditate ciborum ingestorum caput irrigat. ipsa autem humiditas in ventre obstructa aceruatim ad capis viam facis,'ubi ad caput perueneris vasis in capite non rec pra , fluis quocunque contigerit. haec ille . Per quae p. tet omnium fluxionum originem a siccitate uentris nasci. multa quoque alia mala pariunt faecum retentiones, intestinorum dolores; iliacas passiones, clauseain uomiatum, cibi fastidium, febres, membrorum debilitates. de quod ad propositum facit negotium, retentis faecibus i cur infla natur, hinc trahitur materia ad renes, & vesicam quoniam examenta liberum transitum per alitum non habent, trahuntur proinde ad vias urinae, iuxta iulud Hippocratis mictus noctus plurimus parua deiectionem significat. unde, calculi gignuntur, stranguriae, di- furiae, origenes, aliique renum, & vesicae asscisis. Pr inde omnes calculosbs ventres siccos habere reperies: nam rut ait Hippocrates. morum quidem aluussatis ida ea, ac sana , facile urinam Οιiunt, o in vesica, nil isto congregatur.at quorum aluus ardens etsi a seri his congregatur materia ad calcatis. Ex his igitur patet, quantu de mollieda aluo debeant esse selliciti calculosima deij ciendi facilitas non modo ab hoc morbo tueri homine, sed in perpetua sanitate seruare potest: qui enim aluos humidus habent, vitam agunt facilius, quam qui rassiccas obtinent: nam nec euritidesineq;febres ardentes,nuper neumoniae t quicunq; acuti morbi putantur,non multum proueniunt,ubi aluitiqudaeae existunt. Tertia causa, sine qua lapis no fit,in materiae reictio: necin.cocrescere potest calculus,nisi materia retineatur. retinetur aute materia in renib' ait Avicena
35쪽
mationἴ, ulcera, obstructiones, materiei crassisiem; Ien - torem,& multitudinem in vesica, autem licet amplior sit via, adest tamen illius obliquitas: quia vesicae collum ad . similitudinem huius literς. Conformatur 6.superequitas os pubis, maxime in hominibus. ob quam causam pra cipue musculus ambit vescam, quo adapertam seruet istam viam : proinde curam magnam habere debent calculosi, ut magno impetu paulatim meant, exprimantque urinam; sic enim non retinebitur quidpiam&hanc unam maxime causam esse puto, quod pueri magis vesicae calculo laborent; ob debilitate enim musculi, & inscitiani urinae exprimendae facile retinetur in vesica materia, est tamen meatus urinarius ut ait Hippocrates magis latus - & amplus in mulieribus, quam in viris, & breuior: ideo minus hoc morbo corripiuntur: proinde sexus adiuuans
causa est ad lapidis generationem. Adiuuat&habitus corporis; qui enim calidi natura sunt, & biliosi prompte
. hoc morbo corripiuntur. quique venas latas habent te curque calidum ,& adurens, ortus etiam a parentibus
calculosis maxime facit ad hunc morbum: si quidem ut ait Avicenna scias inquit ille quod renum, & vescae calculus est ex ijs, quae hqreditantui; sicut etiam podagra, plitisis, aliique morbi quamplurimi .semen enim ait
Hippocrates ab omnibus corporis partibus decidini a fortibus, forae, a morbosis autem morbosum . quare quod parentes inrcnibus & vesica vitili contraxere, seu intemperatura,sed . . ' compositione; non mirum est, si fili j id ipsum contrahant; qui,licet sobri laborumque amates fuerint, ac bonum habitum nacti sint; ob illam tamen seminis insitam faculta tem vix effugere poterunt paternos morbos. Quam rem considerans Araeteus insignis medicus,ita de iis suam sententiam profert: innata namque calculorum secunditas, ut ad erilitatem commutetur eri nonpotest, s facilius enim ut
rum concipiendo fatai lababilem reddat , quam calcia
36쪽
generanssit aptas renes a calculorum generatione, prohibeat non tamen ob hoc in istis cessere debet Medici operatio: omnia enim tentanda δειnt adstatem acquirendam .si minus ea assequi varuerimus , at saltem ut mali acerbitas leniatur nit mur. haec ille . sed dices λ cur, si ab omni corporis parte decidit semen, a sana sanum, a morbosa morbosum non omnes parentum morbi sunt haereditari: ausis est . curnsi omnes filii calculoserum, dc podagrosoru tales eu dunt, verum cessat dubitatio, quia non omnia, quς p tris sunt communicantur filijs, sed costitutio partium s O. & in membri habitum versa,vi pote temperies totius
facta. Quomodo filius biliosi biliosus est, & partis etiam
constitutio, quomodo fere cronici omnes affinus, sunt haereditarij: quia pendent ex factis partium inteperamentis sic respondemus ad primum. ad secundum autem dicimus , filios podagroserum & nephriticorum aliquando hos morbos euadere: quia semen non solum pati is concurrit ad generationem; sed etiam matris; quae etiam gignendi materiam praebet. Si igitur facultas matris in e formandis renibus tribuimus enim ei mirandi facult tem cum Hippocrate, non ilum masculino semini, sed etiam foeminino ) fuerit valida mater ab affectione liberat etiam filium per illius potentiam. Adiuuat&adlupidis generationem aetas: si quide puerilis est mo t-bus vesicae calculus, sicut senilis, qui in re- -- - nibus consistit. at quoniam haec res seiunctam examinationem postulat, de illa peculiare caput ericiam. I
37쪽
vesica lenibus autem in renibus, ace uentur calculi. Cap. IX.
Lexander ita ad propositum problema respondet: Quoniam biniquit renes puerorum meatus continent perangustii. himsi terrena crassans. permanans materia per renes vi a ctioris meram ab urina propellitur ad uesi, cam, haec locum prae sea amplitudine dat tum excernendi, qua a uat irina, tum con endi, qua materia subsideat calculi. at seniorum renes quoniam mearu fum ampliori ocum urinae Lenaea praebere possist, is terrenae materia sulfidendi. colore aurem ciaculi, qua nam marenas , qua peperis, no poteis. haec ille . Quam sente 6 epidem. reprobat Galenus, illos accusans, qui ob id cau
' culos in puerorum renibus non concrescere aiunt equod vasorum meatus ob paruitatem habeant angustos: Oportebat enim, quantum in ea re est, pueris in renibus, magis calculos coalescere: angustae etenim illis a rene permeationes, vesicae autem ceruix usque adeo capax,ut omnis materiei crassities prompte per illam exeat. Qua-obrem aliter resp5dendum esse putat. statuit igitur, tum pueros tum senes crasos aceruare humores, licet varia diuersaque ratione: senes namque in totum alimentum non conficiunt; sed illiquata manent non nulla paulo crassiora,vim illorum coctricem superantia. pueri autem
ob lactis ingluuiem, & importunos motus. crassities t men illa in pueris per renes incat: tum quia expultrice virtute satis valent; tum quia concoctrix robusta fundi liquat, & attenuat humores, non secus quam ignis c ram, picem, & resinam; quae liquata facile meant. non liquata autemsistunt. liquati igitur humores transeunt renes, quasi per cribrum. cumque ad vesicam ventum
38쪽
quod illud membrum frigidum sit, tum quod neruo
sum,& pauci sanguinis; quodque valde multam intus habeat capacitatem subsidens crassities in lapidem cogiatur . senibus autem sex in renibus linquitur; tum propter expultricis debilitatem; tum ob crassa aliquot, non satis a calore fusa; quς cu colari non potuerint, ρος mora in irenibus, assantur. haec mens est Galeni. sed eius sentctia ... suspicione non caret: statuit enim, ut verum est, crassas esse puerorum urinas, inde vero ponit eas esse liquatas ob calorem: nam sic potius tenues apparere deberent.
quod si dicat acquiri crassitiem in vesica id recipiendum
non est: nec enim in tam breui spacto urinae in renibus , di iecore liquatae crassitiem illam possunt acquirere: cras sties etenim urinarum in pueris ut ait AuicunM tum ob permixtionem,tum ob corporis raritatem fit. adde quod . . tacite asseuerat calculum in pueris a frigiditate vesicae concrescere contra Hippocratis mentem: hic enim a mi- s epide diu fieri in pueris calculos ainquod sint calidiores. Qua-obrem ita potius respodendum esse putarem, pueri caludiorem habent stomachumquam iecur: - ut ait Avicenna ) digniuorpuerorum, ut in eo generetur Apis uesica ,
68 Hemi estsicca nam secunis plurimum calidistiniacit inditium eius rei est, quod putat alui sordes biliosas admodum, lotium vero albissimum habent. aetate vero Orentium stomachus frigidior, iecur autem calidius. ideo ipsorum iecur magis calidum calorem suum cum propinquis renibus communicat. & hanc ob causam iuuenes, o prouectioris aetatis homines in renibus magis patium tur calculum. at pueri, quoniam stomacho sunt calidioriri, suum calorem vesicae impertiunt ; ob idque in ca calculus exorituri accedit & illa maxime causa, quod pueri ob inscitiam, & musculi ambientis vesicae collum imbecillitatem, non bene exprimunt urinam. ex parte autem
materis: quia lacte Mutuatur, quod ad coagulatio
39쪽
est aptissimum. Sed cum lite i ta se habent, est quod dis bitemus, si quidem irequenter & in senibus, & in aduructis lapides in vesica gigni videmus . non igitur magis in finibus . cui dubitationi ita responde re possumus, quod quemadmodum quilibet morbi in quibuslibet teporibus
3.aμο is neri possunt, nonnum tamen in nonnussis magis tum fiant ,- -- fum irritantur. ita etiam in omni aetate omnes morbi fieri
mssunt; sed in nonnullis aetatibus nonnulli magis, ct fiunt, & irritantur. possunt igitur & senes concipere caloeulos in vesicar sed quia magis in renibus, & frequetius id continsit ; proinde dictum est magis renalem calculusenum esse proprium praesertim si ad pueros conserantur, qui fere numquam in renibus calculum gignunt. aliter etiam ad propositam dubitationem respodere possumus ς demen ta sententia Fernelij. putat enim ipse,omnem vesicae I σ θηηο pidem a renibus habere ortum; ideo licet in senibus in vesica reperiatur, prius tamen suit in renibus. probatq; suam hanc, sententiam duplici testimonio, tum quod nullum se vidisse, ait, vesicae calculo affectum, qui etiam
fenum calculis non laborasset: tum etiam quod in vesicqcalculis reperitur, quasi nucleus quidam corticibus vostitus alterius tamen substantiar: unde euadit manifestu, a renibus primo in vesica delatum lapillum eo in loco magnitudinem suscepisse. reprobat tamen hanc sententiam Cardanus, dicens arcnulas, & calculos,qui in renubiis gignuntur, raro in vesica concrescere posse; cu enim ex loco arctiore prodeant quam sit vesicae collum, statima vesica expelluntui, cum natura illorum sensum, tamquam rei abhorrentis; pati diu non possit; atque eo magis, quod renum calculi nudi sunt, nil tamen prohibet inquit ob situm,& obliquitatem ipsius vesicae: aut quia valde immunda,&imbecillis sit, aliquando retineri in ea & arenulas, & lapillos, qui a renibus fluunt. Quod vero dicit, se non vidisse quemquam vescae calculo la-
40쪽
borare sine renibus affetas.. n. sequitux id cpDd illa
tendit: quia pueri calculum in vesca concipiunt, nullo autem modo in renibus. ad secudum autem Fernelij t simonium respondet Cardanus, quod lapis dum in v sca concrescit, primo quidem paruum quoddam fit cor- ... pus, ciceris non excedens magnitudinem, deinde per nouae aduenietis materiae appositionem lapis augetur. hinc fit, ut lapis corticibus quibusdam concrescat. quod autemedulla sta cortice diuersa, non arguit diuerrum gen rationis locum et sed modum. quod in lapido beazar con. spicimus. haec Cardanus contra Fernelium; cuius sentelia licet non sit in totum vera: in pucris enim non vid mus vllo pacto assici renes; in adultis i mnn magna m. parte vera comperietur: Nam in doctore Velio, cri pra mentionem fecimus, qui semper de vesica wnq - . stus est, numquam de renibus, inuentus est alter roe fidi
reconsumptus pendebat autem membrana, Veluti saς-
culus quidam, in qua repertae sunt arenulae . inditisi in nifestum, lapillos in illius vesica repertos, a renibus Orbginem duxiste. respondendum igitur, quod duplex est la- pidis in vesica generatio, altera immediata, cum ibi priamam sui ortus originem habet; altera mediata; cunx in-renibus prius genitus ad vesicam permeat ibique rursus augetur. lapis igitur, qui immediate fit in vesica, is eqs - tius in pueris conspicitur; qui vero prius in renibus ori tur, Dequentius in senibus. sed requirit docti inς rMio, ut explicemus, quid sibi velit Hippocrates per Ia vem Gepidem. ba, pueris concrescere magis lapides a mictu, quem imitatio Misenna, ait. ct iterum lapis renum neratur secum
dum plurimum, o non adhuc mingitur urina, sed est sediamen urina retemum cum ea; lapis uesicae comtitur secundum
plurimum post separationem urinae, ct GZfex urinae, quae non assciatur ei ine postponitur ab ea. ratio est, quia dum i