장음표시 사용
41쪽
tur obstructis renibus , & vi illorum facta imbecilli
lapis autem vesicae post michim coagulatur; quia rem mei crassum, mingitur autem id, quod est tenue &Mneam bum , ut docet Hippocrates. Atque haec est una e οὐ ei cis positio. alia vero est, si dicamus, pueris post mictum πι- ' ghi calculos, intelligimus in velica, ante tactum v
ro in renibus: quia urinae a renibus ad vescam transitus non dicitur mictio; sed ante tactum. cum autem euesica seras proiicitur, tunc mictio dicitur. postquam in pueris inquit Hippocrates generari calculos, reman
te eo , quod in urina est crastissimum. caeterum calculorii morbus raro in alijs animalibus,quam in homine reperia tur. Ortasse praestat id refcrre,ad uniuersalem obstructi 'his originem: fit enim lapis obstructione crassi humoris . constat autem in homine frequentes esse obstructiones meatuum, ex quibus, quae vasa occupant, febres, quae vero poros corporis, morbos diuturnos pariunt: unde euasit inter omnia animalia maxime morbis obnoxius. quod autem obstructionibus frequenter coiripiatur ii mo alimenti copia, exercitiorum inopia, & naturalium facultatum infirmitas in causa esse videtur. in brutis v ro licet urina si turbida, crassa, & impura valde, non tamen lapide laborant: quia excrementa partim per amplum spatium exeunt, partim in cornua, rostra, Ungues, aliasue huiusmodi partes resoluuntur. Haec igitur habuia mus , quae de concausis calculorum diceremus. Quibus annectendae sunt nonnulla, quae de catas differentiarum remanent explicanda ut in totum absoluatur haec de causis tractatio.
42쪽
Edem calculorum causae pro vario ericie-di modo diuersaque .materia ditarentes gignunt calculos. duriores enim grauiores,densiores in vesica fieri consueuerui; nec no etiam maiores ob amplam cap citatem , temporis diuturnitatem & m, iorem caloris ac materiae copiam. ab alimento omnes set ouenire calculi differentias, putat Paracessus: aqua cnim tales inquit gignit in corpore calculos,quales Cintra generare solet; si duros deniss graues,ut silices in a ueo creat, tales. quoque in corpore generabit. si ver molles tophaceos . eiusdem.etiam naturae fient. illiqua
biles autem sunt omnes calculi; quod adustione sint g niti , per quam non solum humor, sed etiam spiritus r soluti sunt.' Fiunt vero multi lapides , quod in diuersiρ temporibus gignantur, aut diuersis locis, aut etiam fiangatur unus vel in eodem tennpore plures fiant, diuisis s minibus . Veluti enim in animalibus quibusdam, licet natura ad generandum unum conspiret semina tamen aliquando diuiduntur,&sic plures nascuntur. proinde saepe duos in uno ouo vitellos conspicimus, duas in una siliqua castaneas: sic si lapidum semina in renibus, & v sca separentur plures gignuntur. figura lapidis loci figuram solet habere, in quo fit: ideo renates cum rotundi tate oblongi, luesicae rotundi magis; eo quod undique atterantur. quod in aquarii lapidibus videmus: rotundi sunt ait Aristotcles) quia extrema adepto circumtra- Probi. 3 6ctu in rotundam se colligunt formam. haec enim sola simili eriremo claudiori mare autem quoquo versus agitando cir-: il E cum
43쪽
sarn uncinite stangit, atque obtundit. Iapidum colorest 'odinui pen ne in qua fiunt. βghibit actem
coloris, & in renibus is & in 'esca: non enim Perpetuum est calculos renuni esse rubetis, v scar aut ii, albos, cum testimonio, S: Anatomicorum, & Sectorii habeamus repeliri , ct rubeos in vesica , di albos inrmibus, materia 4 demor- igitur in cause est: haec enim ut ait Hippocrates idem: nim armam urinam inquit) ad modicum te pin deps ramisbsidentiam crassam videbis. γίdem bimpraeualuerit, fusin m. s vero a pituita fueris morbin crasso, est albam. Perpetuo namquς ex humorumcoloribus 6. epidem. peccantem materiam uenit Hippocrates. stodesingua asserit reddi a tangentibus ipsam humoribus, aut rubes. aut nigram, aut flavam, aut albam. Haec igitur de causis calculorum dicta sussciant.' Nunc illorum signa perquis ramus, quo primum membrum propositum tabluatur,
quod dignotiorem continet. mi, HV .
Ignum accipimus nunc pro eo, quod quocunque modo aliquid significare potest. sic morbi essentia, causae cffectus, similia tudines signa praebere possunt. Quod vero ad essentiam attinet ; cum malum hoc in intimis partibus corporis lateat, non facile ex ea signa suinere poterimus; proinde illa numer j bimus, quae ab effectis, & causis semuntur. Oportet audi tem Omnia simul signa colligere, quae in calculosis visiantur, Viresque corum expendere ; sic enim aditus facilis paratur ad dignotionem, prognosticum, & medici acti
44쪽
nem e siquidem in omnibus ijs illudeon nuneest . ut pec signa inueniantur. Signa igitur , quae a morbi effricti sumuntur, alia sunt quae peculiarem desiderat diligentia,
conuertant. Ali4 autem; quonia' ut si a considerantur, leuiter memoranda sunt , quatenus scilicet nos in cognitionem Ociuit. Symplomata ergo, quae in hoc malo appatent, ilia ad altionem laesam spectant; alia ad excrementa si talia denique ad qualitat . Ab actione laesa comprehendimus etiam aristem laetionem sad quam pertinet dolor , qui in liocm alo vehemeta ex cruciat aegrotantes. Ad laesam actionem pertinet urinae difficultas pudendi erectio, vomitus,vigiliae,alui siccitas tenesmus, sim cibi fastidium. Ad exaementa reterii fi-tar Iapilli, arenae, urina, & sanguis . A qualitatibus verumutatis, nil memorabile est, quod seniamus , si horror, qui aliquando corripit aegros. Haec igitur iunt signa asymptomatibus sumpta. A causis vero signa sumimus, dum coniectamur, huc hominem calculo laborare : quia ealidus, ac biliosus, quod iecur, renes, vesicam calida habeat. quod cibis usus sit crassis, lentissi, impuri , quod aquis prauis, aut eiusdem rationis vinis assuetus sit quod cruditates multas aeeruet , quod suurn sua ἡatura sicc habeat, quod ortus sita parentibus calculosis, quod sit
puer, aut senex: omnes enim hae sunt causae nocentes . a
iuuantibus vero, si ijs remedijs melius habet, quae ad cauculum assiliberi Llent. denique a similitudine signa si
numus, dum obseruamus, quae in alijs calculosis apparue riuilii .arunt; quos certo cognouimus calculo laborasse, de ex iblis per analogiam colligimus, quod intendimus . ex his signis, quae a symptomatibus petuntur peculiarem nunc diligentiam desiderant: causς namqi iam explicatae sunt,
propterea de illis dicendum, ab omnium grauissimo inciapientes, quod ad cistem actionem spectat, nempe des
45쪽
reri qui ita Miquando hominem molestat ut mortem y quati minus rualuitoppi tat. . vh i
deque mus agerent , ου qualis sit i
inctilis comosdam , qus doIoriun diue sciuntheis Cuculo reperiaturi prius quids dblorsit; de a quibus causis fiat dicenduest. Est igitur dolor molestia quae ex tria sti ctione procedit, non quod dolor sit inipsa actio, qua obiectumam in sensum;
sed quod ad illam sequitur; sicut caliditas Piud est ab al
rerarioliath &rmotu per quem acquiritur. Quodat aliqua-do Galerius actionem reistem dolore vocali abutitur nomine causae pro esserui Huius igitur molestiae,quae ad tristem sequitu lensum, duaedunt causis; sensus scilicct ij, se,& id, quod sensum ipsum immutare potest: sensuς na hue requiriIur,- quin hars , quae non sentit , dolere hauia quaquam potEst vi vero fiat sensus tria simi necessaria sprimo ut pars sit sensibilis: ossa enim non dolent, secun do ut instrumenta libet a sint non impedita , pei quae se
sus commimicatur; ut nerui. tertio, ut certarum, ac princeps facultas non laboret: proinde phraenitici dolorem non sentiund, quod mens aegrotet, iuxta illud Hippoctii 'tis. Qiucunque parte corporis dolente, dolorem fere no sentiunt us mens pigrotat. caeterum obiectum, seu id, quod sensum moves, eius naturae csse debet, Ut faciat si Bitas, & magnas mutationes ; cuiusmodi sunt alteratia , A continuum soluentia. Alterantia autem maxime sunt
primae qualitat , & inter istas calidum, & stigidum: h miduni enim e siccum ad dolorem interendum inepta iu
46쪽
dici tur. Quae vero continuum soluunt,maxime sunt si cundae qualitatcs, acutum, scilicet, graue,acre, mordens. eum autem dicimus alterantia, & continuum soluenti. λdoloris, esse causas, non ita intelligere oportet, quod prinio, & per se id cotingae, quia unicus effectus duas cat fas primas habere non potest. Igitur vel aliquid ijs duo'bus commune, vel alterum ratione alterius causa erit doloris. sed quid istud sit commune videri non potest: ergo omnis dolor causam immediatam habebit, alterum ex illis duobus, alterationem scilicet, vel continui solutione. sed non est alteratio: quia primae qualitates dolorem inferunt, soluendo continuum. igitur crit continui solutio prima, & per se doloris causa assumptum probatur: calidum enim tenuando, incidendo, fundendoque, frigia dum stipando,&ad interna pellendo. ca igitur rati ne pronunciauit Hippocrates omnem morbum ulcus es.se: nam cum omnis morbus dolorem, & tristitiam afferat, eodem teste, & omnis dolor continui solutione fiat,& omnis continui solutio ulcus quoddam sit, optima ratione statuit, omnem morbum ulcus esse. Quamobrem. idem Author non primas, sed secundas qualitates maxime morborum causas esse affirmat, quod hae mania feste cotinuum soluant. Cuius haec sunt verba. Atqui hoc maximum signum esseputo, quod non propter calidum smpliciter homine ebricitent, nec hoc sit pliciter a ectionis causu ι sita est amarum ac calidum idem, o calidum, ac acidum,
o susum ac calidum, o alia i nita , ct rursus frigidum
cum alijsfacultatibus coniunctum. haec ille. per quae manifestum facit, primas qualitates paruam vim habere gignendi morbos, imo illos, quos gignunt non sui ratione, sed secundarum ope, quae manifeste continuum solutuat. Dolor itaque molestia est, quae ad tristem sequitur acti nem, ab ijs enata, quae continuum soluendi vim habent.
Nunc de differentijs dolorum dicedum ut videamus,quq
47쪽
in calculosis reperiantur; magni enim existimat Hippo crates huius speculationem. dum ait. In doloribus iat ris, pectoris cae terarumque partium , an mi muli m di e runt disiendum est. Differentis ergo doloris ab illius essentia, causis, & electibus desumuntur: cum enim dolor sit molestia quaedam, vel tristitia, in qua qualitate, & quantitatem consideramus; ideo hae differentias essentiales parient. Ad quantitatem igitur pertinet dolor magnus , paruus, maximus, vehemens, minimus, languidus, murutus, paucus. Ad qualitatem ctat grauis, acutus, pulsans, pungenS, mordens, tennuus, ulcerans, terebrans, stimulans, contundens, stupens, couellens, pruriens, Uriaginem inducens. Quamuis hae differentiae ad causas roferri possint; ad quas pertinent illae, per quas dicimus dolores, alios calidos, alios stigidos, sic solet nominare
Hippocrates recentes dolores calidos, antiquos autem Digidos . sic dicimus, dolorum alios benignos, alios malignos. A parte acteta dicimus alios profundos, alios superficiarios, latos, angustos. A modo, alios cons stim, alios paulatim genitos. a tempore alios antiquos, alios recentes, alios continuos, alios interpoliatos. Ab ordine, alios ordinatos, alios sine ordine atagentes. Ab effectibus vero disserentias sumimus, diccntes, dolorum alios parere inflammationes, alios febres, alios conuulsiones, alios animi deliquia, vigilias, desperationes, &caetera eiusmodi accidentia. Ex ijs igitur dolorum differentijs multae in cesculosis reperiuntur, magnum, graue, vehementemque senti vht dolorem, cum lapis mouetur vel a substantia renum ad illorum cauitatem, vel ab e rum cauitate, ad ureterias, vel a vcsca ad canalem vi gς. at in reliquis temporibus solet tantummodo sentiri grauis dolor, veluti ponderis cuiusdam ubicumque consistat Lapis, praeterquam si in renum substatia sit; in qua etiam dum augetur, vehementem inseri dolorem. Solet
48쪽
iatem desor ili hoc momo, ubi vehemesas est, in
gnus, grauis, pungens, & acutus. In est item calculosis stupidus dolor tum in testibus, tum in cruribus; maxime in ijs, qui renali calculo laborant ob venarum cosensum; quae magnae venae soboles sunt. Solet quoque adesse do lor pruriginosus, & vriginosus; maxime iis, qui calc lo vesicae laborant. Ideo ait Hippocrates, pueros, qui calculo vesicae laborant, fricare, pudenda: inest enim pruritus; quia a calculo in vesica detento quaedam fit v luti extimulatio; unde acres vapores excitantur, qui cuti impacti pruriginem inserunt; quae tamen pessetua noest. Uriginosus tamen dolor, per quem ustionis quidam sensus tum in praeputio, tum in collo vesicae sentitur, imiseparabile signu a vescae calculo esse videtur . cuius ca se est naturae perpetua extimulatio ad lapidis expulsi nem. Est autem hic affectus proprius carnosarum partiu: ideo maxime in collo vesicae, & praeputio sentitur. Solet autem calculorum dolores esse profundi: quia in intima corporis parte molestant lateque se diffundunt: renum enim calculus dolorem extendit ad ilia, testes,crura, spianam, lumbos. vesicae vero ad totum peritoneum, anum, coxas, tibias. Sunt autem dolores hi non continui, sed per interualla Migentes, praeterquam grauans, & vitilianosus: quorum primus omnem calculum comitari vid turr secundus autem eum perpetuo, qui est in vesca.
Non est autem dolor proprium accidens huius morbi; cum alijs multis insit, nec fortasse inseparabile: quia existente in vesica calculo paruae magnitudinis vix sentitur .Hγ de dolore ducta sint, quem ad tristem actionem spectare dicimus. Nuc ad reliqua symptomata accedamus, quae ad laesam pertinent actionem.
49쪽
Enum,&vesicae actio ea prςcipue est, ut per haec membra uniuersum corpus serota excremento purgaretur: triplex enim n scitur excrementum dum alimentum com coquitur, terreum primum, quod bis e purgari debebat: nam cum animaliu corpora fistulosa sint, & undique canalibus perserata, morborum frequentissima causa est obstructio; sed obstructionum occasio tota est crassities sanguinis ex terrae copia I propterea oportuit terreum excrementum non a s lido tantum alimento in ventriculo secerni per intestina; sed & a succo in hepate per lienem . secundum incrementum ad ignem pertinet. bilis stilicet, nisi enim ad stilis vesicam, & intestina pelleretur, per excessum caloris humidum vitae dissiparet. tertium excrementum aqueu est: quia ex abundanti aqua periculum impendebat extimctionis natiui caloris. ideo expurgari necessum fuit, per renes, & vesicam . aereum autem nullum est excreme tum : quia ea alimenti portio ceu utilis reseruatur,& no cernitur . est autem actio renum tota naturalis in vesica etiam animalis, quae ledi solet tripliciter in calculosis aliquando ablata est in totum, cum urinae nil excernitur, quod malum schuriam Grςci vocant. aliquando vero cum dissicultate mingitur urina; idque dupIiciter contingit; aut cum difficultate tantum stequenter mingito.&dicitur malum stranguria, aut cum disticultate, & dol re, & appellatui distitia. haec vero duo symptomata adactionem pertinent deprauatam, deprauatur autem actio in tempore, in qualitate, quantitate, & modo . In tempore: quia ante iustum tempus urina excernitur. in qu litate :
50쪽
ter . Excitatur autem uritiae difficultas in ijs ab obstrue tibus urinarios meatus; ut sunt lapides venulae, grumi, crassus humor . quae dum in totum obturant, sesuuia n scitur; dum vero non perfecte olinuunt, stranguria,&disuria. caeterum urins difficultas nec proprium nec ins parabile accidens est calculi: .Qui etam in renibus calc los habent, non est necessarium, ut urinae dissicultate I borent ; praeterquam cum tempus accessionis adest: tunc enim continuo ad tactionem stimulantur; ad lapidem tamen in vesica contentum se e semper stranguria sequi si Iet. Vesica enim nemus quidam latus est ut ait Araeteus ideo maxime sensibilis: quare a re praeter naturam stimulata continuo ad metendum excitatur. laeditur de anima,
lis facultas sensibilist quod auctae sint vigiliae in calculo tCoguntur enim vigilare aegrotantes, ob dolores, & mi, 'ctiones stequentes; non est tamen hoc accidens aut prinprium , aut inseparabile ab hac assectione, veluti vomitus,& cibi fastidium ; quae ad renalem calculum sequi s Ient. veluti etiam sitis, febris, in nonnullis iliaca passio, renesimus, aut alui suppressio. erigitur quoquepudenduijs praecipue, qui lapidem in vesica habent ob spirituum copiam, qui ad partem confluunt. Quae omnia nec perpetua, nec propria sunt calculosoru . Haec de hs quae ad aisonem laesam pertinent ι . :
nunc ad ea, quae excernuntur, tran , . .
seamus, a quibus etiam india i. cia calculorum sume t da diximus.