장음표시 사용
51쪽
dilectionem se extendat, ut docet D. Thom.
Resp. negando minorem : Ad cujus probationem dico, Theologiam non respicere Deum ut est prima veritas, nec ut est prima regula specu lationis, nec in ipso sic considerato detineri, tum quia constat ex D. August. supra citato, tum quia finis, ad ciuem Theologia tendit, e1hdirectio actuum voluntatis, qui quidem actus
stini simpliciter prataei unde cum scientiae sint speculativae vet practieae a fine ultimato in quo detinentur , Theol ia debet esse si
pliciter practica , quia ultimus finis ejus est P eratio voluntatis. Preterea cum intelle sfiat practicus extensione , ut dicunt Philolo .phi, Theologia non debet esse parim 1pec lativa , quia operationes intellectus ad quas
tendit , se extendunt ad operationes voluntatis, tamquam media ad finem. Tandem nego, fidem esse eminenter sermaliter specul tivam & practicam, cum sit mere practica snam regulat spem , quia non speramus nisi ea de quibus fidem habemus, nec credimus,
nisi quia speramus , juxta illud Ioann. 2O. Haec scripta sunt, ut eredatis , quia Iesus es Fi
o ne ejus: Ergo fides est mere practica, licet inhaereat primae veritati revelanti ; quia haec imhaesio ordinata est ad operationem voluntariSsa qua fit practica, sicut omnes actus intellectus fiunt practici, dum se extendunt & tendunt ad
directionem voluntatiε . . . .
Obji. a. Donum scientiae magis & princi P liter speeulationem respicit, qua homo scit quae fide tenere debeat, secundario autem eXtendit se ad operationem , secundum quod credibilium scientia in agendis dirigimur , ex quo insertur, tale donum esse simul speculativum de practicum : ergo similiter, eum Theologia non sistat in contemplatione primae veritatis &
52쪽
articulorum fidei , sed etiam se extendat ad erationem , eam dirigendo remote saltem re mediate, quatenus tradit media quae ad illam conducunt, non solum est speculativa, sed etiam Practica , quamvis mcygis speculativa, quam Practica.- ResP. Heg. antec. nam donum scientiae monis S Principaliter respicit operationem, cum Proster ipsam detur: Tum quia constat ex illo Joari. Σω. supra: ergo donum scientiae & sapie
tiae Confertur Propter operationem: Tum quia donum scientiae est in intellectu , ut ducat voluntatem ad consecutionem summi boni: ergo finis. scientiae est respicere OPerationem :unde eum Theologia non sistat in contemplatione Primae veritatis, sed versetur circa illam tamquam circa medium conducens ad oper
tionem , & operatio sit finis ejus, debet esse s vliciter practica. Orii. 3. Metaphysica est speculativa, quia agit de Deo ut primo principio ; Μoralis vero Practica, quia tractat de ultimo fine & mediis ad illum conducentibus t ergo cum Theologia utrumque praestet, & consideret Deum in x
tione primi principii & ultimi finis , agatque de mediis ad illum conducentibus, Gul erie
Resp. distinguendo primam partem antec dentis: Metaphysica est speculativa, quia agit de Deo ut primo principio, ultimate & totalia rex, concedo; Reductive ad finem practicum, nego antec. & conseq. quia Theologia non coninsiderat Deum in ra tione primi principii ultim te ς nec in ipso detinetur sicut Metaphysica; sed ultra progreditur ad operationem, quae est finis Theologiae; & consequenter cum scientia non specificetur a mediis, sed a fine; Theologia nullatenus debet esse speculativa , cum respiciat Primam veritatem tamquam medium ad finem ,
sed siinpliciter practica.... B 3 Obji. q.
53쪽
Orii. q. Quae sunt disiieria in inserioribus,
uniuntur in superioribus, ut docet Dionys &constat in anima rationali; sed Theologia estisperior ad omnes scientias naturales, cum Vese setur circa objectum infinitum: ergo practicum S speculativum, quae sunt disterentne divisivartientiarum naturalium, adunantur in Theo-ogia, & in ea eminenter formaliter contine tur, Iacut vegetativum & sensitivum in animaxationali, oe visivum & auditivum in sensu
Respond. dist. maj. inae sunt dispersa in ins rioribus, uniuntur in superioribus , si sint inter e eompqssibilia, concedo ; & sic intelligendus est D. Dionys. seeus nego ; nam risibile & hi xubile sunt dispersa in inserioribus animalis ;sicut vegetativum & sensitivum sunt inseriora
animae in communi; tamen nequeunt uniri in animali, sicut vegetativum & sensitivum adunantur in anima rationali: idcirco quamvis Theologia sit lisperior ad scientias naturales, nequit tamen esse simul speculativa & practica , quia speculativum&practicum sunt disterentiae oppositae scientiarum naturalium.
Obji. s. Theolopia est quaedam impressio seu Imago scientiae divinae 1 at scientia Dei est emunenter formaliter speculativa& practica: ergo& Theologia. Resp. Theologiam esse impres, sonem scientiae divinae secundum quid, & me taphorice dumtaxat: ergo non debet habere denominationes scientiae divinae. Praeterea falsum est , quod scientia Dei sit speculativa de
prinica. Diees, Scientia quae est sp seulativa, est nobi- iox scientia practica: sed nulla scientia est nc talior Theo ia : ergo non debet elle mere Practica , sed speculativa. Probatur major: tum
quia stlantia prassica est gratia usus; 'eculativa vex' esti gratja sui : sed quod est gratia sui, est nobiliua eo , quod est gratia uiua & alterius,
54쪽
tum quia scientia speculativa est insallibilior ,
certior & verior, quam scientia practica, quoniam detinetur in contemplatione veritatis , &Practica versatur circa opus contingens a sed
quod est verius certius & infallibilius , est pe sectius: ergo scientia speculativa est perseinon quam scientia Pxactiea. Respondeo disti uendo majorem, scientia
speeulativa est nobilior , quam practica, ex nam tura sua preelse, negos ratione objecti&finis , concino majorem,& concessa minori n o eo
sequen. Quia inis Theologiae est charitΗ, uemonet Augustinus lib.I.de Doctrina Christiana
cap. 3s.&36. ubi ait: miser a Theologia an diis lactione Deι posita est , & Abbas Antiochus orat.1 28. 26hil ita eois ad amorem Dei inflammat fictis
Theologiat sed ehaxitas est nobilior omni virtute ut declarat Apostolus, & est de natura praxis remo Theologia est nobilior aliis detentiis etiam meculativis, quamvis ipsa sepractica 3 quia versatur circa finem nobilimmum,ut timet D. Th mas quaest. Dproiret arti s. ubi ait: Minimmisquod potest hia exi de eo nitione remm adsissimarum, deside tutius est, quam certissima eoenisis quae habetur de minimis rebus . Idem prius M. cuerat Aristotellas II. de animalibus apud Sc tum in 3. dist. Σ3. ubi ait: Plabilius est parum ar-ringere de netialiaribus subjectis , quam multum de atiis; quibus verbis cynstat,nquilitatem sciemtiae ex nobilitate objecti provenire. Ad primam probationem φstinguo majorem: Quod est gratia sui est nobilius eo, quod est tia alterius, si illud. gratia erius est , sit nobilius
nego. Secus concedo , & nego consequen. Maamor Dei, aut charitas, gratia cujus Theologia est, ut tradit D. Greg. homil. in Ezech. ubi ait rhoe silum nobis Deus per Sevipturam loquitur , usms ad seri amorem trahis;est nobilior quocumque
55쪽
ea ex fine, ut notat noster Rada I. p. coptrov. art. 3. ex Arist. I. metaph. non ex fine intermeadio & reductivo ad alium finem, sed ex fine ultimato, cui vere competit ratio finis specificativi e sed finis Theologiae n strae est operatio ;cum haec scripta sint, ut credamus, & ut credentes vitam habeamus, Joan. ao. ergo Theologia est mere practica, quonἰam ultimatus finis ejus est operabilia Ad secundam probationem dico R. argumentum esse falsum,quia scientiae veritas, aut insallibilitas, non provenit ex contempla rione ejusdem veritatis, sed ex demonstratione Principiorum; & ideo sequitur, omnem scienti elle eertam & insallibilem , cum de natura scientiae sit haberi per demonstrationem. Dico
z. argumentum non ossicere conclusioni: Τheo.
logia enim habet principia in seipsis certiora
quam scientiae naturales: emo est certior, etiamsi sit mere practica. s Theologiam nostram non esse simul speculativam &practicam, sic evinco contra Thomistas. Tum quia Theologia est unicus specificὸ habi. mas, ut colligitur m D. H. I.P. q. I. art.,ad 2. ubi ait: Saera Doctrina,id est Theologia,e, 9etiis q.aedam ἐπινεοῖο divinae se tiae , quae est una ems reptix omnium: sed unicus specifice habitus nequit habere duos fines ipsum. constituentes &denominantes, sicut unus & idem eflectus non potest habere duas causas adς quatas:ergo Theo-
Iogia nequit simul esse speculativa & practica; sem speculatio&praxis proveniant ex diversis finibus ultimatis, dixi . Respondent Thomistae, hoe esse possinite, dum objectum gerit munus duorum finium, ut objectum Theol giae quod est finis speculabilis ut prima verit , ct operabilis' ut ei est actibus nostris meritoriis cons uibilis. Sed non valet haec responsio, quia prima veritas non est finis ultimatus Theologim' nostrae; sic enini objicitur, ut ad amorem sui trahat volum tem,ut dictuna est cum D. Gregorio,
56쪽
M eum D. Augustino: ergo prima veritas non potest specificare Theologiam, nec eam specuiativam constituere : hoc enim finis ultimati
Tum quia duae disitientiae alicujus supremi
generis divisivae, diversiasque species constitum-τES , nequeunt esse simul, cum feecies infinite distent. Sed speculativum & practicum sunt disserentiae oppositae dividentes scientiam ut sic rergo nequeunt simul reperiri in Theologia . Respondei Gonetus post C etanum: N ando miri.quia,inquit,speculativum Sc practicum non sent disterentiae scientIae ut sic. quam dividunt in infinitam & finitam , sed solum scientiae nat x Mis ut sie, & prout est genus subalternum ad omnes scientias naturales: speculativum enim Et practicum se habUt ad seientiam ut sic ,- sicut visivum & auditivum ad sensum : exfio quamvis jeculativum & practicum sint dae xentiae essentiales distinsuentes scientias finitas , subindeque non possint in eis adunari , non tam mensunt disterentiae essentiales scientiae finitae; sed in illa adunari possunt, & eminenter sor Mliter contineri, sicut visus&auditus adunantur insensu communi. Cunira. Tum quia dister e tiae essentiales, & divisivae alterius generis subal terni, non possunt simul esse in sepremo , alias corporeum & incorporeum , quae sunt membra subnantiae finitae , essent simul in substantia si prema & infinita, quod implicat. Tum quia Φε libet disserintia est quin in a, quae dat esse rei: ergo nequit esse simul cum alia alterius generis. Ad exemplum de sensu nego paritatem. Quia dirisio sensus proprii in visum, auditum&e. est divisio in alnus disparatos diversas potenvias Pigentes, non autem divisio Fenexis in suas species,sicutspeculativum & practicum.Insuper sensus communis praedicatur de omni sensu Particulari & proprio , sicut superius de inseriori, & .sinius Proprius Praedicatui de visu, auditu M.
57쪽
Rideb non implicat, quod propter istam rari nem possint etiam esse simul in eodem objecto .. At practicum: & speculativum non sunt in recto subjecta inferiora scientiae naturalis ut sie; eam haec scientia non Praedicetur de omnibus practicis, seu de artibin t ergo practicum & specu'ativum sunt species omnino diversa quae non Possunt eidem convenire , & consequenter Theologia nostra non est practica & speculativa simul, sed simpliciter practica, sicut fides , quae cum sine operibus mortua sit, teste Scriptura, Iacob. cap. 2. & per dilecti'nem operetur, ad Galat. Dest mere practica.
In qua proponumur eaetera di uisates Prooemiasium. OUaeres r. An TMologia sit certior aliis.
scientiis& habitibus naturalibus Res'. affirmative quoad se , non vero cyroad nos iaProb. I. pars: Principia Theologiae in seipsi sunt certiora principiis scientiarum naturalium, Certius est enim in se , Deum esse trinum , ει Verbum este incarnatum , quam totum esse majus sua parte . Objectum Theologiae est certius objecto stientiarum naturalium , clim,
Deus sit certior quocumaue ente creato e ergo
Theologia secundum se est certior scientiis ruseturalibus. Prob. a. pys: Illud quod est per se notum nobis, est etiam certius quoad nos, illo quod non est nobis per se notum ; sed scientia naturalis est nobis per se nota, & asse timur eonelusioni ex vi praemissarum; at Theologia non est stientia nobis per semota, sed per fidem , & assentimin conclusoni Theologicae ratione divinae revelationis 3 ergo Theologia. quoad
58쪽
quoad nos non est certior scientiis naturathus: Major est certa, quia ut . aliquid sit nobis certum, oportet, quod appareat nobis evidenter , ει quod excludat wnem dubitationem, v. g. Paries quem digitis tango , meisque propriis oculis video, non est quoad se certior illo quem Petrus tangit, & quem non video, sed est ceditior quoad me, quia est mihi per se notias , alius vero her attestationem Petri. Prob. igitur . minore Principia Theologiae sunt articuli ndei .
quibus nihil nobis obscurius ; Obiectum. est Deus qui in absconditus 3 emo Theologia ,
cum non sit nobis evidens, sicut scientiae nat Tales, non potest esse certior quoad nos. Quaeres 2. An Theologia sit habitus non Ium exlxinsece&objective, sed etiam intri fece & entitative supernaturalis Resp. The Iogiam esse emitative naturalem, & extrinsece supematuralem: Prob. μbItus Theologiae s cundum entitatem suam debet esse ejusdem ordinias eum causa proxima & immediata , arua producitur: sed causa proxima & imm lata habitus Τheologiae ess naturalis r ergo habitus Theologiae secundum entitatem suam& intrinsece, est naturalis : Major est certa scum estessus sit semper similis causae proximae di immediatae: Prob. min. Causa proxima re immediata habitus Theologiae est intellectus ssed intellectus est ordinis naturalis r emo M. Prob. major: illi qui habent intellectum ae etiorem, melius percipiunt veritates Theologiacas, civim alii, licet habeant fidem aequalem rergo intellectus est causa proxima & imm diata Τheologiae. Deinde Theologia acquiritur actibus nostris ab intellectu productis 3 ergo imellectus est ejus eausa proxima & imme sata, & consequenter Theologia ea entit: tive & intrinsece ordinis naturalis , & sup naturalis extrinsece dc objective dumtaxat ra- one fidei. u
59쪽
Quaeres 3. An Theologia sit sapientia 3 Resp. affirmative; cum habeat omnes conditiones v xae sapientiae: nam agit de omnibus rebus infinutis S universalibus, se rebus difficillunis & a sensu remotissimis e nimirum de Deo, de diu, nis mysteriis, & decertissimis; judicat descie cis inserioribus , est utilior aliis scientiis, &aliae ad illam reseruntur tamquam ancillae, ut simulentur. ei : tandem Τheologia est reginaciliarum scientiarum a ergo habet omnes condbtiones verae sapientiae. Quaeres 4. An Theologὶa sit argumentativa, di ex quibus locis sua argumenta depromat p Resp. ad primam partem quaesiti, assirmative ΣDAn insert unum ex alio , ut patet ex hoc principio fidei, Ioan..II. atersnumsumus; ex quo insertur haec inatio; ergo Filius f eon- substantialis Paria: & Matth. ultimo habetur :Mata es mihi omnis potestas in coejo.er in terra et
reuntes.ergo docete omnes , baptAγnιesaeos in nomine
'Tatias cte. Tandem Apost. 2.. ad Timoth. 2. quit,. Omnissiripturis divinitus inspirata utilis aest ad docendum , arguendum eme. Ergo Τheolo Aia est argumentativa. Adi secundum dico , Muqdsunt decem: Primus locus ex quo ne Iogia nostra sua argumenta depromit, est Sacra Σcril turas quo nomine intelligimus doctrinamaal Iblili contoniam.Secundus est traditio Chrbsi &. Apostolorum: eius . . D est determinatio iconciliorum generalium, a Summo Pontifice probatorum. 4. est consuetudo Ecclesiae R manar. s. est declaratio Summi Pontificis, e Carahedra loquentis . 6. est authoritas SS. Patrum, I. est auctoritas Doctorum Schulasticorum . d. est authoritas Philosophorum naturalium. s. est historia humana . - Ultimus tandem est ratio naturalis. Qilaeres Aa Scriptura convenienter utatur Metaphoris , & sub una Littera plures sensus contineat Resp. assirmative: Prob. bacra Scripm
60쪽
tura est divinitus inspirata , ut homo adcognstionem Dei perveniat : at non potest ducere hominem ad cognitionem Dei , quin utatur
terminis & significationibus homini. intelligibilibus &sensibilibus: naturale est enim homina , per sensibilia ad insen sibilia pervenire, quia omnis cognitio humana a sensu habet initium :sed Metaphorae sunt sensibilas, & in eis invisibi-Ιia conspicimus: cognoscimus enim omnipotentiam Dei, per manum dexteram ; vigilano viam ex oculum; sortitudinem , pet brachium M attentionem , per aures: & caeteraMetapho, - xica quae in Sacra Scriptura dicuntur de Deo :ergo Sacra Scriptura utitur Metaphoris. ω sub una litteraeplures continentur sensus. Iue enim
Iocus Isaiae s 3 -Generationem ejus quis enamabite
literaliter simficat generationem Verram Verbi ; moraIiter , generationem justi 3 anagogice , generationem seu transitum justi de hoe mundo ad Coelum ; dc iste locus Oseae I I. EX Egypto. voeari silium metim ; litteraliter inse
Christo ergo idem locus Sacrae Scripturae Potest continere plures sensus . Ex dictis collige dum est, sensum Sacrae Scripturae primo dividi in litteralem seu historieum, &ire spiritualem seu mysticum . Litteratis est illi quem verba Scripturae proprie significant juxta vocis instis' tutionem: Spititualis seu mysticus, est ille quem
res Ped voses significatae exprimunt. Sensus mysticus dividitur in allegoricum, moralemo & anagogicum': allegoricus nos docet, . quia credere debemusa moralis , quid facere tene mur 3 & anagogicus ,. quid sp are : unde hi tres sensias reseruntue ad tres Hrtutes Theologeses ; allegoricus ad fidem, moralis ad ch ritatem, in anagogicus ad spem: ut hi versibus,
explicatur, Litteragesta doeet : quid credas, ralia , . quid aera : quisendas, Anagog a -- omne