장음표시 사용
441쪽
mali actus, at actus med ante bb. arbitriosic. Ad illud argumetum in oppositum dico, q/per peccati actionem nullus essectus in esse producitur, bene per peccati actionem acti stnaturalia passiva appropinquantur,ut patet in asilu adulterj, vel fornicationis, ubi viri siemen cum siemine mulieris remmiscetur, inde siquitur eorum actio naturalis, mitisectus: quorum Ttranque Deo attribuitur, non tamen prςcedens peccati actio propter rationem iam dictam. Actio ergo natura a Deo, at 2 fctus non. Enodata itaq; quaestioneprima, altera subsequitur, dum quςritur. Nu Deus malis' nae, fit adtor. Mihi primo assistes tu videtur isse dicendam, quod non. Nam oe malum diciturpi ςter agentis intentionem, hoc in Deo ne ponatμr, quia cla ibi pi suis, propterea, quod mali pςnae non sit
actor, dicendum. At dicetis vos: nonne Dei remunerare bonos,m punire malos es hoc aut fit per in ctionem pςnae: ergo. Pro dia lucidarione qusti est siciendum, quodpςna, vel est damni, vel sensius: rursus, vel a Deo, vel ab bomine. Quibus modis quando iuste i/fligitur pro culpa,tunc a Deo, sid non immediate, at media ante culpoc. Dixi quando iuste infigitur,propter penam ab homine alicui iniuste ius clam, quo in casiu, quia talispςna sonat -- perfectionem , iccirco Deo non ascribitur. Nunc ad argumenta dicamus, m primo ad primum, quod malum in genere mali dicitur esse prςter intentum natura agentis, quo modo no est a Deo, at malum naturae nihil prohibet esse bonum in genere moris , sic estpςηa iusta, quo modo potest esse intenta. Argumentum in oppositu ex dictispatet, hςc desiectis duobus. Quςrendum modo tertio est. Num culpa magis habeat de ratione mali, quam p ae mihi
442쪽
midetur , quo pςna. Nam peccatum euitatur propter pmam: ergopςna maius malum vidi tur: quarepςna ratione dicitur magis mali habere, quam culpa. Prstet eae prςmium dicitur melius merito:
ergo pςna deterior culpa. Consequentia parci, quia scutse habet meritum adprςmium, ita culpa ad pςnam. In contrarium dicetis vos: culpa nonne pςna causa 'fisice ergo maioris mali rationem habebit culpa, qua pςna. Pro dilucidatione huius quotionis scire dcbetis culpam, oepςnam: non proprie hic comparari, sed large. Nam eiusdem rationis hςc duo non sunt quia culpa in hominis po- restate est, oepςna non.Quo stante ad argumeta nunc respondendum, m primo ad primumsic. Quod peccatum primo, m persee, non est vitandum propter 'ςnam, at propterse, etsi nulla pm e- queretur. Adfecundu re*ondetur, qJ quamuis culpa terminetur ad pgna, sicut meritum ad prςmium, non tamen intenditur ra pς-nam,sicut intenditur meritum ppprςmium, sed potius inducitur, ut culpa vitetur. Et ita culpa maior est,siue peior igna.
DE VOLUNTATE, ET FINE, ET C. Distinctio XXXVIII. Lectio CXLV.
Post prς ictu de peccato actuali, copequenter determinandi
dum venit de peccati radice scilicet de voluntate, eiusq; fine. Pro cuius notitia primo distinctio in partes nouem diuidenda est. In Parsi prima ponitur ina coclusio. In alterabatiori tertia illatum.iubium cum solutione in quarta. Conci
443쪽
fio in quinta. Dubium in sexta. Corrotarium in septima. Conchiasio in octaua. Costum pro probatione in nona. Et hςc de Asione. Nun Molae partes declaranda sunt in primis prima, et bibςc conclusito ponitur. Ex bono, vel malo fine perpenditur rectitudo, siueperuersitas voluntatis humanae. Ad qua probandam secundo loco ita fatur ad ster, quod bonorumfines charitas est, oe malorum mala delectatio in actu vitioso.Quantum adprimum, sc it D. Aug. quod propter charitatem non fit, recte non fit, quae charitas uoluntatis finis ad ulteriorem ordinata ,scilicet ad Deum dicitur. Est ergo finis ad finem uoluntatis charitas. Malarii vero moluntati nis delectatio mala est in actu vitiose: hinc deducitur illatum tertio, quod est tale. Tam bonas sicilicet, quam malas voluntates pluresposse sines habere: non tamen ultimos, sid interm dios , tanquam iter quoddam, oe via perueniendi ad ultimum sinem . Et hic tabitandi locus nobis datur, iccirco quarto loco, ex voto D. g cinstatur no nes constitueresimul, non posmmus: igitur illatum nullum videtur. Ad hanc instantiam ita restondeamus dicentes: hoc esse verum,ubis est si habent, o dis 'Onuntur, quod unus b alio nonsit contentus. At quando subo dinati siunt, ut in proposito loquimur nos, tunc plures voluntatis
erunt,nes, no tamen ultimati,sed intermedij, m unus ultimus. His quinto additur loco talis conclusio. Voluntatem, σ intcntionem omo fore idem, con me negatur, eo quia per uoluntatem, non per intentionem assectivapotentia nominatur. Ad quam
probandam conclusionem dabium sexto proponit loco Magister. Quςritur enim, Nam uoluntas,hin:entio si=nt idem. Dcibis
444쪽
proposito, declinanda ore ad parte negatiuam video, cuius ratio a gnatur,quoniam uoluntaspotentiam nominat volturam, intentio aut minime. An hoc verum ex uerbis D. Aug. de facili colligitur. Vir enim iste declarat, quod uoluntas est potentia, qua uolumus, finis vero illud est, quod uolumus, m intentio illa interior motis,qua per uoluntate in finem tendimus. V. . si velim esrientem cibare ,sive reficere, ad vitam ςternam consequendam, tunc voluntas, pol entia qua volo esurientem reficere, cuiusfinis medius, refectio es esurientis, ultimus uero finis, vita ς terna. At intentio motus est, quo adfinem peruenire uolo. Patet igitur, quo modo ista tria non sunt idem, ut habetui per hoc corrotarium sieptimo loco. In octauo extat talis conclusio. Satis probabile, quod aliquis eodem
velle em velis, m illud, quod ad Deum referi bile constat. Ad cuius probationem dubitatur nono. Num sit idem actus uoluntatis, quo vultfine, m ea quaesiunt adfinem. Aliqu:bus ut dubitationi satisfiat midetur esse dicendumqJ nonsit idem actus,se lures, sicut non es idem a Aus videre parietem, per parietem in via transeuntes. Quibusda uero alijsplacet, qlsit in actus uoluntatis, g tamen secudu uolitoru diuestate diuersus. Sunt ergo idea lusuoluntatis, licet diuersi centursecundu ut iam diximus ) volita, quavis hoc indeterminatu Magister sent. relinquet. Ethςc satis.
AN BONITAS ACTUS VOLUNTATIS EX FINE3 Lectio CXLVI.
E more nostro examinare volentes bane distinctionem de quatuor excitandis quois, duo tantum hodierna deproia C α α ponemus.
445쪽
ponemus. Quorum primum erit, Num bonitas asitus uoluntatis fes ne uinenda. Deinde, Num intentio a itis dicendast uoluntatis. Circa primum, pro parte affirmatiuor arguitur: motus a termiano , denominationem fortitur, at terminus astus ipsus voluntatis,
finis est: igitur,o c. Ulterius in topicis,perpulchra extat illa sintentiae cuius finis bonus est, ipsum quoq; bonum est: igitur finis, bonitas videtur operis, bonitatem causere. At dicetis hos; in contrarium arguentes: Euangeliore bonu es, at hoc facere propter manducare, bonum non est, operis itaq; bonitas, a bonitate finis non si menda. Pro re ponsone velim sciatis: questionem presem tem intelligendasere, de bonitate morali, actus voluntatis. Actus vero moralis, est ille actus in uoluntate ,siue uoluntatis potestate,s estpositus iue ab ea elicitus,siue imperatus; σ dicitur moralis a mortisue a consuetudine quatenus ,scilicet per consuetudinc possismus nos diuesmode habere circa tales actus. Hinc laudaumur, oes illamur, quia tales aritas in nostri liberi arbitri pol
flare sunt. Co stit aut bonitas moralis in conuenientia a ius uoluntaris ad rectam ras tonem, ut natura bonum,sue ratio boni natura dicitur confiserem esse conueniens cilicet natura ; quando ergo actus uoluntatis tendit in obledium elicicndo, qδ recita ratio prius dictauit eliciendum, tunc bonus aestus,oe moralis sectindam debitam coriacnientiam nuncupatur ..Ex his patere potest, a quo moluntatis a lus,moralem habeat bonitatem, nam ex obic lo acceptosecundum Lotalem ambitum obieriti. Nunc ad argumenta quidae cndum, audiis: minor etenim argumenti primi, dupliciter ha-ba confiderari: v. D modo,quod tendat in finem: alio modo,qs iu
446쪽
ipsium , ut in obiectum. Hoc fecundo modo conceditur ratio, at primo modo negatur. Dicitur ergo actus uoluntatis, ipsius terminus , i siub rarione obiecti. Adsecundum argumentum maior conceditur sub ratione obiecti , . ita, quid circa hoc tenendum, patet in prsenti primo nostro qusto. Cui nectitur alterum de intentione. Na quςritur. Num intentio fit voluntatis actus. Mihi equidem videtur, quod non, OB enim uoluntatis actus, vel dicitur finis, vel eorum, qua sunt adfinem, at intentio nullum horum, Ut patuit verius,dicitur esse: quare, me. Minor, visiverita,μ δε- claratur , quia actus uoluntatis re pectu finis, dicitur velle, rfectu eorum, quae sunt adfinem, est eligere, quorum nullum essintentio: ergo. Pr terea, secundum philusephum nonne naturalia finem intendunt ' si sic, cum in his nonfit uoluntas, dicendum erit,
quod intentio non sit actus uoluntatis. Ex alio latere,quia meritu, σ demeritum videntur pertinere ad uoluntatem utrunq; a tenditur secundum intentionem, ut D. Ambr. fatetur: ergo. Ad hanc νςstionem terminandum, uolentesprimo sequi interprΠ
tionem nominis dicemus, quod intendere, nil aliud sit, quam demno in aliud ire,fue tendere, qui actus voluntatis est,m res ectu finis non absolute sed ut per aliquid aliud p ruenitur ad nem.
Vnde intentio dicitur actus uoluntatis ex quodam volito, tendens in aliud per motum. Nam intenti implicem non importat actum voluntatis ,sed et motum, OB enim motus est ex quodam in quoddam , m talis motus perse reristicis terminu, m non medium, nisi ratione termini; sed finis habet rationem termini, ea aut,quae sint adfinem, rationem medij: erra, σα Nunc ad argumentum fom
447쪽
mat ut resspondeamus, adprimu dicemus, saniesprimo mi rempropositionem, deinde exponemus minorem; dum ergo dic
batur , quod OA a ius uoluntatis, vel est finis, vel eorum, quae sunt adfinem, debet intelligi non ab lute ,sed restemue. U.g. non est finis absolute, sed in ordine ad aeiud j licet ad bonitatem. Nune ad minorem dicitur, quod intentio proprie est actus uoluntatis, respectus nis, a nem re picerestat duobus modis, uno modo,ut in eo quiescitur, sic actus uoluntatis dicitur fultis. Alio modo, ut est terminus alicuius, quod in ipsum ordinatur, σμ intentio re-θicit finem , qua disseret ab electione, electio enim directe est de his, quaesunt ad finem, licet in habitudine adfinem. At intentio direrile est de fine, licet in habitudine ad ea, quae fiunt ad finem.
Ad rationem verosecundam dicitur: naturaeia finem intendere, metaphorice, non proprie, ut hic loquimur, ρά secundum quid, at simpliciter in habentibus intelucia,quapotius agunt,qua agantur, c ν illa naturalia dicunturpotius agi, quam agere, quoniam eorum appetitus in finem non dirigitur ast, vel ab aliquo Hi coniuncito. sed ab intellectu siparato, naturam instigante. At voluntas mouet se, silem indirecte, quatenus rationem mouet. ad ea deliberandum, qua fini congruunt, vel
. non: quapropter eis magis competit imn tendere, quam natura, cui nisi
secundum quid, m imi t. proprie conuenit, i
448쪽
LECTIONE SILIB. SECUNDI. 4o NUM VOLUNTATIS ACTUS, IDEM SIT,
i quae sunt ad finem. Lectio CXL VII. IN si verseri sermone nostro quςstionibuspreseclaratis duabus hodierna die, aliae duae addendae. Quarum prima sies babebit. Num idem voluntatis actus, relleolusinis, m eorum, quae sunt ad finem, dicendus si Pi perea. Num bonarum volu tatum Oiam sit unus finis. Quantum attinet ad primam, ut uideo, pro negativa parte tres rationes formand quaruprimasit. Is macitus intensius, atq; remissius non videtur posse esse, at intensius in finem, qua in illud, ql est ad finem voluntasfertur: ergo. Deinde, fui, aElus est ipsus volansatis recte finis, uti uero, re pectu eorum, quaesiunt adfinem; atqui idem actu uitionis,m Uus esse non potest: ergo. Denique, ut intelleritasse habet ad principi απad conclusones,sc voluntas ad sine, m ad ea, quaesiunt ad finem.
At intellectus non eodem modo, nec eodem actu fertur in principia, oe conclusiones: sic nec uoluntas, no ergo idem a ius uoluntatis, me. In contrarium dicetis vos: nonne uoluntas vultfinem, illud, quod est ad finem, propterfinem ' cum itaq- unum uelit propter alterum: igitur idem erit uellemirobique.In seper, dicitur
moluntas fimul uellem , or illud, quod est adfinem pi finem :igitur non sunt plures astus uolendi ,sed unus: quare, me. Pro determinatione huius qusni,ne credatis esse parui momenti, uide-
dum est, qualiter iba uoluntas se habeat ad finem , m ad ea, qua C a 4 sequuntur
449쪽
sequuntum adfinem; uoluntas ergo dicitur aliquari ferri in alii absolute, tanquam bonum per se, m hic uoluntatis motus plex dicitur, ut uelle. Aliquando et fertur in aliud, non tamquam bona secundum se, at sicut in bonum propter aliud, qui aElus dicitur eligere, vel inteder rationibus tamen diuersis, ut alias diximus. His
prmissis,modo sciendum est, quoionem hanc dupliciterposse intelligi,vno modo sic, Utrum sicilicet uoluntas ue actus uoluntatis, quo ipsa vult finem absolute, puta sanitate, qui actus dicitur uelle, quo vult aliquidpropter finem, vel finem, ut per aliud acquiritur,
qui actus dicitur eligere,vel intendere, fit unus adlus. Alio modo. Utrum electio, vel intentio, qua re piciunt tam finem, quam ea,
qua sunt a ne, snt unus adius, anplures. Primo modo Psio dubia non est, constat enim, quodsunt plures actus, qui eparari possunt: non ergo unum sunt per essentiam. At si sicundo modo intelligatur virum Mediis, vel intentio fini unus actus, dicenta est, quod non. Primo ex natura hora acituum secundum se. Nam electio, nil aliud est, quam inclinatio uoluntatis in aliquidpropter finem, intentio uero ea uoluntatis inclinatio in fine his mediantibus, quae siunt ad finem. Insuper hoc idem ex adluum compar none uoluntatis interse apparet, 1 a si electio, vel intentio ad duos moluntatis adius diuideretur, tunc in aritum plice, qui est uelle, in electionem, vel intentionem. At eletilio non videtur diuidi posse in eligere, π uclle: ergo. Misor patet, quia electio contra moluntatem diuiditur, uel contra uellesimplex, At nihil diuiditur in illud, quod contra ipsum diuiditur, sicut animal non diuiditur
in animal, mplantam, cum Unum contineat totu diuisum: ergo. Hoc
450쪽
Hoc idem magis apparet ex obieriti formalis rarione.Nam in proposito unum est ratio alteri, quod cadasub actu adiculus potentiae. Vnde quando dulce, uel amarum appetitur ster finem, ut puta proptersanitatem, tunc aperte patet, quo anitas est tota ratio ea
oppetendi: ergo, me. Nunc ad argumenta accedo, m ad primum dico, ql minor eget expositione, na a ius uoluntatis, quo voluntas
vult finem ,σ ea, qua sunt adfinem propte nem, duobus habet confiderari modis. Uno modo absolute, ecudum se: alio modo per comparationem ad obie L. Si primo modo ,falsa est minor propositio. Si secundo modo, concedipotest,quia cum sit a duobus, ab uno est perfectius, quam ab altero. Ad minorem secundi a mmenti dicitur: inconueniens quidem esse, quod usus, oestitionis, si idem a tus ratione obiecti,quia idem ratione ultimi finis habere non potest, cuius evrui, relati adfinem, cuius est usus. Nulli.
tamen sequitur incommodum, eundem aliam esse usium, oe Diationem, ut in patria hoc apparet. Nam eodem a tu beat co quis Deum uidet, o res creatas in ipse, m ita eodem a tu diligit quia libet beatus Deum, oe fruitur eo, σ creasuras diligit, referendo in Mu,σμ utitur eis. Eodem quoq; euenit in uiatoribus modo. Vel aliter dicatis ad maiorem propositionem eiusdem argumenti,
non om actum uoluntatis esse stultionem, reste tu finis sed benersectu sinis in se, non asit ut virtualiter est in eo, quod ad finem est, ut in proposito. Ad tertium aingummium minor propositio nogatur, mratio a gnatur, quia intelle ius eode actui' principia, conclusiones fertur,quod exprincipijs coclusones deducit,licet
non sic, quado a Flute fertur inprincipia cui proportionabiliter Attium