장음표시 사용
61쪽
tale, & calore prodest, & expulsioni commotat Haec de causis. nunc de signis renius calculi dicendum.
D tristem actione doIor pertinet. hic grauis est in renum calculo, acutus, Veli mens, magnus, pungens accessionis te pore,dum vel lapis a substantia ad renum cauitatem, aut a cauitate ad uretera vasa pellitur. In reliquo autem tempore dolor gravi quasi ponderis cuiusdam sentitur . sentitur a tem dolor in interna abdominis parte; qui dolor etiam pe r colicas affectiones in totum similis sentitur . sic ut difficile admodum alterum ab altero distingui possit. distinguuntur tamen colici dolores a nephriticis, primo in i . co: cum enim urget supra renes dolor, aut insta, certum est ad illos non pertinerc. Praeterea nephriticus fixus quodammodo est, nec locum mutat ; colicus autem locum mutat. Secundo in doloris vehementia: nam uter que dolor a cibo augetur; sed magis colicus. tertio a i uantibus; nam euacuatione sursiim aut deorsum colicus lenitur; & in totum aliquando desnit: non tamen ne-priticus; is enim manet adhuc validus, permanente lapiadis stimulo . sed & reliquis siqnis animum applicare oportet, perquς certo distingui hi dolores possint, maxime ab excretis r nephritici enim arenaeas expellunt, & ar nularum expulsione liberantur; non tamen colici. Alia quando tamen iunguntur i; duo ascetiis smul, quo tempore vix alterum ab altero distinguere valeas. Sed hic
non immerito dubitabis cur renum dolores adeo sint acerbi,
62쪽
'erbi , & graues : cum illi ramos neruorum non susci-ipiant, nisi paruulos, & exiguos ex fine sextae Z septimae
coniugationis; nec illi ipsorum corpus, sed memoranais turn attingant. Soluitur tamen, quia grauata ex lapiade cauitate impletisque materia renibus circumtenditur membrana externa, quae magnitudinem doloris parit. . adde neruaceos ureterum meatus, qui doloris accrbiaitatem augent, quod maxime laec vasa sint sens bilia, ideo numquam impensius dolent, quam cum per uret res calculus meat. distenditur autem hic dolor ad uniuer
sam spinam sic, ut vix fieta possint patientes, fitque stu-ipidus in testibus, & cruribus dolor, vel quod rami ven
rum, ad testes & crura pertinentes, cum magna vena a nectantur: vel quod ex eadem parte suscipia ni testes, &crura neruos, a qua renes. quamuis hanc opinionem roprobet Galenus, eos reprehcdens, qui vel per membra- 6. midemnas quasdam, vel neruos, vel peritoneum consensionem esse e renibus ad crura, dicunt. quod absque experie tia loquantur. Refert igitur hoc symptoma ad conse sonem cauae venae, quae repleta partes implet, unde spiritus transitus impeditur; & mouendi, sentiendique difficultas oritur ; quae stupor dicitur. Ad laesam actionem pertinent vomitus. hic cum cibi fastidio & fiatu, renati calculo superuenire selet. communia siquidem illa tria sunt colico dolori; sed in colico urgentiora, maioraque conspiciuntur. Succedit autem vomitus colicis, ob consensum intestinorum cum ventriculo: sunt enim corpora continua: & quia plenitudo, deorsum haurienda, sum sum vergit; postremo quoniam bilis inferne exire prohibita sursum conscendit. Fastidium creat idem ad intestina consensus, multus sursum bilis fluxus, fiatuum & h miditatum ad ventriculum decumbentium copia. Flatus autem multus adest, & quia naturalis negatui' exitus: &quia excrementa retenta praeter naturalem acet uant, augent.
63쪽
augenti accidunt&haec omnia nephriticis ob causas nondi imites; praesertim vomitus: vrgent enim in colicum fi equentius pituitosi. nephriticum etiam primo inuadulpituitosi : antecedit enim pituita reliquos humores in vomitu; quoniam in ventriculo continetur, & gignitur. Sed in neptiriticis ob cruditates inedias, vigilias, dot res, eruginosae bilis vomitus sequuntur. ubi enim multae vigiliae praecesserunt, & dolores, multa bilis in stomacho gignitur, quae excernitur. plerumque autem neque eo loci generatur, sed aliunde illuc fertur: nam stomachus, ut pote renibus adiacens, labefactatur; atque imbecil-dior effectus, & acuto sensu praeditus, omnem fluxionem attrahit, & percurrit per os, quod est tenuius. post v
mitum autem melius habent, leuata natura. Pertinet ad laesam actionem urinae difficultas . aliquando enim inr d nati calculo in totum retinetur urina, lapide, & arenulis in totum obstruentibus; aliquando vero cxcernitur, sed
cum difficultate, & dolore, idque paulatim, & frequeῆ-ter; maxime acccssionis tempore. Ad actiones laesas pertinent vigiliae, sitis, intestinorum tormina, alui siccitas. Ad excreta pertinent lapilli, arenulae, quae per interualla emittuntur. Urina, quae in accessione pauca, tenuis,& diluta est, ubi dolor augescit, statim tota supprimitur; deinde ubi calculus a meatu urinario excusius fuerit, crassa illa copiosaque profluit, in qua arenulae multae,&plerumque grandiores, calculique inaequales,&eorum iragmenta subsident. sanguinea quoque redditur ob causas praedictas. haec sunt signa, quae ab effectibus sumuntur. Quae omnia breuiter Hippocrates sic nuino auit. In renem dolor grauis, cum implentur cibo , --munt pituitam ι cum vero redundarim dolores, eruginosa, o melius quidem habent. Soluuntur autem cum a cibis euacuati
fuerint, arenulaeque fuluae subsident, ct cruentum mingunt, torpor faemoris e directo . haec ille. per quae renesis calculi
64쪽
aecessionem breuissime circumscribit. & rursus alibi, δε- ne trire lor acuus in renem incidit, in lumbos, ct in testem, fecun- ni, assectis dum renemsitum, o frequenter mingis,ofringitur pau&- nibus.
rim, a inrimitur urina ; eMum et inaprocedit arena , et ubi per urinae meatu exit arena, dolorem fortem in meatu exhibet. cum otem ipsamper urinam eiecerit, dolor remittitur. po Davero rursus in eisdem doloribus iacet. cum autem minuet etiam
costam prae dolore fricat. Vulgus autem medicorun, quod non intePigit morbum , ubi videt arenam ,putat vesicam e calculo laborare: at non vesica ,sed rem lapide laborat. Caeterum signa, quae a causis sumuntur, sunt a nobis superius explicata ; quare hic praetermittentur. cum autem calculus
renibus ad ureteres descendit, dolor vehementissimus est, & saepe veluti acubus pungentibus ad ischion cxtensus, urina nigra, cruenta, paulatim cum quodam ardore excernitur. Frequens lumborum fi igiditas, calore intus doloris vehementia retracto. Haec de sgnis renesis calculi in particulari dicta lassiciant. Nunc eadem obseru ta methodo, eius, qui in vesica fit, peculiarem adduc, mus doruinam.
Escam in illum finem produxit natura, Vt
urinam a renibus per meatus urinarios exciperet, eamque debito tempore α'
pelleret . quae operatio, ut apte fieri posset, musculum Qrtita est, qui transuersis fibris donatus, eius carnosam partem, collum dictam, ambit, non in eum tantum usum, ut clauden4 vesicam prohibeat, quominus urina exeat ante debitum
65쪽
bitum tempus ut multi putant sed etiam ut vesicam c& primens meatus urinarij obliquitatem adapertam se uel mictionis tempore. Iam vero, cum talis vesicae sit usus, sertita est Figuram rotundam capacissimam cucurbitae instar: sic enim multum retinere potest; hinc illius su stantia membranea producta est: quoniam, cum magis,& minus incrementi esse susceptura, ad distentionem debebat esse accommodata, quesis est membrans natura. Quam rationem in ventriculo, intestinis, utero, seruauit natura . ceruix vesicae carnosa illius est pars, cui assistunt glandulae quaedam crassae, & albae, graecis parastati, di . quae per vasa an fructuosa semen excipiunt, quod per comunem meatum ad extremum usque genitale iaculatur. Sita autem est vesica sub abdomine, priori quidem parte pubis ossibus, posteriori vero intestino recto, & sacro ossi, veluti tutis monumentis adhaerescit .PRursus si vesca suscipere debet urinain, illamque pellere, cum renibus,& pudendo erat nectenda. Cum renibus igitur per vasavretera, quae ab illorum inseriori parte exorta obliquo ductu in longum extensa mirabili naturae artificio venca adeunt, eamque perforant. non in primo inaressu i
tam, sed dimi aiam, inde ductum obliquum ad similit dinem huius literae S efficiut paulo inserius vescam pei meantes, quo sic producti illipediant, ne urina, que in
vesicam colatur rursus retrocedat . continuatur item per ceruicem cum membro virili, cum cerebro pernet uos,
ῆeluti cum corde per arterias, S cum hepate per venas . Est vero vesica membrum, quod insitas, &aliunde manantes habet facultates, viis necessarium, quod corpus a seroso excremento expurget, intra corpus situm, actmodii sensibile, exangue, & pauci caloris . de cuius calculo in particulari nunc dicendum est.
66쪽
Ignuntiar in vesca calculi, & magni,&parui, & multi quique aliquando illius
membranis tenaciter linpacti adherent, colorum diuersorum. solent tamen esie ut plurimum albi flavescentes. eadem est causa efficiens, eademque materia, cede concaust . quae in renibus ; quas veluti, & generationi 'modum optime explicauit Hippocrates, ita loquenS . oram quidem iam alis luida est, acuena, σ vesis non De area ardens, neque Bomachin vesica valde coarrisi facile vri- aquisetis nam eiiciunt, ct in vesica nihil stin comegatur.' orum cM. vero aluus ardens, ac feruida fuerit, in his necesse est etiam vesicam idem perpeti:cum enim magis quam pro natura fueris cacfacta , Bomachus i in iustammatur . ubi vero haec perpetiarur , urinam non demittu; sedisse ipsem concoquis σ aduriser quod quidem tenuissimum in im,est excernitur,o' γ' uris mum est transii se emingitur,quodvero crasi his γη, ac turbidis um est coaceruatur, σconcrescit primam quid pamarum , deinde maius fit. Dum enim voluitur ab urina, qui quid crassum compactum fuerit, ad Esem adaptat: atquesica sit est in totum concresis. Haec degenerationis cau Ibidem. sis,&modo.Acrursiis, causam a materia petens, ait. Fit autem pueris etiam ex lactes non salubre id fuerit 1. sed valde calidum . rauare δε ina aduritur haec patitur russus eade de re verba faciens, calculi morbi principium inquit oboritur a lacte cum puer lac impurum Agis Eac autem in nutrice impurumsit pituitotis cibis ac potibus alimentis
impuris nutrix viatur, Conferunt enim omnia in ventric
Io bentia in i a ad lacuhabet autem or hac res hoc modo ιβ
67쪽
nutrix ne una fuerit intabilios, aut aquM ,4 GV πω avrtim vi , tic etiam malYmtuero generatur s Consemium enim corpω, ct ventriculin; criuersi de nutrice luc non purs sexerit, sed bilissum, morbum sit,ac debilis, o υbi fluxerit lacnen purum sed terreum,qpituitosam , ct halueritpuer v
nas de ventriculo ad viscam undentes amplas attrahentes,
lapis in vesicas; veluti in aqua non pura . in calce, aut vastaneo turbata, dr rufes sedata sex aceruata ' in medio sic δε- ne et in vesica de urina non pura existente non per urinam ethcitur, ut quae in cauo fit loco, cir maxime aceruata cosiecta , opituita adfecem admixta gluten fit, ct deniquefexuelida sit , ct lapidi periem refert quem admodum ferrum lapidibur
ac terra , dum comburuntur, ' et in prima quidem in ignem immissone conglutinat unt lapides cum terra adferri rere mensum . at ubi iterum , atque irerem in ignem immissa fuerint , recremorem quidem foras decedit , liquesens ex ferro: ferrum autem in igne relinquior, et recremento δε-
ced=te sub et . tque solidum , ac den m. Sic profectos in vesica, dum pituita glutinum fit, emingitur id, quod ab
urina liquescit a sex autem subsidet , et densatur, ac solida facta est . Verum id, quod insuper assertur, adhuc magis quam id , quod arenostim decedit, concretionem facit . narcii IIae . Caeterum signorum, quae lapidem vesicae indicant, in primis dolor est, qui grauitatem quandam inducere videtur ad pubem, vesicς collum, anum,&peritoneum infert autem dolorem insignem dum in me tu urinario consistit, aut sursum vel deorsum mouetur. Adest & pruriginosus dolor: proinde dixit Hippocrates . CNare pueri, dr calculosi fricant, et trahunt pudenda uidetur enim ipsis cause mictionis eo loco eme. Vrigin sus quoque dolor sere perpetuus illis est, per quem vesicae collum,&praeputium molestissimo sensu quasi exuri videntur. Leditur&vclicae actio: quod vel urina in t
tum supprimatur, vel stranguria infestet sere perpetuo.
68쪽
cum enim urinam emittit ait Hippocrates lapisa uesica
stomacum alabitur ab arina impulseus, et urina emissionem -- pedit. cum vero adhaereat vesica recto intestino, non mirum est si communicata affectione quibusdam in totum aluus supprimatur, alijs vero tenesimus, seu assidua ego rendi cupiditas innascatur. Urina ante lapidis generationem crassa turbida cum multo sedimento : cum v ro iam gignitur, vel genitus est calculus, alba , pe lucida, & tenuis, ut docet Hippocrates. Signum in- De aere
quit Gin quod o haec ita se habeant hoc es urinam splen- et σε. .didissimam calculosi mingunt, ad similitudinem erui eo quod
id quod crassimum, istic manet, coaceruatur, ac concrescit. ct pleriquesne hoc modo lapidem,seu calculum contrahunt.. Rursus excernuntur in urina arcnulae sed non continue,
at per interualla, nec non lapidum frustula. Sanguis quoque excerni solet, ubi lapis vesicam ferit, ac vicerat bae omnia signa breuiter coIIigit rursus Hippocrates in hunc modum Nam ubi meiere vult olorea pigitur, eret as demor napaulatim fluit veluti in υrinae stillicidio;'est subcrucnta, bii. nimirum vesica a lapide exulcerata, ct vesica inflammata eis. verum hocsignum inconspicuum est Indicat tamen summapars
p purij. qu andoque minit arenosa ri verum a talibus, qualia ego dicam edicit autem aliquando lapides duos,autpim raparuos generatos eodem modo, veluti de υno dixi. Hunt etiam tali modo, cum lapis fuerit concretus, o profunde Fubsederit in v sicam in arena separata rita ut ipsam aduenientem lapis non assumat in strium oedgrauior , ac copisor fiat: ut tamen ipsa ei am non concrescas, etiamsic duo lapides fiunt. Sed couisis inter se. agitatis aliquiiseparatur, se arenosium per urinam eiicitur. riod etiam aliquando contingit,ubi arena ad uesicam descendit, ct non coacuit. Haec Hippocrates. per quae paucis uniuersam rem explicat. Caeterum duo sunt inditia,quae certum de vesicae calculo efficiunt iuditium; alterum est seringa, instrumentum canulatum, quod per
69쪽
virgam immittitur: sic enim tactu cognoscimus calcin, Ium, & esus magnitudinem. alterum vero per immissi nem digitorum in anum, sic digitus namque unius in nus oleo perunctus per anum immittitur, oc altera manu collum vesicae apprehenditur, & sic per impulsionem tactu deprehendi potcst. Si quis ilcm saliat, vel veli menter crura concutiat, solet grauitatem quandam semtire in pectine, & ad partes, quς testibus, & ano interi cent. Solent etiam vesicae calculi erectium seruare pudendum ob spiritus copiam, qui ad partem fluit. Hare sunt signa, quae ab esketibus sumuntur. Quae vero a causis manant, eadem sunt ubique: ideo illa prς termittimus. Atque hςc adduxisse pro natura calculi cxplicanda, s lis sit. Nunc secundum aggrediamur caput, quod prognosticum continet.
Llud primum se nobis quaerendum offert, dum morbi euentum coniectamus, quem finem scilicet morbus habiturus sit, secundo tempus, tertio modum, quarto authore, quinto solutionis qualitate, sexto media, per quae finitur. septimo locum. octauo ordine, si plura fuerint,quid primo,quidve secundo loco absoluatur. Quod igitur ad finem malorum attinet,ille a nobis multiplici ratione quaelitur. primo ne Medicus assectiones curare aggaediatur, quae sanari non possunt; vel illas; quae ex se sine ulla Mcdici opera sana tur . secundo vi ndem faciat Medicus ae roto,quod morbum cognoscit. tertio ut culpa vacet; si quando suturam
70쪽
mortem praedicens, aliquid molitur. Quarto, ut sutura praedicens ex longiori tempore possit remedia parare op portuna. Finis morborum multiplex est; quidam enim v pbera. necessario sunt mortales, qualis sunt phtisis, hydrops, & te, i. O morbi acuti in grauida muliere; quales sunt vulnera v morbis. scae, cerebri, cordis, septi transuerit, tenuis intestini,ven ι-i itriculi, iecoris magna. Alij sunt sanabiles suapte natu 'ra, Vt ephemera, tertiana, quartana. Quidam dubii sunt i quod scilicet aliquando ad mortem, aliquando ad vitam terminetur. quales dicit Hippocrates, esse peripneum niam, phrenitidem, febrem ardentem, anginam nephrutidem, pleuritidem di senteriam. Alii denique sunt morbi, qui suapte natura nec occidunt, nec sanantur, sed per uniuersam vitam homines comitantur . qualis est podagra, elephantiasis seu lepra, fistulae . Rui sus morbi tua natura sanabiles quidam adeo sunt leves, ut solius naturae opera sanentur; alij vero qui praeter id Medici etiam manum desiderant, ut luxationes, stacturae,& omnes alij morbi, de quibus spem concipere potest Medicus insignem nacti magnitudinem. Cum igitur sit multiplex finis iiDrborum, dicimus renum, &vesicae calculum aliquando esse sanabilem, aliquando mortale aliquado d hia statum habere, nonnii qua etia homine usq; ad morte comit ari pro diuerstate causaria, quae ipsum pariunt. Dicendu igitur primo de euentu morbi salutari, deinde mortali. postea de dubio, ac deniq; quo modo comitetur semper ipsum hominem. Quod itaque ad primu spectat, ita a
principio exordiemur, dicentes salutares esse morbos illos, qui non ita distratiunt hominem a naturali statu, quin a natura vel arte superari possint. Atque cum talis
sit affectio calculosa, qua verbi gratia nunc laic homo laborat, ideo sanitas speranda erit. Colligo autem naturam; ac Medicum morbum superaturos esse per signa d sumpta a morbi essentia, a causis, taetribus, ct similit dine: