장음표시 사용
31쪽
xl Thaονἰa anima sumana. is non habet . At si verum est, universam ma- teriam sentire , ubinam statuam ens indiυνδε duum erit ne hoc in quavis molecula, aut
is in earum congerie λ Hanc unitatem aeque po-
nam in fluidis, oc in solidis, in mixtis, EcM elementis se Non nisi individua , inquiunt', in natura se sunt; at quaenam haec individua sunt e La is pis hic individuum ne est, an individuorum is collectio λ est ne unicum ens sensitivum , autis tot continet, quot arena: granula λ Si quaris vis elementaris atomus ens sensititixum est , M qua .ratione concipiam intimam hanc conais municationem , qua altera in altera se sen- , , tit, ita ut duo illa individua in unum coe-- ant Partes sensibiles extensiae sunt ; at ensis sensitivum indivisibile , & unicum est : nonis dividitur: totum est, aut nullum. Ergo
,, sensiuisum non est corpus Q. E, D. l
organis diversa , subgantia in se , is naturas Da spiritualis. EXPLICATIO. Cuique, qui ratione sua ut velit, nec ita insaniat , ut ea abuti velit , α obcaecari, ne in se quid videat , nisi automa , facile erit, & in iis, qua in fia ipso foris, i cin iis, qua is fui similibus Oidet tertiae hujus propositionis certissimam demonstrationem in ye..
minem sensus experimentalis docet , sibi substantiam inesse cogitantem , atque sentientem . Atqui sub antia haec cogitans , o sentiens neque materia est, neque ejus organa , ut superioribus duabus propositionibus ostendimus .
Irso praeter corpus orsanicum rubstantia homini
32쪽
BI inest a materia essentialiter diversa , cujus
est stinctivae operationes , cogitationes nempe , re sensus, reflexi praesertim, nequeunt a materia emanare cujus distinctivae modificationes, hae nempe cogitationes, atque hi sensus, materiae inhaerere non possunt. .
Substant;am spirituatim in se ipsa , Ae natura sua eam voco, quae simul intelligere , ratiocinari, dc reflexe sentire potest. Atqui subiastantia cogitans , dc sentiens , quae hominem animat , haec tria simul praestare potest ; ergo haec substantia in se , dc natura sua spiritua.
Iis est. At materia sive organis instructa , sue ea-rens , sive mota , sive quiescens nec intelligere, nec ratiocinari, nec reflexe sentire potest. Ergo substantia cogitans, Ec sentiens, quae hominem animat , non est substantia materialis ejus corpus conssi tuens. Ergo in humano composito praeter substantiam corporis organici subis stantia est essentialiter ab ea diversa, quae corpus organicum constituit; substantia scilieet in
se , & natura sua immaterialis , de spiritualia Q. E. D. xoast. DEMONSTRATIO II. Anima humana, omnibus fatentibus tum materialistis, tum eorum adversariis , est Prine tum fenisens , O costans, quod hominem animat. Atqui principium hoc non est materia humanu in corpus
constituens. Hoc se lide, & facile pluribus modis probo sex explieationibus sequentibus. I. Meae memoriae, & mei sensus intimi testimonium me simul docent ; Principium fen-
flans , is euitans , suo Iuni or , Idem omnino es bydis , quoή erat heri, quod anno proxima superiore, quo. decem , aut mutati aute annos. Hoc vero materiae cuivis organicae meum cor pus constituenti convenire nequit.
Ut enim vel a primis physiologiae , de anatomes notionibus intelligimus , corpus huma-B a num s
33쪽
3o Τειον Ia ansma humani. rum, ut aliud quod vis corpus vivens , non nis par ιαι partium sibi continenter succedentium fluxu subsistit.
Partes tenuiores , magisque volatiles , quae modo meum sanguinem, humores, spiritus vitales constituunt i perpetua transpiratione disesipantur , aut transformatione perpetuo natum ram mutanti & perpetuo illis aliae similes nutritione suffciuntur. Partes humani corporis rigidiores , magisque tenaces, ut quae ossa, musculos, crassiores nervos, cartilagines, adipem, carnem componunt, iisdem mutationibus aeque obnoxiae sunt , etsi in dies minoribus. Ceterum, materialistis ipsis latentibus , non sunt partes hae rigidiores , magisque tenaces principium sentiens , & cogitans. Quare principium hoc, quo animor, numeri eam , , indiυiduam identitatem habet . Ergo nulla mei corporis pars organica est principium sentiens, & cogitans, quo animor.
II. Rationis meae, & sensus inti m. testimonium unanime docet, ρνIncipium sentiens , cogitano, quo animor, in pluribus opera tionibus fuis liberum esse; quod materiae organicae corpus meum constituenti nequaqpam convenire
Sicut enitnex primis physicae, & mechani eae notionibus novimus, materia neque vim habetsbi motum communicandi, neque communica intum amittendi , neque quem habet suspendendi, moderandi, aut alio dirigendi. Quare principium sentiens, & cogitans, quo animor, in pluribus operationibus suis vera libertate gaudet ; nulla materia hane habet in suis operationibus nulla ergo m. teria princi pium est cogitans, ac sentiens, quo animor. III. Unanime rationis meae, ac sensus intimi testimonium docet. Prineipium sent;ens, cogitans , Iuo animor , subsantia , is natura Da non esse multiplex ; sive idem esse indivi
34쪽
Unum principium , quod in me videt , intelliis git, gaudet, dolet , decernit, se determinat ,
duas ideas cum tertia confert, earumque identitatem colligit, aliaque hujusmodi ; quae sane
materiae cuicumque Organicae mei corporis coninvenire nequeunt.
In hac enim materia organica nulla pars est quae aliis partibus indefinite minoribus non con-
stoet, quaeque proinde natura, & substantia sua multiplex non sit . Quin si & partes materiae natura , & substantia sua simplices supponantur , altera quod altera sentiret , neque quod altera cognoscit, &alaera cognosceret: in nulla haberetur illud ens indisiduum, in quo tam quam centro ceterarum omnium impressiones ,
ct affectiones colliguntur. Solae tunc auris fibrae intelligerent, scitae oeuli fibrae viderent, solae palati fibrae saporem sentirent & nullum esset commune principium , aut subjecitam in quo omnes hae perceptiones existerent, quod eas simul comparare posset, quod dicere posset: ego sum, quod video,
quod intelligo, quod sitio o quod frigeo, quod ratiocinor, quoὸ definio, quod statuo, ceter que hujusmoὸi. Totidem in homine sentientia , de cogitantia principia essent , quot moleculae agitatae , atque concussae . At nullum esset principium sentiens, & cogitans , ad quod omnes cogitationes, & sensationes referrentur. Quare principium sentiens, & cogitans, quo animor, necessario principium est simplex , atque unicum, in quo indiυidua mea unἰtas si ta est. Atqui materia nulla mei corporis sim.plex, atque unicum principium esse potest , in quo individua mea unitas sita st ; ergo nulla mei eorporis materia principium est sentiens ,& cogitans, quo animor. IV. Concors experientiae , & sensus intimi testimonium me docet, principium sentiens, o B 4 eui-
35쪽
σuitans , quo animor eonvenira posse euri mn usum prine to sentiente , ct cogitante', ut verborum sono , aut Ieriptionis notis arbitraria An catio applicetur , quam de se , is natura a non habent e quae sane nunquam materia organica quaecumque fibras meas , humores ,
spiritus vitales constituens essicere potest. Exempli gratia, homini ingenio acri praedito, sed in geometri a jejuno 'parallelogrammum rectangulum , aut obliquangulum ostendo;& quam Iongitudinem obtineat ejus dIagonalis peto znihil ille percipit . Elatiori voce id ipsum interrogo I nec magis quid a se velim percipit . Ut me explicem, dico, diagonalis nomine me Iineam intelligere ad oppositos angulos ductam rtunc me apertissime intelligit. Quibus positisse procedo. Si principium sentiens , dc cogitans , quod hominem animat, esset tantum humani corporis materia organica , evidens est iisdem hujus materiae impressionibus easdem ideas , easdem. que sensationes responsuras. Quare evidens est, hominem, de quo sermo, aut ante explicatio nem me intelligere debuisse , aut neque post explieationem me debuisse intelligere ἔ ante siquidem, dc post explicationem voK diago alis
a me pronunciata easdem omnino in ejus 'ma teria organica vibrationes excitat.
U. Si prineipium sentiens, & cogitans, quo animors esset aut tota mei corporis substantia aut ejus pars, puta, cerebri fibrae ; dicendum
esset, euitationem , d/liberationem , determina intionem ege tantum subsantiarum mota iam es
iactus mechanieοι ; quod manifeste falsum est , dc absurdum. Certum enim est , effectus mechanicos semia per esse suis causis necessario proportionales ἔ& saepissime principii sentientis , dc cogitantis cogitationes, deliberationes, determinationes m tibus humani corporis non esse proportinales.
36쪽
eius Natura . Spἰrῖt alitas. 33 Scimus , inquit recens auctor , in viriumri mechanicarum actione, semper effectum ,, esse causae suae exacte proportionalem ; at ,, non ita res habet in motibus nostris volun ,, tariis. Pila, exempli causa , quam projece-
, , ro, nunquam alteri pilae motum communi ἀ., cabit nisi illi proportionalem , quem manus , mea primae communicaverit. At si alicui ad , , aurem dixero; lictores in via sunt . qui te, , morantur, ut capiant: ille statim praecipiti,, fugae se committet. Iam vides, inter pauca, , haec verba ad aurem dicta, aut , si mavis , , , inter vibrationes in ejus cerebro excitatas , dc praecipitem ejus cursum, qui effectis est, is nullam dari proportionem.
is Quid igitur inter haec duo habetur λ μα,, perieuia, & deinde fugiendi voluntas , quae, , violentum hunc motum cruribus imprimit . , , Atqui idea haec. quam tam levis aurae mo- tus excitat , aetiis hic voluntatis , qui in ,, corpus tanta vi agit, ostendit in anima in- , , ternum actionis principium , cui corpus p - , , ret. Hominis hujus cerebrum animae quidem is verborum sonu in in aure dictorum transmi- , , fit; at eorum significatio est, perceptio nem-s, ye omnIo Dissiuatis, quae animam excitat; ,, & quae intima sua virtute velocem huncti crurum motum parit. Nullus inter haec ne-s, xus mechanicus datur, nulla materiatis con-
,, junctio, ac proinde nulla necessitas . Antias, ma nostra itaque immaterialis est; & actior, nes nostrae voluntariae 2 cerebro non penindi, dent M. VI. Me docet sensus intimus , nine0ium
sentienx , cogitans , Tuo animor , abstracta attingere , atque parripere , moralia , pure pus bilia , stare fatura ; quod materiae cuivis organicae , aut rudi , qua corpus meum Constat, nequit ullo pacto convenire.
Exempli gratia , sentio , principium hoc , B s quo
37쪽
I4 TMονIa anἱma human. . quo animor posse abstractione metaphysica per cipere , & attingere unam, eamdenque rem ut substantiam, quin illam concipiat ut corpus illam concipere ut corpus , quin concipiat ut vegetabile ; illam concipere ut vegetabile , quin concipiat ut malum assyrium, aut ut eerasum.
Atqui evidens est , nihil tale materiae sive
organiele, sive rudi convenire posse , quae aliquid attingens illud attingit secundum totum, quod est, ut ens, ut substantiam , ut vegeta bile, ut malum assyrium, aut cerasum; nulla rerum, aut proprietatum abstractione, nullo in eo statuto , aut detecto gradu metaphysco .
Pari mo)o sentio, principium, quo animor, percipere , & attinget e pure possibilia , pure sutura, moralia, ut virtutem , & vitia , honestum , & inhonestum , elegans , aut inelegans in iis, quae ad ingenium spectant , justum , & injullum in iure, & legibus, decens
atque indecens in recto orὸine , in moribus , in politica, in legislatione. Atqui patet, nihil horum purae materiae si ve organicae, sive rudi convenire posse; possibilia siquidem, sutura, moralia sunt entia tanti: n abstracta , quae quum in physico rerum ordine nihil snt , neque materiam assicere , neque a materia attingi possunt. Q. E. D.
ioso. DEMONSTRATIO III. Cuique ab experientia, & observatione innotescit, in hominibus sui similibus, seque ac in se substantiam esse cogitantem, atque sentientem, quas natura nihil materiali substantiae commune limbet . Quid enim in sui similibus videt &.notat, non modo in praeclaris iis ingeniis , quae scientia , ct magnanimis animi sensibus nationum sibi a j mirationem comparant, sed in rudibus, atque incultis, dum cognoscunt ac sentiunt Intelligentiam in iis dignoscit magis , minusve perspicacem , ratiocinia aptius , a t
38쪽
ninus apte producta , sensus magis , minusve reflexos ; quae omnia in iis obstantiam Diri ualem indicant, qualis a nobis jam definita , di deseripta fuit. Exempli gratia , homo omnino rudis, barba iarus in sylvis enutritus, natura ipsa , nec antia madvertens satis sublimem mechanicae , politicae, justitiae, virtutis in genere theoriam habet .
I. illi ne fovea transilienda est , quam fine
artificio traiicere non valet Natura ipsa n vit, se aliquot passibus retrocedere debere, ut exiguum hoc spatium percurrens successive motum alceleret, quo ejus corpus ampliorem parabolam describat ; aut perticam illi opportuno adjumento fore , quae mediam in foveam demissa gravitationis effectum cohibeat , & ejus motum horigontalem protrahat. Grave onus illi forsam removendum, cujus. Yesistentia suis viribus major si cito potentiam duplicandi artem inveniet, instrumentiquo ad vectem utitur, longitudinem duplicaniado, aut triplicando. Arbor , aut ejus ramus convellendus est Natura duce scit pedes , & brachia ita disponere , ut longissimum vectem effciat ', novit etiam corpus maxima velocitate propellere directione resistentiae opposita , ut massa in velo. citatem ducta maximam in res stentiam vim
II. Si sorte illi quia noυὶ , uinti talas obtulit ; illud perpendit : consderat quid ad
praesentem suam, vel futuram utilitatem conia ferre possit: eo untur, & illud successive perficit. Cognitio alteri persectiori in dies viam sternit. Si praepotens inimicus , cui suis viribus ros stere nequeat , ejus vitae , aut libertati intadiatur; operam dat, ut cum aliis Communem
causam suam faciat, alienas vires suis jungit, B 6 ut
39쪽
ut simul eoi lectae hostis insidias eludere valeant . Si quod in sortunium tugurium suum diruit, , alterum aedificat, curatque illud ita construere, ut simile infortunium antevertat. Quae adversa in dies illi occurrunt, quaeque prospera, illum docent qua ratione imposterum se gerere debeti ; haee ipse filios docet , qui tum suarum cognitionum , tum eorum , quae ipsi industria peperit, heredes futuri sunt. III. Neque putes ideis illum carere honesti,
di inhonesti, justi, & injusti, virtutis, & viti t. Ut de hoc certior fas narra illi, exempli gratia , filium patris amantem , & beneficum sponte se in servitutem dedisse, ut patrem in firmum a dira captivitate liberaret seu teneram , & dolore perditam matrem in lupum ,
seu pardum magno animo irruisse , ut natum
adhuc vivum sibique raptum a belluae faucibus evelleret. Plorabit ille misericordia motus, &pietatis , ac admirationis sensus in ejus vultu
dignoscentur 863 . Aut , si lubet , pete ab illo num liceat
promissi a non stare, aut benefactorem, & amicum prodere, agrum ab alio excultum depraedari, illi nocere, qui tibi non nocet, paren-xibus indigentibus non opem serre. Oculis indignantibus magna eloquentia suum ille responsum, ac judicium patefaciet.
IV. Quae quum ita sint , omnino patet , homini plane rudi , ac sylvestri obstantiam
Diritualem inesse suis motibus praesidentem , media ad fines dirigentem , virium summam
modo magis, modo minus accurate resistentia eum summae comparantem; praeteritum, &Ω- eurum considerantem . inventis utentem . Scogitationes suas perscientem , objecta etiam,mmiterialia, dii a sensibilia concipientem; magis, minusve legem naturalem, jus uaturale inscia pleraque , iustum, vitium , ct virtutem cegnoscentem , maSis in dies marum , Ze e snia
40쪽
ejus Natuνa. visI ualisae. 3 Enitronum principiis aptam regi, corpus mat Hale, quod animat, majori, minori ve sagaei tate, & prudent a tueri studentem . Plane caeiscutiat oportet, qui in his nisi motum, & materiam videt . Q. E. D.
PROPOSITIO IV. aos x. Substaret Ia obitualis animans hominem natura fua simplex es , seu rebus re Ipsa in-εεν fa distineris non eo rat.
DEMONSTRATIO . Ut hoc explicemus , di ostendamus , probare pergimus principium animans hominem neque naturis re I a distis. Hiari neque partibus re tua distinctis constare; deoque animam , quae hoc principium est, subiectum esse perfecte smplex , in quo nulla est substantialis compositio. I. Me docet sensus intimus , esse ἰdem Adἰ-miduum objectum , quoή in me sentit , eo Aitat, quod meditatur , re gaudet, aut doles , Huod praterita meminit , is futura pravidat , suod decernit , is se determJuar. Ergo principium , quo animor , non Compo vii tur eae pluribus distina s obstantiis, aut nais ex ris , quarum altera intelligat, altera sentiat, 'altera percipiat, albera judicet, altera res senistiat, aut cogitet, meminerit, aut in memoriam vocet, .altera animadvertat, & decernat, altera se determinet, & velit. Secus in me pri cipium intelligens quid sentiat principium sentiens ignoraret ; principium animadvertens quid statuat principium decernens ignoraret . principium ratiocinans, & judicans, quid a principio reminiscente agatur nesciret. Ergo etsi principio, quo animor, facultas in is
si , quam intellesum voco , alia , quam quo duntatem , alia, quam memoriam , alia, quam