장음표시 사용
161쪽
stinctionem versaturus, primo cb oculos continuationemprsentis cum superioribus ponam vestros. Deinde ad diuisionem accedam. Vbi ergo verba iecit Magistersint. de creationis opere, ql anteoem diem dicitur factumsti per c equenter nunc pertractandlim
erit, de distin bonis opere, quod festumsuit prima die, idest de
lucis productione: circa quam materiam ,sex vobis ex voto ad
gistra sent. propono: conclusionem, cum probatione primo. Tres quςmonessecundo; conclusionem tertio; pro probatione quςsitum quarto; coci onem quinto ; ad qua probandam dabitaturseMὸ; suo ad primum, conclusio h s. Deus prima diem lucemfecit,d inguendo tempus in diem, m noritem: ad quam proband. Magister ipse proponit, quod primum, a quo rerum olim princia pium incepit lux fuit, congrue quidem, propterea quod, lux c rei ea manifestare babet. Circa quod tres excitantur quoiones victi videre in seriti fecundo: quarum primasic sie habet. Num tuae illa prima die producta, corporalis, vel θirituabssuerit: qδ ρος- sitam ga duplicem retinet partem, iccirco)solutione dicendum: utroq; accipi modoposcinam sipro lucellurituali accipiatur, tunc formationem Angelicae naturae , pergrati gratum facientem diacemussignificare; qua ut supra est Actum, quodammodo sub nomine crii trodurita bive creata fuit. Si vcro pro luce corpi rati; tunc supponet pro nubecula quadam lucida, de preiacenti materia
a Deo creata. si risursecundo, ubi lux ista fuerit facta: ad qldicipotest, quod ibi, ubi iam sol cietur: immo lux illa solis vicem
in tribusprimis diebus tenens, motu suos diem, noctemq; producebat : nec ab aquis impediripoterat, ne luceret, propter aquarum
162쪽
raritatem tunc. Unde, tunc quando per olei missionem, aqua rarificatur, φιodammodo illustrari dicitur. Hinc nautae in maris profundo se immergentes, cosueuerunt ex ore suo oleum ad centru, seu maris profundum ut aqua clariore ant, mittere. His duobus
quo is apponitur tertium, dum quςritur. Cur quarto sol fetus est die, cum uisiceret lux illa, prima Aeproducta, ad drem faciendum ' discultate opsta, nunc his verbis diluenda, quod lux illa tantum superiores illuminabat partes, non tamen ita clare sicut sol, propterra congruum fuit sole eri ad lucis clarioris diffusionem, oe bςc de partibus duabus desex propositis. Accedit tertia, hac
propositione contenta. Deus non vocis temporalisono , d verbo, Ac ab aeterno dixit oia efficiendo. Pro huius probatione queritur quarto: qualiter a De it dictu fiat lux: An hoc temporali siono prolatum, vel aliquo modo alio. hic D. Aug. dicit, quod non temporaliter, quia dato , quod sic: tunc mutabiliter Deus loquutussisset, nec et no vocis corporatiter,cum Deus instrumentis naturalibus,1 bussonus talis causari dicitur, ipse careate in verbo ergo
Abi coςterno, idest in ipso Ario dixit flat lux. Idest vel iam intemporaliter genuit, in quo erat di tositum ab ς terno, ut fieret lux in tempore, uti iam in eo factu s. Post hςc, quinto, proponitur talis propsitio loco. Quamuis Deus secundum scripturam secram os ratust per filium, non tamen ut per ministrumsed per illum, que genuit Mi coςqualem olum opificem: ad quam cognoscendam v ritatem qu itur sexto loco. Quo modo pater dicatur operari persitum, vel in filio .Dimittentes erroneumsensium, oe ad catholicsi declinantes intellectum, dicimus: duplicem taberepos e sensium
163쪽
pr missam propositionem. Primus est, quod quando operari ilicitur pcrfitium,seu etiam per θ iritum sanElum, tuncsignificatur ins parabilis operatio , sue aElio personarum cum authoritate. Inde prouenit, qu)d pater per filium operari dicatur, m non e contra. Alter sensus est, quodpater operetur perfidum, quia genuit offiFG lium: γ hςc de tota distinctone. DE L V CE. . :, Lectio XLVII. . iDE luc fauente Deigratia, hodierna die intendo loqui
duobus modis, videlicet in generali, σ in Jeciali. Si primo modo,quatuor cyderanda erunt: sicilicet nasurae conditior disserentiae ratior distinctio inbςrentiae, perfidii uie excellentiae. Quantum ad primum,de lucer conditio naturae, vel es sentia scilicet, qui it videndum ; nam inuenio circa lucem tres opiniones: quidam enim dixerunt, quod lux est corpus a quidam aut quod est intentio; quidam alij, quod est accidens, vel qualitas activa corporis lucidi,ut pote sis. Qui lucem ponebant esse corpus,midebantur nisi Beati Aug. authoritate in lib. de libero ambi.dicetis , quod lux in corporibus locum obtinet primum oed hoc penitus
isse falsum docta dupliciter: propter situm, oe motum: quantum adsitumprimo, quia corpora duo in eodem forent simul loco, quod
e Visum : at lumcn simul dicitur esse cum aere: igitur lumen fuelux no es corpus ; altera rario in ordine secunda a motu est desumpta, nam nultas corporis motus in instanti esse potest: at illuminatio
164쪽
LECTIONES LIB. SE C UNDI. I 33 fit in instanti, quia in eodem instanti, quo sol est in puncto orientis,
illuminatur totum bς θbertum no Erum: ereo, .c. Ratio aut
quare dicatur esse in instanti hςc est, quia insuti eiso, σ inse ipso
lumen, vel lux contrarium minime habet. Ad authoritatem vero
Beati Aug. dicentis, quod lux in corporibusprimu obtinet locum, restondeo, dico, quod Aug. accipiebat luce pro corpore lucido, idest pro corpore solis, quod Fuper esia corpora nobilius dicitur; vel pro corpore ignis, quod inter ola elementa nobilius, quia actuadius. Secunda opinio accedit dicentium, lucem non habere epfirmum,m ratum in natura, sied tantam intentionem esse, m dare esse θirituale coloribus in medio. Pro cuius opinionis probatione extant
rationes duae, quarum prima est, ql nihil alteri dare potest, quod non babet: at lumen in aere dicitur dare jeciei coloris esse intemtionale, nam 'ecies coloris per aerem ad pupillam delata in aere, minime habet e se naturale, se irituale, quod patet ;ga per eamdem aeris parte, stecies albedinis, m nigredinis deferuntur: ergo, O ipsum lumen in medio est quςda intentio. Altera ratio ad idem talis ict.Sensibile reale suprasensium positum,vel sivra senstiuam potentiam, non facit siensium, quia nonsentitur, ρο it ensem destruere dicitur, ked lumen, vel lux in aere contingens, velpositum supra pupillam sintitur: ergo lumen in aere e Z qu am intentio non habens esse naturale, sic d Jirituale. Sed bςc opinio falsia vid tar ; quod enim habet esse intentionale tantum ad illius esse intentionis lectus aliquis realis minime sequi videtur, ni ecundum
anima operationem, ut patet in videndo,σ audiendo: at per illuminationem videmusse Aliter naturales, σ reales transinuta
165쪽
tiones fieri per caliditatem exradjs lolis cossequentem, propterea se nonpotest, quod lumen, vel illuminatio habeat esse intentionis tantum ; Ad primum vero argumcntum quando dic batur, nihil dat alteri, quod non habct; re pondeo tribus modis: primos ,3l non semper oportet, quod quis quid alteri det eo modo quo habet, V.g. l dat calorem formaliter istis inferioribus inhςrendo , nec tamen isto modo solso aliter aetatur calorem habere,fid virtua liter tantum militer lumen in diaphano habet este intcntionis: hoc aut es virtualiter, velformaliter dicitur. Secudo regundeo, dico, quod nil dat alte, i, quod non habet principalii r in sernihilominus instrumenta liter virtute principalis agentis fio, vers. gratia. Sicuserra, vel dolabra dat esse domui virtute primci abs agentis , m tamen huiusmodι instrumentum non habet esse domus , ed agens principale sito, licet no eodem modo, sia intemtionabier, 'irituale esse domus. Asmili lumino um corpus Ercitur habere esse reale,quale dat lumen. Tertio modo res onderim dico, se tria ista, color scilicet; lumen; aer, vel aqua generant 1imilitud nem uam in medio, sed disserenter quia color dat esse imrentionale per modum escientis lumen vero per modum formalis;
aer aut, vel aqua per modum materialis. Ad illud argumentumdesensibioposito pra sim um, c. tribus modis reristondeo, mprimo dico, secundumpiniosophum in Rudo de anima, quod 'sibile
positum, c. non semper sentitur, m ratio est, quia oportet esse medium inter sentiens, m sensibile: lumen aut non requirit medium, sied medij rationem habet: quare, me. Dicit infecundo, qs
philosephi verbum babeat intelo, de sensibili terminaso, quod lupillam
166쪽
pupilla obumbrat, non ain, de peruis, 'Isiquis immediate aΤ pupillam tangit, no impeditar eius Usio e tale aut peruium, lumen
est. Tertio riston detur secundum philosophlim, quod coloratum vi istuppositum, no videtur, quia lumen quod os in diaphano d. te e formale colori, m fine eo non est actu vi ilis color : at qhialum in existens in diapbano est id, quod acit potentia usibile e tu visibile, ideosuppositum visiui videtur , quia est id, qacd p er se est sibile cui p 'eciem intentionalem cognosco aliquid reale, pl peciem p se ipsem. Verior ideo opinio tertia apparet Philosophi, cui assentio, ql lux non est corpus, nec forma substantians alicuius
corporis, nec intentio. Ut ex prmisis dictis patet; sid est accidens, vel forma accidentalis, habens es ratum, oe firmum in natura; hoc primo Damascent authoritate h blatet, ibi enim dicitur, quod lux est ρος lam qualitas accidentalis lis. Sechndo idem a simili detegitur; ut enim calor qualitas activa, formam ignis consequens dicitur est : ita lux erit qualitas consequens forma olis substantialem,vel cui cunq; alterius corporis a se lucentis. Tertio idem confirmatur distinctione; cum enim Lot accidens: dupleae aut, ut patet dicitur esse accidens ,scilicet perse, os accidens per
accidens; dico quod lux est accidens per se corporis, per sie lucidi,
ετ vocatur accidens p accidens corporis illuminati, oesicut calores per se accidens ignis, m accidens per accidens corporis cales
1li ita lux en qualitas psi adima ,siue accidenspersi ipsius lis, O in alijs est secundum quod magis cum sile communicant; qui totius luminissem est: ubi notandum, quod lux in eo,quod dicitur accidens per se corp oris lucidi, est insecunda qualitatu specie: in
167쪽
eo vero quod est accidens corporis illuminati per accidens, debet locari in tertiasterie qualitatis: m bπsatis.
Lectio XL VIII. I uper circa uicem in generali ratio diserentiae comeranda
venit, disserunt etenim ista qnatuor: lux: lumen: radius; stlendor. Cuius rasis assignatur, quia lux dicitur sicundam quod est in aliquo corpore lucido in adis, ut in sole a quo alia ill minantur. Lumen asit dicitur,secundum quod est receptum in compore draphano illuminato. Radius aut sicundum directam lineam ad lucidum corpus, m ideo ubicunq; est radius, ibi lumen est: at non conuertitur; contingit enim lumen esse in domo ex solis ref Aione radiorum, quamuis non ex directa oppositione, propter aliquod corpus interiacens. Splendor atri est ex reflexione radij ad aliquod corpus tersium, oe politum, ut ad aquam, vel ad argent si, mel ad quid aliud Missimo . Prςterea et circa lucem comerandamenti distinctio inhςrcntiae; lux enim siue lumen, ut dicit Dioni fius in tui. Cap. de divin. nom. in crsis recipitur corporibus diuersimodefcudum ipsorum capacitatem. Unde aliqua tribus dimminantur modis, qu am enim in perficie tantu,ut corpora opaca qusdam aba in profundo, ut aiapbana,quae lucem habent, non tamen retinent, quia imperfecte lumen recipiunt. Unde oportet,
quod timcn in eis cesset absente illuminate. Tertio sint aliqua,qua. rub perse hui
168쪽
perfectius lumen recipiunt,m lumen retinent,ut carbunculus,σhuiusimodi. Quarto circa lucem consideranda venit perfectio excellentiae; nam inter o7 enfibilia lux certe est nobilissima, oe hoc ostendunt quatuor quae producit ,scilicet actio; alteralis; gener iis ; π esse θiritualis collatio. Quantum ad primum, virtute lucis fit a superioribus actio. Unde Avicena dicit, citiod nulla actio esta corporibus siuperioribus, nisi mediante luce, sic ut et ignis agit mediante calore. Secundo ex hoc sequitur ex luce alteratio; nam alteratio bas, quae est in inferioribus perfici habet per virtutem luminis, sussit alteratio secundum esse naturale, siuesecundu nsum.
Tertio equitur ex luce generatio, cuius est ratio; quia ex eo,quod lux alterat, sequitur,quod lux oibus corporibus generationem conferat. uario siquitur ex hoc stiritualis coloris quo ad esse collatio, scilicet,quod lux coloribus esse 'irituale confert. Unde m ipsium
lumen virtutem Ajuritualem habet inde est, quod et secundum Aug. lumen dicatur medium in omni siense sed in usu primo, mimmediare, quia qualitates visibiles cperissimi priores,pro visi. cundum csse formale sunt inuenta in corporibus inferioribus,secto dum qδ conueniunt cu corpore cessi; ut habetur bb.u.de anima, G degeneratione apud Aristotilem.Completo sermone de luce in generali, nunc de luce in 'eciali dicendum: circa quod quatuor confideranda occurrunt: lucis productio primo ; approbatio secundo di tinctis tertio ; expressio, vel nominatio quarto. Quantam ad primum: Dixit Deus. Fiat lux, aesta est lux. In quo verbo tria cos deratione digna tanguntur, scilicet aeterna Dei dilistis; reiproductio Vproduecti conditio.Primum ibi, Dixit Deus. i.
169쪽
voluit. Unde B. filius, vocem Dei intel imus uoluntatem Dei, quod verbum sicilicet, Dixit Deus, tribas accipi posse modis vid tur, vel personaliter; vel essentialiter ; vel actualiter. Si primo modo, ecce siensius: Dixit Deus,scilicetpater : Fiat lux. Idest Deus pater genuit verbu, in quo, σ per que ora diripossit. Vnde . Psal. on in sapienti ecisti; cum itaq; audimus hoc, quod Deo dixit, Fiat lux: intelligimus ora in verbo esse, ut fierent. Secundo modo Deus accipitur essentialiter, sic estsensus: Dixit Deus. idest ab perno disto siuit, ut lux fieret in tempore. Tertio modo tonetur vir tu Ater ,σsic est sienses: Dixit Deus, oec. Ideffecit
ut in produectione actuali creatura eius celerrima cogno eretur
virtus. Secundo rei tangitur productio, ibi,Fiat lux. Quod verbile tribus exponitur modis: primo fiat lux, idest nubes lucida, quae in principio fuit creata: sicundum Aug. lux ista sol fuit. Secundu emponitur est lux, ides natura Angelica, Dei visione illustrata. Tertio modo exponitur sic. Fiat lux, idest Dei sepienti cilicet Christus,de quo Ioannes. Ego sium lux mundi, σc. Insuper, tangitur tertio producti coditio, ibi, acta est lux,scilicetistis; prima dissicta. Primo ratione communitatis; lux enim inter omnes corporis qualitates communior utilior exi v tat. Secundo, quia in agendo nobiliore tertio, , quia in manifestando utilior: quarto quia in constituendo necesseria. i. Prima ergo die, quia
in . dies sine luce non poterat esse e mi bicsupersedeo.
170쪽
LECTIONES LIB. SECUNDI. I IDE DIE, ET NOCTE, ET C. Lectio X LIX. DE tribui hodierna die sium Aquuturus volis primo de Di i signficatis; secundo noctis tertio, ultimῖ de
natura lis producti. Quo ad primum,solet dies diuem Fimode accipi, vel pro ipsa luce, qua in illo triduo tent vi illumi nabat s vel pro ipsa aeris illuminatione; vel pro viginti horarum, quatuor Astatio Stib alijs verbis notatur Dies a Iacobo de Valen tia Psal. i. temporaliter primoo; σ sic Dies nil aliud est, qua lis prsenti uper terram ecundosumitur moraliter; c sic prs ritas vocatur Dies; tertio allegorice jic noua lex dicta es Dies. Primo modo loquebatur Magister sent. non alijs modis. Nunc de noritissignificat is quid dicturus sim, audite: nam nox quandoque solet capi temporaliter, o tanc nil aliud est, quam solis absentia:
secundo moraliter, ic aduersitas nox dicitur: tertio allegorice, quo modo lex vetus nox nuncupatur per comparationem ad legem nouamgratiae.Secundum vero Brutifer. Solet quadrupliciter nox capi, uno modo pro ipsis d cnibus, ut vult Aug. super Genes secundo modo pro peccato, ut dicitur a noceo noces, quia peccatum plus omnibus nocet; tertio modo accipitur nox pro absentia illuminationissuper hςm 'hςrium nostrum,. hoc modo dupliciter capitur e uno modo pro solis absintia, alio modo pro absentia luminis c fati a lucida nube, quae prima dissicia fuit, quo modo Magnser loquebatur in textu. Quarto capitur modo nox pro tribulatione,vel aduersitate, Unde Psil. σm lege eius meditabitur die, ae