장음표시 사용
251쪽
notanda quςdam erunt loco; m primo, quoisini 'ecialiter, 3 alentare dicuntur : mihi enim quinq; apparent, licci superius stomsum triasini declarata. Deus primo dicitur tentare; homosecuta; caro tertio ; mundus quarto ; Diabolus quinto. Deus semper ad bonum tentat, non ad malum, ut alias est dictum Oecundo homo tentat Deum, oe hoc modo speecatum, primo ratione ignoram tu ; nam Dei bonitatem ignorare peccatum est: ergo Deu tentare peccatum est, quia est experimentu velle assumere de re, qua in raturAecuri ratione di dentia hoc idem manifestatur ; dabitare enim de virtute Dei, bonitate, σ potestate, est peccare zat qui Deu tentas huismodi facit i altas no tentaret: igitur, oec. Tertio rarione negligentia; qui eten potesperse ad pericula eritota,m tali acereprςtermittπ,solum ad diuinil auxiliam resti ciens, peccat ed tentans Dea, hocscite ergo peccat. Se rete dicetis, videtur, quod Deum tentare non sit percatum :po iis enim est, ut aliquis Deumtentet, volens solum Dei voluntatem, bonitatem experiri: ssic: ergo Deum tentare non speecalsi; ad Medico,quod diuinae bonitatis duplex datur cognitio cilicet specul tisa, oe a sectio: Prima cognitio diuma bonitatis 'eculati est,m quantum ad hanc dubitarenon licet. Utrum Deussit su uis, m bonus.Secunda cognitio assecliua, cilicet dum aliquis octat in se ipsigustum diuina dulcedinis experiri; nec non compi centiam diuinae dulced nis; m hoc est licitum, alio modo non . I sepire notandum secundo ad prςdictorum euidentiam; ql aliqui Deu sex modis tentant: primo indiscrete se periculo comittendo,
cum scilicet habeant humanam consilium, σ auxilium de aliquo faciendo,
252쪽
faciendo, quod prohibetur Matthdi tui. Non tentabis dominum
tuum. Insuper, homo tentat Deum in incredulitate aliquid a Deo petendos unde Deum tentat, qui Deum orat,m male agit. Tertio dicitur homo Deu tentare, miraculum sine necessitatepostulando, cuius contrarium dicitur Isaiae vii. Non petam, SP non tentabo dominum. Quarto tentat homo Deum terminum Dei adiutorio
ponendo. Vnde Iudith xviii.Qui, estis vos,qui tentatis dominum, ita possistis uos terminum misierationis domini ambitrio vestro diem constituistis ei s Missasic dicit, Nec tempus, nec modum dominoprocribere debemus, sid magis eius arbitrio cantilarolinquamus. Quinto tentat homo Deum, Utrumast, per expiamentum scire volenda. Exo. xvii. Tentaverunt Deum dicentes. Est ne Deus in nobis,an nos Sexto tentat Deum homo in sermone eupiendo; unde Matth. xxii. Quid metetatis sepochritae. Tertio tentat mundus hominem, eius lectum allicienao, σ extollendo. Quarto tentat hominem caro. i. concupiscentia carnis .iudicium rationis peruertendo,aut impediendo; m bς semper peccatum est, ut supersiis diximus. Quinto tentat hominem diabolus; cur autem hoc faciat triplex cause assignatur,scilicet ambitio, Aperbia, imuidia. Ex his Οιbus disice,Deum proprie no tentare, nisi ad G m lum,nisi ad bonu,nisi ad alicuius msido obedientiam manifestandu, quo modo Murra tentatus sesimiliter mundo proprie no copetit tentare; nam mundus, siue res mundi se habent solum obiective; nec caro quos proprie tentat, nec homo se ipsum : quis etenim de se ipso experimentumsumere intendit 'solus ergo proprie loquendod is hominem tentare dicitur ; vel homo hominem per amoris malitiam.
253쪽
m. itiam. Prςterosa hπ adhuc notanda duo occurrunt primum e quod carnis tentatio simper peccatum est,ut siuperius patuit rati: rreni, vel hostis nequaquam, nisiaccedente dele latione cu consensu. Nunc argumenta diluenda, π erit finis. Ad primum breuiabus dico, negando, qδ tentatio vitari nequeat, singub enim motus prDeniri possent a ratione; inde tales carnis motus vitari: quare
ratio exfiso procedebat fundamento. Ad secunda rationem, dici potest ad minore, quod in tentariones per adsit aliquis consensus, quia non prohibetur, quod prohiberi potuit. Et hςestis.
AN APPETENDA SIT TENTATI Oi Lectio LXXXI. NU M tentatio peccatum dici poset hactenus a nobis de,
terminat Uuit. Consequens modo en inquirere. Utrii appetenda st tentatio. Assibi hinc inde rationes pro utraq; parte apparet: quidem enim ad negativam declinantes partem, sic ratiocinantur. Dominus docet nos orare, ne in tentationem inducamur : non ergo, mP.Pi perea: voluntas nostra diuinae dobet esse conformis voluntati, m dyformis voluntati hostis e at diabolus vult nostentare, quare ut ab illius voluntate disserentes fimus, tcntari appetere non debemus; deinde malum odio habere debemus : at tentatio diabou ordinasar ad malum: ergo tentatio nequaquam appetenda. Dema ex eventus incertitudine tentationem non debemus appetere, sine enim Dei auxilio tentationi non valemus resistere: quare, o c. Quidam alij totum opposi si sentientes,
254쪽
LECTIONES II B. SECUN DI. Quem it, an ar te latione a prae am esse: primo in signo paticntiae,
nam tribulatio patientiam operatur, inquit Beatus Iacobus primo. Secundo propter vic&riam ; si quis cnim cer ussit de viritoria inuntatione, Lbet tunc appetere. Tertio propter coronam. Vnde dicitur: Beatus vir qui susteri tentationem, oes . Coronam vitae.
Quarto, illud est appetendum de quo gaudendum est, cir euenerit: attentat issic si habete ergo. Minor patet, Na Iacά. Cap. dicitur:
omne gaudium e limate ratres, cum in varias tentationes in Lderitis. Deniq; sic insto Paulus indiscres e per jt carnis stimulum sibi amoueri, cui fuit diBlum, licit tibi gratia mea . igitur tentatio appetenda. Pro determinatione huius qusionis , premittendaquςdamsunt, oe primo, quid nasit bonum: solet enim illud dici, quod OD appetunt; oe multiplici essumitur; nam triplex, scilicet utile, honestum, oe delectabile est, ut aegri toteles primo Ethicorum docet bonum utile illud dicitur, quod propter se minime appetibili cst, sidpropter alique sinem consequendum, ut potio amara infirmo; hoc bonum dici sodes bonum, ratione finis; bonum mero honestum illud, quod nos sua vi attrahit, s siua dignitate nos allicit ad μι amorem, sic udum Tullium, oe drcitur honestu quas
honoris flatus, ides per bonum perse, vel propterse dili bile, aut
simpliciter .sicut est Dius: aut sicundum quid, ut sunt virtutes, quia de ipsis habent, unde defiderentur. Bonum autem bonestum Irςcipue reperitur in virtutibus infusis. Ab alijs solet tale bonori honesum dici bonsi secundum si . ut dedimus exemplum de Deo. Tertio datur bonum apparens,sive delectabile,quod habet causire delectationem inpotentia, eamq; quietare,ut pulcherrimum vise
255쪽
IO. DAULI PALANTERII bile, boc est dupleae: aliud enim delectabile, m honestil, aliud
mero inhonestum, ut delectationes ciborum, ludorum, venereorum, bonorum, σ diuitiarum , sic de huiusimodi alijs. Sed hic notandum: bonu de istis analogice dici; quia primo de bono honesto, quia tale est vere bonum ,propter se dcsiderabile; γ sic est prςcLphum, in quo maxima invenitur utilitas, utpote in diuinis virturi iacilicet consecutio salutis, pax mentis, ac ςdificatio proximi; ideo prefertur bono utili, de cym bonum presicatur; prsertur σa fortiori, bono dele flabili, nam in bono honesto Vi utibias, mdelectatio maxima,severissima: at in bono deleritabili sepe ea bonitas fallax, cor minus uera, oec.stulti ergo, qui illis bςc pr* nunt. Demum si notandum, quὀd eorum, qui t emationibusubj-ciuns uir, quidam infirmi, oe imperfidii , nec non inexperti siunt,m tales nullo modo debent appetere tentari. Aiij vero sunt fortes, sca firmi, experti, m perfecti; π tales appetere debent tentationem ob supra dictas rationes. Nunc ad argumenta, via resolutiva ut procedam, sic dicam, quod tentatio appetenda minime sit impotentibus, ac debilibus fine Dei auxilio θeciali, quia sic de facili δε-
uiarent,ut infirmi isti oub quo sensu rationes negatiuae occurrunt oes; opera vero pro parte affirmativa formata, in hunc modum soluendae, quod experti, fortes debeant tentationem appetere no qui ccundum se bonasit tentatio: at quia ad bonum ordinata, Unde ad illud Iaco. adductum de gaudio, es dicendum, nil eius intentio nonfuit, nos debere gaudere de tentatione, sid adfortari ad tentationes vincendasper comerationem gradj, ad quodpem ueniturper tentationumpatientiam, π tribulationum, de quibus
256쪽
ipsi loquitur. Ad illud de Paulo dicitur,quod stimulus carnis,Deipsie haluit, non fuit carnis tentatio, quia talissine culpa esse non potest; sed fit quςdam corporis asst clio,vel carnalis suggestio ab hoste iue capitis infirmitas quςdam, ait D. Aug. nec indiscretἐpetist, habita considerationestimulisecundum se ,sid considerato
euentu victoriae, de quo minime erat certus. Unde certificatus a
domino de visioria bi dicente o fit tibi gratia mea latienter tuncsustinuit. Et bς satis pro prsenti.
EX DO primi parentes nostri peccarunt, ut dictis patuit,
propterea opere prpium esse duxi hod erna die, illud in dubium reuocare cognoscendi gratia, Num illorii peta tu uerit grauissimum. Insuper, num inflatu innocentiae homo venialiter potuerit peccare. Circa primu ,pro parte construtavi, siue affirmativa potest argui primo authoritate D. gis Enchir.
i.dicentis: non esse malum, nisi quia nocet, nec dicitur nocere,nisi quia adimit : at primorum parentum peccatum plus de bono ad mit, totam humanam corrumpens naturam: igitur, me. DCndra maiori culpae maior quoq; pςηa attribuitur: at primorum parens upeccatup a est punit me igitur, me. Pro duerminatione huius
diificultatis primae siciendues, peccatu peccato coparare bifariam cosderariposse: uno modo coparando flectes diuersorum peccat
257쪽
rum fecundum grauitatem, T. g. quando comparatur furt m h micidio. Alio modo comparando peccata diuersa et rim I peciei. V. . furi urio, homicidium homicidio, d c. Nono dicentim: Ieccatum prim rum parentum collatum ad peccata speciei,ganissimum maἡini efuisse e at ad peccata comparas si ei it m nleciei, quo ad aliqui a legrauissimum; Primum dilucidum apparet, garanlograutus sicundrem peccati J eciem. vlauto ad ius cadit sivermateriam magis inacbita, si hthomicidii, artograuius dicitur, secundum Est ciem peccati: plus enim diligenda proximi perfna est , m s ledenda, quam ris extrinseca: at multorum pere sacadunts pcr in lebetam male fam magis, uanurimorum parent si pecca um, vi est Idolat ire, ve Mail Depeccatum: igitur,mo. Secundum non secus appa et, quia secundum D. Aug. de ciuitate Dei habetur, ubi maior est in non peccandostilitas, ibi maior in peccando iniquitas: at in primis parentibus fuit maxima in non peccando facilitas,tum quia maxime in eis ratio vigebat; tum quia nil intrinsecum erat, quod eos ad praue concupiscendum impelle
ret, sicut in nobis: qVantum ergo ad hoc grauissimu dici debet sui se illorum peccatum. His ita 'ostis, nunc ad argumenta illa duo fommata de facili re pondendum,mprimo ad primum, si dixerimus:
D. AN. autiaritatem intelligendam esse, quodpeccatumprim rum parentum plus de bono ademerit per accidens, non aut persee, necformaliter formaliter enim per se peccatum non adimit, nisitsuum oppositum, V. . humilitatem ,si sitsuperbiae peccatum m ita paucis in hunc modum patet argumentum primum verbis.
258쪽
dereo duplex ergo datur pςna, a damni,altera enses;p a damni quantitati culpa numme proportionatur, quis etenim pro modica culpa se alteri ingratu redderepotest, oe indignu bono collato, vel conferendo; sed bene ripςnasensiusproportionatur.Peccatum aut primorum parentum punitum est maxima pςna damni, in qu
tum ficis totam posteritatem reddidit indignam dono iustitiae originalisper illud, nec ob id dicitur μsepunitus maxima pςnasensus. Expedito iam dubio primo: alterusubsequitur, diιm qu itur.
An homo inflatu primo, venialiter potuerit peccare. Pro parte Uirmativa sic arguitur: potuit mortaliter peccare: ergo, mus aliter, consequentia patet, sapeccare mortaliter plus integritati opponitur primi status, quam veniale peccatum: ergo. Pr erea. insidelitatis motus ibi fuit: ergo potuit inesse veniale peccatum: amtecedens patet; quia Eua de verbis domini dubitauit, utpatet per illud, nil dixit: Ne forte moriamur, oec. Pro dilucidatione huius quopi, primo quid sit veniale peccatum videndum; si enim qu dam arariae Rritudo, m mortale mors eius; deinde est scien me
hanc quotionem duplicem pose habere siensium; quoruprimus est:
an durante innocentiae flatu potuerit venialiter peccare sub quo sensu constit liquido, quod non Alter sensius est Anprimu peccatum primi hominis, per quod caderet a flatu innocentiae, veniale potuerit Use, vel necessario fuerit mortale. Primo modo, quibusdavisium cst, quod non, quia veniale hominis flat si non mutat: igitur non videtur, quod potuerit esse veniale; dicatis vos ad hoc, quod
- veniale licet non mutet natum gratiae,nobilominus dicitur mutare
flaιum innocentia,cum quo stare neutiquam potest: propterea TLP , deIur,
259쪽
detur, quod primi hominis peccatum veniale non potuerit esse, ex quibus lutio primi accipi argumeti pol , plus enim peccatum myotale opponitur integritati primi flatus, quam veniale: illi etenim subiectioni opponitur, quam primus homo haue bat ad Deumsummum bonum: ex qua tota ordinatio hominis dependebat ;σ qua existente nulla inordinatio contingere poterat: quare impossibile suis inordinationem peccati venialis contingere, nis Ablata ubi ctione prςAmper peccatum mortale. Adsecundum dicitur, ql Eua illa dubitatio, siue fuerit venia, peccatum, me mortale, non fit primum peccatu, sed quς iam elatio, quae prςcessit in eius mente , quaesit peccatum mortale: quare, σc. Et hoc magis patebit
insequenti distinctione. DE ORIGINE ILLIUS PECCATI . , Distinctio XXII. Lectio LXXXIII. EMG uri distinctionem vigesimam secundam huius libri,
nexum ante ora contemptabimur, insuper,ad distinctionis
diuison festinabimus. Quo ad primum,mirabili equideordine, in harum distinctionum situ, procedit Magister sient. qui
postquam loquutus fuit, de tentatione ex parte tentantis ; hin i, quod nunc, de eadem ex parte tentati verba facturus. His paucis merbis, habito nexu distinctionisproentis,nunc ad diuisonem δ-perandum: diuidi enim potest in sectas tem sis propositionem primo a In instantiam secundo ; In unu notandum tertio; In co elusionem
260쪽
LECTIONES LIB. SECUNDI. 23 relusionem quarto , In tre instantias quinto In ignorantiae distime honem sexi O; In dubia duo septimo. Quo ad primum, bςcprγmittitur propo itio. Non Adam, sed Eua in tanta elatione fuit sducta; ut per ligni sum vetiti, se simile eri Deo existimarit. Hanc probaturi, originem, σ radicem primi peccati tangemus dicentes, in primis fuisse parentibus proumptionem, ac elationem quandam, ex qua diaboli suggestione consenserunt, mulier primo, postea vis; at contra hoc, instantia loco fecundo solet adduci talis. Si ita esset, ut iam dietam fuit,quod mulier primo, postea vir pe casset: igitur homo sugustione alterius minime peccasset sed propria sperbia, ut Angelus, s ex consequenti ut talis ipsi corruisset, cuius tamen contrarium in prςcedenti distinZtione declaratum
fuit. Ad hoc dici via facili potest,qδ cum dicebat elationem quamdam in parentibusprςcessise nostris, non ita intelligebat,quod illa elatio siuggestione prςeellerit ,sed ut peccati opus ; nam in illo pe cato fuit iste processus, m ordo; quia primo diaboli prςcessit tent iis lex qua deinde sequuta est elatio; qua postea sequutum est operis
peccatum; deinceps pςna peccati post hςc tertio apponitur notandum de elatione loco; Nam fuit talis elatio aliter in muliere, quam
in viro; quia mulier existimauit se Dei habere posse similitudine, putans id esse verum, quod diabolus si dent: Vir autem minime credebat, nec verum esse, quod diabolus suaAbat, ipse putabat;
nihilominus aliqua extitit elatio in mente eius p tentarioneVnde
vir aliterseductus, quam mulier; quod diuersissinctorum patra aut boritatibus confirmatur, ut in textu Magistri patet .Sic tribus iam enodatis puni tis, quartum accedit, ubi b c conclusioponitur.