장음표시 사용
511쪽
IO PAVLI PALANTERII AN OMNIS INTENTIO, ET C.
ACcedit distinctis Hi huius lib. sectidi dilucidanda: cuius
ordo primo considerandus: deinde diuisio. Declararaitaqi recititudine, m humanor irae Dum vitio exparte finis ordinantis: consequenter idem faciendum erit in proenti ex parte principi, mouentis; bςc de ordine, una cum intentione. Quantum attinet ad diuisionem: arbitror prsentem distisdiisne in puncta octo usurpari posse. In conclusion primo. In quoitum
secundo. In argumenta ad utranq; partem tertio. In considera tionem de bono quarto. In propositionem quinto.In dabium sexto. In nouam propositionem sieptimo.In unumq; notandum pro decim ratione oritavo. Q Wantum ad primum, Hςcfit conclusio. Licet immeles quandoq; bona opera exterior acere videantur, no ob id bene astere dicuntur, nec meritorie. Pro cuius intellectu, cumsides intentionem dirigat , m aritus, tam emerior, quam interior asintentione malitiam,vel bonitatem habeat, propterea cundo qumrit Magister loco, Num OB infidelium aritus, qui fide non dirigitur, peccatum existat. Dubio proposito, ad utranq; arguit partem tertio loco , σ primo Gymatiue sic. Omne, quod non est ex fide, precistum est, secundum Apostolum, hoc quia actus infidelium ad finem, qui est Dei charitas, m proximi, non refertur. Unde Diuus Aug. Apostob diritam exponesis ait, ql bas infidelium alta peccatum nihil bony,snesiummo bono, ubi deest agnitio ςternae
512쪽
veritatis: igitur non habens fidem, m charitatem, eius a Bope catum est. At dicetis vos. Ex alio latere: cur i rgo is fideles multa bona operari dicuntur ' cui discutiati velim uos occurrere distin honeprςmissa de dulici bono scilicet segmere, σ meritoris. Vnde infidelium bona, quae flant ab illis, opera, ex genere bonad cuntur, at non bona meritoris ratione iam alias taciti. Vertim
quia hic est sermo de bono, propterea quarto infertur loco talis confiderario.Bonum fumitur multipliciter, nam aliquando dicitur illud bonum, quod est licitum: aliquando et illud, quod es utile :deindesumitui pro eo,qδ bon ignum est, vel pro basente θeciem boni. Insiper bonum capitur pro illo, quod est remunerabile, vel remuneratione dignum. Illis primis modis infideles bonum operari dicuntur, at hoc ultimo moao, nequaqua, quia fide,stcharitate carent. Et bςc de quatuor puntitis. In quinto ponitur talis propo-spio. Nullum peccatum demeritorium dici debet, ql nonst qVodammodo uoluntarium. Ad quod videndum, dubium sexto loco tale est ponendum. Num oepeccatum sit uoluntarium. Mihi certe videtur, quo P, nam in peccato originali,m in peccatis ex ignoranti actis, m in omni peccato actuati,seu ueniali, vel mortali. aliquo modo uoluntas concurrite igitur, me. Confirmasar hςeveritas authoritate beati Aug. ut videre est in btera Magistri sent. Hi eptimo additur loco hςc propositio. Intantu quis libere,
uoluntarie operatur, quod et ipse mala uoluntas, qua peccatur, peccatum nominetur. Ad quam cognostendam ueritatem, hoc uno
notatu digno Magister utitur , dum dicit loco ultimo: qJ peremtum adeo est uoluntarium, quod non filum a speccati peccatum
513쪽
nominatur , verum etiam ipsa uoluntas, qua actualite peccatur. peccatum appellatur, inquantum in ea cilicet peccatum reperitur.
Ei hgo de tota distinctionestis.
INTENTIONEM AN DIRIGAT FIDES. Lectio CLXXXIL
IN explanatione prςcedentis distinctionis de duobus maxime
erat sermo,deside scilicet,deinde deuoluntate in quapeccatum dicitur consistere: iccirco iuxta i ςc duo, questa excia tanta occurrunt duo. Quorum primum ;anfides intentionem diargat 2 alterum, an uoluntariumsit peccatum. Quantu adprimum, audeo declinare ad negativam partem primo se: bona videntur epera in non habentibu dem: non igiturmes dirigit intentione. Quod aut antecedens veru sit, ex sanctis istis colligitur, Hieronym Aug. a quibus quidam eorum commendantur: intentum itaq; nostrum patet. Amplius nonne in Christo multa bona opera fuerunt ' certe sic, at ipsemem non habuit, quia erat comprehensior, quia nihil,quod senet imperfectionem, it attribuendum: fides propterea non dirigit intentionem , ut dicebat Magistersent. inhiera. Ex alio latere, quia illius solitis en dirigere intentionem, cuius est vii imum finem ostendere, cuiusmodi Deus est,m cogniatio naturalis ad ultimus nem non pertingat, ideo perfidei donum id nobis ascribendum: quare fides , quod dirigat intentionem, erit dicendum. Pro determinatione huius dificultatis,primo unum supponendum, videlicet, intentionem esse actam uoluntatis temdentis
514쪽
dentis in finem, his mediantibus, quae siant adfinem, ut alias diximus. Deinde iciendum, qd fides dirigit intentionem reflectus is vlt imi stecialiter ,similiter re p. cia coisibet finis generalitcr: nec id mirum, quia sola uoluntatis , vel intellicitas inclinatio noussistit sine habitu charitatis ad diligendum Deum, tamΤIam ultimum finem: quis is cu nequeat L enter ostendut primaveritas, primum bonlim uoluntati sinc habitus fidei ponendus, dirigens nostram uoluntatem in ultimums nem des ergo dirigit, ut auditis, intentionem. Num uer omel dire bo necessariast ad bonitatem cui bet operis,distinctione opus erit ad hoc videndurdatur enim duplex bonitas, una uitae ςternae meritoria, quam solus Theologus cosiderat: altera uero moralis, de qua Philosophus. L quendo itaque 4 prima bonitate, nulli dubium, qain ad eam non
fit nec saria diretitio inten ionis per fidem. Nam impos bile esset
velle uiam ordinare ad terminum ignotum, ad quem dirigit ipsa fides: ergo. Altera uero no est necessaria, alioquin impossibile esset,
quod infidelis se adfidem d Joneret, si ad omne opus bonum fides
requireretur. Ad bonum aut uita ςternae meritorium necessaria equide. His itaprςmissis, ad duas rationes diluendas nunc accedo, ad primam dico : currere de bono morali non de meritorio, de quo hic nos intendimus. Nullι ergo mirum sit, dum dicitur, quod intentio recta de ultim ne, non requiritur ad omnem bonitatem actus, sed solum ad meritoriam. Ad alteram rationem de Christo, .
paucis dico, quod aliud es loqui de ratione enigmatis,quod no fuit in Christo, π abad de ratione cognitionis perferitissima, fit in Christo, de ultim Per quare, lica ime rc ἶc tu enigmatis,fue
515쪽
enigmaticae cognitionis,fidem non habuerit, quia comprehensior nobis tamen maioribus necessaria ad completam estim nostris niscog nit lancm habendam, oe ita ratio currit de comprehensore, arvulti s de uiatore. Explanato primo dubio, alterum accedit, de quo disi x endum. Nam sicilicet omne peccatum uoluntarium sit:
quibosidam usum est quod non. N. illud peccatum, qJ per ignorantiam fit, non videtor esse noluntarium et ergo. Ex alio latere D Aug. 1 ferente Aragistro in litera dicebat, qd peccatum adeo est peccatum,quia uoluntarium, nam si no esset uoluntarium, nulli reputaretur peccatum. Pro intellectu huius di cultatis, quot modis voluntarium accipi p fi in prsenti uobis confiderandum. Nam duobus ex Theolog71 um uoto dicitur modis. i no modo, quia esin potest at e uoluntatis, quo modo omne peccatum uoluntarium est, quia de bis, quae non sini in nostra potestate, nec laudamur, nec vituperamur. At pro peccato uituperamur, m pro actu virtutis
laudamur: ergo. Alio modo aliquid uidetur posse dici uoluntarium, non quia est in potestate uoluntatis solum, sed quia est in uoluntate subiective, sic dicendum erit, quod actus ille, eui primo, δε-
nominatione intrinseca copetit ratio peccati subiectae habeat esse in uoluntate. Alijs aut actibus a uoluntate imperatis, ratiopeccati minime ι vetit, nisi secundario, o denominatione extrinseca, ut magis aperie in .lsinctionesque s audietis. Nunc illa unica ratiosor ma a diluenda, deinde erit finis. Dicitur ergo,qt nullusit peccat u p gnora i. im, nisi t talis ignoratia, quae penitus no excludat
voluntarium: qualis est la, qua si eorum quae homo potest, scis e tenetur. Ei sic duresuis uobissociant pauca
516쪽
LECTIONEI LIB. SECUNDI. '' AN VOLUNTAS, ET ACTIO, ET C.
Dilli motio XLIl. Lectio CLXXXIII.
VS sit ri circa quadragesima secunilam huius lib. secvn
di in ordine distinctione: seriem primo perpendemiis, deinde diuisionem. Ex quo ergo determinatum fuit --
perius qualiter exsimplici inretione, vel uoluntate, emerior accus malitiam, vel bonitatem habeate consiquens modo est, circa prod Ela quotiones excitare nonnullas ; sed id antequam fiat a nobis, d. videnda erit prius d inclio in puncta nouem: sciticet in cocimponem primo. In dubium secundo. Cirta dabium in diuersas opiniones teri io. In determinationem quarto. In conclusionem nouam
quinto. In dubium pro pr6batione siexio. In propositiore istimo. I/i peccati diuisionem os fauo. Ex premisse in capitalium ui torum tand. m enumerationem nono. Quantum ad primum concisso sit talis. Quamtiis ipsa uoluntas, m actus exterior duo sint actus distincti realiter: uno tamen numero conformitate, vel dormiatate morabier boni, vel mali nuncupantur. Ad qua cognoscendammenis secundo in hunc modum dabitandum loco. Utrum mala noluntas ιnIerior. m operatio mala exterior, duo nuncupanda sint peccara,vel unum.ὰ a qδ uidendum tertio loco, opiniones ditii ronarrantur e quidam enim arbitrantur, diuersa is sepecca a, hamssa fulciri uidentur tribus vijs opinione, o primo sic. Voluntas Interior,stactus exterior sunt diuersa, vel ergo diuel sa peccata dicenda, aut non diuersa, vi non sunI, non pcccato, quia viruη Τῖpeccinum
517쪽
peccatum cn: ergo diuersa peccata; hic Magister re tondendo a te duos quidem se actus, sid unum peccatum, oe ratio assignatur, quia ambo faciunt unu contemptum. Sunt quida alij uersa speccata abirentes,qui it antur: illi duo actus, si forent unum
tantum peccatum, non diuersa, tunc non magis puniri deberent,
qVi peccant astu exteriori, cir interiori simul, quam illi, qui intoriora tantum peccare dicuntur, at hoc valde inconueniens: ergo.
Huic rationi secundae occurrite dicentes, qδ illi, qui peccant am-bbus act.bus simul, certe plus puniuntur, quam illi, qui interiori tantum peccant: non ideo, quia illi duo actus diuersa fini peccata, sed b. ne quia ex pluribus est patratum peccatum. Tertio urgent quidam dicentes: mandatis diuersis actasprohibetur interior, σexterior: igitur uideturfatendum esse, quodsint peccata discrsa svolcns Magister ueritate determinare quarto loco ita dicit: non posse argui ex mandatorum diuersitate, quibus alius illi duo prohibentur, quodsint peccata diuersa,qui cuti una charitas Dei, proximi diuι rsis mandatis prςcipitur, ita et actus diuersi, unum
peccatum facientes, mandatis inhiberi possunt diuersis ut 3; hoc, quodsint peccata diuersa. Hi, quinto loco talis est ponenda propo- filio. Anima per peccatum pulchritudinesua destituta ,post tram
suum exteriorum, π interiorum actuum manet polluta. Ad quam probandam dubitatur siexto. Utrum expleto,'transiunIe actu, tam interiori, quam exteriori, peccatum remanere dicatur, idea in homine reatus culpae. Mihi certe, quod non, apparet. Nam ilia mala uolonias, peracto vitiosio actu, non ess, neq; illiu exteriors, neq; videtur homopostea id uelle, qhrius volcbat,nec agere, tu quod
518쪽
quod prius egit: quare, oec. Ad hoc Magister volens nos docere respondere,fc ait: minime hesitanda ore, quin actu ipsum peccatum transeat, licet remaneat reatus, obligans hominem adpςna, Ilae pernam ,siue temporalem. Et hπ desecti ex . Accedits ptimum bac propositione contentu. Peccatum,qua enus ad diuersa comparatur, uarijs accipitur modis. Ad quod uidendum, octauo ponitur loco peccati diuisio: diuidi enim solet in duo, quantum ad
eius radicem,peccatu. Nam ex duobus quis peccare dicitur,primo ex cupiditate male incendente: rursus ex timore perperam hum liante , ad quae duo peccata ola mortalia reducuntur, Tel enim ors peccans appetit non appetenda, aut timet non timenda. Pr erea videtur peccatu diutisi posse, quata ad eius alium : sic per beatum Hierony. super Erechiclem dicentem, quod tripliciter peccatur, aut cogitatione, aut locutione, aut opere: 1bus tribus modis beatus Hieron . quartum aduri, videlicet, consiuetudin . Tertio peccatum diuraetur,quo ad eius obiecia: secundum quod dici consiueuit,
quod quandoq; peccatur in Deum. U. .cum quis per hςresim,vel in alijs, quae Dei int, male sentit de Deo: quaniloq; et in proxiamum, ut cum eum in se, vel in suis iniuste tedit: quandoq; et in stipsum: Amflbi, non altera nocet. Quarto ut peritis dilucidum, ac per*icuum est, peccatum diuidi pol, quantum ad nomen, qzono ruatur, nam dicitur peccatum secundum bearum Aug. ratione malae antionis, vel quia scienter commiti itur desidium uero ratione derelictionis boni: quoniam in quolibet peccato bonum d feratur, m malum operatur, vel et, quia ignoranter committitur.
Isti prςmissis, nono veniunt capitalia enumeranda vitia loco. Septem
519쪽
Siptem igitur sunt,'capit aliasis dicta, quia OD alta peccata Misis septem peccatis mortalibus oriuntur, quae per Cplcmgentes Lgnscantur, pras dominus expulit per filios I ael de terra pro-
mssionis. Ei hςc de tota distinctone satis. DE ACTU INTERIORI, ET EXTERlORI. Lectio CLXXXIIII. Via me issictafuit in insterna testione de duplici actu,
videlicet interiori exteriori: iccirco primo nunc imis. quirendum erit. Num adlus interior, m everior, sint duo peccata. Pr perea, in bonis, num tales adlus duo merita
quoq; dicenda. Circa primunt. Quibusdam visium est actum inteariorem,stexteriorem esse duo peccata, non Unum tantum, quia pluribus opponuntur mandatis: ergo. Asumptum sic patet, nam duo sunt prςcepta, propter quorum unum prohibetur a ius extorior, V.g. non furtum facies: per alteruuero aritus interior, V. . non concupisces rem proximi tui: duo ergo videntur est peccata. Vlterius: Deus dicitur punire interiorem a tum, etsi su sine emteriori, iuxta illud Euangeli , qui viderit mulierem ad concunfendum eam, iam mechatus est in corde suo. Mundus aut panis adium exteriorem, non interiorem,m t cum exteriore, duo ergo sunt peccata, adlus interior, m exterior. Ex alio latere, quia huic duplici a Li no imponitur msitna pςnitentia: igitur ibi inatantum culpa . Pro dilucidatione huius clussiti, velim uos primo scirp,ld iacitus exterior, c interior coniundisiunum csse dicuntur teccatum,
520쪽
peccatum, non plura Insiuper, proprie loquendo, notare debetis, qJ peccatum dire lite no dicit actum , sed dφ ctum actus, vel actum defectuosium, ita ut ratio formalis peccati sit dfectus, vel deframitas , pi opter quod statim luce clarius apparet, quod cum in uno actu ualeant esse plures defectus, vel deformitates simul, quae diauerse, st parata sint, tunc in tali actu plura pecca concedentur, V.g. cum quis cognoscit non siiam in loco sacro: ratione cuius peccat luxuriae peccato primo: deinde scrilegij peccato propter
irreuerentiam sacri loci. His ita positis, nunc, ad rationes quid diacendam, audite. Mim ad probationem assumptiprimi argumentie ciendum, quod actus interior, π exterior miti diuersis non prohibentur prςceptis, sed uno tantum, ut patet de illo,no occides, oec. Nam nunquam factum exterius prohibetur , nisi quatenus a voluntate interiori procedit. Quando uero actus interior non prorumpit in exteriorem propter aliquod impraementum, bene dicuntur prohiberi diue is prςceptis, . ita plura peccata erunt ob actuum interiorum pluralitatem, oe non propter pluralitate actus exterioris cum interiori: alsumptum itaq; probatum admitto illo modo, at nego alio. Ad argumentum secundum dico. Nec Deum iuste, nec mundum punire actum exteriorem, sisit fine interiori: Deus tamen, quι nouit hominum corda, dicitur actum interiorem punire sine exteriori, at mundus, quia hoc non potest, ideo non diacitur actum interiorem punire,ns pro quanto prorumpit in actum exteriorem, σ ita ex rello ione patet, rationem peccare exfalso 'supposito. Iam declarato primo Lbiosti equitur alterum. I rum scilicet: si duo actus in bonis merita duo sint. Qu b da videtur