장음표시 사용
421쪽
. peccatum scentis,qui M res eStu istius, quod alieri dilitur: cum fi id, quod amore amisi tu di- 'hitur, er concupiscillic etiam amore ordinate ,inordinatem appeti positi ',st,rt an- Amor concuselus amore amicitiaest diligeur, diuinam aequabiatem inordinate ibi concupiscere ra- piscentiae. Aerit; νoluntate siquidem implicis complacentiae, non autem noluntate essi caci; eL' e- Simp ex comnim duplex rotuntatis actus: alter iudelicet, quod Al γellasimplicis complacentiae quo placentia. γοLutas detestatur sibiά complacet, etiam in re sibi fasstu nequaqu/m posibili, curus habendae Oecie minime habet: abus rero, est rella ebicax,quo a quid ex animo ro&- Efficax velle. Omnibus plane modis sa tu ac cogitatu eLt imposibile; huic enim rei, Obie)ti sensio beatisci, quae ex diurnae dependet noluntatis ubertate, ed omnino necessaria: non ergo ex puris naturae illius principise poterat haberi: igitur non erat illi appetibile. . sui ex fui, naturalibus si itieuter 'stus ad beatitudinem habendam a deo, illam appeto Dispositivere ratuit. sed tunc dubium eu,xtrum hoc posilite illi extiterit, necne ' Si impoj, bile, ab eo His appeti no potuit, re i orum ratio dicere ridetur. sin autem p ibile, quomοὐ rerum est illud, quod ipsi consanter tuentur, animam beatificari non posie, nisi mediante dissositione supereaturati, quae es ratia ,gratim faciens' parerum ratio vi quos in angelo expenianda, quippe, cum is creatura sit; omnis autem creatura ,'ex suis naturalibus, beatitudinem habere non potvi: igitur hoc modo angelo appetibile noerat, quod ipsi nibilominus asserere ridenturi aut ex naturabbus beatitudinem habere Tertius mo νoluerunt, quia itforum natura, erat ipsis beatitudo. - d hoc quos eR magis imposiι- dus. ἶile ; desquidem eHfotas, non creaturae certe ab nis. Ex tuo patet, quomodost imtelligendum, angelum diuinam aequabiatem appetiuisse. uodsi fas eli ita loqui; non Daemon kolumodo Deo aequalem, sed maiorem esse appetiuita qui enim aucui iussese opponere rotun- it esse deo marati audet; is plane maiorem se in exisimat. stuoniam autem maliguus isse,ais Ρpem loribus, Me quo Propbeta canit: Humiliasi cui mineratusuperbum,) legesubiectionis, Obedentiae accepta, diuinae resisere Hluviati praesiumpsit, maiorem fle deo His reputauit: ipsius ergo peruersa istum voluntas occidit, ais ex bono tu malignum commut ni : Habebar, inquit Sa lius bom: 9. liberam vitam, Cr instam sibi potestarem,aut deu Basilis,.sequendi, aut a Muo discedendi. Gabrielangelus a deo tu terserit. Sathan item ange- Sattiam ius ex ordine suo projus cecidit. Et illum propria γοluntas in caelo retinuit; hunc hero Gabrici. γoluntatis hbertas coelo deiecit: poterat enim er ille a deo deficere , Crise non excidere i sed illum satiabilis dilectio seruauit; hunc a deo relictum eo gradit per peccatum ,
alienatio. Cum autem omnῶ ipsi mali promptuarium exseret; hi vidiae quos morbum Bellu diaboli. in se recepit: animaduertens enim se ex angelorum ordinibus evulpum; non tulit temrerium creaturam, ad angelorum Agnitatem ter virtutis profestum exaltari. Nos in- tur odio prosequitur,o ut dei imaginem infeBatur. Iste igitur sepiens, Cr prouidenti imus rerum humanarum dissensitor , eius utitur ad nosram exercitatione malignitate, quemadmodum medicus, Plerae reneno, adflutarem medicamentarum praeparatione.
Sed de hs bis te s. quid ergo appetierit malignus illi Mesuperbus stiritus, hae di-xsies iciat CAP. VI.
422쪽
pymander Mercuri jDaemonis peccatum Juit causa alijs peccans
modo in alios istius ni meauerit, ac cirutarem i amsaiati a m pem serit: Vidi, inquit Ioan: . Ocal: ra. dracone cum trahentem tertiam partem festarum. Superbussane insudendo, non autem cogendo,
alijs extitit causa peccandi,cuitu suggesi cu parui nn iure illius imperio necessario obediunt ais obsequuntur: ad diuinae enim JeStat iusitiae ordinem, H cuius suggestioni aliquu eoissentit in culpam,rius potesati subdatur in poenam. Vnde Apsolorum princeps influa canonica a. protesintur: Asuο,inquit,quis superatus es, huius Corvus m. si i oo causam dominus in Matia: as vocat Luciferu dae moniorum principe: Ite, inquit,maledita in ignem aetereu,qui paratus erZ diabolo π angelis eius. Ita mali angeli, in eadem malitia eo serunt, rnum terues cietatis ordinem se Luciferi pec cerunt. Porro, Luciferi peccatum maius fuisse ridelm thm quia maiori impeti' concu-Catu hur ma- pimit; diu enim concupisiendi, naturalium ordinem devitatemfi insequitur, quae proh to, quoniam in Lucifero, maiora inuenta sent, ais praefantiora; maius riis istius
peccatum inventum est, ob maiorem concupisendi virtutem: maius praeterea propter occasionem,qua caeteros ad peccandum allexit ars incitauit: denis,maius etiam gur time ; praecesit enim peccarum in primo angelo, cuius iniquam suasionem au malitiam Ex omnibus exteri intuentes, Cr consenserunt, Cr illius superbiam acceptarunt. Ex omnibus autem
. .' 'VT aliquos cecidisie probabile est: nams Lucifer de supremo ordine eorruit; σλhi μμ de alijs etiam ordoibus corruisse, tioni conuenit Crscripturae. Numerus autem eorum qui remanserunt, matur extitit, eo, qui lassunt: peccatum enim eri contra inclina nonem naturalem: ea autem,quae contra naturam rit, ut in paucioribus,accidunt; n
obi Aones. - Ψ ,'in pruribussum consequitur essedti . Sed dicet aliquis, misit peccatum esse ridetur, alteri HLsubse , id in contemptum dei, quam velle alteri praeesse , minus enim mouet ad peccandum. quare ,s primi angeli peccatum , at finea a peccanssi, ea ratione, qua AE tum eR: minus ergo iste, quam caereri peccavit A , a. de, quod ut omnes peccauerunt: unius ergo peccatum, alijs nonfuit eos peccandi Deme, peccatum angeli fuit Aperbia ; Aperbia autem excellantiam appetit: metis autem excellentia aduersatur, ii feriori,quamsuperiorij di velle. Quare, non ridetur
daemones pectassessuὀd inferiori Abdi resuerint, potius quum deo.μ etiam, peceat inius algeb,at uuisiet causa peccandi, s ita persuaderet, ri illius imperio susim vex3. khu: ex quo videtur, primi angeli peccatum, alys non fuisse causam peccandi. Ampsius, bonum eri in paucioribus, malum autem in pluribus: igitur plares ceciderent , suam in se eterunt domicilio. Fles' deo ad primum,quamuis auget simul peccaves rint; inpercitibili tamen tempore, in primo angelo sepedia, ait malitia praecessi, quao caeteri securi AH. Vnde, quiaspremus angelus exseris praesabat, Cr prudentia, mnaturalibus bono; intensori Nis motu ars malitia, in peccatum corruit. Caeterum, quamuis uperbus, caeteris paribus, magis speriori, quam inferiori sibili peroptat; ob et tinendae tamen alicuius excellentiae eius, mouit inrerdum inferiori, qua Ueriori. hoc autem modo angeli inferiores M uperbiam ostenderunt, dum Lumero eos ruris, euml, cui naturae ordine Alditi erant, in eorum principem habere noli a. erunt, cuius virtute ais prudentia, eorum beatitudinem consequi possent is illadphil phi dico, quod ista sensentia nobis, non autem angelis congruare nolis, inquam , quibus fera ilia notasunt omnibus,rationis autem bonum, pauci . at in 'elis rna ta- si1--n ςΠ - , tempeως ς Lao: non e es milis ratio. Sed dicet aliquis, omnitio ob' 8 intcste lualis, principes tenebrarum furitne tenebrat ..'obi ςbrathri Vmnis prorser cognUο- veritatis sint expertes' Et reueris,si Lcm
423쪽
Veritatis eo gnitio multispi . Qux cogniti
Lib. II. Cominem. IX. Quaest. 3. cap. 6. & 7. I7 Daemonu
Derim non cognoscunt; nec alia cy'os: cui cere valent: Deus enim in omniium mam si simus. quod autem eR maxime manifeswm in natura, angelis sit manifestim '' omnino, quippe, qui phantasmatibus non indigeant in integrando. at mali angeli deumn m cognoscunt, quia scilicet nonsiunt mundo corde: Beati autem modo corde, quomam ipti deum ridebunt: mali ergo angeli sunt omnis Peritatis aerari. Amplius, Og lis malis non competit cognitio matutina,vtpote,qui non rident res in rerbo: nec resse rina; ea enim cognitio, ad creatoris laudem cognita referre summopere studet. Porro, mali angeli dei laudem non quaerunt, nec ad istius bonorem aliquidseri restent: neutra 3. eigo cognitione daemones pollent. Iterum, daemones a veritate exciderunt, Cr tu ten
bras dilut ια; renitatis autem manifesatio fit in lumine, a quo issi quam Atarsit e
ab i. Ex hs ergo ais bis ilibus nonnulli dicereridentur,daemones ese omnis pro sus reritatis fis s. Caeterum velle dicere, daemones omns esti reritatis cognitionis 1 gnaros, rationi minime congruit; multiplex squidem eII renitati cognitio: una quidem per gratiam, altera rem per naturam habetur. Porro, ima vi duplex: rnas' eviat manniὐm, xeluti erisecretorum revelatis: aha sit amoris assectiva, mediatque adsapientiae donum quoniam autem naturalia in daemonibus integra permanseram, rurat, cognitio veritatis in ita integra perseuerat. Se uda autem cognitis eH in eis diminuta, non omnibus molia deleta , istius siquidem in tantum confij redduntur, Crgnari, in qxantum d uiua permiserit prouidentia. . tertia autem reritatis cognitione, qua remotissimisunt, utpote, omns charitus expertes. Ex his autem patet Moppositis rationes Iolutio. Ad primum, quamuis daemones non habeant puritatem cordis,qua detimasse a cognitione intelligere queant , babent nihilomitas puritatem naturae, quaesuffcit ad egmtionem dei naturalem habendam. Ad a. dico,eogmtionem veritatis in ma a. lis augelis non esieressertinam, sed Stumam, ν ute, qui res cognitis ad dei lavdem . non reserant: mmones ergo miturum cognitionem habent: partim quide Atilitate Μaturae: partim rero longa temporum experientia: partim etiam sanStorum reuela me angelorum, qui secundum ordinatisimam dei νoluntatem, Mum. sta communicant, non modo bonis, Cr angelis,er bomimbus', sed etiam eummovibus. sirimodo ergo mati angeli alicuius reritatis muniri, haec dixi. CAP. VII.
: mulam in sanctis angessi, paudro aure ordinem esie demonsi duimus;no eris
, puto assertam, post multa, quae de daemonibus dicta sunt, inquirere , si m
malis an is ordinum devitates, ae praelatorum praeseditara remanserint. - v Sane, si ordo angelicus, fecundum gratiae natu is dum confideratur, Quomodo ins ea peCles, quae ad naturam daemonum ectant, Poniam Ga rntegra remanserunt; ordo in Ono absis dubio, hoc modo ordines in daemonibus integri perseuerant. ad ὀυ ordo flatum gratiae olfendit' vel AI gratiae confiummatae,nempe oriae, ais ita ordines in i s nun- - quam fere daemonibus; relerisatus Vatiae imperfeΣtae. atus His merendi. quoniam autem omnes angeli ingratia conditi sunt: fuerunt ergo aliquando in boeflatu me- reussi ars in bis ordinibus ed ab istis exciderunt. Q omodo ergost ordo in daemonibus, patet. Eadem quos ratione siserere Mumus, in D vib s esse Pos praelaturas, atris Praelatura. praefecturas, alioqui quomodosaret horrisimum regnum Sathanae' Sane, a tio, rei na tituram insequitur: quam ob causam, quorum naturae ordinem habent adisi uicem; innuprofeHὸ aEliones, quodam certe ordine intersi i Stae se coisticiuniti se inferri Ora corpora superioribus, Cr eorum motus, asionibus, motibus reperiorum obsequunm . Gget ' ruri siti
424쪽
turi ammam autem daemones hunc politiae ordinem inter sese mutuo conseruant,duImmnon eLi, quin illorum actiones ,simili poseu ordine disininmur, ars riuus altera sex. Hionessi dansur. Adde, hoc maxim leo fare ad Huiuae sapient ordinem, quae mura voluit oriune conifare, nihil in numerse inordiu itim a menini: quapropter π in daemonibus ordinem esie voluit, licet impersed tam ars perversim: imperfectum, in-' quam, ob pratiae absentiam; peruersium rero, propter culpae praesentiam: decebri enim, ut qui nomlibri donati erant natura , nobiliori quos Wirtute alys antecePerent. sed omdiue semeso, natura nobiliores, culpa POp maiora atraravi caeteros anteeunt: eli er
. Is Draelation uordosedperuersus, minue o. amplius, fervitutis causa peccatum ese νbi erum nullam eli peccatum, nulla est durae fervitutu discretiis. sted peccatorum maximum sit ambitio, praefertim intersi initus coelesyes, qui cum simi ambitiosi mi: Optimo ergo iure iugoservituto fultantur, N imm alteri inserviat; mu iuidem charitate commotus propiniuifd livoris concitatus Libre. Non temere ergo a Protheta di Elum es,
quod ipsi ilicet Lucifer -ex eHsuper omneolios superbiae, σquod non fit potesas
4. juper terram, qua ei comparari raleat. Pricterea, cum ex odio isnplacabili I Lmanes
aduersis nos bellum gerant, quamvis temerari=sut adinvicem Crsuperbi; noisrae tamen perditio gratia, iusii superiorem parent, ac inuiolabili foedere principium man-Praelauo dae- datis Obsequuntur: eΠ ergo inter istos praelatio libidinis plena: vindictae eupida: iusitiae 3Πψnum m-la expers malefaesedi auctori benefaciendi ignara: nocedit olentior ariciscendi prom- obiectione, ptior: perdendi paratior: denis malorum omnium piemsima. Sed dicet ab stuc quae i. d Hasimi, errationi aduersari, Griptuita ridentur. Esuera, His precatum,inibi veni ordinis ratio se non potvi; peccatum enim corruptio eH ordinis, modi, cis pul ebritudini,.sed daemonibus peccatis perpetuo ines: in Ussergo nuti modo ordo iuueni- Iob. ruri Mnest insiun D inserendis,poenarums generibus diseri luendis,aulbore Iobio.ntillas in ordo, inquit, sed sempitemus borror inhabitat . multo ergo fortius in tam Ubius ordo esse non potvi, in quibus eH deorssinatio culpae, quae maior,grauiorque
a. poena deord narione reputatur. Amplius, ybi es culpa, Pus plane verus ordo inti mri potvi , eulpasquidem, 'rariae ordinem pervertit, Cr naturae ; decet enim natu se ordinem, ut quo natura aliquis praestantiorsit, H G Vatia, er virtute caeteris D v
. Ahor. sed in daemonibus eH culpa perpetua: igitur nuuiu rectus ordo Arudem in na-ι ruratibus potentiores,insceteribvisui potentiores. . Duc, Angelici ordines,sub at φva profeEn hierarchia continentur. Ied mali angeli, nul hierarchiasub e posunt :ἷierarchia eium viscer principarus, maligni autem istiseiritus, omissanStitatis expertes sunt : in iras ergo Ordines esse non possunt. Sane,ordo rationem boni habet,qvc- admodum er modus, Crimecies, authore Auti mo de natura boni: inordisatio auremmab: igiturstat in bous angelis omnia ordinatisima habentur uta etiam inmata inordinatisima. Denis ,s ex gulis angelorum ordinibus aliqui ceciderunt; quare sin-- gulorum nominis non sortiuntur ' ampliuss avtbore Salomone in preversest . imrersuperbos semper sunt iurgia: igitur inter daemones superbos nulla potvi esse praela-τ rio, quippe, m ntiti in ita inveniatur concordia: quibu3 autem concord a non ade' as bis profecto obedientiari ubiectio quam longissime absunt, e quorum admisit c lo, praelatio haberi non poteH. Adde, bdomis praelatio, adi initiae ordine )eStet. at daemones iusitia sum prorsus expertes: in ita ergo legitimus esie non poteli ordo prV deussi. Profect o, in daemonibus, praelations ordo ex natura se non tMese, Abi Hio quippe,er ruitus ex peccato, nou autem ex natura presistitur: ad poenam ergo ad culpamdectet, necesseR. sed tunc;upe iores tamdines inferioribu subderentio ,r pote,qui magὐ peccatores: patet ergo quomodo rera praelatio tu daemonibus se, solutio. aut haberi non polit. Porro ad haec ars his smata, ita res ondere valemus, in daemoUM ιμι non iuueniri ordinem perse tum ais legitimum ; sed imperfectum ais peruersum,
425쪽
Lib. II. Comment. IX. Quaest. 3. cap. 6. I9 Darmonsi
ideos rationes i huello oportere de ordine perfecto p DP imo,non autem de omine , civimu rom daemombus inuemtur. Caeterum, nomen Seraphim, quod ab ardore naritatis prosciscitur, π Thronorem, Ob diiunam gratiam inlabitantem,CT DOmbra tionum, propter liberalitatem quandam, daemonibus tribui non potest, quia in pererito, quod daemonibus perpetuo adsis, aduersantur maxime. Ex his pater Atio, ad tria argumentasuperias dicta. - . dico, daemonum concordiam, qua sibi bi uicemsubj- riantur, non ex amicitia, sed ex communi potius nequitia proficisci, qua nosmNemuodio prosequuntur hac de causa siverioribus Abiacens, ut implacabilis libidius ae Orium erga nos exercere valeant. Proinde, illorum praelatio fundamentum, non es illorum iustitia, cum inrufisii sint ,sed dei potius rest Ome cundia ordinantis. ad confirmationem dico, in daemonibiu naturaliter praelationem es , quippe, cum retus natura, alterius nobilior siue quod proseum in hominibus locum non Γabet, cum natura pares sint. Es etiam praelatio nitiorum, vi nitiosiores, minus ritium praemi, ias ad praesidentium Cnomimum ais detrimentum ' praeesie enim mata, Cr in malis maxima grmiseria; putentiores quidem, potenter tormenta patientur. Ita , quomodo me ordianes ιn Lemonibus, ais praelationum dignita es, dixi. Sed dicet aliquis, utinquid boni Bones angeli angeti daemonibus praesent'scriptura hoc palam protesatur in bia,a citius angelo alligatus eli daemon pesimius, er his similia in diuinis hieris mita inueniri pollunt. Et redite quidem, nam hoc exigit pulchritudo ordinis, ut qui deo, eτ cbaritate, er naturaenuit tute proximioressisu ;ν plane cX inferioribus, charitate, mi natura dominentur. Hac de caussanta angeli, multa de sandi silms mser , fecundum ordinarisiimam dei prouidentiam, daemonibus nuntiant, id p ad malorum interdum punitisnem, nonni quam Hr 1 ad exercitationem bonorum 'sanSti enim angeli mi fri cum sine diui sapientiae, aliqua per angelos, sue homines malos feri pariseuis, quatenus executores si ediuiuae infitiae. Vnde Muus angelus, licet positi esse natura Lucifero inferior; illi tamen dominatur, quia potentius es rirtutis, quam natu dominium. sitramobrem non modo Daemones eo a bonis angelis, rerum etiam a senstis hominibus, daemones eos posse, erscripturae homini
protesantur,eπphilosophorum monumenta non tacent. lli nouo te tamento, daemones ex
obsistis,s florum virtute expulsos fuisse corporibus, nemo est, qui ignoret: in dies ob oculos a quampiari fidelium id seri ridemus. Uthagoras ait,nουφοut sed neces Pythagoras.
stare compulses daemones accedere, nonnullis autem, quadam acceuendi consuetudinem.xim/s natura bonism,facilius accedere: aliquos hero invocatos, cere velle, presertim,s quispiam meare negligentiusse babMerit. Porro, non simplici, inquit, necessiste, sed persuasione quadam coguntur. de extant igorum carmina De caeis Hecate cur huc compulsa renire es' Victa hominum precibus, caelesta numina terram Coguntur petere, Cr castu aperire futuros.
Apollo quos inquit cisse, Me restos declaratiis,
Carminibus domitus phoebus, fulgor ab alto Desuxit tacitus, purum per aera reflas in tu mirans labens in tardassonoro Et subjt mentem innocuam, sanctis capacem
Numitis: Cr peperit mortali emutture vocem omiso, cum accesserint, nec possent cum relint recedere, ex bis ea lassus sinre aisue peroscere pinumus. Cesia nunc tandem, er robis iam parce, vitaeέDa requiem,flue prisca , eaedent figuras es remoue a membris, ae lintea dura reflue.
426쪽
Lineast omuu deleta, omni ebaracter. Porphyrius. Porphyrius in epistola ad Anebonum Alyptium,pudit ab eo, forum meare perfectissimo, quare tantam illud artificium rim habeat perdocerisse enim talitam do interrogate Magnam verἡ miti dubitationem illud adfert, quia γe meliores rogans, Chaeremon. π Pt peioribus imperant Chaeremon etiam sacersirin tesatur ,er recessurabit, I licita dxmo quibo daemones egi possint. Sed quicquid dictumst ab huiusnodi hominibus, istud nom, persuasim vi omnino, inuoeationem daemonum illicitam esse ais mala m. In L uitico ao lata es lex, pιae iubet occida magos, dis ariolos consulentem. Istaelitarum Reg. . s. rex A.' it. dure eorripitur, quod deum oscamu confluerit. Saul morte mulSLAUM '' in 'quὁ ad Othonissam accuserit. Diuus autem Augustinus in multis, maxime in si-UDi tibiisi sedo trana Chrisiana,Auinationes rocae pacta gemonum. lib: a. ω'a . quae tamen omnia, inqui quadam lingua cum daemonibus foederata sunt. Et ab Hino ut O culto quodam iud cio diu , cupidi malarum rerum homines, tradantur Pudendi, Crdecipiend/, pro meritis noluptatu uarumastudentibus eos cis decipientifra pro ricatoribus angelis,quibus ista pars mundi,fecuniam pulcherrimum ordinem rerum liuiuae prouidentiae lege pubieZta eri. Duera, quaesocieta, Irisι ad Selial flatir quae e Infidesitas. municatio lucis ad tenebras i aut enim certe ibi est infidelitata pereatum,quod eII omnium maximum dxmoni enim tribuit divinum numen: sed honorem meum altera non dabo, Crgloriam meam sculptil bus. - sit idolorum struitus, repote in Ollationibus
Crsacrificiis. aut inobedientiae malum, qui contra Ecelsae san tum nisum manda rum agere prae nit. In Ecclesiam igitur peccant bui modi nequisii mi, iam Eret saeadaerfarium bonoribus prosequvium , in Dei maiestitem, cuius contemptum prae erunt, dum ipse, veluti imbecilia riam, ad daemonum auxilium, quas ad aliquid in Arius, accedunt. Ita Misenodi Huocationeone peccato esse non possint: abi errasimmopere es nobis cauendum. Sed tempus eΠ, pos3 Argam de angelis in insitionem, ad nostrum reuerti curium,eiues ne a prosequet, acitis pri.sgratis an to P mando, qui me ita natiis,
pariter er eonfortauit inter multos lasores,qui mihi,elapsis iam me bus, obvenerant,
xt baec pauca de Liam, itasseritibus scriberem. Laus tibi san te rimander, Deus μmtalpiritus, potestas, er astus omnis anima Hvemis, lux vera, quae litaminas mentes mi m. n sancte pater, illuminini tenebras mea ,π accendisi lucernam meam, ne I berem in boe sicundo tuo Polumine, qua nunquam putaui mescrapturum, nec etiam
Connexuit inde Dei verbum, ex elementis deorsiam tendentibus, purum naturae artificium, unitumque est opifici menti; consubstantiale enim erat, relictaque sunt elementa naturae deorsum cadentia, sine ratione, ut sint tanquam sola materies. Mens quidem opifex una cum verbo, circulos continens, ac celeri rapacitate conuertens, suam ad se machinam flexit, eamque volui a princi
pio, sine principio, ad finem,absque fine praecepit; incipit enim
427쪽
Lib. II. Comment. X. ri Dei pro-cipit enim illic sempe ubi desinit. horum prosectb euh ridς0 λ
ctorum circuitus, quemadmodum ipse mens voluit, ex clementis inserioribus animalia conflauit rationis ex pertia ; neque enim praebuit rationem. Aer volatilia protulit, aqua vero natantia. Distincta quoque inter se 'sunt aqua & terra, eum in modum, qui menti placuerat. Terra postmodum animantia, quae intus habuerat, pe
perit, quadrupedia videlicet, serpentia, seras, agrestria
in quarto hbro Eunali Leti in eri, non opus ery mihi /lia huic tra- Statui inserere: ad verba ergo Mercurij, accedam. Conneπuit, nuptii, Dei verbum, ex elementis deorsum cadentibus, E lernetorum siue tendentibus, purum naturae artificium, unitumque QMMU
est opifici menti. Mundi contexturam dei rerbo trabuit, ἀ-Temus dico factasunt omnia, eone quo fastum eR nihil. hoe autem xerbum lucidum chm in pin nitur. 'ma mundi genitura rideret elementa ex formis intrinsecus eoalescentibus, deorsum ferri, istar prudentissimi textam, quislicitus eR, ne tela fia defuant, ad inuicem et menta eontexuit, atque uanit, Iecit i purum naturae artifcrum, utpote purifima, aesimplicissima elementa,quae coniunctasunt opifici mensi, secundum Him ideam in mente arrisei, exi ensem: Consubstantiale, inquit, erti illi, non quidem naturae pro- mundi. yprietatesed opiscis intelione. Non temere ergo a Platone in Timaeo,dem appestatus es, Plato
pater mundi: quorum,inquit, ego patersum, o repertor extiti. Mercurius mi mno Merciirius
rimandri hoe iλem confrmat. Sanctius es, nouit qui verbo cuncta constitium. Deus zς Et Iterum, Annue, corrobora me,atque huius gratiae participes effice eos qui in ignorantia versantur: cognatione quide mihi fratres, tibi aute fitq; ipse enim pater es venerandus. Et dialogo . Principium uniuersiorum deus, mens, natura, sapientia, diuinitas, aetiis, necessitas, finis, renouareo. Et .ialogo: Vniuersum mundum Verbo non manibus fabricatus est opi fex; ipse vero sic cogita illum praesentem semper, agentem omnia, deum
unicum, voluntate sua cuneia constituentem. Et rierum: Monas, ides Monas.
vilitas omnium principium radix, atque origo, absque vero principio nihil. Initium autem ex nullo nisi ex seipso dependens. Initium autem est non principii, sed alterius. Et dialogo s ex humani opscusructura, deum Artifex. - ηHonum artificem esse Uendens ubiungit Etenim cum statuam dc imaginem Conditae. absque Abro & pieiore fieri nullus asserere audeat, miram mundi huius Aconstruetionem sine conditore constitisse putabimus ε caecum homunculum.' θ nimis impium θ profundis obrutum ignorantiae tenebris caue caue ε fili mi Tati, ne unquam artificium priues artifice: Quinimo congruo deum nomine Patrem Vocato, Patremque esse, proprium eius opus existimato. Quodsime quiddam audacius proferre coegeris, huius ei sentiam esse dicam, concipere, ac facere lingula. Quemadmodum
428쪽
Nilia in mu do casu fieri. Orpheus.
Cicero. Lucretius. Melantius. Democritus. Epicurus. Stoici.
Dei prout dentia. Necessitas prouidentiae. Sinm aria
enim sine factore fieri quicquam nequit; ita deum existere nisi senter agat omnia impossibile est, in coelo videlicet, ad re,tena, mari, in toto nas clo, in qualibet particula mundi tota, tum in eo quod est, tum in eo quoq; quod n5 extat; nihil enim est in omni natura quod ille ipse non sit. Est ille siquide, quae sunt: est ea etiam,quae minimEsunt: quae quidem sunt,ded Nit in lucem, quae vero non sunt occulit in seipso. Mens igitur intelligens, deus est,pater fabricans,deus efficiens bonsi, bona faciens omnia quantum
ergoμnt ridendi,Pr aiulit mundum casu regi, er consare/ proinde recte a Cicerone d natura deorum temerari, vocantur: Certe,inquit, ita temere de mundo estiunt,γt mihi nunquam hunc admirabilem caeli ornatums exisse videantur: quu enisu ris insanus, Cr mente caecus, in his at quam inesse rationem, quis ea casi feri dicet, qua quanto comsbogerantur, nulla conitu assequi possumus ' an, cum machinatione quadam moveri aliquid ridemus, Pt Jbaeram, xt foras, H atia permulta, non dubitamus, quin ilia op rami rationis' cum autem 'mpetum caeli eum admirabili celeritate moueri, serti rLdeamus conflantisime eo cientem ricissitudines anniuersarias cum summasture, erconfertiatione rerum omnium, tabitamus, qui Uumma ratione faut Orpbeus de dose ait: Omnia intus iussi cὐ, omnia intus audis, omnias distribui ,sed quomodo feri ρο- tm,ut deussi, agat Hrὸ nihil' es enim deus eH, et aliivid praeclarum,inquit Cicero. Nibi Iautem es praeclarius mundi administratione. Mundus ergo, π a deo conditus es,eπ dei adminifratione gubernatur. unde in calce primi de natura deorum. Si maximἡ tali, e Z deus, inquit, ni nulla gratia, nulla hominum charitate teneatur, valeat; Pon am nihil propitius homini facere potestsulte igitur di tum eR a Lucretior me bene pro meritis capitur, nec tangitur ira. GHantius lib. I. cap. a. Democritus omnia fomtuito regi, inquit, ac fato drcebat: cuius sententia eo maior eR Epicurus. feder amrea Protagoras, qui aeos in dubium nocauit: π postea Diagora ,σ aly namiusti, qui mputauerunt deos; ivos ramen ceteri Philosophi, ae maxime Stoici retunderunt, dicen res, nee feri mundum ediuina ratione potuisse, nec c fare, nis summa ratione resteretur. sed π Marcus Tullius&oitam ementiam confirmat in omnibus Philosophiae suae libris, tum maxime in , quisent de natura deorum. Nee dissicile sanό fiat, hune errorem redarguere; nemo sit enim tam rudis,tam feris moribus,qui oculossios in eo lum tollens, tametsi nesciat cuius dei prouidentia reaatur hoc omne quod cernitur; alia quam tamen esse in testi at, ex ipsa rerum magnitudine instru tus. seueras deus nihil quam boni tribuit, s talentis obsequio nustam gratiam refert, quid tam Pantim, tam sultum, quam te a aedificare, rem familiarem minuere, ni nihil usquamur'Dblata sine dei prouidentia,taxatur quidem misistitia: his qui psi vi buusa agere,defruitur quoque misericordia, Cr timor dei . semia autem cum his rirtus interimitur, Cr pietas.s enim non prouidet deus, neque punit, neque bene agentibus bravia tribuit quis igitur amplius adorabit deum ' defruitur iusiuper Prophetia, Cr uniuersa praecognitio. Bonus eri deus,bonus nero misens, beneficus eIls hero beneficus , etiam pro ui uri Creationi, pravi dentia comun Ha est, νt smul, cir creatorem, CT prouisorem Deum esse inrel 4mus; alio i quomodo homo ex homine,Cr bos ex boue semper nasceretur' unde con-gulariasius dei prouidentia contineri.certisimum sit: alioqui aut deus ignoraret horum prouidentiam lonam esse, aut nollet eam habere, aut non posset sed ignorantia, sue λ- omnifariam ab ιlla diuisiod antia aliena est. Non ruit, inquiium, prouidere. atmiae propter duast occasiones, aut ob pigritiem, aut ob indecentiam. Pigritia autem ex duobus generatur, roluptate scilicet, e formidine ; aut enim a γοluptate aliqua attraoti, pigrescimus, aut opter timorem formidantes de imus: neutram vero M-rum contare de de Mest. No propter pigritiam,inquiunt, sed quia indignum es leatum ita ιb antiam vitibus, ac minutys isse ιbmittere rebus, Cr esediti indigniso contamina
429쪽
Lib. II. Comment. X. Quaest. I. cap. I. ra Dei pro-
. . , ut dentia. e summam. Sed hi, duo ritia pydma deo ascribunt, contemptum ridelicet π inquinationem: quo enim pacto artifex particularia relinqueret' cumsciat ad totum proficere Rationes pro partem Nd minquid ruit quidem, προicii autem 'sed imbecita nequaquam sit rim uidenti rus dei, Cr potioreII, quae Wque ad γltima, Cr insin thacobervanda defendit. Reu ra, nun leuis conieZtura exi sit,singularia gubemari prouidentia diuina, quod eius co- .gnitiost hominibus naturatiter inyerra; necesiitate enim aliqua obruti, concisim add vinum numen, Cr orationes confugimus. omne vero quod ita cri oporteo naturabiersequitur, ratidam babet demonstrationem nutam contrada Stionemsulcipiens. Sed de in hanc rationem deduSti sint, qui esse prouidentiam negarunt in primo certe, quod cen- Q 'RNstant animam cum corpore dissetur : secundo autem, quod nequeant particutiris providentis rationem in venare, eamp cum libero creaturae rationatu arbitrio ere fere posse non arbitrentur: atqui amma permanere post rita pientissimi Graecorum δ ιη erunt, qui ιpplicia, er loca animarum destrisrunt, scutim to P mandri dixi. Si Hro singularia comprehendere non possumus non ob id latren providentiam negare debemus tque enim quod me iram maris ignoremus, σ arenae numerum, dixerit ah- ρου, neque arenam, neque mare esse. Plato, decimo de legibus, homo siue deus duabus Plato.
de ea is uelat: ret quia nihil interesse totius putat; palma negligantur: rei quia licet interesse innetum, pigritia tamen mollities detentus, negligit, ayter enim negligemtia non contingit. Itas clim dysciant, rideant, audiant Omnia, atque posimi, suis Zom, optimi: nulla ergo pigritia, nulla mollitie capi eos posibile est; nam a timiditateis 1imbis otium nasiitur, pigritia rem ab otio, atque mollie. Nutas ergo deorum otio Dem omni pigritias eorruptus quicquam neglat nullius erim timiditatis deus eR particeps. bus prout Ergo relinquitur, si paruas pocras in riuuerse res negligunt,nt ita negligant,quia conremendus ita esemunt. Sed chm di, prouidentifimi,in f, ars optimi, non eri negligenda sibi μ ρο equo. Quods medicus totum corpus curare rela, ae po dis magnis rima non
proinderit, parua rero contemneriti, nunquam benefle habebit totum. sed necgtibe a- ς'nx nune rores, nec imperatores, nec patre ambas, nec ciuitatur moderatores, paucis parvus negleStis, multa, σ ingenti agubernabunt. nam lapides quoque magnossim paruis bene rus negant architecti Caueamus ergo ne deum mortatibus opificys viliorem repseremus. I sine quanto peritiores;ὰnt, tunso artema inproprys ipsorum operibus, Crparva ul, er magna exqristius persciunt: Deus raro qui sapientisiimus sis, σ cu- is neminerare potest, ac it, magnis quidem prouidebit solῶm, parua autem, quae facibusν- negligit. bernari possunt, propter pigritiam, er ignauiam negliget ' nefaria, er falsa peritus Arho cogitatio. nunquam a Deo negligeris, nees ita paruus sis, ut iri terrae prinodum ingreLaris e nees adeosublimis 3, H pennis elatus in caelum noles ', sed conuenientia supplicia dabis,sive hic manens, siue ad inferos profectus siue ad remotiorem aliqueris
Iocum translatus. haec dium Plato bune imitatur Platonicus Plotinus enneadis 3. libra. Plotin .
cap. 6. Probabile sit, inquit, dei prouidentiam st pere Ra porrigere, i4 eius Q cium esse, ri nihilprosus alicubi negligat. Quamobrems totum hunc mundum ab in rellectu dependere concedimus, virtutem mentis se por omnia fundere; corandum eRomino, quo pa rosingilla haecse habeant,demonsrare. haec posea laritu ipsi presipii rum. Reuera, ri dicit Plato decimo de legibus, improborum hominum successus, qui hcet Plato.
fhera non sim, rusto tamen felices habentur, aes providentiam mi ηὐs reEle eo: -- 'ribius, confusam resistunI:aut etiam felesos homines hi deis ad finium Usue ita deuenire, ni flios, atque nepotes in maximis relinquant honoribus, Comita muta. μο-pterea deos harum rerum aut bores esse propter imam cum ita eo inctionem a cusare noli , ignoras enim ad quid eorum progressιs uniuersa conducant: qui enim toti prouidet; aa virtutem, salutemque totius omnia ordinat: cuius pars quaeque proviribus quod Hi conueUt, agit, er patitur. Thales Milesus, Omma deorum esse plena Thalic, resatur,
430쪽
Orpheus. Euripides. VirgiliUR. Phocili des.
resatur unc in ametiquisi a lex. ad diuos adeunto: Cuse pietatem adbibento. me ratione Homerus divinum prouidentiam omnibus in rebus accersi, qui γ resertrarchus introduxit deos cum hominibus conuersantes, ni stat Neret providentiam, sentiret quoniam curant, Cr non negligant homines, Ly. apud Orpbeum Θmnos,σpreces legimus. Euripides in visola ad Sophoclem, quod tempestate non periisset, in dei providentia retulit. Maro in s. Edisios Campos decantat. NOolides dit,si tu maia Vi 'ς ψ ψ iud caue ι, te deus poseaiudicabit. Hippocrates pluribus gentium dijssacra decremi: Theophrastu,*βpphcationes Marias infituit. Theophrastus in meibaph sicu omnia diuinae prouidentiae retulle: Deum diuinum esse principium ait, per quod omnia Crsunt, er permanent. Ammonius libria de interpretatione expositurus, exoptat sibi diiunitus prouiderLarisoteles primo ethieorum ait felicitatem deorum muniri, acceptam referri debere. In s. vero elue: precibus posulandum censitit, ne quaesimpliciter bouasunt,tys ipsis Gn
am qui optant,essent bona. Iusi,quod vi a lege, partem esse sacrificia facere, rade post
paultilum diuina decreta lammanu praefantiorasanxit. In Io.etb: ait hominem qui memtem excoleret, deo esse amicissimum: Nam sit qua, inquit, Lys rerum humanarin curaeH, quemadmodum videtur, CT consenum ntis eR, gaudent illi optimo sebi cogna o , id eR, mente. Aueroes, res uidemst cura deo de hominibus γe creditur, σ γt debitum eΗ gaudet de eo, qui en melior, er qui ei nititur asii tiri. . soteles in primo magnorum moralium scribit eum,qui ita isnpavidus eR,ut deos non timeat,minimes rem esse,sed insimum. In libro de bona si tuna, clirmat bene fortunatum hominem pati quendam impetum, eradiecit eos pati thys, qui deo ducuntur, quos basereroluit quendam e ratione impetum ad quippiam agendum. In 7. moralium vult d um se habere ad nmuersim, r)s habet anima ad corpus regendum, σῶ 'onendum. Caere ιm misimam, sanctissmams dei prouidentiam non modo Nilosophorum amprobant, sed diuinarum etiam sententiae scripturarum, quarum Cr certiora sunt, Crsanctiora testimonia. Sapientia i . Tua autem pater prouidentia ab initio cuncta gubernas. Et cap. 6. .mam pustam,CT magnum ipse erit, Cr aequaliter cura in isti de omnibus. Et ' In manu enim illius er nos, Cr sermones nostri, ET O s sapientia, quae a gitasne inque adfinem fortiter, er dissonit omnias viter. Contesatur huicMn-remiae Iob. 39. sui praeparat corvo emmyuam, quando pulli eius clamant ad deum nogantes, eo quod non habeant cibos. Et cap. Nihil in terra sne causa. CT 9. Vnum est quod locutus sum, er innocentem, er impium ipse consumit. David Psat i s. larissime dei prouidentiam describit aui dat immentis sam imorum,π puta corvorum iu-
uocantibus eum. Et Psal: - . Ocula omnium in tesserant domine: Cr tu das fas il70-rum in tempore opportuno. Aperis tu manum tua,CT imples omne animal benedictione.
Propterea Ps 9 arguithomines dei prouidentiam negantes: Et dixerunt,non vide-ἷit domisu,necintelliget Deus Iacob. Intelligite insipientes in populo,ersulti aliquam do sapite. aut plantauit aurem, non audiet' aut qui suxit oc lum, non consederat 'qui corripit gentes,non ar et,qui docet homine cientiam' Dominussit cogitationes hominum quoniam ranae sent. Haecprofecto omnia,abris deiprouidentia esse nο po sunt. Ecelsastis: Ne dicas coram angelo no vi prouidentia. biae: Non ero ditius tua prouidentia. Dominus in Evangelio Matthaei io. Nonne duo passeres asse veneunt, Cr reus ex illis non cadet super terram e patre yesro ' νobri autem,Cr capilli capitis omnes numeratisiunt. Polas ad Ilam. ii. quoniam ex ipse, Er in im, er per ipsum sunt omnia. Petrus hi sea pinna canonica: Proucientes in eum omnem flicitudinem refram, quoniam ipsi cura vi de nobis. Vnde Psal. 39. dicitur: Dominus solicitus eR mei. Et aa. Dominus regit me, Cr ribit mihi deerit. Et Nomines, Criument aluabi, domine. quam ob causim, curiosam illam, atque inanem flicitudinem dominus a nobis amouere cupit, Muto. c. Si lilia campi, C aenum agri, Cr mlucres coelia domino pascunturi, quantis