장음표시 사용
411쪽
Lib. II. Comment. IX. Quaest. a. cap. s. os Luci seri
Iud reIeligendum rei dilistendum robmias ferri poteri, ali pes ferretur in incuritum.
Verum huiusmodi modus dicendi non es admittendus,ntpote re Etae rationi minime conia solutio form Etenim qPando angelus peccavit, aut ratio ipsus', elidi oris, vobtionis coia tiones obstreiandas esseacιter ostendit, at edi fauit, aut non. si non , tunc pianex luntati ad illarum considerationem ntellectum mouere non potuit,s nihil voluntas iret, vis quod ratio in iudicio fuerit decretum: roluntas evo peccando, esset innoxia, tr a culpa omnino Ibera, quod ei alpum, er erroneum. Quodsi ratio, agenda Ligen-rer ostendit, roluntas ex consequent sequuta est ratis 3 iudicium; profeCD, aut iuilia ess,caci consideratione, debita ei occurrit e Silonis conitio, atque ita nun potuit non debite Ordinate eligere, er ex consequenti nequaquam peccav/t: aut it no occur- Peccavit exrit, CT ita non peccauit, quippe, quae diuenter exercuerat, qux Aua intereraus, quod eri maliti falpum. Ex quo patet, primi angeli peccatum ex certa malara profectum fisse, euemdο,π tenaciter nolendo, quod certo fiebat,restae rations iudicio esse contraritim. Nams ex inaduertentia peccasset, aut certe su/1st illi imputandae, aut non es primum,mne
plane νοι untatis malitia, istam praece ,set, atque ita fuisset ignorantia asseCtata, quod
non eli rerum. Si fecundum, timesine dubio, cur ignorantia inuincibilis culpa caret; ita certe er peccatum at Meti a culpa est immune. Primus ergo angelus, ex certa malitia peccauit: unde re ite Augustinus docet i . de civit: dei cap. 6. voluntariem malam Aumsi iniis.
6se causam peccati: Intereli, inqVit, qualis fit voluntas hominis: quia si peruersese, Voluntasma peruersos habebit motus; autem recta, non tam inculpabiles; stertim etiam lauda. i. min. pq files erunt; uam tesse euangelio, bona arbor,bonos fruStus facit, id eli, bona rotuntas. Mit ili g. Fbil phus vetb: V detur niuit 0 idem eligere optima,er ot/nari fid opinari quid/ Philo piliis
melius: propter malitiam autem etigere, quae non oportet. quod sene inlcluit non s-ψ iod angelus iam de ruiuersali, sed de particulari etiam. rnde I ethicorum contra Socratem istu- raris, ait contra consilentiam, er op/u me rmisimam, aliquem agere posse. Sie euim P ς - arguebat Socrates 7. eth: cap. 3. Bonum perse sante reElae rationis iudicro, er in rn, Socratis ratio. 1.ersali diligendum eH, er in particulari etiam: Polunt siquidem tali iudicio aduersari, atque ossistere nequit, at e exinde peccare non ralet; putabat enim Socrates, Prima ratio. moluntatem, ab que rati nis iudiciis agere posse nihil, quia fibcet non fertur in incora eum: delude in huiuesti, atque particulari rediitudine Gminante, νυ&ntatem, rudicium non babere, quo aduer=u re tum rations iudicium pugnare queat. iudicium ergo Secuda ratio. illud re tum, contrario esset corrumpendum iudicio, quo eri non poteti, quippe,cum nequeat contraria demonsratione corrumpi: nam contrai stogisimum rerum non carit Aliorum ra demonseratio. nec opinione, quandoquidem nihil rimatur, aut corrumpatur, uis a fr- tiones.
rioni. sed opinio vi demonseratione delibora ergo σα Amphus, qualibet intelligentis- rum, intelligit necessario, er ruit iliter: igitur, per eodem modo inrestexit, crmluit. si re, aut ab initio semper peccauit, tuod vi falsum: aut nunquam, eX Me qui
DCtione, π notitione, quae elisiua natural elicitas. sed in illa peccatum non confisi ruitur in illa peccare non potuit. Iterum, in perpetuis, uinore milvipho nono met: non s)t error, neque malum; error enim en poenis damnati; nam γoluntas, re diximus,fem tur in praecognitum, aut bonum rerram, cT ita rastum eR peccatum, aut apparens, σse error contingit. sed ange usum huiusmodi: non ergo possunt errare. Item, in quibus si idem eli, quod quid est cum eo cuius eR; in bis γtique idem erit tutelligens, er intel-DFlum, rolens, π Motum. sed in talibus peccatum usi non poteR, quippe cum talium νobrio naturalissi, π necessaria. Quoniam ergo angelus eΠ talis subsantia; in rem emm peccatum cadere non poturi Revera, omnu mtitatio Hry atque Dirtut , ad aliquam
riserationem' bilem, secundumsen Ales qualitates, aurbore Hilsopho 7 ph, si G
412쪽
duci necesse gr. sed in gelu non esUresivi: nec ergo Miusmodi alterati ines: σex
consequenti nec mutatio virtutu in milum: angelus ergo peccare non potuit.
D socratu rationes ita restondendum esse dico: verum quid messeMilessesertius ratione,Dd inam , dem vincere queat; superve mens nihil minus concupiscentia sui, intellectum in peccatum pertrahit, iniim quidem disrahendo, ut reZla ratio minime illi rem rideatur: hae autem d fractione dominante, luntas perperam agit Cr in rationem pugnat, prae- sertim noluntas angeli, quc ex certa malitia peccavit. Erat autem in angeli 1 ctum iudicium, Cr in νniuersii quidem, er in particulari etiam: potuit ergo intellisses ange&co, eiusdem rotuntas praecipere, nouum riis modum inquirendi, diligendi r inde intesii lectus angelicus, Ingia a re coepit summum bonum euidbet fore appetendum deum itidis. summum bonum esse: ergo cuibbet concupiendum,deum esse. hae aurem conclusiones Ha, nouum habuit voluntas iudicium concupisten diuinitatu, atque ita a primos si x O rero, intelliHum diuertit. Ise autem nouus processus, per nouum riis propriae, fusu concupiscentiaeDPMisimum ignorantiam,π' caecitatem adduxit,ut peteret, quod se accepturum nullo pacto fiebat: ex Me ergo patet, quid ad prima adducta argumem . rast restondendum. Ad s. quamu in perpetuis, non sit error, quoad naturalia, quia nimirum non sint in potentia ad esse naturale: σ malum culpae non positi esse,nisi in his, quaesῖnt in potentia ; sint tamen in potentia fecundum partem intellectivam, quarentum boe, rei in illud Gnuerti potuerunt, atque ita in ipsi deus inuenit prauitatem. Sed dicet aliquis: naturale sit angelo, motu dilections in deum sim perferri: naturale a tem semper tueri tale: igitur a distina dilectione amoueri non potuit. Dico nertim esse argumentum de d lectione naturali, qua Deus diligitur, ut principium naturalis esse, non autem de amore gratuito, quo Deus amatur, ut nitimae beatitudinia obiectum: ashoe enim auerti potuit, σ auersus inpeccando. Ita , in amelis potuit esse errori: de DHODit, non quidem praecendente in ratione edsicut HShum es. Ad 3. Negatur mi Dr: nulla enim intelligentia praeser primam, eHI inte&Hioeneque sibi actus intest gendi necessario estuuenissed e lingenter potius. si rare nustius est valoris apud καν istus argumenti ittitio. Ad q. licet angelus stam naturalem felicitatem habere pota .rier a supernaturaturalia; tamen Ibe auertit peccando,ob eas nimirum ea Vas, ars rotisnes, quas paulo ante adduxi. Angelus praeterea nouerisia intestinio, quum aliquidat ud ase intelligere possificut primum obiectum: nullius ergo talis intellectio es idem eum suasubsauria. Quare instino rhisna elicitatem habere non poterat. μους raritatur minor: insolo enim deo idem est quod quid est cum eo, cuius est,quia nimirum ine; iusseparatus est a natura contrabibili per disserentiam indiuidualem, er sit purio actus, ae per se ipsamet rectitudo. similiter ipse est primum intestigeus, primum inte&DHum, er intellectio; caeterae γero intelli Sentiae alio modo se habent: ergo ero. M tau frmationem dico: maiorem istam in nota quidem, non autem in angelis reritatem habere. Angelos ergo peccare potuisse, er de Iacto pecassescut ossatim Aperii s proba
Daemonem pomife peccare in in an
413쪽
Lib. II. Comment. IX. Qtiaest. 3. cap. I. or Luciferi
os quam audiuimus daemonem, Cr peccare potuisse,Cr defacto peccasi sie; rationi conuenire puto,imqvirci'e,an tu in auu peccare potuerit,iamres Quod ange in suae creationis instanti no peccauerit,quemadmodum CT sacra Doctores, lus potuerit Cr sacra resantur eloquia: Istiam quit, Ioan: 8. in veritate nonsetis,in qua ps qxtis aliquando fuit,er similia multa, quaesiιperius annotavimus. In hac autem inquistionis s eculatione, quidam partem stirmativam tuentur, bis rationibus freti: Voluntas,inquiunt,angeli non est minus essicax,insuo astu,atque velox; ac eLt visus in actu hidendi, praesertim, s obiectum habuerit praesens omni uesicierit impedimenti difficultatem. sed νsost in infanti, igitur, Cr νoluntas angeli in instauri opera- ri poterat; obiectumsiquidem, id est,sua esentia erat sbi procus, Cr cognita, er ro-hmtassimiliter: igitur, sicut in instantisam cognυvit essentiam; ita, er ea frui,vel non frui potuisse, dubium non eR. Adde, quod non opus illi fuerit phantasmate ad intelligendum, nec tempore ad debberandum,quippe, qui in in auri intelligit, denis praesibisti erant debitae circumsantiae: potuit ergo in infanti CT mereri, CT demereri, quemadmoduis etiam eredimus Christum a suae conceptionis instauti,meruisse. Amplius si si '' ut cum aere produceretur; in infσnti xtis aer a sole lumen reciperet. Quare,sisl poteR agere in infanti; π νοluntas etiam augeli Dibter, additis illis, quas iam diximus conssitionibus. Adhuc, alicuius cause esse Ius instauraneus, seu subitus, si aepoteH Messe causae coaevus, passo praesente, bene diu sto, CT nullo modo impedito sed a tus νο- Lutatis eR essestus infantaneus voluntatis: ipsi rero e ba bet loco passui dissositi non impediti ; obiectum autem, in primo infanti adesse poteH: in infanti ergo suum a-
Etum exercere potuit. Itaque primus angelus in infanti peccare potuit, tametsi pOR primum infans peccauerit. Verum non paucae, nec parvipendendae bu/c obvI- stanti.
ant, atque occurrunt opinioni, Cr rationes, CV autboritates. Reuera, duarum muta- r.
rionum ordinem adse invicem habentium terminismul esse no pupuη .sed angeli creario, eius νυluntatis a lis elicita uut duae mutationes ordinatae ; yna cnim praesupponiealteram: illarum ergo termini,nempe esse angeli, atque peccatum, simul ese nequeunt. mphus,voluntatem non reste, nec velle posse,nis aliquid, ut bonum, confatsis; b num enim eR, quod omnia appetunt: aut igitur istud bonum eR rerum; CT ita animis Di istius appetitu,sue in illo appetendo, non peccat: aut eH rerisimile, Cr apparens bonum. sed veri ite bonum, non iudicatur, e praecognitione neri boni, authore --νfino contra Academicos: prior eR ergo neri boni cognitio, quam in appetendo ve-
fmili bono, peccatum. Igitur, in primo instanti peccatum esse non potuit. Adhuc, se actus,qui in pure naturalis,nis natura mala fuerit,malus esse non poteH, siculi claudiacationem deformem appellamus, quia nimirum tibia eR deformis : quoὰ si natura es
set mala; austor quos naturae malus esset dicendus, quod eR falsum sed primus abnus
Noluntatis in cngelo, ese pure naturalis: igitur malus esse non potuit, alioqui deus motus fuisset, CT natura, quod erimpium. Praeterea,primus adtus noluntatisδ restus ex- riterit, non iustitiae nolentis en mputandu3sed potis s bonitati dei insitu sis: Cr e con-rrario, si malus fuerit inventus. Etenim, quemadmodum intusa noluntas dici no potes, si relut inconuenientia, quando non posset velle; ita plane, nec rufa,s non posse abierxeste: primus ergo adlus voluntatis non potuit esse peccatum, sicuti nec a deo acceptari. ιera, malum ex deliberatione procent, neceseeR. at nullas aHM, deliberationem ' s.consequens in angelo, in primo infanti esse potvi: m angelosiquidem prior eR notitia ismplex quidditatum inrniuersit, per habitumscient adem concreatum: deinde eHnotitias e postremὸ aliorum fecundum ordinem. Porro, deliberationem, qui mus ad
alterum, astus vi comparativus, haec omnia praecedunt: actus ergo electionis, quo ν
luit istise praeesse eR isis posterior, Cr ex con equenti in infanti es e non potuit. Item si nangelus potuit peccare in instantsuae creationis; nccuserio ergo peccauis, quod ei a l. sum:
414쪽
sum: peccatum enim esse non potest,nis fuerit noluntariοῦ valet ccinsipientia, critas ρο- tvit non peccam, aut certe hoc vit in eodem insanir pramo aut in priori: non in priori, sua isiud ponitur primum: nec etiam in iri; φιandoquidem omne quod es,quando es, necesse est esse: ergo quod prius. . Ghue,s aEtio creaturae esset in infanti: rartus ergo isti tu esset in vita. Tenet coisequentia: nams tanta Pirtus agit in toro rempure, CT maior in minora tempore: igitur, Unita in infanti ageret. At Iolhu dei rirtus eis im ita: ergo e . Amplius, angelus non poteri peccare, nisi aut obmittendo iustitiam, aut illi repugnando, cui debitor sit. sedante primum infans non fuit debitor mi is nondum enim illam acceperat: igitur peccare non potuit; peccatum enissemperab- quid iustitiae adimit peccanti: ergo quod prius. Item, primum noluntatis aEtam augelus ase habere noκ potuit: aut enim noten aut nolens Vsiim haberet. s nolens:igitur
prius noluit se hoc veste, atque ita illa nolitio prima dicenda non esset. si nolens: prius ergo habuit anum voluntatis, qui est nolle. νnde pari facilitate, astus ille, primus dici non posset. Ex his ergo se smilibus constat, daemonem in primo insanti peccassa
: Vi primam opinionem tueri cupiunt, Cr quibus arridet illa decolatio, it ad argumenta respondere consi erunt. ad primum quidem dicunti crea- tionem angeli, eius Politionem non esse mutationessecundum prius, Cr priserim natura, necesseraὸ ordinatas quamobrem in eodem durationis Infato ti inti iri possunt,scuti Cr aeris illuminatio afle,er ipsius solis creatio. Aliquis praeterea potest in instanti errare, νnde oculus in linanti, γidens baculum tu aqua, iudica essehaΣtum: ergo C . ad a. potuit peccato omisionis in primo insanti, burtim alit quod verum, sue apparens, non volendo ; in commisitonis vero peccato, non opus eras rerum bonum prius durationscognoscere, quam verisinisse, e apparens; sed durati. ne simul hoc decerni potuit, in relatione riis ad illud trius natura cognitum. Ad negatur minor: a tio enim angeli eLl libera, er non pure naturalis, proinde similitud ista de tibia est ne anda,cum ista claussicatio, ad alicuius dis Oionem materiae resere punt: angeli xero peccati, ad iθω tantummodo voluntatem, quae eo iis litera fuit, ac libere agere voluit, quo Cr condita. Ad s. Non opus est, deliberationem,aZlum pec candi praecedere: grafo enim e in rivuersalinue in particulari, noluntas i relix Ha, poteri velli,er non γeD. rnde a Philosepho dictum es, qu/d perfecti arti ces non 'deliberant. Ad probationem dico, cum fluae intelle Iione essentiae, a tum nimiae com placentiae inordinatum habere potuisse ad se sim, non se comparando ad aliud, atque ita peceasse', non enim opus habuit disiurrere per obieHa, νntim, alteri comparando, postquam secundum durationem terminos iurestexit, unde ut potuit, π terminos in relligere, er complexione ormare, atque ita eluere, Cr peccare. - . dico, quod si
primus angeli actus fulsit in infanti, quoniam ex se se libere agere potuisset; fuissermis meritorius. ad 6. Negatur consequentia, quippe cum in eodem instanti Lusem, peccandi, er non peccandi potestatem babuerit. uera,omnis aEliu liber atque creatae νοluntatis,pro quo res issanti, CT elici, Cr non elici potest, alioqui nequaqua hie re eliceretur. Cum ergo dicis, omne quod si quando Ur, necess est esse: Hiram quidem est coniunctim, aliter idem ut esset,er non esset: non autem diuisem; fimul enim haec duo stare possunt, nempe in infanti aliquid esse,Cr pro eodem potuisse non esse, diui 'hi d Plum est,no aut simul cum esse. Ad 7. ssico philosophisententiam illis congruere, quae in maiori, vel minori temporeferi possum, in quorum numero, motus baleri potes
415쪽
Lib. II. Comment. IX. Quaest. 3. cap. a. & 3. ost Luciseri
tiinc enim rirem mouens in infamii, vel potens mouere, s ipse motus haec pateretur, ef P fartis infinita. Modo haec siensentia angelo non comemt; aliis i nec in primo, nec in alio infanti peccare potuissi. Multae praeterea creaturarum aHiones in infanti sunt, Npote riso, illuminatio, generatio, quae tamen infinitam xirtutem non babene. Ad 8. Angelus peccare potuit, eam omittendo iustitiam, piae isti debuit, rei potuit inesse: νel . faciendo contra ipsam, etiams ataim habuerit nunquam. unde peccatum ahquid bomadimere dicimus, mustum actum exsensu, sed quod poterat, arpis debuerat inesse. Ad y primus adius eo modost intestim , quo num ' quando formam, primum maHtim vocamus: operationem verὸ,secundum; tunc ratio concluderet. At nos intelligimus primum a7lum, primam plane angeli Hlitionem, quam nullam aliam praecessisse Hirmamus: atque ita illa ratio non eR ner se, imo nihil virium habere ridetur. Aliae quoque orboritates contra bosm Mahachaeorum pugnara,Pi creationis termianum, non modo naturam angelicam,sed istius quoque malitiam esse arbitrari Ant: atque im modo angelus ab initio malus esse non potui ne deurmali author es t dicendus. Dicis, angeli noluntas ad peccandum, CT non peccandum erat indeterminata: hi eodem
ergo infanti ad alterum isorum siste determinare non potuit. Dico, non fuisse indet' soluitio. minatam se peccas et in infanti sed determinatam potiῶs: proinde namque secundum durationem indeterminata extitisset. Potuit nihilominus pro eodem infa- diui ad oppostumst determinato, quatenus voluntas in libera ad utrumlibet. auomodo ergo auelus potuerit peccare in primo infanti, dixi. CAP. III.
x potuerit angelus mereri inprimo in anti
Et pera eR istorum sententia, quae tueri ridetur angelum in primo infanti peccare potuisse ; non temerem dubitat , s in primo infanti angelus
mereri potuerit. Et inprimu aliquae rationes nobis obuiam xenium, qua no- tibis pesiadere emantur, angelo in primo infami nequaquam merem p ruisse: etenim meritum m praemium simul eo non possunt ,sid ruum, alterum, tura, CT duratione, atque tempore praecedit; meritu quidem MLratia imperfecta, iperfeHa τπδ 'praemium,sue gloria. atqui, eandem gratiam fmulperfectam, er imperfectam esse eri non potvi: in primo ergo instineti mererin3 potuit. Amphus,quan- a.do aliquis meretur, potvi non mereri, aut non tacere actum merenda. at, quando eRbeatus, non potvi non elicere actum, nec precarer elicere ergo ,σ non ehcere ut
esse, omnibus modis impini bile m. Praetere νia, Cr terminus non sumsimul. Ume- 3. ritumviria, praemium autem, uegloria, eΠterminus: Mergo es non posunt. Solutio. Sed hi modi rati es in risOlocum n*habent: is enim abinfantis concepti m,licet haberet, meruit tamen ritam aeternum: meritum ergo, tT praemium ut re possunt. Praeterea,s angeli in primo insanti peccare potuerunt, nulla quitur abscNdum,s in eodemsuissent puniti: de de merito, er praemio iis potvi esse iudici Caeteri, m haec de his, quae ita seri potuisse,a quibusdam dictas i. 's σμtem non se ita ino 3
habuit sed tres morulas ponere, non erit inutile: primam quidemini qua omnes angeo angesis. insis natu ratibus erant aequales scundam νοὸ, hi qua boni ad deum se conuertentes, a. evms actu naturali diligentes, uti merito de congruo,atque coelitus in istorgratia dila- sse,aHucbaritatiuo, deum amantes, de condigno vitam meruerunt Hemam e tertiam hautem, in qua Cr beatitudinem, e praemium cossequiuisum Vitae aeteras. Ex quo pG tet eritum, praemium praecesiis. Porris, mali angeli, non quidem naturasid propria malitia, primam morulum cum bonu communem habuere: infecunda Hro, peccaue-
416쪽
Malisia dia. boli. runt, atque in peccato persiterunt, bonom tentauerimi: in tertia autem, miseri tu
Bonitas in sere, ate paenis dati sint aetereis cruciandi. Sed Abitabit aliquis, an angeli etiam mali, angitis. boni aliquando extiterint. Ad quod quidem auda Her, Cr libere resfondemus, a bono deo, bona omnia condita fuisse: Vil inquit, deus omnia quae fecerat, er erant valde bo . na; mala autem abunde sit intrasse, nempe ex bona angeli natura emanasse, id ρω- sonitas na- pria, ista libera γοluntate. Ita Omnes boni conditi sint, bonitate Ptiέ naturali, no b in δ' i' nitisse gratia gratam facientis: nam Lucifer,eius angeli I anc gratiam, e cbaritatem Gregorii 3. nunquam babuerunt, sicuti ciarisiime docet Gregorirus. Earchiesi, 28. Omnis lapis tr Augustinus. tiosus ornamentum tuum Simile quiddam dicit Augustinus in Genesin angelica,inquit, natura priῶs uiis tu tenebrose, deinde conuerse ad lucem, faZta sit lux. Neque Diae aduersatursententiae, istud, quod ra. de Ouit: Zcere ridetur, quod deus Icilicet simul erat condens naturam, Cr lar Pens gratiam, quandoquidem de gratia, gratum sagiens bati a. ciente minime loquatur; sed de aliqua potius gratia gratis data, ripote de aliquo bis tu, rei peci qua deum disinste cognouerum: angeli ergo Meentes, boni conditistar, bonitate riis naturati, non gratia gratum faciente, quam numquam habuerunt, quia i ia, lam exprZlare noluerunt: unde tisint mali, propriasne malitia. si autem malitia, mentis atque animi depravatio, a tramite veritatis deuia: proinde scut amoris irai emens erigitur; ita ab .e dubio igne malaiae deprimitur. styamobrem Luciferum, te-
ros malities' initus, nunquam paenitet siuae malitiae: nam scut ignis quanto amplius li-guasusceperat, in maiore ammam erigitur ', se anisnus malus, quanto magi, rerita- Nequitia est audiverit, eo ambus in malitiam excitatur: trire ergo Lucifer appellatus eRθiki- voluntarii tus nequam, nequitia enim, voluntaria malitia ess, in quam non ea sis incidimussi pommalitia. tanea voluntate rersamur. malitia ergo est ex propollo, Cr delaberatione, mala com- qua redim5 ro, prono anima consentire. Ita roluntas daemontim improba, ex toto impetu ais co- non a it peta natus e .ue ii manit, malitiam,ais malum libere,π in xibiliter volendo,deum autem nitentiam. deserendor unde secundum ordinem nise a deo infitutum, daemon iustificari non poteH, aut eum sise malitiae poeni ere, clim deus illi cooperari nolit. μή in termino, π emtra viam. Porrὸ, secundum potensium dei absolutam, Cr hisiscari, Cr ad paenitentiam puset reuerti; praesentata si quidem issi culpa per intelliZtum, re mala, istius viis pne nitere possit, atque aPtum elicere debitis circumfotys ornatum, quo ad iusi catio- biectiones nem recipiendam aERιs esset, Cr dispostus. Sed dicet aliquis: si tota ratio impaenitudi- . nis, sue Obsinationis tu daemonibus fit a deo nou acceptante, sue non urgiente huiusmodi pa t)tiae a tu me deus ergo peccati, τ obsinationis causa dici potes,quod e aD ' sum. Praeterea,non minus angelus in obsinatione,quam homo praescitus persi eret, ei mex diuinae hoc voluntatis determinari ne dependere rideretur. adde, quὸd deo perfnarum acceptio eqset attribuenda, quippe qui angelisue damnati astum, non acceptaret informem scuti ex riatoris: Ress Oudeo, deum causam peccati esse non posse, quom
cticvns teneat, aut permittat malum angelum, in aἱ tu malo iacere, e obstinate manere. Etenim, quemadmodum, quando angetis primo peccauit, ratissubsantiae astas, ipse Deus author extitit, nec ideo pereator dici potuit: ita plane nee peccator est ampestandus etiamf causast continuitatis talis adlus; defeEhis enim illi tribui non potest, sed sis tus potius, atque id, quod ibi postiuum iuuenitur. Ad a. Praesicitus soli, ac fiatuos non emendabitur paenitentia, incler daemonis ; quanquam daemou magissi induratus, utpote tu termino consi us, ille autem in via. Ad I. dico, deum non esse te sonarum acceptatorem, nec ab eo, alicui iniuria eri, cum ipse nemini debeat, ni pro
sua liberatitate, ex bonitate. Sed instabit aliquis si voluntas angeli, exspa libertate ρο- tefr cessare ab asstu peccaudi, nec ad talem aElum coors ergo cogatur; non Hi certό imputandum eri, sed deo cogenti. Dico, quod scut angelus hἶere peccavit; ita etiam suantum pertinet ad naturam potentiae rituiua libere reuerti posset: sed deest issi aCius,
417쪽
Lib. II. Commen. IX. Quaest. 3. cap. 4. II Luciseri
it ex cinis extrinseca, psitiue, vel negat me, isse, Cr legitim; ρ biberaue: non enim puto tum est, in arsavitatis corruptae, potetulam Politivam in daemonibus se habere nam illorum voluntas penitus corrupta, ambiluta omniab non, fuitscuti corrasita O rectio. rur 3atat tibi eClum. Dicti, voluntas corrupta circa principium agibilium, eri pro f. insanasilo ; sanitate sipι idem in corde, ubi eli principium ritae, corrupta, per nires is natu ae si uiris haberi non poteri. sed νοlantas daemonum sit erempta circa snem: igi-rrer e i incorrigibilis. Olmphus, s voluntas daemoni anabilis esset, atque corrioibilo-
hoc profeStὸ ex aliquo esset principio. sed istud principiti eli corruptum: ergo. - Me βita re 'ondendum es mibi iudicu,π ad primum dico,falsam, minimes congruam esse Mfimrutud nem: nam etsi corruptio ιδε circa principium obiecti extiterit; circissetiscium nequaquam fuit cum prorsus defrudia voluntas non fueriincvt penitus despim rursuitati, sul e iam. Ad a. dico, quod circa ahquod OAedium debitum,ex volunta- a. re, veluti ex principio esseolivo, actus resurgeret. Ratio praeterea huiusmodi s bona esse , Omnis plane peccans circonem,ob inationis vitium nourreret, quod es apum. Ide, luod uiusmodi corruptis eirca finem fuit particularem, quem plane non vom Obsectio. ret volentem necessariὸ reste. Dicis, ideo angelus in si inutionis vitium incurrit, quia Icilicet exsua libertate magna fortiter peccando impegit in ondere ,ersi sum eo Ut per eontemptum, scut equus ruptis habenis te praeceps, magnam sit patitur ruinam. Aulscut ferrum rebementer infigitur cam, Cr retunditur ose, ut eius acies ros urari non posse. Dico expempla huiusmodi parabolica esse: nam quando ferrum solutio. eam insitur, partes quidem camis comprimuntur, atque coningantur, ferro infanaturali rectitudine non manente. atqui noluntas influa naturali libertate, quoad illius potentiam notitiuam, manet: nzatur ergo similitudo. Ad aliud etiam dicor agens, obstinatio quod dominatuis sita a tui, dominari etiam modo agendi: sed mluntas angeli quo linia daemonis rior, ebriim magis sui actus dominaeR: non ergo opus eratis, ex toto conatu ferri,
a que ita, fortiter coli, impius in oηdere . - dixeris angelu ιο aE tui ''nou dominari circa finem fium praestitutum siue intentam; dominari nihilominus adluicirca mem, ab ipse libere praesitutum, inscias bre non posium, ais ita habetur iurem
rum. Amphus, quo principio aliquid tendit, er mouetur in terminum; eo plane in rem a. κο rhrtutem habet quiescendb. sed libera, ac contingenti noluntate, in tale mouetur angelus obieEtam: eadem ergo tibertate,ab eo potentiam habet decedend5.Itas daemon se dum iustum iudicium dei eR ilico obiis, ais nunquam suae malitiae paenitebit, ob eas, quas diximis rationes; sicundum rero potentiam dei afflatam, suae vilitionis potentiam naturalem, quia naturalia in daemonibus integra permanserunt, ad paeniten riam redire posset; quod tamen νδε νη am temporeset, quia nimirum illivi malitia es in termino, π malo adhaeret,er libere,CT ,sexibititer.
Dimon an habeat aliquem actum honum, γ' sonis ' iangelus an 'fila peccare. ri
Vperiori quaesioni, hanc insterere placuit, quo dubia plane incidentia,ficia David Piaim
θῶs essent fluenda, virumne daemon in aStu malo perpetuo resetur Inquin te, inquit David, sunt viae illius in omni tempore. Et in alio Psal. Superbia, qui te oderunt, ascendit semper. proinde,quemadmodum boni in perpetuo charitatu aE tu resantur; ita Cr daemones in malitiae opere. Caetetam, vi bre clarius intelligi positur, non ignorare oportet quadruplicem bonitatem de bi: naturale ci- hcet, quae cum ente conuertitur: secundam rero, quae nominatur ex genere, ni pote ba- Ex genere.
418쪽
Potentia sib. ieeli multi plex.
Luciferi' i a Pymander Mercurii
peccatu. iis tot vita exise, is ad perfecto boni cum
Moralia. moralem, quae ex obieEto, non autem ex genere subiePlo bonitas nominatur: tertiam Meritoria. moralem, 2 'astus debitu ornatus, atque resitus circumflamys: quartum mer torim tu qua est charitus quae eri principium merendi. Cui libet autem sarum ma a. opposta est, i dupliciter, priuatiue sit hcet, aut contrarie: priuatiue autem eri ne Malitia qua- gatio bovitatu, contrarae vero eri malitiae oppositio. Porro, malitia priuatiue ex genere limpis . in aliquo actu necessariis, malivam contrarium concomitantem habet. auamobrem, si aliquis a Rus, in desitum non feratur obieHum, non modo priuationem Ionitatis incur rit; sid malitiam etiam a Ru bonitati obruantem haec aute malitiae excirerumfantia n
cessaria nou sunt; aE Ius enim potest esse malus ex debitae defeAD, priuationes cim
eumfantiae abs alicuius malitiae positione. Hae i tuis duae malitiae ad invisem non eo uertuntur. Quaremis potvi esse malus ex defectu circumsantiae debitae, non autem circumsantia contraria. Nams eleemosna non detur ob debitum em,ob contrarium autem dari, non sit necesse 'haec eadem malitiae accidere necesie es, quae bonitati adue satur meritoras: unde albus αἱ tus, licet non sit meritorim;non tamen istico ne se erre demeritorium; quandoquidem rateat se resitus, ornatu, debita circumlantia. naturali, siue morali. χοα si loquamur de prima bonitate , tune AHque dubio maluia priuatiua, prorsis a tum excludit, atque defruit, ideos malitia contraria concurrere nequit, cum nou babeat, qVod destrarat. Potentia praeterea ad aliquem astum cI tr plex: rno quidem modo ress eἴtu alicuius actus, principium dicit a tiuum, vel pasi tium. interdum verosubieEti ordinem, ad aTtum recipiendum: atque talis ordo est, rodectiti ad illum, nee eri isti m aE Mum,seu passuum principium. hic autem a tussit duplex: uam aliquando ita subiePlo propinquus est, H mo ubi eZtum in aStum prodire valeate interdum vero, remotus ese, utpote, quando diserimente aliquo indiget, ritu aZtum exire positi tertio modo,quando non sit repugnantia terminorum, vocaturώpotentia logica. Impotentiaetiam totidem dicitur motae quot erum mota unum oppo storum dicituri, ta etiam, er ivliquum. Hs igitur ita excusiis ad praepotam quaestio nem accedamus, atque in rim dicimus,angelum infuse compositionis ex sentem, liquem siuae voluntatis a tum bovum babere posse secuniam quodlibet potentiarum membrum, bonitate viis naturali: haec autem bonitas, quoniam cum ente conuertitur eguemadmodum fus aPlus eH ens' ita etiam bonus. Idem ivssicium sit de astu bono ex enere; planum est enim habere ροῖ aliquem astam transeuntem in conueniens obi tum, utpote amare si sum, paenam ovio habere; ne mine puto hunc ad tum L holum nunquam habere, siquidem in perpetuo iniquitatem Luit: qui autem Abneiniquitatem odit ammamsuam. Tertius autem bonitatis a Ius il deeri, quote qui δε- ό ita racet circum auri sits deformis omnὐ οἷ babitum malum illi perpetuo inlaereu- rem, π ad malum semper νmpellentem. hae quidem sententia magis mihi placet, intumens atque contemplans ob mutam, acfirmiuimam daemonis malitiam : nam tam omniumsuarum cogitationumsita sit malus, ripore ad malum semper; er opera quos mala Alia opinio. e iudicanda, atque reputanda : dicunt autem nonnulli, nullum habitum neces ri' roluntatem inclinare pine; noluntas enim angeli sit libera,quia integra iis ipse noturaba remansertinet. In eo praeterea esse dicunt; dere , hoe ert, speriorem ratio- fintillam, contra malum naturabier murmurantem,nolunt tem , aftu Inderes
conformem habere pse. Adde,quod rotuntis quoa ua interes omnem aElumsu PMdere tolert nihil enim ita eri in noluntatis potesate stum, ac iesus aflus: non ergo nec ario ruit a tum malum. Id p sim ego quoque approbo, non nece nὸ ,sed libere Angelum bo malum sed libertate plane iis i iii, id ex siua firmisima malitia. Et haec qui num peccare dem de Obstinata daemons malitia didia r. Iam altera nubs quisioni sat aciendum n*μ ξψος- ι utrumne angelus bonus peccare posit.'quod quidem dicimus: angelum boum'
419쪽
Lib: II. Comment. IX. Quaest. 3. cap. 4. I3 Luciferi
peccare non posie; peccatum eUm accidit ob defectum, vel errorem, qui in intenctu praec; it. sed luteirectus angeli beati Deum ridet: nullas ergo error in ipsum cadere porc l. Deum praeterea videndo, Au nom nitimum ridet, quem non potest non rella, Orisse. Adde, quod risio, quae eRIs a beatifica intellictus, totum essest potentiae 3.
appetitum: in intelleHu ergo illa risione praecedente, rotuntas peccare non poteH. Verum quanquam angelus bonus peccare non positi; non bis tamen rationibus Hare seu- Rationes conditur, imo nonnulus minime probandae esie videntur: rnde Cr confra eas audacter argvere, nequaqRam reriri sunt,sic dicendo e . ius noluntatis Ibere, non mutat modum
eliciendi; aEtus enim est roluntate poserior; poseritis autem , ut modum prioris im-m lare non potes. sed angeli noluntas, Mene ac conti enter, primum sNun ebcit a-Hum; aure siquidem eliationem, nulti plane erat neceyntas eliciendi: igitur ocul a principio libere, Cr contingenter elegit; ita cr deserere ratet. Revera, ea a secunda, timodum e se principasis in agendo mulare non rata, alioqui secunda drcenda non esse. sed quicquid in nolim testum est,sive positum, secun .e cause ossicio fungitur: ν bintati. Σο ita res ere nequit, quominus libere agat. Verum eadem facιbtate hae rationes , qua σsperiores, solui possunt: rotantis siquidem, cum mali, itim etiam boni
angeli, id, quod ei defendendum ais ampleEtitidum Iusivit, libere prosiquitur, erino exibititer tenet, re ab e se auertere nequeat; eR enim in termino, ars extra viam sis corrigendi. Adde, quod viri sis holuntas, lino dei iudacio, debitam accepit me, Dri dementi mercedem, rude diuertere neutrι illorum licet. Sane, ab eo angeli impe Obilitis,sue immunitas, a peccando maxime procedit, a quos angelus injuis natura- . .
Iibus relinqueretur; abis dubio angelus peccare posietis ι minii pecc Wrmit sed humpum mota eit deus,qui est natura impeccabissi: ita , hs ars alse conflat rationibus, bonum care.
angelum, a tum peccandi, malum vero bene agendi opera exercere non positi nec reL MD. Sed arguet Pistiam, angelus bonus potentra riget rationali, nempe rotuntate: i rur potest peccare. Tenet consequentia, ex aut boritate philopbi '. met. π 2. Perime-mas: Potentiae rationales sunt ad opposita. Prose t 'of νο&utas angeli peccare non po-reII; non es Ommnὸ libera, ine, quae ad unum tanthhi agendum determinatast Hr- ruris. Ampliws,quod alicui meu ex natura,ab eo riis auferri mn poteH, maneutena- x. rura. sed angelis naturaliter descere potiar, utpote creatura peccato obnoxia: a nullo
ergo extrasco eripi potest quod eIl issi a natura tributum. Ad haec autem ars similia solutio. facile est ressumdere: tr ad primum quidem dico, bonum angelum ex sua certe natura Mdeficere pse; nunquam tamen defecturum fore, tum quia iusο dei iudicio ita in beatitudine construatur, tum quia bono increato perse tisime inhaeret ais coniungitur,ve ab eo siparari non posit. Ad 2. rerum quidem est, virtutes rationales, in his, qua naturalis ordinis expertia sunt, ad oppostasi habere: in his autem, quae naturalis ordita capacia fiunt, nequaquam; intellectus enim, principse naturaliter notis assentitur omnino, π non puteR non assen tri. similiter σ mluntas, non poteri non ancrere bono, in quantum eri bonum ; in bonum quidem relati msuum OLedium, nataraliter ordι- natur. Ita νoluntas angeli, Poad multa ad ntrumlibet si habet;Pὸad xero ad deum, quem semper ridet, rno modosilicet issi persisIisima charitare inhaerendo. Revera, peceare, defestus ese ubertatis: nam liberum arbitrium ,seruato ordinesvis, diuers p ectis in tieligere posse, eH istius tibertata persertio; fias reria ordinem diuertere aliquid euen- fius. ido, non paruum sit libertatis Mecus ais detrimentum: maior ergo ais praefantioreH hbertatis excellentia in angessi, qui peccare non possunt, quam in nobis ipsis, qui m3 te er corpore, peccato inde esse obsequimur. Quomodo ergo angeltis bonus peccare non psit, nec malus a sua restire malitia, dixistis, er omnibus constare puto.
420쪽
Pymander Mercurijs Melum malum, Humam aequalitatem appreMyla.
Elebre Isaia naricinium eapo i tam issuperbiam praeciare describit scendam, inquit, in coelum, er ero similis ahisi mο. Daitarum eH a multis, Muperbo illi, libido infuit aequalitatis divine ,sissimilitudinis appe-uit,l non di=-t d c si /busdam a tem risiim eR, feri non pomisie, H Atinam aeques
petierit diui, talem appetcret: nam cum an eli peccatum,ex et tioneserit profePlu, nam aequalita imp ibile appetere non potuit; eleἱtio erum authore philosepho 3. Obico: non eli et p ibilium.sedcre ituram, in dei naturam aequalitatemfi migrare, eri omnino imposi , bile: Dei e P aequalitatis appetendae mentem assius no kbjt libido. Amphus , non lincet angelo, nec cuiquam creaturarum, μι annibalationem appetere , dine esse non relis, cum natura rnicuis infitumst, risie, suaέ tueatuissedin angelus diuinam aequalitate, directe appetistisset; in hocmineaὸ insincidisset: ergo quod prius. Adde, quod
peccatum ignorantiae incur et, erraset ante culpam. Porro, error praecedere culpam non debet: magnus autem error extitisset in petiuisset, quod cogitare Gn pG ite creaturam autem in dei naturam migrare, aes alio nem prorsu De t omnem, vincit ue mentem talia cogitantem; nam miti ad infinitum, miti totest esse prato tior esse ergo diredie deum, non alicui creaturae appetentam, cum non sit appetibi-ti,nec cadatsub creaturae appetitum. Verum ad haec ita a nommyis restonsum fuisse legimus, er ad primumsci dicet, hoc modo: electio bifariam poteri intelligi: νm quidem modo, risi a lus volantatis, qui circa idem obiectum certae notitiae actum iii sequitur. hoc autem modo aliquem peccare dicimus, quando non ex errore, auet pasione; sed ex Electio du, certa malitia peccat. Si ergo angelus diuinam aequalitatem appetiuisset; hoc certe m-plex. do, eum peccatum incurri yci diceremus: albo modo integratur a philosopho 3. ethic: restactus voluntatis, sequens astum de agibili, vel volubil inordine ad inem, qui pro feSto aliquo modo perse, net ter alium subeR noluntati, potesatis eligentis. hoc autε modo, electis non eR imposiAhum; euibile missic acceptum est in potesareeligentis, atris rei en ordinabilis adsit sed ise modus ad rem non pertinet, nec nostro δε- a. seruit proposio. ad a. Appetere Deo aequalem esse, non vi perinde, aesi hesternIesie ;sed talem non esse, Me eH, gelum, rade nobilius appetit esse, ideos illud appetipoten. Praeterea, miseri appetunt non esse , appetitus eniis illicitus poteR esse impυ bilium. damnati quos Odium Deum, appetunt um non esse. unde, quia aequalitas eΠ quoddam appetibile, Cr concupisii bile ; intePectus quost aequalitatem potvi diuina 3. intelligere: igitur a Poluntate appetitu illicito appeti potuit. Ad s. error sanὰ extitisset, quando id, quia ipse petebat, fastu posi bile credidisset se ciebat illud impo ibia
ore sicursine peterem esse immortalis, chm hoc imposii bile iudicem. Voluntas praeterea reum extremorum, alteri conferre potvi, er Hlge nnum alteri inesse, ideοήm- quomia. V. tet estu 'seiacme angelum, er aequalitatem Dianam, voluntas potuit veste ruum inefiii deo aes alieni, etiamsintegeStus talem complexionem mimme iussuarit, neci amfurm qualia rit, mi extremorum alterum comparando. Ita , eleCtione proprie AE ta, ars nolit - one essicaci ,se deo aequalem esse, daemon nunquam appetiuit. Quὸd autem perse, ap- Ap illi, petitu tamen illicito,Dei aeqvahtatem daemon appetere raberit sic quidam ruentur: Ocit notuit mne bonum Nociter, inmunt, eli cuis appetendum, etiamsi ii accidere, ais, infues se poteR, per roluntatis abusium, imposiibiba appetreti, - ais desuerimis sed Dei aequalitas eli quoddam bonΛm,rerum, σμplex: igituis a dia. uiuis perfrui recte, ab alys autem creaturis abusue G mdireHe appeti potuit. --plius, tu causa esse non potuit imposibilitas, quo minus ab angelo appeti potuerit diuina aequalitas, cum voluntas, acinore philosepho tertio ethicorum, si etiam imposibilium. rude in damnatis hoc maxime apparet, qui, dum deum odio babent, cupiunt deum mn νῖα avi abred odit,ait ptilbonus a. Rhetorices, ruit esum non esse: ergo. Pom