장음표시 사용
321쪽
r g IO. PAVLI PALANTERII DE QUID DITATE LIBERI ARBITRII.
Irca liberum arbitrium verssuri, quid fit Unitiue o
siderabimus primo: Insper, cuiussit ubicctitie: Quora vero sit tertio obseditae: Tandem quasse sit informative, vel adhesicie. Quantu ad primum. D. Aug. in lib. de gratia, o de libero arbitrio, di is liberum arbitrium sic.Liberum arbitrium e Vacultas voluntatis,m rationis, qua bonu eligitur,graria flete, malum gratia desistente .Qua in Asnitione tria Aug.
tangit: potentiam ut principium: materiam ut obiectum: causam mi auxilium. Quantum ad primum, vocat liberum arbitrium v luntatem , non absolute sed in ordine ad aritum proprium, qui ea eligere: ubi duo importari videntur; quorum unum resticis iudiacium distretionis, m hoc est rationis: alterum vero ὰesiderium consecutionis, m hoc est voluntatis; nam eligere, es alter u alteri peroptare. Ubi notandum est, quod potentia, quaescit iudicare; ratio est, qua uero libere facit iudicare, voluntas: ita ut iudicium fit rationis iudicandi uoluntas immediat e fit uoluntatis. Unde moluntas dicitur rastonem mouere, a ctum eius imperando, qui est iudicare; ratio aut mouet uoluntatem,ei obiectuproponendosium, quod est finis. Fons vero, π origo liberi arbitri' uoluntas; quae,sa in nobis est, iccirco subiective manet in nobis. Num uero una, mel plures, sit liber u arbitrium potentia, inferius apparebit; cuius materia ,siue obit tum tangitur ab Aug. ibi: qua scilicet facultate voluntatis,'rationis bonsi eligitur, circ. Sed hic notetis velim;
322쪽
quod quamuis liberu arbitrium sit potestas, qua bonum,m malum eligitur: non tamen pose peccare, debet dici de ratione liberi ambitrij; nec pars eius,ut dicit An imus. Cuius ratio assignarur quia si posse peccare esset pars, oec. Tunc Deus, π Angeli liberum ambitrium non haberent; at hoc ab urdissimum se igitur, mprima dicere velle:po se igitur eligere malum, oesi peccare, consequiatur librrum arbitrium scydam quod est in natura creata possibili, ad di fectum. Nunc explicango venit dis initio tradita ab Aug. dicente; quod Liberum arbitrium es acultas, c. dupleae enim
datur facultas ut nostis: naturalis una ad bonum tantiis determia nata , qua non convertitur cum libero arbitrio, nee idem est cum
illo. Altera uero est uoluntaria, vel electiva, quae se babet ad opposita, σ identificatur cum libero arbitrio, de qua loquimur in proposito. Prperea , ad euidentiam illius particulae, gnatia assistente rin ordine q&atuor notanda occurrunt: primum est, quod liberum arbitrium, sine gratia Dei,bonum minime facere potest: ecundum est, quo sine Dei gratia homo non valeth ad patiam di ponere.. Tertium est, quod homo cu gratia, mortale peccatum pol cultare. Quartum,quod existens in peccato, potest homo per liberum arbia
trium mortale peccatum vitare. Quantu ad primum sic ait Paulus ad Rom. vii. Velle mihi adiacet,perficere aut bonum no inuenio.
Iisdem Apostolus dicit, Non enim,quod uolo bonam,ho acio; sidqδ nolo odi, vel malil odio, hoc ago: quare licet homo naturaliter bonum velit ; uoluntas nihilominus h Usectu semper caret; nisi gratia Dei suum velle ei addiderit. At diceris : videtur, quod bo-mo omne bonum valeat explere per liborum arbitrium, nam ait
323쪽
T . Aug. quod homo per liberum arbitrium , potest agros colere, domos ς ficare,oe allaplura bonafine gratia facere: R Jondeatis ad hoc, distinguentes de duplici bono: quorum unum humananaeturae est proportionatum; Alterum vero improportionatum. Si primo modo, conceditur instantia, quod homo illud post, oee. Sine Dei grazia operante. i.gratum faciente s at si secundo modo, negatur, non enim bonum meritorium fine Dei gratia pol operari immo nec exire ad naturalem operationem sine Deo; nam cassa secunda non agit, nisi per virtutem prima causa, ut dicitur in libro de eausis; cir hoc versis, tam in agentibus naturalibus,quam in voluntarijs. Alia insequenti audietis: bςc interim satis.
QUOD HOMO PER LIBERUM ARBITRIUM
VT ' mi pmissis. duo alia hodierna leperpendemus.
Quorum primum, iam propositum. Alterum vero, qlexistens inguatia, mortale quis peccatum ualeat uitare. Circa primum. Ioam.vi. authoritas nobis facere videtur, nam diacitur: Nemopotest venire ad me, nisi pateriqui misit me, traxerit eum. Insuper,si homo aliquid de nouo velit incipere, nonne debet habere ahquid, ql moueat ipsium ' tale, vel fit Critudo, vel actus exterior,vel interiorierit a Deo operante: i turfesto ad pratiam habendam non videtvrseposse tr parare. Pro erea icuti qualis cunq;
324쪽
cunq; motus voluntatis ncn in si ficiensprvaratio ad gratiam': ita nec quali cunq; dolor si sicit ad peccatι remissionem: igitur uidetur, quod debeat dari ahquis determinatus modus, qui soli Deo notus: no ergo homo siesolopotes, me. At dicetis vos: prsi rare se ad gratiam, enacere, quod in sie est; at homo, qui facit, quod inse est, Deus illi dat gratiam: ergo. R 'ondetur ad hoc, quod quamuis homo faciat, cli in se est, non ob id per liberum arbitrium se ad gratiam prvarat ne aliqua habituali gratia: ita v ad Pr tiara prvaratio nequeat esse, sine aliqua gratia prmia, ut puta Dei prouidentia, ad gratiam gratu acientem ,siue ad habitualedonum acquirendum, quae duo gratiam denotant, licet diue mode; π ,ut paucis me expediam, dico, cit homo licet posset exparte sua se pr*arare ad gratiam, non tamen fine gratia, ut dixi, id
si ficienter posset. Deus ergo orandus, ut nos curissat, oe nos comuertat, quia conuertemur. Et hςc deprimo punctio. In subsequeti, quo modo existens ingratia ualeat mortale peccatum vitare, inquirendum: extat enim primo, Pauli authoritas ad Cor. Susicit tibi
gratia mea; quia te de infideli fidelem feci; quodsi mortale pe catum vitare nonposset, certe gratia illi non uisceret. Insuper,
habens gratiam non uidetur habere inclinationem au peccatum: igitur, σc. Deinde qui in I aria est, fortior dicitur existente in peccato; at in mortali peccato existens mortale comitteniam non
commissum vitare potest: igitur afortiori tabens gratiam id poterit. Hic tamen siciendum est: aliud ese ,posse a peccato abstinere,c posse perseuerare usq; ad finem uitae in abstinentia a culpa, siue
a peccato. Primum enim cum dicitur, tunc potenti ertursiver
325쪽
negationem tantum; m essensius; quod aliquis post nonpeccare, quod 'stbetpotest ingratia existens. Asecundo modo, potentia fertur super ahq t a firmativam ut si aliquis ponat se, in talistatu, quod peccatum ulterius in eo esse non possit,intalis, quisisperse- 'uerat in bono, impeccabilem se facit. At quia hoc non est ex libero arbitrio, se impeccabilem facere; quia virtus motiua ad hoc nonse extendit, cum hoc facere fit sivra natura facultatem: ideo homo diu nequit per euerare in abstinentia apeccato, nisidiuino auxilio assistente: Ei hςcproprsenti lectione.
peccatum mortale vitare possit. Lectio CI. VT e medio tollamus ea,quae nobis dificultatem aliquam parere possent; hodierna die duo perpendemus. Primo. Nam homo in mortali culpa existens absq; Dei gratia
valeat mortale peccatum vitare. Pr erea, ola intellectuabat berum arbitriam habere quare. Circa primum, uia resoluti ut procedamus, ita dicimus: vitare peccatam mortale bifariam
considerari posse: aut iam comissam: aut comittendum. Si primo modo, fateor ne Dei gratia illud uitare nopos μυῖ ecundo m do, concedo, nam homo quantumcunq; in mortali peccato exastat, et sine Dei gratia vitare mortale peccat pol, ne sicilicet ipsium commit lat. At dicetis: murimo modo nonpotest R. Epondetur, i , dupliciter:
326쪽
dupliciter: primo, quia nullus se ipsum absoluere pol, ea penareatu liberare, nec a culpa, sine Dei gratia. Secundo, quantum ad conuersionem: nullus enim in mortali existens, ad Deum potest conuerti, ipsique Uniri, nisiper charitatem, at charitas non est ex libero arbitrio: igitur sine gratia Dei quis non potest se a mortali eximere culpa, loquendo de culpa iam commissa - de committenda vero aliter dici pol, per authoritates beati Greg. Aug. Hier.
Nam primo ait beatus Greg. Debilis est hostis,qui no pol vincere, nisi lentem: at id quod est per uoluntatem, non est per necessis tem: in mortali ergo peccato homo existens ab alio peccato non necessarioseparatur,sed illud vincere, o superare potes. In siper, D.Aug. in Ib. de lib. arbitrio itastor. Nullus peccat in eo, quod vitare non potest, quia hoc iam nec sarium esset: quare existens quis in mortali peccato ,si vitare non post, tunc peccatum committendo non peccaret,ql est absurdum dicere : ergo primum comeedendum, quodpossit vitare. Tertio D.Hier. ad beatum Dama- sum se dicebat. Nos dicimus, hominem semperpeccare, m non peccare posse: quare dicere velle, quod homo in peccati flatu exia flens,peccatum vitare nopost, liberi arbitrij csset potestatem negare , quod hςreticum est: ergo, me. At forte ingenio pollentes, arguetis dicentes: non videri possibile,quod homo in peccato mo tali existens fine Dei gratia peccatum possit vitare, inquit enim beatus Greg. Peccatum, quod per pςnitentiam non deletur, mox suo pondere ad aliud trahit, at nisiper gratiam peccatu no deletur; sine Dei gratia rigo peccator peccatum vitare non potest. Di tum vero Greg. debet intelligi inclinando: non necessitando. Vnde
327쪽
peccatum, quod perpenitentiam non deletur, bene ad aliud trabis inclinarido, non tamen cogendo: non enim nec se is, qJ tali ρ- per liberu arbitrium obediat inclinationi.Rur in authoritate Aug.
dicetis: Liberum arbitrium est, quo bonu eligitur gratia assistente, oe malum gratia des ienter igitur liberum arbitrium, sine Dei gratia,semper malum eligit; γ ita non potest, .c. Restondetur
ad hoc, tiberum arbitrium quidem fine Dei gratia per se malum eligere posse ; non tamen dicitur esse necesse, quod absque gratia
gratum faciente emper existens in peccato, eligat malum. PrGGterea , sine Dei gratia, homo peccator mortale peccarum possit vitare: sine Dei gratia coronam videretur mereri, at hoc quid absurdius' non ergo, me.Re Jondetur ad hoc: mereri coronam,
duobus posse accipi modis,ue impliciter, vel ecunda quid primo
modo, illi corona debetur, qui totum vincit peccatum, mundum, oe diabolum; π talis Oiso est ab omni peccato immunis. At qui unum peccatum vitat, in alio perseruerans, cum sit seruus illius peccati, non erit victor, nisi secundum quid: ideo talis coronam, ut dixi, non meretur. Ulterius dicetis: per peccatum in aliquo libertas est mutata: videtur ergo, ql in mortali peccato mistens, per liberum ambitrium uitare nequeat. Re Jondetur, quod est immutata; sed non ablata.Rursus habens, habitum necessario dicitur agere secundum illum, at existens in peccato,babitum habet: ergo agendo secundum illum, peccatum euitare non poterit. Re 'Ondetur, quod liberum arbitriumpot uti habitu, vel non uti. Vnde
non oportet, quod quis semper secundum habitum agat; immo et aliquando potest cotra sabitum agere, licet cum di scultat.Dema:
328쪽
necissitas moriendi nonne sequitur ad necessiatem peccandi ' at
homo in hoc flatu mortem vitare non potes : ergo nec peccatum, quin peccet. Re 'ondeo, quod necessitatem moriendi concomitati r quidem nec coitas aliquo modo peccandi, v et uenialiter, uel mortaliter, apersionis tamen priuilegiatis,σgratiam habentibus;
nulla ob id coactionis nec6sitas in uiatoribus ponenda: Et hςc de primo salis di toni puncto. In altero 'eculandum uenit, quomodo in omnibus intelle lualibus liberum sit arbitrium, oe quare inuiniatur. Quantu ad hoc dici pol, quod fit in Deo, in Angelis, O hominibus. Ad quod videndum utar communi ratione sic. Imtellectualia ola libertim habent arbitrium, as Deus, Angeli, homines sunt bui modi: ergo. Quod aut ubicunq;μ intellectus, ibist liberum arbitrium sic doceo libertas enim arbitrij in duobus consistit, ut puta in libertate discretionis, ut possis iudicare,oe in libri tate electionis, ut possis Elcre: at intellectualia uidentur sic se habere: igitur , me. Et per oppositum aliqua dicuntur iudicii libertare carere dupliciter, uel quia nullum habent iudicium,sicut qua cognitione carent, ut lapides, mplantae, m huiusimodi; vel
quia habent iudicium a natuma ad unum determinarum rut iremtionalia animalia,qua naturali instinctu, uel simatione iudicant, V.g.ouis naturaliter iudicat,m simambi lupa nocivum ideo naturaliter fugit ipsium. Expr ictis ergo in genere patet omnia intellectualia liberum vi: arbitrium habere. Et hπ de pollicitis satis propresentisermone. ii '
329쪽
xs6 IO. PAVLI PALANTERII QUOD DEVS LIBERUM ARBITRIUM HABET.
Lectio CII. OSitUρ, σ iam probato in generali, ola intellectualia ILbertim arbitrium habere: nunc idem in speciali dilucidandum ; m primo, cit Deus habeat liber si arbitrium. D. AmbrEn bb.de Trin.se dicit: Spiritus s Elus diuisit, o ut vult. i. pro libera uoluntatis arbitrio, non necessitatis o sequio; at Spiritus san tus en Deus: ergo liberu arbitrium in Deo. IUuper Deus nece serio vult suam bonitatem, velut ultimumsua diuinae noluntatis; alia uero, ut ordinata ad istu nem,scilicet adsiuam bonitatem: in Deo ergo liberum arbitrium. At dicetis vos: liberirarbitrium in utransuefecti potest partem ,scilicet in bonum, σmalum, at ut dicit. D. Hier. in Homelia desitisprodigo, Solus di us est in quem peccatum non cadit, nec caderepotest: igitur, oec. Ad hoc quatuor possum re tondere modis: primo, cit Deus licet malum culpae non uelit, oppositum tamen uellipotes ,scilicet in ptantum potest hoc uelle esse , uel non esse. Re 'Ond secundo: argumentum de libero arbitrio in nobis currere. At non de Deo, in quo liberum arbitriumperfectis uest, ideo in malum tendere non potest. Tertio dico, quod quamuis in Deo liberum arbitrium
non siit aeterminatum ad unum secundum numerum: attamen ea determinatum ad unum, ecundumgenus, utputa ad bonum, mnon ad malum. Quarto dico: liberum arbitrium se habere ad opposita, tribus intelligi debere modisprimo, quo offit uelle bonum.. malum s σ boc modo Deo minime conuenit. Secundo pote adici.
330쪽
dici , se ad opposita bab re; ut aliquid primo uelit, deinde illud
nolit; nec hoc modo Deo conuenit. Tra tio modo, intelli pol est, ς uia possit uelle hoc, G non uelle, in hunc modum Deo asicrilisur : is etcnim liberam habet eletitionem uolendi alitici, vel nolendi ; quoniam multa ita libere vult, quod potest ea uelle, non uelle absque omnimoda eius defectibilitare, π mutabilitate. Nunc secundo videndum uenit loco, quo modo Angeli liberum arbitrium habeant. Hoc enim presiti sunt, quia intellectis non earent: ergo liberum arbitrium habent. confirmassur,quia discretio, σ electio eis Uribitur: ergo re liberum arbitrium. 'perea, resspectu inferioris angeli uoluntatem indeterminatam halere diacuntur , quia possunt uelle, cy' non uelle, eligere, oe non eligere, liberi ergo sunt arbitrij. Dum cenus similiter in dist nitione, qua tradit de Angelo,aperte fatetur, in Angelis liberum inueniri arbia trium ; Alre se non secus in Angelis liberum concedit arbitrium. Postremo Angelus licet, quo ad esci dicatur non vertibilis, quia immortalis est; tamen vertibilis, quantu ad electionem, at hπ δε- notat libera arbitrium: igitur, circ. Hic video vos maximopere Abitare, m graphice quidem; quod in Angelis bearis , O damnatis liberum arbitrium minime fit concedendam; nam elictio en eorum, quae sunt adfiacm. Unde aducniente sistatim celsare dicitur electio;sed Angeli beati sunt ultimo Ani coniuncti, σ damnari fimiliter: non ergo in eis, me. Ad hanc difficultarem doceo
vos respondere perpulchra distinctione prmissa, quae talis. Illud, quod est ad finem ordinatum duim est: unum ut distam a fine, . tale habito fine excluditur: alterum est, ut coniis tum sinu