장음표시 사용
211쪽
ipis S opsis Annastum Societatis IESU
Coelestis Agni nuptias, voluit sibi radi barbam, lavari manus, ac de collo su et di corollae Marianae globulos albos, aliquot post mortem annis aperta ejus is pultura, suavissimus odor exhalabati I . Vigesima Novembris doluerunt socii mortem Clarissimi viri P. Feris nandi Rebelli Doctoris Theologi, suis scriptis plurimum noti. Caria in dioecesi Lamecensi prima dedit incunabula. Jobum patientem vocabant Academici ob insignem inter jurgia Academica tolerantiam: nihil unquam, sive obiiceret, sive
refelleret argumenta, turbatus est, aut impatientis animi nimiam ostendit significationem. Dum aliquando Nostros exhortaretur, incitatus ardore subito se provolvit in genua, orans Rectorem, ut suam ipsius stangeret rebus in omnibus voluntatem I ni faceret, praebiturum supremo judici rationem. I 6. Sexta Decembris mortuis additus est P. Christophorus Fretrius, natus Arailae in Astiea. Venit in Societatem vivo adhuc S. P. Ignatio anno I I. Nunquam sibi indulsit, quantumvis adversa valetudine uteretur. Studiose deis clinavit, ne ulli inferret molestiam: quod ipsi Deus vel in postremo concessit morbo, minime diuturno. Illi demandaverant Inquisitores expurgare librosa in eo labore bonam vitae partem consumpsit. Res Eborensis II. Censuit Eborens Collegium octoginta supra centum socios, praeter η sis Collegas saeculares domus a Purificatione dictae, & scholasticos aegrotantes in Academiae nos comio. Coepit de habitari Collegium Matris DEI aedificatum pro Convictoribus Fundatorum consanguineis, subditum nostrae Societatis administrationi. P. Antonius Vasconcellius Rector in villa suburbana dicta Val. bonia nobile construxit aedificium cameras duodeviginti complexum, ut socii ibidem lassiim studiis animum relaxarent. Hoc subinde multis incrementis auxerunt PP. Sebastianus Abreus, & Benedictus Lemius, ut suo loco dicetur. Sacrae Reliquiae arcis pretiose ornatis clausae sunt, quae bis annis singulis exponuntur in maximo templi sacello. Suis expensis juvit opus Domina S ira Vasi concellia Rectoris mater, Societatis amantissima,& inter insignes hujiti Provi
Charidis Bά- Ι 8. Octodecim socii inhabitabant Collegium Brigantinum. Eo eonfiu-wβι xit de Gallaecia pauperum multitudo, quam in externas regiones domestica fames compulerat. Cum urbis senatus existimaret non esse cives alendis pauperibus indigenis, dc Gallaecis, jussit hos ex urbe facessere: quod erat illos morti tradere. Convenerunt Nostri urbis Regentes, significant id esse a Christianacharitate alienum; modo mitiori consuli rebus posse, si ditiores inter se eg nos sustentandos pamrentur Admisere pium consilium: facta partitione, Collegium terno mense aluit quadraginta ex his Gallaecis.
Moritur P. I9. Famem excepit morbi perniciale genus, quo repentina morie op 6 primebantur non pauci. Curatum a nostris, ne perirent, quin prius expia
rent per consessionem animas. P. Antonius Luisius dum nocte , diei instat operi, eodem morbi genere corripitur. ac pie moritur duodecima Septembris. Vivere coepit Vianae Interamnensis Provinciae. Mora Phil ui 1 o. Domo Professa Villavisse sana strenue rem agebant septem sacer- 's' dotes & coadjutores quinque. In eo oppido explevit aetatem Dominus Philippus, germanus ister Ducis Theodosii, moribus Christiano Principe dignis ornatus. Adeo dilexit Societatem nostram, ut obtinuerit a P. N. Claudio facultatem , eam ineundi. Ajebat, ex animo dolere, quod non oppeteret mortem militiae nostrae jam indutus sago. Piissime de vivis exiit, Nostris illum sacro alloquio ad lupremum agonem roborantibus. Mo Ale Π ai. Non una nobili praeda contenta mors II. Septembris rapuit Exce
εώρ, b, L lentiis mum Dominum Alexandrum Brigantinum, filium Catharinae Principis. Majoribus suis appositus est in templo PΡ. Augustinianorum. Magnum in eo
columen amisimus. . 'Novum aedifi a a. Angrae e veteri Collegio mense Februario migratum. Dicti mensis
ς Αφῖ μ' decima sexta disposita supplicatione sub umbella vesperiuris horis Eucharistiam
212쪽
transtulit Dominus Hieronymus Teixeira Cabralius Episcopus ad sacram aedem novi Collegii, quod regebat P. Μathias SL
13. Ad Indiam mense Octobri iter adornavit Mysius Laurentius Tavo. Primum mista in classe sex navium, Indiae suturus Pro - Rex. Navigantium spirituali commodo petiit in praetoriana nave missam fieri. Ad id temporis nemo tale quid tita. aulus est ob periculum navi jactata lacri sanguinis effundendi. Consuluit Ta-vora Gasparem Ferrebam nauclerum insignem, qui tricies superaverat caput bonae spei. Periculum abesse sereno tempore respondi, Igitur Pro-Rex j bet celebrari missae sacrificium die octava Decembris Conceptioni Virginis diis cata. Viso successu omnium Blatio per totum iter sacris operabantur lacerdotes. Navigatio contigit faustissima. a . Exemptus est caducis rebus Uyssipone 24. Septembris admirandus Mori viri san- heros Franciscus Trigiamus, domo Anglicanus ex illustrissima Britanniae familia. I 'ri. Quod esset in domo ejus comprehensus sacerdos Catholicus, spoliatur pinguis- mi. fimo reditu, di bonis omnibus domesticis, conjicitur in horridum carcerem, ubi pressus aerumnis infinitis latuit annos octo supra viginti, donec Regina Elilabeth de vivis excessit. Tum Franciscus solutus carcere, in exilium compulsus, venit Ulyssponem. Annuum reditum, ut honeste viveret, praebuit Rex Philippus. Erat Trigiami exemplum omnibus spectabile, atque ut vixit, ita obiit sanctissimE. Vicinus morti rogavit infimis precibus Patres Domus Prosessae, quibus ad animam gubernandam usus fuerat, in eorum templo sepeliri. Post annos pluri.
mos aperto tumulo reperiebatur corpus integrum, recens & incorruptum in
data sunt omnia tabulis authenticis. Positum corpus venerabile intra templi parietem, incisis literis indicantibus, quantum virum hoc marmor tegat.
PReees o. horarum toto orbe solemnes eum indulgentia plenaria per mo-- didum jubilaei triduo antecinerali induxit hoc anno Societas in Lusitaniar quae devotio multis jam annis apud nostros in Italia vigebat. Ex fonte pestivi 'rem narrare aggredior, ut celeberrimi Instituti pateat origo & progressus. Adhuc inter mortales degente S. P. N. Ignatio, anno salutis I 3 1 6. de Collegio OH M. ι 16, Lauretano progressi sunt Maceratam ad missionem habendam PP. Joannes Μor ''tagna, oliverius Manareus, Belgae, & Petrus Gomius Lusitanus.. a. Comoediam parum honestam adolescentes nobiles paraverant the tro committendam postremis diebus genialibus, quibus licentia esstisor laxat fraenos. Noxiam laetitiam frustra nostri impedire conantur suasionibus piis. Igitur novo consilio vulgant, illo triduo, spatio o. horarum exposituros se sacrosanctam Eucharistiam, sessiirosque pro tribunali poenitentiae ad expiandas animas. Insolitum pietatis genus adia commovit animos, ut ingens ad conafessiones peragendas factus siti concursus. Optimo successu viso, idem per Ita liam in aliis domiciliis inducitur.3. Roma usque ad annum I s . nondum celebravit publice hususmodi devotionem. Caeterum cum ibidem duobus abhine annis instituta suisset in Domo Proselsorum Sodalitas Nobilium sub invocatione Deiparae in Coelos asesumptae, inter alias pias coniuetudines eam tenuit, quod triduo Saturnalium pria vatim in suo sacello haberet expositam Eucharistiam ; sodales, ad id impetrata plenaria indulgentia, expiarent animas, ac reficerent corpore Dominico, & spatio ψo. horarum preces ante Deum funderent, ut his oblequiis ex parte com- pentarent injurias per id temporis Illatas Numini. . Praesecto Sodalitatis Duci Aqua artensi & Sodalibus visum est, cominmunicare cum populo hoc privatum institutum, exponendamque in templo Domus Proseta Eucharistiam. obtentum a lumino Pontifice, ut indulgentiam
Sodalitati concessam extenderet ad omnes Christi fideles, qui detersis animae la
213쪽
I98 S opsis innalium Societatis IESU
Iuritie. Ria. bibus divino epulo accubuissent. Primo die ad aram operatus est P. N. Clau- M. ιν. . 6. dius, declaravitque exambone sanctistimae institutionis scopum. Supra modum Α, placuit, & deinceps apparatu magnifico, plausu & concursis maximo qo. hora rum solemnitas Romae concelebrata. Quatuordecim fluxerunt anni, priusquam hoc bono frueretur Lusitania.
. Anno proximo P. N. Claudius impetravit a summo Pontifice Bullam, qua talis solemnitas fiebat communis caeteris nostrae Societatis domiciliis. Cum in Lusitaniam pervenisset diploma, visum est hujus Provinciae Patribus, rogandum Pontificem, ut quaedam modificaret. Adhibito modo, rediit Bulla, de hoc anno primum in templo Domus Prosesiae divinum ferculum expositum est. s. Cum diebus aliquot praeviis urbs edoceretur, quid illi triduo esset intemplo nostro peragendum: nobiles & piae personae censebant nullius id sen-ctum artificium utilitatis fore. Ajebant, nihil Reges, nihil valuisse Regios ministros, ad fraenum tantae Iibertati injiciendum. Illis non pauci de nostris suffragabantur, considerata immensi populi per eos dies vaesania. Irrisiui, non venerationi, futurum Eucharistiam exponere videbatur. Quis enim ludicra, quibus est innutritus, poneret, ut templum frequentaret 87. Terriculamenta omnia P. Hieronymus Diasius Provincialis superavit, Deo, cujus erat negotium, confisus. Res ipsa ostendit divinitus immissum tale consilium. Induit novam faciem Ulyspo. Ad consessiones & sacrum panem
sumendum certatim confluxere cives, cunctis admirantibus animorum communem motum ad inquirendam aeternam salutem. opifices clauserunt tabernas,
navicularii scaphas tuas & lembos deseruere. Primores & illustres faeminae Ee-Elesia vix divelli poterant. Non desuerunt externi, qui vellent sustinere sumptum. Tertia die in supplicatione fieri solita umbellae serebant hastilia Magnates Regni. Postquam Lusitania Regem iterum habuit, Rex ipse unus suit ex
numero serentium. Quod factum usque ad annum I7Io. Tunc enim coepit
illo triduo celebrari haec solemnitas in Regio sacello, quod hodie est Patriarchale templum . nec amplius Rex potuit id obsequii praestare Deo, nisi in supplicatione sui Regii sacelli. 8. Die quolibet tridui pomeridianis horis specialis supplicatio per urbem discurrebat. Die primo Magister sacrae catechesis innumero puerorum agmine stipatus prodibat litanias canendo ad locum, ubi erat explicanda catechesis. Meuniado die Magistri Collegii cum suis discipulis ordine longo dispositis, cum multiplici choro musici concentus procedebant ad templum Domus Prosessae. Die tertio Sodales Virginis a doctrina piam ejusmodi excursionem ordinarunt. His artificiis avocabatur populus a ludicris suis. Verum cum Oratio horarum 4o. diversis per urbem templis institueretur annis sequentibus, sublatae lunt dictae lapplicationes. Bratifiratio s. Protoparens noster Ignatius a . Julii Beati titulo in terris decoratur. v nig st solemnitate plauserint domus nostrae & Collegia, explicatu facile non est. Ut nostrae felicitati gratularemur, nilui omissum, quidquid in haec solemnia conis ferri poterat. Miranda solertia & alacritate juverunt, & auxerunt exteri celeia britatem, non velut alienam, sed tamquam suam, quod omnium fuerit Ignatius. pios ad Io. Viginti & quatuor divinae legis praecones migrarunt in regiones Dd . orientis, duodecim Lusitani, decem Itali, Belgae duo. Inter eos Antonius Musa Covillanensis martyrii laurea donatus est in Japonia. Navigatio contigit plena laboribus. Desiderati sunt, Vincentius Paciecus, Joannnes Vinea, Paulus Hieronymus, sacerdotes; Emmanuel Alvarus, Scipio Dilaus, Bartholomaeus Alvarus, & Michael Ribelrus nondum initiati. Maonra. II. Ex Eborensi Collegio octodecim missiones habitae. Vix oppidum erat, quod vellet alios concionatores. Dignissimum laude est P. Emmanuelis Rodericii exemplum; nam absoluto Philosophiae magisterio noluit quietem aliam, quam obire missionem; hanc maximo fructu peregit Alcacere de Sale; ubi sodales Miseticordiae mutuis odiis inter se dilaordes compotuit. E Corumbriacensi
214쪽
eensi Collegio, e Domo Prosessa Ulyssiponensi instituerunt mesti similes excursiones. Annuae litterae summatim colligunt parta emolumenta hisce verbis et
Ex haereticis & Mauris sex supra sepruaginta Nostrorum industria ad ovile Christi reducti sunt. Consessionum vitae universae audita tria millia. Amicitiae redintegratae trecentae octoginta & septem. Personae sexdecim liberatae si proposito consciscendae sibi mortis. Septem supra quinquaginta abstracti vel a concubinis, vel a publicis scortis. Restitutiones factae nostrorum ope aequarunt cruciatorum duo millia. Tria millia eorundem & sexcentos diviserunt nostri pauperibus: ad opera pia hane summam obtinuere. I a. Con imbricae s. Aprilis Deo Creatori animam reddidit Franciscus obeuωνα Eouum scholasticus,aetatis unno vigesimo tertio phthisi consumptus. In eopruden- stu si 'tia de modestia proluxerunt. Vel priusquam adjungeretur Societati, habitus est adolescens honestissimus. Cum musicam calleret optime, postulantibus amicis, Conminit ut cantitaret non sine allusione parum pudica cantiunculam, horruit morem gerere. NonI Junii in Residentia Lapensi vitae annos clausit Hieronymus Continentia Coadjutor Italus, laboris amantissimus. De ipso scribit Georgius Cardozus in suo Lusitano Hagiologio. . I 3. Duo pariter erepti sunt Eborae. Alter P. Antonius Uellesius Porta- ω-,εRAn. legrensis, tria vota solemnia professus. Annis septem docuit mansuetiores lit--πι- teras, motalem scientiam triennio. Pax animi, de antiqua bonitas familiares ipsi cum caeteris virtutibus suerunt. De commentariis in Grammaticam supra diximus. Alter Antonius Mendius Coadjutor. Vitam consumpsit procurando rem familiarem. Saepe in praediis, cum diem transegisset pane & aqua comtentus, dormiebat ab dio inter operas, ut muneri suo invigilaret. Bis singulis hebdomadis jejunio se maceravit. Diebus festis totum se tradebat divinis r bus meditandis. Postremis annis ob visus desectum absolutus ab omni munere vix ab aris recedebat. Iq. Bracharae e viventium contubernio proturbatus est secunda die sep . Moriret .
tembris Dominicus olivetra Coadjutor, ex eadem prognatus dioecesi. Cum vii pestilentia Eboram infestasset, unus suit, qui vitam dicavit auxiliis insectorum. Ille suis humeris saepe in aedem salutis portavit malo perculsos, saepe morte. sub latos eisdem humeris efferebat, ut sepelirentur. Is . Vigesima quinta Julii vitam profudit in ora Asticae continentis ad Moinis P. caput viride P. Ioannes Delgadus Ato uiae natus. Tradiderat Eborae Philoso-Pbiam, Theologiam Conimbricae. Academicos splendores postposuit Nigr rorum saluti. Illius sanctitatem omnes venerabantur. Sepultus est in aede s cra oppidi yicongorii distantis a Cacheo prope flumen leucis quinque. AEgroti plurim, ad ejus tumulum sanitatem corporis recepere. Rami virides super itin
ius sepulturam inter calores maximos multis mensibus conservarum recentem Virorem, anquam ex arbore non serent avulsi, carteris in templo sparsis brevissime arescentibus.
Io. In album tironum relati sunt Antonius Amaralius natus Curvacetrae in dioecesi Visensi, floruit multis virtutibus. Hieronymus Lobus Ulyspone lis, peregrinationibus terra & mari pro DEI gloria percelebris. Joannes N mus onus Meanii in agro Conimbricensi, Reginae Aloysae a consessionibus. Hieronymus Malcaremus, nepos ex fiatre Fernandi Martinii Mascarenti Alga hiensis Epilcopi; nuncupavit Aprili mente biennii vota; magnam inde patruus
concepit animi laetitiam, cuius indices literae in tabulario nostro conservantur. Hieronymus annis volventibus ad salvandas animas Indiam petivit.
I7. Eborae non defuerunt turbae in Collegio Purificationis, quod Fum T. Meoli dator Henricus iubdidit nostro Rectori, deditque potestatem illi Collegio prae x ficiendi Pro. Rectorem sive aliquem ex ipsismet Collegis, sive unum de nostris.
Contigerat, ut hactenus Collegam caeteris regendis praeponerent Rectores, non
exiguo Collegii detrimento. Laxabatur domestica disciplina, negligenter in studia incumbebant. In dies iacti scrociores, tanquam essent minuties ab imperio
215쪽
2oo S opsis Amafium Societatis IESU
perici nostri Rectoris. Cui tandem placuit Collegis practicere Moderatorem
Societatis, ne ultra serperet incendium.
I 8. Tum patuit, quam non vanus suisset timor. Nam septendecim Collegae sumptis armis Collegium munierunt, tanquam Castellum, vigil as agobant, ne die, nocteve ulli nostrorum illuc aditus esset. Societatem prosecuti multis injuriis, adversus nos incitarunt cives; pene teditio mota est. Causa desertur ad tribunalia, re citro, ultroque agitata, Judices pro Societatis aequitate & jure pronunciarunt lententiam. Id aegerrime ferentes seditiosi recesserunt e Collegio; quod ex eo tempore nonnisi per Nostros regitur maxima quietis, di boni
TAmetsi nulli de nostris hoe anno solvissent in Indiam, non tamen sine
procclla res fuit cum nostris alienigenis illius vineae cultoribus. Calumniabantur aliqui apud Regeni Patres Italos de Societate, qui per Indiam Dei verbum maxima cum laude praedicabant, tanquam non multum utiles, & infidos Regi. Quapropter Philippus Rex omnes in Europam regredi jussit. Consuluit tamen servis suis providens Deus. Occurium est calumniis, difflata tempestas, ex qua passura filisset non vulgarem jacturam animarum salus. iotiessia a. Sub Christi vexillum Duce S. Ignatio conscripti sunt Balthasar Τellius Ulylsi ponensis quarta Martii; decima tertia Novembris Nonius a Cunea Ulysii ponensis de prima Regni nobilitate; secunda Ianuarii Seballianus Abreus
Cratensis. omnes strenui apud nos milites. Preces 4o. 3. Solemnitas qO. horarum triduo antecinerali Eborae & Conimbricaeh. introducta. Tribus mensibus egressus de Collegio Conimbricensi per Beiren--,ὸit' sem provinciam usque ad Almeidam excurrit P. Alphonius Mendius, postea Athiopiae patriarcha, una cum P. Emmanuele Mouramo. Multus essem, si referrem, quos Alphonias excitaverit animorum motus ad expiandas conscientias, condonandas injurias, & restituenda furto sublata. More Gomii 4. In Domo Prosessa Ulylsi ponensi vitalem auram reliquit 3 .Septembris P. M , Gomius Ua us Serpensis: nuper adventarat ex India electusProcurator. Apud eas regiones strenue deludavit obeundo praeconis Evangelici ministeria. In Satanensi Mora vine. Residentia Io.Maii suavi morte quievit P.vincentius Fernandius adjutor spiritu 'G- alis, natus apud insulam Michael ensem. Ex ipsius Ore verbum non prodiit, quo quis offendi post ei. Nemo ullus coram eo ejusmodi sermones miscere audebat. Mors Franc. I. Conimbricae decimam Ianuarii fatalem habuit Franciscus Gallucius Mimi Τheologus Siculus. Egerat annis quatuor Magistrum in insula Chio Turcis subjecta, ted plurimis Christianis habitata. Inde venit iturus ad Indiam. Op ram Theologiae navantem intercepit mors. Inter nostros erat de Francisci sanctimonia singularis opinio. Mors vine. 6. Ehorae q. Januarii theatrum humanum deseruit Vincentius Rochia φςhΦ scholasticus Porti manensis. Cum se Conimbricae tradidit Societati, vila est in paterna domo lux insolita discurrere. Vix annis quinque inter nos vixit, sed tot exornatus virtutibus, ut merito lux illa earum splendorem denunciarit haud diu duraturum. Cum coepisset phthisi laborare, iussu Superiorum migravit Eboram. Nihil profuit Coeli mutatio. Pungentibus auctis doloribus, ultirpabat verba Xaverit: Amphus Domi re, ampliust Novit ex Deo mortis tempus. Medicus non alio eum vocabat nomine, quam Angeli. Nec aliud merentur illius heroicae virtutes jam typo in lucem editae. Mori Galρ. 7. ibidem 27 Aprilis e contortio viventium abreptus est Gaspar Men- Mendii. R dius, tiro, Castelvidentis, phthisi exustus. Cum intelligeret de te mittendo φ V ad auram patriam, dixit, malle potius in Societate statim mori, quam foris diu vivtae. Subscripsit voto Deus. Dominicus Faria, icholasticus Liniensis, am
216쪽
dentissime postulabat ad Indos mitti. Quod esset valetudinis affectae, non auditus. Interim mors eum rapuit undevigesima Novembris. 8. Per hoc tempus S. Parens Ignatius clarebat miraculis. Inter ea nu. Favor D. ID
meratur salus filii Fernandi Martinii Mascarenti, Algarbiensis Episcopi Sobrini.
Parentes implorarunt in re desperata Divi opem. Facti compotes voti, ad gratum animum exhibendum Eboram concedunt, festumque S. Ignatii in templo nostro celebrant apparatu maximo. Ad aram operatus est Christophorus Fonseca Nicomediensis Episcopus, qui erat auxiliaris Archiepiscopi Eborensis. Praesens fuit Eduardus frater Brigantini Ducis Marchio Flexitae ac Malagonis. Mascarentus ipsa die toto Collegio prandium instruxit, & nobiscum prandete dignatus est. s. Alexandro Brigantino successit in Archiepiscopatu Eborensi Didacus Didisti, s . Sousa Mirandensis antiites. Venientem excepit Academia. Nonnulli de theatro consalutarunt laetis carminibus; mox de suggesto in aula primaria pane-'' ' 'gyrim audivit; deinde invisit aliquot Gymnasia, ubi cum Magistri, tum diicipuli tanto hospiti applausere. Prandit nobiscum in triclinio. Inter epulas de pulpito decem linguis declamatum. Remotis mensis caetera lustravit Gymnasia. Verum, quae humanarum rerum est vanitas, hujus anni die 3 o. Decembris vix ortum grande hoc lumen est extinctum. io. De Collegio Eborensi prodiere quidam ad missiones. Vianae duo u vibis. decim supra centum amicitiae conciliatae. Introducta stupplicatio de passibus Domini Fronteirae. Meriolae, ubi non erat aedes ulla sacrata B. Virgini, curatum, ut ipsi aedificaretur aedicula sutura omnibus Palladium.11. In intilla Madetrensi sic a nostris inductus est pius mors corollam Corona, di Marianam recitandi, ut vix esset, qui non praestaret magnae Matri gratum hu-- ljuscemodi obsequium. Auxilio praesenti Deipara indicavit, qua cura proseque- 'retur suos clientes. Civis adierat silvam cum operis ad caedenda ligna pro Virginis aede reparanda. Ecce per noctem in valle conspiciunt longum ordinem accensarum facium: basuli homines monstrosi horrorem incutiebant: adde faetorem teterrimum. Attoniti tam faedo & metuendo spectaculo sanistissimam Virginem inclamant, & evanescunt monstra. Haec res vulgata omnes in obse quium Deiparae amplius stimulavit. ia. Per Guineam in saltu Leaenae P. Emmanuel Alvarus imitabatur Bal secuitie . thalaris Barretrae praecelsos spiritus. Filios haeredes Regum saltus Leaenae & Fa-temae e summa caligine in lucem veritatis Catholicae reduxit. Insulam D. Jacobi P. Barretra illustrabat exemplis sitis ac doctrina. Suspiciebatur tanquam
vir, ut erat, sanctimoniae exquisitae. .
MEtuendus turbo scholis nostris hoc anno minabatur. Etenim fuerunt ses,olimes
homines tam insensi litterarum studiis, ut sub specie boni communis permuuo. Regi proponerent opportere scholas extinsui. Cumulabant plurimas rationes, scilicet: ex quo tot erant Gymnasia publica, & locis commodis, deesse milites, nautas, opifices, agricolas; innumeros esse presbyteros,& Advocatos ; nec sacerdotia pro illis, nec pro his caulas, ut honeste alantur, inveniri. Limitibus angustis circumlcribi Lusitaniam, sulficere Academias Con imbricensem, & Eborensem, ut provideatur reipublicae. Eo, qui abundarent re do mestica, posse filios mittere ad bonarum artium studia. Haec, & alia in ean dem sententiam congelsere. Ubi in publicum prodivit noxium consilium, obstiterunt multi viri lapientes, scripsere ad Regem, eiusque Ministros, quanta inde esset oritura pernicies, quam inanes serent rationes, quam alia sit Lusitania, ex quo Gymnasia multiplicata sunt, quam culti adolelcentes, quam docti presbyteri. Tot, ac tam fortia rationum momenta typis vulgata, ut omni
217쪽
bus possent legi, cumprimis Duci Lermensi, cui dicatur illa scriptura, quod apud Regem gratia multum caeteris anteiret. Perpensis mature rationibus, visum est insanum illud consilium Cimmeriis dignum tenebris aeterno tumulandum si
Prosecti ia a. Duo supra viginti navigationi Indicae se commiserunt. Ex his unus 'β Castellanus, alter Mediolanensis, caeteri Lusitani. De quibus Martyres fuerunt in AEthiopia Ludovicus Cardeira Bejensis, Franciscus Machiadus Villaregalensis. Praeerat omnibus P. Franciscus Veiga Doctor Theologus, qui hanc scientiam tradiderat in Eborensi Academia, modo Bracharensem agebat Rectorem. Ibant etiam Jocomius Medetrus Rector Portuensis, Petrus Freicius Prosessor Philosophiae in Eborensi Academia, & Franciscus Diasius, qui eandem scientiam tradiderat.
Ingressi. 3. In Societatem cooptantur non silenda nomina: Franciscus Pinerius Gouveensis praeclarus Doctor, & Scriptor. Sebastianus Maya Ulyssiponensiliqui Prosessor sacrae paginae, ac Doctor Theologus Indiam petivit. Gaspar Gouvea Visensis, vir multae prudentiae, & virtutis. Joannes Cardinus heros excelsae sanctitatis, natus Moncorvi. Andreas Noronius Villavissensis, & nobili. tatis, & virtutis magnae. Antonius Cardinus Vianensis Transtaganus, frater Joannis Cardini. Franciscus Fretrius Estremotiensis, vir consummatae litteraturae. Abgidius Abreus Martyr apud Indos in nova Batavia. Ludovicus Lopius Virudiguetrensis virtutum idea. n.enta. q. In Domo Prosessa coactus Provinciae Conventus mense Aprili Praesi- Provinetae. de P. Hieronymo Diasio. Romam iturus Procurator eligitur P. Petrus Nova- , - ἁ sus. Cadem DOMO diuturno morbo contabuit P. Gaspar Ferragius Portu ensis , cui in odium virtutis, dum missionem habuit, propinatum fuerat toxicum, quo illius comes illico extinctus, ipse nonnullis annis inter acutos dolores supervixit.
Moritur Re- s. Domestico funeri adjungo obitum Reginae Margaritae Conjugis Phi-s iar' M lippi tertii Hi aniarum, Lusitaniae secundi. Peculiariter favit Societati. Illius est sempiternum monumentum Salmanticense Collegium. Non minus protexit Indicas missiones, & illius vineae operarios; hos speciali sivi amoris significatione solebat commendare Pro. regibus Lusitaniae & Indiae. Domus Prosesia Ulyssisiponens s juxta Et solemnia persolvit. I ui sis i. 6. Nec silentio involvenda mors Nobilissimae Dominae Soeirae Vascon-- sto, celliae, matris nostri Antonii Vasconcellii. obiit Eborae et . Maji, sepulta in η templo nostro. Tria sacrificia pro ipsius anima secere mystae nostri, alii socii tres coronas recitarunt. Vix in hac Provincia fuit ulla pia & nobilis is mina, quae plus nostram diligeret Societatem, eique magis benefaceret. Domus
Professi & Collegium Ulyssipone, Collegia Eborense, &Madetrense per ipsam
breni p. 7. Conimbricae et O. Maji ad seliciora transiit P. Gonsalus Palva, natus Goncitus Pei- in oppido S. Petri de Sule. Ex quo Brigantii contactis peste servivit, sic vi- .c. attritus Valetudine, ut sit perpessiis longum martyrium invicta patientia. Ibidem die octava Augusti sublatus est Laurentius Fonseca Coadjutor, singularis modestiae, & aliarum virtutum, quas sibi tam familiares secerat, ut etiam intercepto rationis usu earum opera eXterius exerceret.
beunt Pp. S. Ex Domo divi Rochi I 8. Decembris in domum Domini translatus Petrii Lopiu est P. Petrus Lopius Ulystiponensis. Rexerat Madetrense , Ulysii ponente, & hi '' Corumbricense Collegia. Natura ipsa secerat pronum ad sublevandos miseros. Ad viri multum affabilis pedes gaudebant omnes tuas exornare conscientias, &ipse patientiisime audiebat. Diutino morbo tanquam flamma lustrali purgatus cessit e vita. Domus Villavis sana multis lacrymis prosecuta est funus P. Antonii Alvari Arrudensis. Magni habitus a Ducibus Brigantinis ob virtutem &eloquentiam sacram, qui extra luggestum elinguis videbatur. Ajebat, si dimit teretur e Societate, se non dii cessiirum de araua , donec iterum aditus ad nos
218쪽
sibi pateret. Dum aestivo tempore suae salutis immemor excurrit per oppida more Apostolico, se domum recepit acuta correptus febre, ex qua summo omnium, ac Ducum Brigantinorum dolore obiit. PP. Augustiniani solemniter
y. De Conimbricens Collegio non pauci ad missiones iere. P. ALMissionem phonsus Mendius petente dynasta Petro Cunea, Santarii in Visensi diceresi, patravit multa suo digna spiritu. In amicitiam redegit, quos nec Dynasta, nec Episcopus potuerant concordes reddere. Tirones Conimbricae BB. Virginis singulare patrocinium experti sunt. Plurimos in lectum morbi dejecerant: oc-R Uirginis culta quadam pietate compulsi ad se ipsos inungendos oleo de lampade ante ροπος tu Virginem Domus Patronam pensili, miro effectu posuimimo sanitati restituuntur. Terni de more suo peregrinantes considebant pone amnem Mundam, cum ferox taurus aerem mugitu complens ad ipsos convolat. Nullum erat effugium , flumine a tergo praeterlabente. Igitur unus propere de cingulo tollit Virginis coronam, e digitis suspensam extento brachio exhibet tauro; hic ubi audivit globulorum stridorem, terretur, atque citato cur tu sese e conlpectu proripit.
1 o. Ex Eborensi Collegio octodecim Verni jejunii tempore cum intra, Iosephus' tum extra urbem divinum seminarum verbum. Possessionem vacantis Archie- IR piscopatus iniit Josephus Mellus, quem solitis plausibus excepit Academia..hiep.
Rexit eam dioecesim usque ad annum I 633. Semper tamen rebus nostris minus favit.
Ir. Bracharae noctu multus erat concursus ad aedem sacram extra urbem. Tollitur abois
Sub praetextu pietatis enormia latebant scelera. Pro virili desudarunt nostri ut tolleretur conventus, quod magno animarum bono est obtentum. Ne reia vivisceret malum, Archiepiscopus pronunciavit ipso factos seriendos anathemate, qui horis nocturnis deinceps illuc adire attentarentiret. Portalegriae, ubi residebat Episcopus Didacus Correa sobrinus san Morali scie ctissimi Praesulas Bartholomaei de Martyribus, apertum est hoc anno moralis sci 'P Mentiae Gymnasium, Proses re P. Francilco Vasaeo. Multum inde manavit emolumentum dioecesi, in qua non erat ejusmodi magisterium. Adsuit celebritati Episcopus & Nobilitas. Ad sexaginta presbyteri frequentabant aulam. Ed euerat ab annis 3 o. Clericus Latinitatem, plerumque ducenti scholastici ascultabant. Suaserunt nostri Episcopo, juberet, ut illi lcholastici singulis mensibus inexpianda per consessionem anima, & reficienda sacro pane noltros imitarentur. Sanctissima consuetudo mirum placuit Civibus. 13. In Michaelensi Residentia, ubi erant quatuor sacerdotes, & tres co-Res Mieh- adjutores, strenue res agebatur. Ex quo illic sedem fiximus, introducta lacra.
mentorum frequentia I nam antea vix tres, quatuorve per annum sacram mensam accedebant. Contigit, ut in postremo missae sacriticio sacerdos noster conia secraret particulas, consumptis, quae servabantur in pyxide, populo porrigendas. Has in patena positas intra Taburnaculum recondit, in quod noctu pervasit sommicarum vis magna. Sequenti aurora, dictu mirum i formicae omnes repertae sunt emortuae circum patenam, ubi erat Angelorum panis ab iis intactus. 4. In Guinea P. Emmanuel Alvarus magnum numerum adjunxit Eccle-Rra Guinem. siae per baptismum Neophytorum. Recensuit non paucos Regum filios, & regnorum Optimates. Puerorum gratissimus erat ludus idola conqui re, ae flammis tradere. Fames innumeros mortales exedit ἱ erant viae plenae corruptis cadaveribus. Accessit novum senus supplicii mulcarum vis incredibilis, quae homines, & bruta animantia insidentes, eorum sorbebant sanguinem, ac necabant. Mulier dum ramo muscas abigit, hoc labore jam sessa in terram colu lapsa, sine mora operitur muscis, totusque e corpore sanguis momento est exhaustus. Successere his malis variolae genus pestilentiae apud Nigros. Cum omnia sormidolosus explesset horror, quod mala desierint, Neophytorum precibus est tributum.
219쪽
ao Smopsis Annalium Societatis AESU
I. Mota . alis. Batrium . hisne P. Emmanuel odericius,&andreas
GUinea, de qua mox sermo, amisit die quarta Iunii Apostolum suum P.
Balthasarem Barretram, morte interceptum apud insulam D. Iacobi, quae primaria est inter Capitis viridis insulas. Vivere occepit Ulystipone. In ea urbe saeviente peste opem tulit miseris: malo perculius acerbissimas tulit curationes. Sanitati redditus iterum succurrit contagio laborantibus. Fuit e primis, qui missi sunt ad fundandum Angrense Collegium. Illie abegit tape dae- moues e corporibus; qui cum eum vocari persentiscerent, protinus recedebanti Plurimis annis Angolam suis laboribus Apostolicis illustravit. Erat omnibus instar oraculi. Animo aequissimo tulit iniurias, & invidorum calumnias. In Europam accitus per majores suos, ut apud Regem dilueret falsa testimonia, id Matriti feliciter praestitit, non tam ut sibi, quam Societati consuleret. a. Cum rediisset in Lusitaniam, vivebat in seccessu agens Magistrum tironum Eborae; donec oblata esset expeditio ad insulas & regiones Capitis viridis. Illam complectitur vir id aetatis avido animo. Plurimos Reges Ethnicos junxit Ecclesiae. Receptus in domum insulae S. Jacobi pueros docuit prima et
menta cum piis moribus. Unus erat instar Collegii, concionabatur, audiebat confessiones, quocunque tempore vocatus succurrebat miseris; eum omnibus omnia secerat charitas. Obiit septuagenario major. Tumulatus est inter maximorum, infirmorumque lacrymaS. Tum vivus, tum mortuus rebus admir
bilibus illustratus. Ipsius vita heroem celsissimum nostrae Societatis suisse demonstrat. Plurimi res illius gestas typis vulgarunt. 3. Conimbricae a o. Septembris annorum suorum periodum clausit P. Emmanuel Rodericius, adjutor spiritualis, natus Covillanii. Tam insigni eliaritate instructus erat, ut ex ea nomen illi indiderint Patris Ciaritatis. Ter gratia sente pestilentia vitam objecit juvandis contagiosis, Ulympone, Bracharae, & Conimbricae. Postremos annos vixit caecus sibi ac D Eo vacans, sanctisque exemplis praelucens toti Collegio. Eadem die , ct ibidem phthysi praereptus placide exspiravit Andreas Sa Scholasticus, moribus praeditus innocentishmis, natus Castalii. Ex debilitate mortem haud procul abesse augurans rogavit majores, concederent sibi mori cum P. Rodericio. Quo mortuo admonet Andreas valetudinarii Praesectum, paret necessaria ad funus suum, vocet ad se Rectorem, nolle proficisci, quin ipsi valediceret. Confluxere simul socii. Tune postulata a Superiore moriendi facultate, sumpto Crucifixo, & cereo accenso, sanctissimae JEsu & Mariae nomina pronuncians mortalitatem exuit. . Tumulavit idem Collegium P. Joannem Delgadum trigesima Septembris. ortus fuit Lacobrigae in Argamiis. Methesim didicit Romae ex P. Christophoro Calvio facultatis illius insigni Magistro; eam profitetur Lusit niae redditus. Scientiae conjunxit mores religiosissimos. s. Eborae sunt extincta duo Theologiae lumina, & virtutum exemplaria. Ultima Aprilis P. Emmanuel Vallius Serpensis. Micuit praeclara sapientia.
Pluris fecit minimos virtutis apices. Theologus Doctor columbae simplicit tem scivit adnectere serpentinae prudentiae. Theotonius Archiepiscopus non permisit in rebus magni momenti Senatus Ecclesiastici Iudices aliquid decernere, quin consuleret Emmanuelem. Eo nullus obedientior, pauperior, aut rerum divinarum amantior. Annis duodecim in tribunali S. Inquisitionis Arischiepiscopi vices explevit. 6. Ibidem 1 o. Maji debitum naturae reddidit P. Gaspar Gomius, & ipse ψ si Theologus Doctor, natus Cabessavidit dioecesis Helviensis. In loqueodo vix ullus aeque circumspectus: neminem unquam offendit verbo. Modestia vultus
220쪽
im ' mes componebat. Academici vocabant praedestinarum, quod in ipso sanctitas non vulgaris emineret. Utriusque egregias virtutes typus vulgavit. . Trigesima Iulii idem Collegium conspexit obeuntem P. Thomam Sein Moci P. Tho. queiram natum Alcacere de Sale. Jam sacerdos notae virtutis, anno aetatis vi-- φῆψςu . gelimo sexto Societati aggregatur. Inculpatis apud nos. moribus vitam duxit.
In morbo supremo tantam animi pacem expertus, ut illi suerit suspicioni, ne dolus sub ea lateret; cum tamen intus sensisset, niti se DEI misericordia, non merito suo, conquievit. Dulcissima miscens colloquia deseruit res perituras. 8. Collegium Ulyssiponense amisit duos. Decimi leptima Ianuarii P. Mors P. Hie Hieronymum Fernandium, Colmanae Ortum. Vixit in Societate annis qua-- .draginta. Modus illi erat singularis ad animas Deo conjungendas. Virginem homi G-- matrem dilexit tenerrime. Die 9. Augusti Antonium Gonsalvium Coadjuto- silvii. rem Borbensem. Frequenter invisebat Eucharistiam, coram ipsa immotus longo tempore. Ejus in laborando diligentia multos aequabat. Genium sub sperum egregie domuit. Peculiaris illi cura in externorum sensuum custodia, ne per has corporis senestras in animum mors irreperet. s. Quatuor ad Indos navigarunt, tres Lusitani, unus Armenius, omnes pri se sacris initiati. Plena laboribus contigit navigatio. Coacti vectores iunt So. in i colorae navem applicare, quorum plurimos rapuit dies suprema; in eis P. Georgium Figuei redium nostrorum Superiorem, qui Philosophiam docuerat. ro. Die Trinitati sanctissimae dicata in templo Domus Prosessae Ulysii sodalitas. s. ponensis instituta est Sodalitas Virginis Deiparae a Doctrina. Nulli, qui Nobi les sint, scribuntur in ejus Albo. Lusitania sodalitium non habet aeque locuples, neque gloriosius in institutis suis, & operibus charitatis erga consedales cum vivos, tum vita deiunctos. 1i. Conimbricae et s. Martii jussu Pauli V. Pontificis aperto tumulo san- Apemur cis Elisabethae Reginae compertum est cadaver incorruptum. inter caeteros in tantae rei futuros testes adstiterunt de nostris P. Franciscus Suarius Granatensis,& P. Joannes Delgadus, hic Matheseos, ille Theologiae in Academia primarius
Prosessor. Per eos dies cum esset innumerus ad urbem concursus, multum n stri profuerunt volentibus poenitentiae lavacro peccata abluere, quos ea occasi ne Deus traxit, ut animis considerent.
11. Eborae in sacellum domesticium Christo Domino Crucifixo dicatum conversa sunt cubicula, in quibus olim hospitari solitus Henricus Collegii.& η '
Academiae fundator. Cum ex Eborensi, tum Conimbricensi Collegio plures Missurum egressi sunt sacerdotes ad sacras missiones diversis locis habendas. Cabapsa vidit cujusdam civis domum infestarunt lapidibus mali daemones; nihil domi tutum, tegulae, fictilia saxis frangebantur: incolae consilii inopes recurrunt ad nostrum lacerdotem oppidum missione excolentem: dat in charta S. Protoparentis depictam effigiem, ut e pariete domus suspendant. Hoc unico antitodo ce savit omnino importunissima lapidatio. 'I3. Nostrorum exhortationibus pIurimum creverunt Deiparentis Obs R. virginia quia: nam suaserunt populis, ut singulis horis, quota jam siueret, tinnitu aeris φῶxv . ω indicante, recitarent lalutationem Angelicam. Multum pia consuetudo pla-R'μ η' 'cuit, & prosuit Brigantinis, apud quos radices egisse altiores docet eventus sequens. Juvenis studio istiandi ultorem animum, farsit nitrato pulvere, di glandibus plumbeis sciopetum displosurus advertus inimicum. Contigit, ut, horam delignante aere campano, inimicus genu flecteret ad pronunciandam salutationem : ipso momento fistulam serream juvenis exonerat. Glandes perforatis vestibus, ubi tetigerunt cutem, in terram relabuntur, cute ne leviter quidem demorsa. Miraculum cultissimis versibus a civibus celebratum firmavit, & auxit deinceps gratam virgini consuetudinem. I . Portalegriae pauci pro multis laborabant. Gymnasium morass ses- Resdem Lentiae celebrabatur auditorum frequentia. Magister palain facturus discipulorum
progressus, theses de qiuestiombus conscientiae cum plaustu sustinuit. Domino '''