장음표시 사용
261쪽
Grauius Euri quam Adam dicitur peccase in para o, dismum
tran rediendoprςceptum. An hocst verum, tres quso, audite rationes, quarum prima sic' habet: credidit ipsa id verum esse, quod diabolus suadens : at Vir non: ergo. Altera ratio: mulier nimis elata credebat, si Deo fieri ςqualem pcsse, at Vir ncquaqua. Tertio mulier in Deum, in si,m proximum peccauit: Vir aut solum in Deum, . in se ipsum: quare, oec. Verum quia contra illud οἷjci potest, hinc tripliciter instatur in quinto sigmento, primo amboritate D. g.dicentis, quod rariusiq; par eratfactus, ςqualiter ergo videtur peccasse. Ad hoc dicipotest; quod quamuis erat viriosiq;par factus in peccati excusatione, quoniam Vir em fuisse par muliere, m mulier per serpentem; in muliere tamen multo maior factus erat, quo ad tria pr icta. Secundo objcitur testimonio Aug.dicentis; quod ei Vir Deo voluit ςqualis esse. Ad hoc r/ί'ondetur,qδ quidam hoc opinat uni, ponentes tamen virunon tanta ambitione exarsisse ad hoc, ut mulier. Tertio videtur
contra idem objciposse,supposito, quod tribus committipossit pe
catum modis, videlicet ex ignorantia; ex infirmitate; m ex indu- Dia. Grauius est tamen peccatum, quod committitur cx infirmitate , quam illud, quod ex ignorantia patratur; Insuper,grauius illud, quod ex industria committitur, quam illud, quod ex infimmitate : cum itaq; mulier videatur peccasse ex ignorantia, g afuit seducta; Adam vero ex industria,qui ductus non fueratsecum dum Apostolum: vir ergo videtur grauius peccasse ipsa muliere. Ad hoc tamen dicipotest, quod licet mulier, quo ad hoc, ex in rantiapeccauerit, quia per diabolumseducta credidit esse veram.
262쪽
uod ipsi suadebar, non tamen quo ad hoc, quod Dei modatum non mouerit, cuius oppositum diabolussibi suasit: quare per iv
rantiam excusari minime potest; cum ibi ignorantia tollatur, ubi mandatum non ignoratur, σ peccatum ese contra ipsum mand tum, agere non dubitatur. His quinto loco exposus, distiustio de ignorantia sexto venit addenda loco verbis. Ignorantia duplex est, una vincibilis, altera uincibilist vincibilis,fisit eorum qua
studio nostro iri possent, o homine cire nolint, licet scire teneantur ; tunc illa a peccato non excusat, immo peccatum aggravat,ga in nostra habet esse uoluntate. Altera inuincibilis dicitur ignorantia, quae nudis minime nostro superari potest, . est eorum, qua scire homines volunt,m non possunt: unde talis peccatu dici non potest, quia in nostra minime habet esse voluntate ; fedpotius exc usat: p na tamen peccati videtur, mhςc defexserentis. Inmitimo, ut se ad dubia duo proponcnda prvaret Magister, propo-stionem hanc prmittit, dicendo.Malus hominis consensius natura sonam habentis, ex proprio libero processit arbitrio, nec non si
gestione diaboli suadentis. Ad quod videndum, cipponitursub hac merboru forma tale dubium; si hominis natura sine vis is erat,vnde madus iste processit consensius ' Ad hoc respondetur, qJ ex libero suae uoluntatis arbitrio; dum vero deterior fiebat, hoc a diabolo suadente habuit, m a uoluntate consentiente: quare licet de se uoluntas bona esset, mala tamen potuit esse per malum consensium. Insiper, quςritur sicundo ; Num illud peccatum voluntas pr ecsserit, ad quod distinctione de duplici confideratione voluntatis, de facili erit re Pondere : uoluntas enim aliquando pro potentia
263쪽
capi posse videtur, aliquando uerὸ pro malo actu voluntatis 'sprimo modo, uesuntas ut potentia, tale peccat upr est: at secundo modo nequaquamprςc est, quoniam ante primam mala uoluntatem hominis primi, alia hominis mala nonfuit voluntas. Et hπde pollicitissatis.
t . Lectio LXXXIII LA Mςqν- ccedam ad Psiones ordinarias, circa deis
claratam distinctionem contingentes; autumo tria proponenda esse, σ primo. Num Adam Eua, vel Euamamgrauius peccauerit. Insuper, ignificata diuersa ignorantiae: Tertio mali consensus naturam. Quantum ad primum a existimo vos scire,plus quem alio, multis peccare modisscilicet peiorisfinis intentione ;* mulier dicitur plus peccasse, saper hoc sicut Deus fieri intendebat,stvir minus ;sicusso maiori tumore sc mulier. Item in plures, m ita mulier, quia in si in Deum, m proximum peccauit. Rursus damnolas , silc mulier, quia plus sibi nouit, quam Adam sigi, quod in maledictitonibuspatet. Isuper, quia pluribus nocuit, σμi, m Viro;plus itaq; peceauit. Deinceps pluribus peccatis, ideo plus, πgrauius, quia auaricia ;gula, oesuperbia; mel sic juperbia priso, inobedienti ecundo, infidelitate tertio, grauius ergo. Credidit enim Deum inuidum: insiper, mentiri quando dirit , quacunq; hora comed. Prserea, eructimauit Gade
264쪽
de bono alieno posse torqueri, ideo inuidsi credidit esse Deu: quare grauius Viro peccauit. Si vero gν auitat peccati considerare oluerimus, exgrauiori origine, vel rationeperfectionis; tunc dicemas : Adamgrauiuspeccasse,quia ex certastientisperemit: illa vero laodammodo ex ignorantia. Insiper, ratione persectionis Vir, quia erat caput Minae ut puta Eua. Quantum aut ad genis peccati, ςqualefit peccatum; qui ecundum D. Aug.peccatosmperbiae percarunt: at quantil a 'eci superbia, tunc magis Eua. oe grauius peccaui quia in illapuit maior elatior deinde ga Viro
suggessis, tande quia semonissuggestionibus credidit o sic quid
circa hoc in ordine primum tenendum, patet. Nunc ad ignorantia
Agnificata accedo; Multipliciter enim solet distingui: Primos eunda oppositione ad scientiam, sic capitur tripliciter: scilicet positive, σ dupliciter negative. Positive idem est, qδ error, idest obstosfalsi. vel Alfensius veri; ignor at enim quis quis errat ,fati
sum credendo,aut vero dissentiendo. Sic ignarus est errans. Unde ignorantia dicitur error in anima. Errare vero secundum Aug.in
Enchiriae Cap. xvi. nil aliud est, quam verum putare, qlsa umes afalsumq; quod verum est, vel certum habere pro incerto. δε- certum vero pro certo ,siue falsiumst ,sine verum. Hanc ignorantiam positivam, quidam vocant ignorantiam praua disto siti
nis, quatenus malam Aristositionem ponit, scilicet ignoraritia errorem. At clamius nominant ignorantiam erroneam. Negasiue dum lus accipitur modis: uno modo ut includit negationem infinitam
tem, dum scilicet simpliciter negat in subiecto apto nato,siue non nato habere scientiam; quo mori infans dicitur ignoraris,immo fle
265쪽
lapis ignorans, quia non sciens. Alio modosumitur ut includit ne, gationem priuantem scilicet qua ne at scientiam insubiecto apto nato: Negatio enim priuatiua, non solum priuat qualitatem asi bre io ,sed cum boeponit aptitudine ad ipsam, quo modo C us di citur non videns, natus tamen videre. Negatio autem infinitos rotum negat, si ola rationalis creatura di citur ignorans pro tripore , quo apta natura est scire sc infantes non sunt ignari, nec creatura in ensibilis. Primo modo opponitur silentiae contrarie, secundo modo contrad AZorie; m quolibet prςdidiorum modorum ignorantia accepta, potest distingui in ordine ad obi edium, ides a id, quod ignoratur, o tunc dictinguitur in ignorantiam iuris, ta facti, ut audietis insubsequenti.
Lectio LXXXV. BReuitatis amator, qua in siuperiori meosermone proposiGram, complere minime potuit: quare in proenti iter inceptum prosiquendo meum, de ignorantia iuris; de ignorantiascii; de a sectata, π crassa verba faciam in Aobsequeri huic materi nem imponam. Quantu attinet ad primum. Ignoμrantia iuris videtur poste distingui penes distinctionem iurium quorum aliud naturale est; diuinum aliud ; humanum tande aliud siue positivum. Et illud, vel est canonicum, vel legale; σμ qu dum dicitur esse ignoratia iuris necesserj adsalutem; m est igno antia iuris non nec si ij ad statem. Cognitio aut iuris necessarij ad
266쪽
a Valutem non eadem est apud c es, at variatur ecundum ditu shominam nasus: qu am enim necessariasunt cirι Prdato , qua
simplici sicini subdito neci quam nec sari uni: ignoranti milite icti l let distingui, nam qu dam est ficti inse , m qu ameircunstantiae Insuper, qu da alia ignorantia siquetia ad factu.
Illa ignoranti. acti dupliciter contingere potest: aut adsibita dia ligentia ; hςc excusat a toto, ut patet de concubitu Iacob cum Lia primogenita filia Laban, quem cocabitum ignorantia talis emcusauit. Aut faeZi ignorantia contingit,sive accidit non adhibita debita diligentia; hςc ex sat a tanto ,sed non a toto, ut patet de facio Lamech, dum Caim occidit, cum tamen feram putaret occidere: Quod fictu talis ignorantia non dicitur excusere a toto, sed bene a tanto. Hπ Gerson parte secunda de natura, o qualitate coni Hentiae. Ignorantia vero tertio modo videturposse distingui in ordine ad voluntatem, tanquam ad cosam; sic ignoratiarum , quςd im est assectata, quςdam crassa, oesupina, oe insincibilis; de quibus hic Magister sab alijs tamen uerbis. Ignorantia igitur assectata nobilissimi Auditores illa est, qua voluntas vult ne cire, siue actu vult scire positivo cui de quibusdam dicitur : Noluit intelligere, ut bene ageret, oe alibi: Recede a nobis, scientiam uiarum tuarum nolumus. Talis ignorantia ut refert Gerson duobus contingere potest modis, sicilicet directe, india recte. Directe, quando actus uoluntatis fertur in ipsam ignoram
tiam , I .g. cum aliquis vult ignorare, ut peccati excusationem habeat, vel ut a peccando non retrabatur: indirecte uero iterum Δpliciter: uno modo, cum aliquis actu non considerat, quodia,
267쪽
bet, m tunc talis ignorantia nuncupatur ignorantia mala electionis, vel expassione aliqua, vel ex malo habitu proueniens. Alio modo, cum aliquis notitiam, quam de aliquibus deberet habere , non curat acquirere; secundum que modum ignorantia Unia uersaltum iuris, qua quis ire tenetur, uoluntaria dicitur, quasipnegligentiam proueniens; cum enim non nisipropter negligentiam habeatur, uoluntarie haberi videtur. Accedit tandem in prsenti
consideratio ignorantia crassae,.supina, quae consequitur negligentiam inquirendi scienda; qua quidem no a sediatur, nec uobta est, nec placet, tamen tolli possit s diligens cura inquirendi, c proficiendi adesset, quae crassa dicitur,quia causetur,ac producitur
sequenter hominibus crassis, o pinguiueus, ut experientia docet,adbςrere dicitur. Et dicitu pientia, quina est mentium ad infe
riora, ac terrena declinatarum, non potentium, aut non uolentium
ut verius loquamur ad reperiora ςterna, oestataria,se eri re , de quibus dicitur: sapientes siunt, ut faciant mala, bene autem facere nes ierunt. Hier. 4.Insequenti ad alia festinabimus: Hre istantum dirita lusciant.
DE IGNORANTIA IN VINCI BILI, ET C. Lectio LXXXVI. VT rem aggrediar de qua mea est intentio principalia
ter , naturam inuincibilis ignorantia declarabo primo. I ver, quid sit agere ex ignoratia, manifestabo. Dei cepi,
268쪽
eeps, loquar de mado consensu.Quantum attinet ad primum; in rantia inuincibilis illa est, quae manet post Oem diligentiam pusibilem , m debitam, oe a peccato excuset.Inuincibusq; dicitur, secundum Gabr. non qui impliciter possit vinci, sed quae manet, quo homo fecit cιa, ad qua tenetur, pro eius expulpone. Sicut illa
inuincibilis dicitur, quia Ῥarochianus aliquis ignorat ieiunium certo die obseruandum, pro eo, quod fus Pleianus,vel Pastor P nunclauit die, hora, quapronunciarisolet, quo tamen ille Par
chlanusprsnsfit diligenter auscultans intimando, licet simplicitcr illa ignorantia uincipotui quia tamen fecit,quod debuit E clesiam intrando,sermonem redirndo, m diligentem ainculta ,
illi dicitur inuincibilis. Hςc dicitur dupliciter, quia sub dulici
qualitate reperitur,ut dicit Gerson. Vna est innata; alia inciaens: innata olao excuset, a tanto, CT a toto, ut in infantibus, m anatina insensatis. Incidens uero iterum duplex, secundum quod dupliciter contingere potess : una nanq;sine culpa incidit , V. g. quando homo dando opera rei licitae furiosus seritur, m hςc quari totaliter ligat vel rationem ,sim etfium rationis impedit, a toto excuset, alias non. Alia incidit ex culpa, I .g. quando homoprς- stitit causam suae ignorantiae, σ tunc secundum aliquos ,si talis ignoratia rationem, seu et sum rationis olao ligat, seu impedit, tune peccatum,quod sequitur, excost. V.g.furiosius, qui persuam culpam incidit in furiam, vi illius furia hominem occidit,talis non peccat, quoniam ut animal brutum in lo impetu movetur, σ non ratione. Alij aliter sentientes dicunt: Missimodi ignoratiam a toto non excusere licet a tanto. Vnde in tali casu tali uriosius minus
269쪽
peccare dicitur, quam furiosus non ei te peccat lamen. Prima opinio, ut ait Gerson, probabilior uidetur ; nihilominus prςter dubium , talibus, si nentur, debet secundum canonest nitentia iniungi. His addi potest, quod ignorantia quarto modo capta, aestingui possiit in ordine ad adium peccati, sic per Gabr. st prςcedens peccatum aliqua, concomitans si liter aliqua; σsequens aliqua. Pr cedens, quando si stiret peccans, non peccarer, m talis in rantia es causa, uel din' tio ad acitum peccati, pro quantosne ea non fieret, licet ipsa minime sit uolita. Concomitans est, dium quis peccando in die Dominico, nesciens esse diem Dominicam, qui tamen stiret propter hoc, non haberesse aliter ad peccatum, ita quod non minus peccaret. Sequens vero est pe na, m essedius peccati , V. g. vi illa ignorantia, quae consiquitur ebrietatem, ut in Loth cognoscente filias. His ita declarat is in figmeto primo; nunc siepsitur alteram : ubi, quidsit agere ex ignorantia, declarandum. Pro cuius intelle hy, agere ignorando, vel ignoranter, vel ex ignorantia, quo modo inter se disserant bςe, 'eculandu. Inquiunt ergo mcditi viri, quod agere ex ignoratia, es ignorantiam ese crasam, mel dis' itionem ad huiusmodi actum, ut puta, quando ag ns non ageret ,si non ignoraret: V.g.si quis in sexta feria carnes com deret, ignorans coe siextam friam,non com florus, si sciret. Agere mero ignorando est, dum ignorantia habet se, ut contingenter ad operationem; ita quod propter eam agens, nec agit, nec ab actione cessit: aliud ergo est peccare ex ignorantia, m ignorando: hinc notandum, quod ignorantia aliquando excust pro quanto minores uoluntatis contemptus recessus eius a sua Regula; quandoq;
270쪽
etiam dicitur excisare a toto; quando eius asilus ad peccatum non imputatur. Aliquando etiam a tanto, quando siclucet propter tale totaliter nec impliciter ratio peccati tollitur. Hinc de facilipatere potest in genere, quando ignorantia actum excusici a peccato p citer, idest in toto, vel a tantor dum enim ignoratia simpliciter voluntarium tollit ,simplicitcr a toto excusat. Si autem non omo priuat, sed aliquantalum minuit voluntarium, non excusat a toto, sed a tanto: ides non tollit peccati rationem, seu bene rationem alicuius gradus gramiatis, qui peccato in pet,si ignorantia non a cessisset. His tertio natura mau co sitis addenda venit loco; quia primi parentes siuggestionibus diaboli adbςrentes peccarunt: com sensus itaq; malus nihil aliud est, quam actus irrexulatus rationis,c in voluntatis ad Dendum crea tura. In qua di finitione quatuor causa ponuntur formalis prima, quae est alias irregulatus: causa est cicns dicitur intellectus; nam intelledius apprehendit, γα causa materialis, ecce voluntas; finalis,admendu creatura; nam finis cosinticntis in malum aritum est, ut delectetur in rebus transitorijs. An vero malus consenses mortale peccatumsit, audites
parat enim nos a Deo: ergo. Animam nostram maculate igitur. Demum per talem constensium malum damnamur, mortale litis. Caueant itaq; homines consentire malo, σad malum consiulere, quoniam non hoc leue
erit,mortale isse, diudicare. Et hςc de propo itis, in gratiam. x. pr eclaratae distinctionis In siequenti ad