장음표시 사용
111쪽
mum porro est lignum non tantum soco, sed etiam 1n de Dranci saan, ver enu binneu V 1-. is fumis, in quitrus calx & lateres excoquuntur, quum facillime ardeat, ingentemque excitet calorem. Si in culina adhibeatur, oportet esse siccum, quin stre Iitum excitet nimium, molestumque sundat odoremulphureum caenosumque.
Tinctores Chinenses eortice utuntur ad lintea n, cun da trestris e brancibatito, kie: aue en in ea
venit in vili hae arbore, quod medullam nempe ejus fructus edulem creaverit, talibusque largitus fuerit imsulis loco panis, in quibus pauca Sagou. oryzae, miliumque arborum invenitur copia, unde homines alioquin suum habent victum, quales sunt Bocronenses, Bonoen , ac praesertim populi riaeenses induar mede is taxen: A N Has des Sael res gOeneia murio Ceragien Mor, dat is de bees heri tu,
sula x inhabitantes, qui magis rupes quam ipsem -- quos ran, en d ν Vreemdelingen van bonger et den vae cupant terram, ubi peregrini prae fame moturentur, ten ver an ; -I het D een is 4 Dan elende, dat gemest enim miserabilis Manis, quem stomachus exoticus Ullano he veroragen lan. DaM en boum besse iugerere non posset: Praeterea quoque comperium fuit, men Femnden, dat de Quebim op momo de placitam
fructu, istis in locis prodisos multo dzlicatiores eilla Giasma et ster Σ3n ean Ceram, in andere Glastae illis. qui in Cerama, aliisque erescunt insulis , ubi daar disper moerassen , en mere Sagu-Momen gemnian protundiores sunt paludes, frequentiore que Sagm: merden; meta I ber denu aiatis: D ramen de rvellie autem etinis sequenti Praeparatur modo: Ma' houmen, λω en cie in leueater U, YMIMU meoia-iurias sumunt siliquas, quas aquae incoquunt, fidam Leu , duar na δε ιμ-n ge ent etynde, nemora 't ριι of effundunt, dein ex stiquis apertis medullam tollunt, merg daar Ut, 2 meu ia de diata can een sebaio is, en quae ea mi erassitiem habet, iterumque baΠCeoquunt Dolan 'I nogmaest op met M pus.mel V in zop, en eum Calappi lympha vel piscium iure , quam dein eten 't asto De Inlanderi Un εο metvies vandescosusaeomedunti Incolae etiam tron abhorrem ab arboria in de Ins tegebrusen, δοι at te die van retia is, oenice, quem in cibum adhibent, quam sulphur ' amant zy neetnen tiui3 me su ues duar van, reve etiam ejus sit odor, quaedam enim ejus sumunt fru- -non die Onvir de iost Cocoho genaarat, main vanstula, quae admisicent cibo cicorin dicto. de quo actum bteten in 't Lapittet van Atunus I .itorea vermeta is,suit supra in capite de .l stluorrae comperium vero homMI men Mond. das de schoroe te ueel in de hos H-suit, si hie eortex nimium cibo fuit adjectus. Pectori Dunt. d. horsi hes arra, en horten alem mali. obesse, Asthmaque causare. Viridia eciam sol id a groene blaurien eae taen van I remune vel je oeiaraat in plebe erada comeduntur insur Ulam ad B si ', gegeteu, Ulata tot BocasIaa, in diaete a gemam quum gratum salsumque prRM at i POrem e pso- brkt Diet, gevoelen. rum sententia. Ans Cossus in hoe generatus ligno digitum lΟΠ s De moran os Cossius die in 't Nur troes , u eo Mnti erassus est. superitas latissimus, ac sensim angusta- ster lanx en dia, seren hreeis, en aueisuens toesmaiatis , ex octo magnis & quatuor Parvis componitur tende, Iesaande s Ut agi gractae en utere tieme veru en,plieis, qui obscure fuscum habet caput, ac cres bre- mehem don re brum bo- eio, en drie tirae Coeu es, taves parvosque pedes ab utraque parte, estque albus, Meeret en vicit, glud, abad Drat, en DUt . II me faber, frigidus semper, sic madidus. In liiso gene- in t botii dat em tU Ianso't droege gellon Leest, euratur, quod diu in loco seco mit depositum, Dei. men tin hem gemine di in V bout i re nagen, mi teque lignum adrodens exaudiri Ut est, tignum vero her hist op 't v eν ι Mende, genererer ten ursen dem in aquam projectum, statim teredin zm gen rat. bνπ- rem. Mirabilem eum hoc ligno Terealenta instituunt Een Hugige taure malande Ternaranen eo mel dis
tam eontra debilitatum virile robur, em α. ---- - . lonome - bet'erre mani3ibeia, en etyn verse λ- tentiam accidentalem, quod summum liabenz arca iung, 2 -lh D qter mor rem ero et obelm murin, emnum, ae multiplicem ejus jactant experientiam: Hu' veris udue Experientis Mar Dan romen. D namentus autem ligni palum sumunt, quem alicubi Conl, een Imrre viis cit Mut, binden die ergens vos, en latin Mant, ut per binos tresve menses in aqua salsa stu- hem eus luee of erie manden in Mut et ter dramen, Met, hujus dein segmentum amputant spitu amam bieras appense eens an Meenisam, of em et lati vel nedem longum , qui autem accuratiores sunt, die turie ver et . cirriten iam pretiere en span late eo spithaniam mitecte longum , tresque digitos latum ista viisσι Θυε iabben , die in tenete op em flere metexpetunt, hoc supra porphyritim terunt cralsiore sua parte, simul cum sorti aceto rubraque Lingibere, ae. Eroque jejuno propinandum exhibent, quantum ecquam sortissime tolerare potest , quo pristinum re
Muno Mangi in provincia Quantung oc Tonequunerescens, haud multum ab hac prima differt specie.& subsequenti quaria, quae ambae ipsis Carra voean hei di se e M , ι tamen mel ser en seton en roden Gem
mi Mangi Mangi dat in de Pr intis Quant ung en
ius' 'Tantam adquiruia crassiciem . ut ex ipsorum gens s. Z3 merden Eo dia, dat men u3t densam rores
traneis navium gi ernacula larmari possint, atque ex tot k artuum , en Ut δε romme tiatin anaers hanipsorum incur iis ramis anchorae. Breves iplarum fru- malen. De horte umebun WVlreuen de arme tardeneius pauperibas penuriae tempore pro cibis quoque in- in hongresnoia oo or λοψε, - 't rugmaeas niset πιι serviunt, si origae provencus non successurit, fructua saagi. quam 23 ranun de vo noeutae stit vit de emet enim m ullam eximunt, parumque istam contundunt, ten, minen dat e en uperari, et Tum het in mater, a quam in aqua conterunt. & excoquunt, ex qua iam Aea bet, en mum daar van ren meeI. ala Sagu. Manta, nam componunt instar S. Manta, quam cum ory- ου - 23 dan met Us-meel vermenen , en broolestae farina commiscent, ex qua Panes minores m. duar af bouem, cujus saepius Indiae Decidentalis scriptores Man e . et ar van de Scbmuera tan Mes Indita
mentionem iaciunt, pro una eademque arbore h, di murge ag ma en, moet men more em en 2 retrae,
henda est , vel saltem adfinis est Orientali Man f immers viis ren malle et sorte et an 't ous. Indistis Mungi , sed errorem apud illos plerumque detero, blangi Manei Vten; dog bemer ia dorepaans is deυχε quod nempe Alangi Nangi non satis norunt diuin- em absur, dat o Y dumi Mangi mal ve et meten temere a Varinga, quum ambae hae arbores radicev ex Milose riden van de Varinga, em dat bellis de boomen famis suis in terram inmittant, itispanus enim Plinius C an Mara ta χιn v telen in de rarae chialen; varat E b. MereMergius libri I . eae. D. primo veram den Da sum Plin. Eulah. Nieren m . Lib I deseribit Alanti Marini sub nomine Mano insedi, cap. 28. teschoet eres de regie Manssi Mangi, mare duae Optime cum nostro Nano, ae praesertim eum den Mam xan Mangle tiIt iniedus, i misia uer πει
112쪽
sub menti inuiseris convenit, quae alitem mox addit ex relatu Fabri u medent i in facto de mira bili rietessera arbore circa Goam errecente; de gia intelligenda sunt: Ferudi ius Loper orsa - -- de Atingua scri re, cie nostram es quoque Amasia a mali: Glanda vocatur. Lbanda in rcg'O OMλγ cer , cta Pigus ita deserim arbor est tam a 31 angi 2 fingi, quia ma se or inra clivola. cum ultima autem optime conve
Varingae non tantum radiem, ac potissimum sub nomine Ficus Indis , sed etiam hanc radici rain arborem antiquis suisse notam scriptoribus, videor
mihi probare posse inter alios ex Plinio qui si .
II. eap. 23. aruores destri 'it . in aqua marina crostentes foliis Lauro & Olea simili nus . immo totum Orientalem occanum talibuis esse repletum arboribus. Uidetur autem ex more istorum temporum res
obseure admodum ad ipsum fuisse delatas, magisque obseu te ab ipse descriptas, eodem enim in capite Fucum, Algam, Arbores, & Coralliorum frutices
Tres insuper Mangue seu Atina e species scribit Piso.
4. cap. 4et. in nrasilia creicentes, quarum dii. nae priores species nullam cum nostro Manet Margi habunc adfinitatem, sed tertia peculiariter gratiliatus G Amba, Portugallis Minyis γενει eiro dicta, fere cum subsequenti nostro Mangia candelario cor venit, long.is enim suscasque gerit siliquas, imus amara repletas medulla. binas simul dependentes, tuae decidentes magis cancrorum quam hominum iniserviunt nutrimento: ita autem litora Obcupat, ut fere nemo ad ea adpellere possit, ubique ex ramis suis radices in terram emittens. Has vero radix mollis& aquola, quae conscissa. supra earbones tosti, venenatisque initius piscis ivgut, ciui hisce in terris v catur Icari S an , inposita dolorem iudat, vulnus-nue curat, licet in initio dolor exacerbetur, sed dejnsensim deerescit, quod promptum est remedium aesolatium piscatoribus, qui illud primum detexerunt, nostroque indicarunt Populo. Fuscus trunci cortex ibi quoque adhibetur ad retia tinuenda. Incolae nosti i de usu corticis nil norunt, feci medullam fructuum sub cineribus torrent . quamictui sensim adplicant. Fructuum eortex ςum pullisi ne contritus anna clypeosque eleganti obducit ac tinxit colore, ita ut splendeant.
In Rumphii Adpendice haec adduntur.
113쪽
ΡArva haec Mungi species, rectos & teretes
instar lorum emittiet truncos, circa radices tamen 1 ruticosa est, ubi plurimis se extendit ramis , verum trianctim obtegentibus. Truncus ad summum cruris habet crassitiem , ac circa radiem
alatus est, ubi sungosum ae molle ejus est lignum. Rus eortex non ita cst magosas ct fissu ae prie demtis, sed intus croceus seu russus, ae succolus. Ita eodem lita sunt modo instar prioris, in ramulorum nempe summo, sed nullum regularum obse vani inem, iuntque minora ae rotundetora quam prae entis, illis 3Iangu Rratum tu simillima. quatuor pollices longa , binos lata , ovisormia, saltem superi, subrotunda, glabra, crassi cula, splendentia, plurimisque venulis pertexta. Fim stellatum quoque refert ealicem ex quinquo apicibus conflantem, semi- apertunt: intus tot quo. alba & flaccida locata sunt petata, reliqua autem ris pars repletur plurimis albicantibus staminibus: Bini plerumque flores brevibus simul insident pedun. lis. Fructus longae itidem sunt siliquae uti ante dentis, ultra em longae, striata', nunc obscure virent , dein lutem, ae de mam Gai ire 'mae, Pr m ---tiim angustatae, calamum circiter crassae, ac sensim cras. ω tes ad minoris digiti crastitiem, quae dein si lato eonniventi Geminae semper dependent sorma minorum candelarum Graecarum , intusque cor g runt album herbacuumque, uti in priore, non autem ita edulet liae siliquae caliculo itidem insident tolli. cem crasso, superius latiusculo, ex quinque obtusis a eibus spinas mentientibus formam. Lignum est uti praecedentis, sed pallidius S mollius, Musque radices nigricantes instar serpentum supra terram etiam decumini, sed parum sunt fungosae ct fragiles. Octobri floret, Ductusque copiosi subse que ii mense ex arbore dependent, qui in terram prolabentes arbusculas emittunt, apiciuus suis terram perforantes & sese crigclites. Latine Mannum Minus, millo autem alio hue usque innotuit nomine nisi Amboinensi RiIun SParun, in Leytimora aut cm vocatur mattet Mabina, uod nomen commune est cum subsequenti Mantiis
I. s. IIaec species remotius a litore erescit quam alangi jungi celsum, sed semper talibus in paludibus & aelluariis , quae ab aqua marina superfluente sormantur, ubi denias format silvas. Ist ipsa Amboim non crescit, vel raro in Iasta, sed copiole in insula porcina , in Cerama , in tranquillo sinu et ameno dein ii. Ejux lignum non valet ad lignum, quum nimis si molle, nee durabile, sed soco modammodo
inservit, contra eius cortex magno in usu est ad cuncta lintea alba intense rutam obducenda e lore , si haec clim cortice coquantur, radicibus Bamisu, aes,liis L M, tinctiira autem proprie ex Bangeudoe clicitur, binae aliae vero res consistentiam dc perennita.
rem addunt: ex desectu veni rimari Seum, quidam ν hujus
114쪽
hujus corticis eligunt minora Dum quae grosso contun. eunt modo dc dulci admiscent liquori Toeway dieto, cum quibus hic potus coquatur, unde hic non M. motam amaricat sed austerus est: Defectu Pu an calieulas, i fruetus insidet, cum Sta dc calce ru, meari potest.
tantum exhibet Ubi tau. A. E in f , . B. I PH apertar exulta
i Mamum C m marem putant, hane tertiam
speciem semina an este dicunt, quum in omni--bus suis partibus sie magis glabra. l jus truncus est brevior 6c gracilior illo Lauri, in paludolis locis alte excrescens instar pali, in siccis vero crassus est truncus oc firmus, glatim obductus cortice, Husque coma extensa est instar nea Ta me, folia serens densa ut ec ramos plurimos. Huius silia , viora sunt illis praecedentis primae speciei, quinque sexve pollices longa, tres lata, in paludosis vero lineis latiora gerit folia, in firmum desinentia apicem, ad ramorum summum locata, bina sibi obpolita ac sere crueiata ; suntque porro glabra, firma, nullas fere notabiles gerentia venas, nisi in inferiore ipsorum parte, ubi & vix in conspectum veniunt, atque nervus miaius maxime protuberat, superiae vero pinitus sunt glabra, ct per mcdium sulcata. ipsorum sapor non adeo salsus est, sed magis adstringens, camaricans, atque ramulorum extremum in longum viridemque desinit apiuem, uti in I ringa. Hujus flos paulo minor est , ac stellatum refert calicem ex octo, decem,& undecim radiis constantem, ample extensis, ac demum retrostexis, extern virentibus, muu in ejus centro me quoque stamina locantur facile decidua, ct coronam relinquentia, in cujus centro pistillum invenitur in longum stilum ex tenium. quod in fructum excrescit, qui primo oblique pontus est, atque magis exerescens dein depen-cet. multo autem brevior cli Praecedentibus, majo. rem digitum longus di ita crassus, prope ortum suum vero est angustior, semperquo viridas ac gla-her est, nee angulosus nec si latus Intus albi eis etiam 2 sicca continetur medulla ad calami eram-tiem, edulis quoque. Radices sunra terram elevantur nudae, uti in reli. quis Asano IIano speciebus, hujus vero non ita extenduntur, atque crassissimae ct vetustae radices supra terram vievatae intus rubent , instar inmaturi Laeta.liani, cujus odinem etiam spiram, unde &summigus inservire possunt. Hujus lignum est uti reliquorum Asangiorum, sed mollius, humidius. nee ita iacile flammam concipit ac verum LMaro, plures quoque nodo habet st ramorum copiam&numerum rn paludos, Itidem crescit litoribus, in quibus tamen caenum non ita profundum est, aliquando etiam magis remoto ut ipsa crescit terra in uecis locis, de ad majorum fluminum ripas.
δε mim. Latine Mannim diritalum, ob digitorum Drmam, quam fructus referunt: Malaico Ton e Pirampo n. tematice Daudati. Am inice IVastahina. quod nomen commune habet cum antecedentici subsequenti GDophyllinis. Deus. Copiose obeurrit in Cerama,cimast Hen ει do, uti & in Maeanara, alii-ue in Celebes locis, paucae etiam quaedam arborea ia Sinu Am i. nenii conspiciuntur. . III. Usur.
115쪽
M. Hujus arboris limum vel eortex in nullo vel paveo admodum sunt usu , longissimi enim & gra. vilissimi mus trunci ad paliri tectorum adhibemur, post exstirpationem vero per aliquot tempus eri tos stare oportet, ut liquor exstillet. alimum enim Meygnum Deile putreu it, prHertim si solum tangat. Fructuum medulla in aqua ebullitur, ac dein pernoctem in recenti maturatur aqua, tumque cibo a inta est,ileet quam maxime sit ad tringens. nostroque stomacho ingrata, nihilominux tamen plurimi Celebes populi ex hoc misero vivunt pane, uti es alii De Usu incolae, ipsisque adeo gratus est ac nobis Fructus porro crudi in usum voeari pos- su i desectu Pinangae cum Siri & calce masti pati: Flux odorata radix vix nota in. Cujus tantummodo optiunculam habui, quae inventa fuit ei rea Attii, s. Quidam Rhiadimonii Boeronenses hunc fructum
ad oeulorum morbos adhibent, ut nubeculam extemnam tollant & depurent, quem cum pauxillo aquaest sueco Limonriti Ainarsi cunturunt, atque oculo iustillant, ut 6 nubeculam detergant. N. B. Adnotandum est, tres has subsequentes Impi Marii species unius ejusdemque esse naturae, unde& ad unum pertinent genus, atque hunc generalem gerunt ehara herem, quod juniora nempe scilia ad ramulorum extremum semirer tema in acuto Laeculo tanquam in corniculo convoluta simul proveniant rinteriore enim involucro seu vagina sit blata tres o, currunt petioli, quorum quivis suum sustinet solium quorum medium minimum est . Omnia vero haec tria folia sibi involuta sunt, viscosoque muco quasi adglutinata.
Mangiton Candelarium. Manue Mamgi
arta hujus generis species rarissima & maxime
monstrosi cit, quae ab ordinaria arborum forma in multum quoque differt intricata & inmeabi. Ii sua illua, ac sepibus quasi litorum, quax in ipsa etiam format aqua, quales terrestres arbores plares in initio tablaquentis libri descrabemus. Truncum gerit haec arbor brevem. incurvum,S inr gularem, infra in plures nigras occrat, sese di videntem radiem, supra terram alte instar arcuum elevatas, ita ut verus conscendi nequeat truncus, superne autem mox sese dividit in tales quoque incurvos ramos, ample extensor, ita ut 'uaedam arbores nil aliud esse vide. antur nisi conseries ti intricatio ramorum & radicum neci carentium, naturaliter peregrinis haec ad litora adpellemibus repraesentantes incolarum sero ratem hasce terras inhabitantium. Folia eo lem lorata sunt modo ae praecedentium, sed magis late distant, & majora sunt, ejusdem caeterum formae. Haberrima, dc crassa, venis destituta, excepto nervo medio . qui infra maxime protu .rat, ae supra sulcum format, superius vero in fidimum desinunt apicem, iuntque pinguia, fragilia, &maxime salsa, sex octoque pollices longa, tres vel tres cum dimidis, latat Antequam florem ob remnius, oblongum de pallide virescens eonspicitur capiatulum . in aperta fit aque cellula locatum, parvam referens glandem, quod per mensem Melusum est, antequam sese aperiat. Flor
116쪽
Flores ex quatuor brevibus constant apicibus semi. apertis. ex cinereo di iusto mixti, imus octo crassa, pallida. & erecta locantur flamina, cum quatuor aliau l viribus de incurvis supra florem elevati . T Ies me Mue nores gemini vel bigeminaκxcrescunt simul suscis ex capitibus, quae erat Ila curtisque insident
petiolis: Post staminum lapsum in ipta fiorix centro tuberculum seu ampulla quaedam excrescit uti in pri. ma specie . sed major vi norabilior, ultra pollicis arditis ulum longa, ex qua Dialitas sormatur forma sit, quae . sed major quam in ulla alia specie, binos enim vel binos eum dimidio pedes longa est, ultra digitum
crassa, prope ortum angultior & rubens, prope apicem crassicu, dura, firma. ec instar candelae rotunda, viridis, maculisque sulcri notata, non penituis glabra, sed hine inde punctata, exterior ejus curtex cultrui ueramus est, sub quo aliis oc sicca reconditur medulla, ini in aliis viano Mungi speciebus, non autem ira apta cibo ac praecedentium: si hae sit liquae adeo humiles ex ramis dependeant, ut terram tangant, vel decidentes in terram erectae elevataeque maneant,
radices emittunt, arboresque formant, alioquin per fiuctuantem maris aquam disjiciuntur plerumque, quae tamen aliis in locis facile progerminant. Praetertias undique ex ramis clependent longi, recti, dc rotundi quasi fusus perpendiculares, si nihil Obstet, vel si radicibus obcumnt, oblique supra illas, nihilominus tamen recti extenduntur, nullos formantes annalos, suntque elabri, aequales, nigricantes vel cornui coloris, acu lineae cssent aequalis crassitiei, digitum crassae, quae circa solum in lamos sese dividunt ramos;
quamprimum vero hae terram tangunt, radices mox agunt, atque instar tensorum sunium eriguntur, ac sensim in ramos exeresset, qui tamen mollius gerunt
lignum reliquis. Hi adeo copiosi S adunati sibi aiastant, ut inpossibile sit, per illos transire, hique rusti lanes re-1 ndent Varinis filix, cujuε naturam in omnibus1uis partibus haec paludosa arbor videtur imitari, quas sepius etiam simul inveni sibi subjunctas, una nempe in terra sicca, altera in aqua crescente; si veto isti sines findantur, in tres sese dividunt partes. Lignum interne rufium est, sed magis rubens quam
Lalara, multoque duo est, nodosum magis, accae. su dissicile. uti & elevatae radices durius gerunt IN gnum omnibus praecedentibus, quae rugoso itidem obteguntur cortice: In duris creicii solis, in quibu, nullum vol rarum obcurrit caenum, excisa ea parte, cui infixa est arbor radicibus suis, ubi etiam so-vea seu ampulla quasi aqua de caeno repleta observa tur, sub hae autem mox obcurrit solum durum, minium, & coralinum. Locus, cui infixa est arbor, maris itu oc reditu adspergitur, invenitur etiam, ubi aqua ipsi est perpetua, ita ut haec arbor cum mari certare videatur de terrae dominio. ubi oc ramis suis adeo humile fur aquam fluctuat, ut vix sub iis prorepere quis possit, quo autem solum magis est liberum ab aqua marina. quoque durius est, eo solidius quouue est ari viris lignum, adsiduus vero, paludosus, de tui.
phureus circa hanc arborem obser atur odor.
i t pus. Capitatu peditulus ac flos iunio proterminat, frustas vero Augusto observantur ae sub-equentibus mensibus ex arbore dependentes instar Gliquarum Canna Ionginquo putaretur has easdemque esse, si modo ni icarent. Nomen. I.atine Mangium Canci artum 6c are vatum,
ob metus, qui candelaes 6c radices, tensos quae roserunt arcu : Malaice Mangi Alaui Aetam, de Laeuiari, quum vulgo haec sycies mas habeatur. uti praecedens non es femina esse putatur. Ambianice Teis. Macassarice Banelo, quod derivatur a praecedenti Balist. Tematice Bido, do, ob formam frutiuum Sir M. Ita eus. Non ita frequenter olbcurritae reliquae Mamo Mangit specim, seu ubi invenitur, haec arbor in . gentem Obcupat locum . potiusque crescit inter se, sequentes Manilium Casedla re & fruticans , quam pr. pe talium, licet Uusdem sit elassis: In cunctis reperitur Am inae insulis, eiusque species latissima gerens solia, crescit in parva intula I is flati, in sinu istis, di clus ora ad Eurum sta, nostratibuq nautis de Wilaritavis seu heus tr quosus dicta, ubi hae arbores inter reliquas peculiare praebcat spectaculum, quam latiis.
Naam. In u Gryn Manium candelarium, en a
117쪽
me quum snt ex edis . atmiae maxima ex Irarte in aqua locatae, ita ut rami supra illam stuctuare videamur, qui adeo densi sunt, ut prospectum ad terram inpediant: autem hi trans tu admem re me oportet; ulum fluvium, ex quo navem ad orientem navigantes aquam pro potu munt, lapidificantem succum in se continere, adeoque ad potum non saliniarum, quod pauci animadxcrterunt; hujus rei argumentum praebent crassiae fluvio adstantium amorum radices, quae lapides esse videntur. hae contusae, iptarumque exteriores cortices confracti interne lignum exhibent; haec quoque lapidea crusta supra 'pa, radices superducta invenitur, quae t re ad telopeu distantiam a flumine isto distant, & sic. eae per vices observantur; tali petrifieante succo itidem inpraegnata sunt quae iam Amboinensium fili.
mina, praeseriim quod vocatur . er Go-o Gome, ad realem sinus Am inensis plagam stum, ex quo naves itidem pro potu petunt aquam: Haec aqua corrigi posset. si inulliatur, via si cuivis vasi adsunderetur tantillum aceti, quo materia calculosa adsvadum praecipitaretur. ur. Iloe lignum nullo exhibet paries aedificiis aptas, quum adeo incurvum ac nodolum sit, contra optime foco inservit, attamen non adeo facile flammam concipit quam memoratum Larar - lign-: Cliinenses quidam ex illo eremant carinanes Pro Labris: Ex enastissimis quoque radicibin anchorae tor- mari possunt vulgarium navium, quae per binos annos durabiles sunt.
Hae quoque adnotare debeo sngularem, qui in
Moluccis aliisque obtinet instulis, modum, ubi nempe anchorae ex ligno, minoresque naves ex lapido abricantur contra Europaeorum morem. Navigia haee ex lapide quodam fiutitantestarinantur, quem a dentes montes hisce in insulis nimia saepius quantitate per magna ejiciunt segmenta.
Supra dictum fuit, Gallicam Roch fretii hissoriam
Amulam n cap. R. arborem describere Parati tur dictam, quae in litore paludosisque crescit locis, cujus rami ab omni parte longa in terram emittunt flagebla, quae ibi radices agunt, ct intricatam formant sit. vam, unde & ineolae ab illa parte insulae suae nullos metuunt hostes. apnque s ne timore sub iis suos sor. mant nidos: Cum trunci inutice corium itidem prae. parari potest: Haec arbor sine dubio nostrum est 3MViton armatum , cujus fructus Ociedur videtur edisse, ex quilius adi: unis dolorem persen. sit, quae ius supra citato cis. Oem σvocatur, fructus enim hujus Mamgii Cund narii non sicile ab incolis.editur nisi ex penuria, do desectu priorum fructuum. ipsos tamen vidi praeparari ab Hoe. amolietensibin, stu parvae Ceramae incolis, quos cum
Calappi lympha & seminibus Cadans coquebant &innoxie edebant, declarabant vero cibum esse Europaeo stomacho non conducentem, quum nimis gravis sit 2 digestu dissicilis.
Haec quoquς species juxta barbaram Guiana obis
mi oram, cujus radicus tam altos formant arcus,
ut vir vix ipsorum summum adtingere possit, quae fructus gerit illis Culpa Fisula similes, ct cor inte
num rubrum, quaedam autem perprivo, quaedam vero vicissim in aqua loratae sunt, quatum radices concretae sunt caneris conchisque i ac nomen vulgare ibi est 2 lauror arbores vero, quae ulterius in ipsa cre. scunt terra, multo altiores, & rectiores sunt, quae sorte cum nostro ανο conveniunta
Simili quoque modo in Am ina, Manipa, & Κelanga primae α hujus quartae specrei radicibuq plurimae
inerescunt ei ntes ec magnae conchae, plerumque
palmam Iongae &gatae instar semi rotundae fistula, quae hisee radicibus adeo firmiter adcrescunt, ut ope sustis a conice separandae sint.
trarii chia fimi exhyin visve modo tam ex hoe quam ex ipsa ramis radHis suas terrae infigat, per qua hae attines denum formam si ara, dc quam maritae muti spineantur.
1 N E N S I S Liber IV. cap. LXI.
118쪽
Septuagesima Secunda De tu α- sement se Plaut
ι onustum. R. Primiam denotat mam fm . B. Eundem repraesentat fructam progerminantem; quomod nempe radi ea ex ejus apice emittat ae folia μ-mpatu
S unda Mane strum classi, mrma & modo crescendi a prioribus diversi in album & rubrum dividi. tur, quae simul hoe in capite describemus. Primo. manat alba crassa, sinuosa, dc vasti est arbor Instar mercus, talique rugoso dc lisso obducta eo
lice, similesque gerens incurvos dc extensos ramos. Hus truncus plerumque viro crassior est, ubi vero
rurimi simul juncti obcurrunt, hi altiores, rectiores,
graciliores lunt, uti ec ipsorum rami.
Rus solia ab omnium ante edentium seliis diis, runt, Piae sunt lata , subrotunda, aliquando vero longo. acuminata instar illorum Metrosideros vel Alni, quatuor polliem longa, ac eaulo minus lata, erasia, glabra, dc fragilia instar illorum Portu us, nullas notabiles gerentia costas, excepto quin, ner. vus medius ab utraque protuberet parte, saporis penitus salsi. Bina sibi eruciatim obponuntur sed rara sunt, hina enim tereave tantum paria rotundis insident ramulis, qualia in ferrosilero observantur, quae in una eademque arbore diveriae penitus sunt mathi.tudinis ec formae. Flores primo ingentia viridia sunt capita, bina ternave simul provenientia, dc crassis insi ntia petiolis, quae sese in coronam aperiunt ex sex, septem dcocio viridibus apicibus leu radiis compositam. Horum centrum repletum est longis, rere,, de albis st minibus antheras ea geren us, quorum medium seu pistillum longissimum est. viride capitulumcrens. Si illa, ine sit apertus. omnia hare decidunt Hamina, excepto medio, quod viridi inponitur bali, ex quo fructus excrescit, tumque haec radiata corona haud male lampadem resere turanda repletam, unde dehaee species Malalee hoe cognomen accepit. Fructus rotundum est pomum, sed planum dccomptinum instar minoris casei . quod in summo lon. gum gerit filum loco umbilici, ted nunquam decidit,
est autem palmam latum , exterae glabrum, d glam cum, ac licet sit maturum , diu ex arbore dependet cum ista cotonula . tumque aperitur instar disci ra. diatit substantia ejux interna est sicca, alba, de granulosa, sine ullo notabili sapore vel odore. ex o quod et adstringens dc acidula. Rus nuclei sunt amgulosi ac fragmenta reserunt seu apices dentium, mitius maxima medullae repletur pars. Externum minci lignum est molle dc album, aesensim inreme magis indurescit , erassasque gerit fi-hras, nodosumque est dc lentum, atque ex albo in xuilam tendit colorem . sed siccum cinereum est, imque aqua marina durabile. Haec arbor nullas serpenti mes profert radites, uti praecedentes speetes, excepto quod inferior trunci pars plurimos gerat ma. mos nodos instar sedilium, totum porro solum circa Knc amorem ad magnam etiam distantiam obsessum .est innumeris erectis di amminatis Omihus, spith anam vel piaem circiter longis supra terram clevatis, adeoque sibi adunatis, ut vis pedis interstieiam
119쪽
relinquatur: mpe truncum rara vel nulla sunt, sed ad unius alteriusve ulnae 1 patrum incipiunt, quoque
magis ab arbore remota sunt , inque aqua locantur, condia ora sunt: Multa putant acuminata naee cornua m. culiares csse plantas , nil coni une cum arbore na.
teru Alii vero radicum esse surculos, scit utraque sentcntia quodammodo eHonea est. Quum enim nunquam in conspectum veniant nisi circa hanc ar rem, hinc cum ipsa participant. & ab ea quasi derivantur. Crassariim radicum surculos non esse ex eo constat, quod prope arborem, ubi lue radices excrescunt, non obcurrant. Si itaque est iantur: i uenti sese obterunt modo: Circa saxosum ecpuratumque solum undique inveniuntur Enachium vel pcdem crassia, supra acuminata simpliciter, vel in binos apices desinentia, ad Piqui tedalem longitudinem, ali- uando etiam binos pedes longa sunt, inferius angua etiam sunt, sed in apicem non desinum. rca ipsorum medium plurimas emittunt transversales fibras, exterae spongiosa carne obduetis, atque persorum medium lentus deeurrit neo us. llarum fibra. rum crassistimae cum proximis bifidis cornibus conjunguntur, atque haec crassi; arboris radicibus inplantan tur. Si jam istae fibrae disse mur& circumagamur, acuminata haec cornua distatuuntur di eradi eantur, quae binorum cum dimidio immo trium pedum Iongi iudinem habent, atque animalium ossa reserunta Cortex ipsorum cxterior est lignosus glaber, visci
colorem gerens, nec ultra calamum crassus; interna
autem illorum substantia est fungosa, seca. lenta, Sievissima. subcri simillima, e in ioco etiam adhiberi potest , sed ejus medium plerumque excavatum est,
iuniora haec cornua peditari facile in partes conminui possunt, vetusta vero neutiquam , immo ne qcidem confringi.
Secundo, Brint Rubra soliorum & trunci forma haud multum dinuri a praecedenti, excepto quod haec species flagella emittat, & incurva sit ad maii altitu. Enem, seu plerumque humilior est. Ejus ramuli non
sunt rotundi, sed quadrati & inias alati, ita ut oras m-rant acutas: Hisce folia insiuent cruciata 2 ohposita, sed pauco numero, plerumque subrotunda vel parum a minata, quatuor digitos Iata & lorea, asta, Pin. ia , nec venulas notabiles exhibentia instar Por.
Flos ex sex crassia A. mia ci,mponiti it radiis, prismo crateri formibus . hujus medium replet uni cnhrassi euiis ci longis staminitatu eleganter rubentibus, theras cinereas ac reniformes serentibus, omnino instar Iambosae floris, nullum spirans odorem. Inter istos radios alia sex eminent petata linguae formia. eundemque gerentia colorem, atque in mediis longus erigitur stilus capitulum viride sustinens, plano insidens tuberculo, ex quo fructus formatur uti in praecedente, Ptque omnia simul decidunt stamina, si flos magis
Fruetus est smilis priori, instar plani nempe ea sei,
sed crassior . pomumque magis reserens, viridis pcnitus, licet sit maturus, longumque istram apicem ter vans: substantia autem eius interna est granulosa &sarinacea, odorem coloremque casei vetii lioris adeo reserens, ut eundem esse qui putaret, qui odoretram a p aetereuntibus arbor cm observatur . s maturi ex
dependeant milius. Quum pomulum hcic decidit, restans pericarpium optime refert stellam sex radios
Lignum est uti praecedentis, ipsaque etiam arbor circa sese ista cornua profert hi fida, sed rariora, &hreviora quam circa praecedentem.
Flore, mense Octobri in conspectum veniunt, illi vero albae speciei Augusto & Septembri: Sponte vero erestit in arenusis ta paludosis locis, non prope li- tu , sed juxta ripas malorum fluminum. saepe etiam prope aedes plantatur ab iis, qui dus fructus expe-
Prima vero species ubioue in planis erescit litori. M , ubi solum est durum taxosumque nee caenosum au paludosum, quod vicissim aqua marina obit turti denudatur, ita ut mari in altum elevato inserior trunci pars. atque ista cornua aqua obtegantur: ipsius crassitoribus ramis aliae increscunt plantae parasticae,
quae naturam habeat salsam, atque ex is um crassiore conice
i N E N S I S Liber N. cap. LXII.
120쪽
nice niurimentum suum haurium, uti plures sunt
Tamori ere , ct puleherrima D, Eris species, quae sisendentia & firma gerit solia. tine Manatam Nesare, uod dividitur
in Arbiam & Rubrum ab casei armi fruciuum forma. N eo Branas & Mano Manci Parimara , ex lam-NG-formi tum forma: Quidam hanc etiam vincant ar rem os, quod nomen cum pDecedendi commune est. Ternatice Pio PQ. Am inice IVM e & Maad. in Lotimora usiaua cum cognomine semper albi vel rubra. Balesce Brana. Rus fructus casei lames specialiter Ma R-ctu vocantur. Prominenua ita cornua circa arborem nam propullantia Belgice nos vocamus Solis mores seu subulas, quum
plerumque hi fida sint. 1lalaice dc Am inice s. alcoula, h. e. Murices Restia Amor ipsa lavanice de Ma- casurice vocatur Pitadia dc Patavi. Locur. Plurimum nota est haec arbor in Moluctis& ac entibus insulis, quum hae duriora ec magis saxosa gerant istora quam insulae o identales , atque ubi semel haec actor progerminat, vix iterum eradi canda est. Musque semi- putridae radices tum &exsiccata de durae in litoribus, inter saxa qu2 prorepunt i per multos etiam annos inveniuntur, uti id videri test ab utraque Clelli Victoria parte, in litori- Hativae, de IIalongae, ubi intra inuoginta annorum ibatium nullae Brapyad arbores progerminan ipsiarumque tamen radices superstuae in conspectum
M. Albae seu primae speciei lignum ustatissimum
est ad navium exstructisnem, ex quo costae,na Iun- qum fulcra Drnuntur, ac praesertim ex naturalibus arboris curvis ramis: Non tantum durabile est in aqua marina. sed etiam ista valet virtute , ouod non facile findatur, clavosque firmiter retineat: Aecundae speciei fructas a Uulgo eduntur, plerumque crudi, quod singulari delectatur ipsorum sapore ad caseum adcedente simulque austero. Fungosum eornuum isto. eum lignum in aqua ebullitum, ut salsedo ista extra. hatur, Conducit etiam ad varias res loco suberis, ad mastricolas nempe, ampullarumque opercula, sed non
ita intumescit aut firmiter clauditur ac suber. Malaienses &Maeas enses tenera utriusque speciei medunt folia ad pisces dc Bocassan, uti & maturos fructus, si mollescant, crudos, & in partes disse. ctos, in hisce vero insulis albae 1 peciei fructus non
Rubrae speciei semiapemim sumunt florem, Mus que rubra undique deprimunt stamina cum binis M. cellis, quae cruciatim per viride transfigunt pisiillum, ne iterum erigantur stamina, hune ad capiti ornamentum gerunt, atque aurifiees hujus specimen imitantur ad capillorum Ornamenta. In insula Dammea harum arborum species obeur. rit cum alba conveniens, sed rotundiora de pinguiora gerens solia, quae plerumque aquam adtinsunt, aetempore in pisciculos degenerant latos, qui S rides vocantur, de quibus ulterius vide usoriam meam AnimaIium sub titulo Piscium Ginestrum.
Utriusque speciei fructus piscibus etiam incoquuntur, in partes disiecti 2 cum iis comem, sed jus ipso. num nitiescit.
e Meolare rubrum, in Amboim pro ostium suuii Cephantis crescens, plerumque frutescit, truncumque gerit vix cruris crastitiem habentem, cujus ramuli aeuti admodum de quadrati sunt, bina vero ipsorum latera latiora sunt binis aliis. Dus solia sunt magis oblonga quam arborescentis species, quinque pollices longa, tres lata, superius subrotunda, ex quatuor simul
Anno IGI. mense Aprili in tae Dulice magna detecta ruit Eruca, Uitis Emeae haud dissimilis .coloris pallide viridis, ejusque dorsum tenuissimis setis hi
tum erat, ac binis verrucis notatum, quibus longiores insistebant pili, ad ejus vero latera navos gerit circulos iuxta artuum numerum. Rus corpus in septem divisum est artus, quorum tres anteriores sex ha