장음표시 사용
71쪽
Prob. Illa propositio est simpliciter & abs . lute per se nota, in qua praedicatum est de essentia subjecti, ut fatetur Gonet. & quae habet se Sin propriis terminis, suidquid ex parte
ipsius requiritur, ut det evidentem' notitiam ssui: ut v. 'g.: haec propositio 3 homo , est amm ilrationalia, est per se nota, quia praedicatum est
de Armali & essentiali conceptu hominis ; nam cum essentia sit illud, quod est primum con- ceptibile in re , per. aliud minimὰ norificari
.Potest; quia ex se &in propriis termὶnis habet quidquid . ex .parte sui ipsius requiritur , ut cognoscatur : .sed in hac propositione, Deus ex
bit, praedicatum est de essentiali conceptu subjecti, ne re Dei, & in propriis terminis re-Reritur, quidquid ex parte ipsiusinet Dei requiritur, ut cognoscatur: ergo haec propositio , lneus .eβ , est Per se nota seu per se noscibilis simpliciter Sc ab lute. Prob. min. suoad Pri- lanam, Partem: Nulla potest assignari ratio pro- hans a priori existentiam Dei., sicut milia potest assignari ratio probans animalitatem hominis :ergo existentia est de estentia Dei, sicut animalitas est de essentia hominis. Prob. antecedens: Deus non est existens, quia est infinitus, sicut homo non est animal, quia est rationalis; tum quia creatura est existens, quin sit' infinita :tum quia infinitas est modus: nec est existens quia est a se . cum esse a se idem sitae existere laser: nec quia est intellectutilis , i quia intelle- l dualitas, est rei existentis ; nec quia vivit, quia ivivere .est ' operatio supponens rem in ultima actualitate: ergo nulla est in Deo ratio probans existentiam ejus d priori. Prob. min. Principalis quoad secundum membrum: Quod requiritur alicui ex parte objecti, ut cognoscatur ,
debet esse ipsi int insecum , ut patet in sele lyui est per se visibilis ratione claritatis sues, &in toto quod est majus sita parte ratione qua titaxis suae , &. connexionis, vel inclusionis
72쪽
partium: era' habet ex se quidquid requiri tur ex parte sui ipsius r ideoque haec propositio . Deus inristit, habet inpropriis terminis, &non aliunde, quidquid requiritur, ut sit per se nota, S ut det evidentem notitiam sui, sicut ista sorum est maius sua parte. Prob. 2. Haec Propositio, Deus est aetemus non est per se nota, nec quoad se , nec quoad
ROS , cum non sit per se noscibilis , sed peressentialis Dei, quae est ratio per quam omnia attributa notificantur a priori; sed haec pr Positio , Dens existit, non est Per se nota quoad noS , Prout Ly Per se notum , idem est ac esse
actu cognitum; quia nos non habemus majorem notitiam de . aeternitate, quam de existentia: ergo ut haec propositio, Deus.xistit, sit diversa ab ista, Dus est aeternus, oportet, quod sit perse nostibilis a nobis. Prob. Proposito, Deus ex stir, est actu per se nota a beatis , vident enim Deum sicuti est : 8d haec , Deuro aeternus, non est actu per se nota a beatis , cum eX natura, sua petat cognosci per alius Prius: tergo haee propositio, Deus existit, est simplieiter per se nota quoad nos , & quoad se, id est per se noscibilis: alioquin nunquam posset per Te cὀgnosci a nobis, sicut altera, Deus est aetεrnus a quod est salsum: vel sequeretur, quod existentia Dei non esset de essen-- tia ejus quod est etiam salsum: ciuia quod est deessentia subjecti, a nullo praeceditur, & ideo requiritur, quod sit cog scibile per se, & non per aliud, cum posterius propositionem perie noxam non destruat, ut constabit hi dicem
Obji. I. Gonet. , Illa propositio dicitur per se
nota quoad nos , cujus praedicatum est de ratione subjecti, & stiriecti quidditas non est nobis ignota; sed in hac propositione, subjecti qui
cstas est nobis ignota, ut constat: ergo illa non est per se notauquoad nOS,
73쪽
Rese. negando secundam partem rationis rhoc enim est de ratione propositionis nobisvictu notae, non vero proPolitionis per se noscibilis, ut probat hoc exemplum. ; nam lux solis non' est visa actu a coecis , tamen est per se visibilis; ita a pari , licet quiddieas Dei non sit actu nobis Perse nota, tamen hoc non obstante est per se noscibilis, quia existentia est de rationesubjecti, '& nihil ei deficie ex parte ipsiusmet Dei, ut co gnoscatur; & imp ile est,quod cognoscatur per aliquid prius existentia. Obj i. . Propositiones per se notaequoad norieognoscuntur a nobis absque, ullo discursu , ex sola terminorum apprehensione ; sed Deum este non cognoscitura 'obis sine di ursu , sed per media & per este s. ab ipso productos; In φFbilia enνm Deicte. Rom. I. Ergo haec propositio non est per se nota quoad nos, sed . indiget demonstrari per ea quae sunt magis nota , scilicet
Resp. distinguendo majorem, Cognoscuntur a nobis sine ullo medio, a priori, concedo majorem ; a posteriqri , nego majorem: nam non
implicat propositioni per se notae, quod possit cogno*i per estectus , vesper prisxietates & aposteriori, ut patet in hac propontione, inmos animal rationale , quae licet sit per se nota , probatur tamen & cognoscitur a Posteristri,nem-Pe Per actualem ratiocinationem : distinguo similiter minorem; Deum esse, non cUnOsc tur a nobis sine ullo medio a posteriori, comcedo, cum hevera a nobis a cognoscatur rcreaturas; a priori , nego; sie enimDeus est cognoscibilis ex. la terminorum apprehensi ne, & si aliquis apprehenderet terminos, Proculdubio sine respectu ad creaturas, cognosceret Deum existere. Nefianda est igitur conseque tia, quia Deus non indiget creaturis, ut sit per
se noscibilis , sicut Sol non indiget aeerrione oculorum, ut sit per se visibilis; sed illa indigem
74쪽
tia se tenet ex parte creaturae , sicut apertio
Obji. Deus cum sit omnino immaterialis& objectum a sensibus remotissimum , non Motest immediate movere intellectum nostrum ad ii cognitionem, sed mediatoetantum & per species ac similitudines rerum sensibilium: ergo haec phopositio , Deus est, non potest esse immediata, & per se notarespectu nostri, sed tantum mediata &cognoscibilis, ae demonstrabilis ex rebus sensibilibus & corporeisduxta'lud Sap. 1 A magnitudine speciei O ereaturae , edi scabilirer
poterat creator horum viare. .
Resp. negando consequens , quIa si haec pr Positio , Deus est non sit per se nota respecta nostri, seu per se actu cognita a nobis, sed ex rebus sensibilibus, hoc non provenit ex termitinii propositionis , cum Deus sit noscibilis a se &a beatis independenter a rebus corporeis ; sed ex intellectu nostro, qui propter conjunctionem cum carne indiget moveri a sensibus, . ut spiritualia percipiat
Obii. ultimo . Illa propositio, eujus oppositum aliquis cogitare potest, non est per se nota quoad nos, udi constat in primis principiis , quae a nemine Regantur , Sc de quibus nulla est cubitatio ; sed oppositum hujus Propositionis , est , aliquis cogitare potest a dicitur enun
Resp. distinguendo majorem : Cujus oppositum aliquis cogitare potest, positive , id est probando oppositum, concedo majorem. Negati'e tantum, id est non probando, nego majoduniliter distin uo minorem: Oppositum ii ius propositionis , Deus est , aliquis cogitare Poteit negative , concedo minorem. Positive& consequentiam. Revera di, xit insipiens in corde stio , est Deus, sed non probavit oppositum, nee rationibus evidentu
75쪽
bus probavit Deum non esse, sed ex mera ast tia dixit in corde suo , Mn est Deus , ut constat
ex illo Sap. 13. Vani sunt hom nes , in quibus non subest scientia Dei . Tandem coecus potest dicere in corde suo: Sol non lucet , & insipiens ,
Totum non e λ majus sua parte: tamen , hoc non obstante, nar propositiones , Sol lucer, ritum est majus sua parte, sunt per se notae, quia coe-eus , & insipiens non probant oppositum. Ita similiter dicendum est de Atheis negantibus existentiam Dei, quae comisscitur a posteriori
seu per essectus. Dico 1. Existentiam esse de essentia, & qui, ditate Dei, non vero modum intrinsecum. Ita Scotus in I. dist. Σ. quaest., g. vhis , ubi comcludit existentiam convenire Deo immediate , & in primo modo dicendi per se. Et Quoli. I., de Priminati cum D. Aug. de Trinita caP. I. seuod est sapiaentiae sapere , quod est potentiae posse se, in aeternitaliaeternum esse, in justitiae,stum es eis hoc est essentia in D esse. . Probatur.Essentia divina ab attributis prscita, est objectum primarium, & motivum divinii tell)ectus : ereo in se , & se praecisa includitcbnceptum existentiae, quia non potest movere,
nee secundare diyinum intelledum, quin ab
eodem attingatur ut existens. Insaper ex Seoto
essentia divina potest videri a Beatis non visis attributis & modis intriniecis , sed non potest videri sine existentia ; alioquin sequeretur, nod
essentia non eflet actu praesens nec mirienS
τesi erui Beati I cuin implicet aliquid elle sub aliquo conceptu existens , quin sub eodem imcludat exissentiam ; sicut implicat, quod Miquid
cognoscatur ut boniun, quin in se bonitatem habeat. Ideoque existentia non est attributum,
nec modus intrinseeus , sed conceptus quiddit tivus essentiae Dei; eliin ipsa essentia nequeat esse radix existentiae , sicut est radix attributo
rum: impossibilis enim est , quod essentia sit
76쪽
radix , viin existat sub eodem concemu : ermexistentia quae in nullo signo supponit essentiam est de conceptu quidditativo Dei. Dices, Estentia divina praeciua ab existentia mali potest dici existens radicaliter , sicut dicitur infinita , & ex ipsa existentia radicali
emanare potes. existentia sormalit,sicut emanat scwmalis infinitas: ergo existentia i malis , qua Deus existit, potest suppiniere essentiam, . sicut infinitas formalis. negando paritatem .inia ut essentia divina concipiatur ut radix inlunitatis sormalis , non est neces- , ut includat illam formaliter sub eodem conceptu ; alioquin non esset radicalitex infinita , sed sermaliter, quod est contra suppositum. Sed ut ipsa essentia ut radix cujuscumque atri ibuti, cesse est quod
iactus & formaliter ςXistat, chim de ratione
actualis principii, aut radicis, sit a ctu existere: ergo formalis existentia est de conceptu se ali& quidditativo essentiae Dei. D flabi. Si haec ratio veseret, probaret utique
existentiam esse de essentia creaturae: .imPombile enim est , quod eroprietates hominis fluant
ab essentia, quin existat: sed laec ratio non va Iet in creaturat ergo nec in Deo. P ego insta tram y existentia enim competit creaturae Per causam essicientem , quae est extrinseca , quaecum. Voluntario & contingenter agat , necessario sinuitur existentiam este extra ccmeptum quid-ditativum rei productae, quamvis .Proprietat fluant ab essentia existente; sed Deus est ens a Ie, & increatum , excludens. omnem Potentiatu objectivam ad existendum; cum nequeat con ciet ut non existens, nee ut determinandus ad
Distentiam; alioquin non esset ens necesse es ec actus purus in suo conceptu sorin i, quod est falsum e ergo est essentialiter existens , sicut homo est essentialiter animal, & Pri mario existit . sicut homo primario sentit , ut suadere videtur D. Hieron. Epist. 2 s. ad
77쪽
Damascenum , ubi ait: Vna est Dei Osia naim va , vere est : id enim quo subsistit , non babae aliunde, sed suum est ; ex quo sequitur esse aut evistere divinum nullam habere originem, nullaitique radicem, quod de attributis & modis intrinsecis dici non Valet α . Confirmatur : existentia est constitutivum Dei, ipse enim interrogatus a Moyse quidnam esset, ait Exod.a. suum veluti declarans constia tutivum ri Ego sum qui sum: quare D. Th. D. II.
art. I i. inquit: Principalius o 3bus quae de Deo dre tur nomin 1bus , est qui est : deinde existen ..tia non est in Deo sicut In creaturis: nam non
est in istis,ut sint essentialiter id quod sunt, sesttantum ut ponantur extra suas ca s, ut constat ex propria definitione existentiae; sed est in Deo ut sit id , quod est,. nimirum actus purus, I S ens necesse esse: ergo existentia non est in Deo
veluti modux intrinsecus, sicutest in creaturis. sed ut praedicatum essentiale, de constitutivum praecedenx iuxta nqstrum modum concipiendi omnex modos intrinsecos , ut docet. Scotus quolib. 6. g. restat nunc videre, dicens Sient infinita, insensitiva dicit modum intrinsecum esseruiattia essenνiae, ita aeternitas ut aternitas dicit modum intuisseeum exissentiae ut existentiae r ergo
existentia non est modus.intrinsecus in Deo , se1 Praedicatum eflentiale & quidditativum. Objicies primo: Ea quae sunt communia Deo ει creaturis , sunt ejusdem rationis in Deo &creaturis: Sed existentia est conmuni&univoce Deo & creaturis: ergo est modus intrinsecus in Deo , sicut est in creaturis . Minor est certa apud Scotistas. Major patet: nam quae sunt Uere & uni voce communia si in univocatis aequa liter subsistunt. . Respondeo distinguendo majorem: sunt ejuidem rationis secundum rationem formalem &objectivam concedo. Secundum totalem ratio- inem & convenientiam eorum quibus sunt com
78쪽
munia, nego. Nam de rvione univoci est , quod iit secundiam stam rationem seruralem, non
autem secundum exigentiam eamdem; unde cum ratio existentiae sit constituere rem extra nihil, eamque existentem reMere, non vero
constituere eam extra nihil estentialiter vel comtingenter , primario vel modes iter, sequitur quod existentia est communis Deo & creaturis , quin in Deo sit modus intrinsecus sicut in creatura , sed praedicatum essentiale & quidditat, uum; nam existentia est sollim id quod Deus. creatura existunt, &. sunt extra nihil. Haec est ratio essentialis ex stentiae & communis Deo & creaturis, quibus competit existere, licet diverso modo, ob diversam subjectorum existentiam.
Obji. Σ. Existentia ut sic in sita definitione estontiali includit naturam modi intrinseci. Hic
enim advenit rei, quin variet essentiam ejus; quod de existentia verificatur, nam homo tam
est animal rationale in efle po*bili, quam ineste existentiali & actuali. Imo in doctrina Sc ti est idem homo; cum ideae rerum sint ipsae- metres productae in esse possibilit ergo existe tia est modus intrinsecus in Deo , cum sit in ipse secundum suum conceptum sermalem sicut
Respondeo negando antecedens: quia existentia ut sic non est contingens, nec necessaria , sed sbium id, quo res existit modo ei conyenienti, necessarib scilicet vel continFenter. Hinc est, quod in creatura est modus intrinsecus , quia creatura contingenter existit , & in Deo praedicatum quidditativum, quia estentialiter &necessario existit; quamvis adveniat creaturae, quin variet ejus praedicata essentialia; cum ideae rerum, quae simi ipsaemet res productae, sine omnino invariabiles. Obj 3. Si existentia esset praedicatum essentiale&quidditatiuuin Dei,sequrretur,quod esset etiam
79쪽
etiam praedicatum quidditativum attributorumae personarum , cum necessario existant; sed hoe est contra Theologos: ergo existentia non est Praedicatum quiddi tativum Dei. Respondeo negando sequelam majoris. Quia attributa existunt existentia essentiae, a qua aliunt, cui realiter identificantur , & cujus sunt proprietates 3 existentia enim competit enti dumtaxat, eum sit id , quo res aut constituitur serinaliter extra nihilum 3 attributa vero
Tlenus ab essentia distinguuntur Scotica di-inctione, non sunt se aliter entia , sed quidentis, seu persectiones essentiae: ergo nullamaIiam habere possunt existentiam, nisi existemtiam essentiae in qua existunt.
expurgatur Athei us , ct iis Dei demoUratur.
DIeo igitur breviter : Deum esse unicum , &alios esse prorsus impossibiles. Pro De ratione intrinseca creaturae est quod a Deo dependeat: ergo datur Deus, &ipse est
unus. Antecedens est certum, quia de ratione creaturae est habere creatorem seu causam a qua dependeat in suo esse. Prob. consequens. Omnia entia ereata, in ratione creaturari & entis
creati,ssint ejusdem status & conditionis, & dependent a Deo sub eodem titulo; nam si homo v. g. non esset creatura , licet sit distinctus a Deo, ab ipso minime dependeret, & lapis dependet etiam a Deo, quia est creatura, &tam dependet, quam homor ergo omnes creaturae necessario exigunt unum Creatorem, & unum um, non autem plures, sicut mundus exi sit unum Solem pecco res, unum Redempto, rem a
80쪽
rem, Ecclesia unum Papam, & quodlibet re gnum unum Regem; scimus enim, ait Apost. I. Cor. 8. I od nullus est DeMs p ιεν unum , &Psalm. 81. Tu es Deus solus. Prob. Iterum de ratione intrinseca Dei est quod sit prima causa in ordine causarum, vel prioritate existentiae, rei dignitatis & excellentiae, vel prioritate actionis: ergo datur Deus,& ipse est unus. Antecedens est certum. Prob. Coisequens: . De ratione primae cauta est, quod ut unica: ergo Deus est unus. Prob. antecedens . Si essent duo dii v. g. A. & B. unus dumtaxat Posset esse prima causa in ordine ca saxum; nam ut Deus, Α, sit Prima causa, oportet,qubd nullam habeat causam , quae eum Pr cedat , nec quae sit illi aequalis, vel collat ratis , quiade ratione primi est praecedere omnia in illa linea n qua est primum; at si haberet
aequalem causam, & collateralem , non prae
eiaeret, quia aequale ab aequali praecedi non potest, nee par in parem jus habere : ergo Deus, B, non potest esse Prima cauta. Tum quia tu uno & eodem ordἱne nequeunt esse duo capita , quorum quod IIbet sit primum. Tum quia si Deus, B, esiet prima causa ,Deus, Α, non posset dici prima causa; nec si Deus, B, esset AEquaIis Deo, A, quia posset dici prima causa sicut Deus , A , & Deus A, sicut Deus, B, & per consequens de ratione Primae causae in genere causarum est, quod sit
Diees, In mundo sunt plures reges hominum sin Ecclesia plurespastores ovium: ergo in nat ra debent esse plures dii creaturarum.. Resp. negando consequens Sc paritatem. R tio est , quia apud homines plures sunt qui imperant, vel ea divina voluntate sic disponente , ut mundi gubernium minus patiatundetrimentum ue unus siquidem rex temporalis in universo indo esset insufiiciens: vel erih