장음표시 사용
181쪽
i66 S oesis Annalium Societatii JESU.
censis, in cujus legibus una est, tales non reputari Doctores, sed in ea facultate Baccalaureos, alia adhuc subituros, ut pradu Doctoris insigniantur. Hujusmodi dubiis tollen is P. Suarius Eboram proficilcitur cum Provinciae Praeside, quila, adesse voluit, ut facilius, si forent, vincerentur difficultates. In legibus illius * Aeademiae idem est obex circa tales Doctores per privilegia creatos, si de So-8. Ne tamen persisteret scrupulus Conimbricensis Academiae, visum est thesium actu magno praevio, donari laurea. Sustinuit eo praeside theses P. Gon- salus Luisius, ibidem anno sequenti docturus Philosophiam. P. Christophorus
Gilius tanta vi contorsit argumenta, ut Suarius in i plo cognoverit praestantissimum ingenium, & Magistrum, dixeritque: nescire, cur te ex alia natione vocaverint ad moderandam cathedram Contabricensem, cum tantus vir, quantus erat Gilius, Lusitaniam incolereti P. Marius E s. Die quarta Junii in templo nostro, Patrono Alphonso Mello Cano-h' si nieo & Inquisitore, subinde Lamecensi Episcopo, donatus gradu conlaetis car-' temoniis a P. Fernando Rebello Academiae Cancellario, viro doctissimo, ut illius testantur opera Theologica typis Vulgata. Quinta Junii expedita testificatio Academica de collato gradu, membranae inscripta conservatur in tabulario Conimbricensi. Subscripsere P. Petrus Novesius Rector, olim in eadem Academia primarius Theologiae Prosessor, Fernandus Rebellus Cancellarius, Blasius Viegas Prosessor scripturae, Stephanus Coutus, Christophorus Gilius, & Petrus Luisius, sacrae Theologiae Proses i. . et . ,σ. A ro. Angli sormidanda classe in altum provecti ad capiendas naves Hi-Ε - h64M soanas ex America redeuntes, ad Tertias insulas processere, vastatis insulis Fa-ysio, & Pico, applicant omnem classem insulae Michactensi. Anchorae jactae zzensem. in conspectu urbis Pontaedelgadae. Regebat insulam Gonsalus Vasaeus Cout inius vir prudentissimus, ac fortissimus. Angra jam notam habuit classis magn tudinem. Igitur, ne imparatum hostis adoriretur, contrahit totius insulae militem in Pontamdelgadam; omnem munit stationem, in quam poterant hostici milites exponi , verbo Ductoris optimi partes explet. xx. Decima quarta Octobris Classis in anchoris ad vigesimam diem mensis ejusdem commoratur. Saepe hostis tentavit excensionem , saepe repulsus est. Tandem re insecta sustulit anchoras, atque excessit. Quinque lace dotes nostri his diebus suere in diversis castrorum stationibus, audiverunt pc nitentes milites, operati sunt ad aram, piis cohortationibus animarunt, ut pro fide, aris, & socis patriam tuerentur. Noluit a latere suo Rectorem discedere utinius. Vix dici potest, quantum in nos creverit Insulanorum amor, perinspecta cura, qua ipsis consulebamus. 1 1. Post hostis discessium opitulantur Patres superstitibus ex nave Indicaa S. Francisco dicta, de qua supra, cum redisset ex Brasilia, sed morbo & fame misere cruciata. Haud minori cura subvenerunt oppido Villae stancae, quod delerium jussu Coutinu hostis occupavit, ac diripuit. Ad sublevandos mileros, clim victus annona pariter laborassent, eleemosynae a nostris conquilitae
Nni hujus primordia lanestavit obitus admirandi herois Ignatii Martinii,
de quo hactenus toties gloriosa facta est mentio. Mundo editur Gou-veae in Conimbricensi dioecesi. Ingenium illi praeclarissimum. Laureatus gradu Doctoris Eborae. Cum emineret dotibus ad sacri suggesti conciones huic muneri applicabatur. Initio studium titillavit aurae popularis, plausitque sibi, quod gratissimus accideret auditoribus. Leo Henriquius illius orae Rector gnarus, quam salubre foret Ignatio In rupe solida, non in arena
182쪽
mobili sundamenta iacere, eum qua crebris reprehensionibus, qua poenitentiis injunctis paulatim fregit. Postremis annis cum Henriquius vidit, qualis, quan tusque vir Ignatius evasisset; brachio apprehenso, rem aris, inquit, Ignati,
quam tibi fuerim acerbus Dorae λ nis fecissem, quae gesis promi dism, ροι es,
a. Divino monitu contempsit hominum plausus, seque totum tradidit convertendis animis tum per conciones, tum per doctrinae Catecheticae expla nationes; quod munus egit, dum inter vivos erat, incredibili sui laboris fructu,&virtutis opinione. Nemo Ignatio laborum appetentior. Excusare se a rebus arduis pro Dei gloria seu agendis, seu tolerandis ignoravit. Virtutes religiosae ejus animam certatim exornarunt. P. Petri Fonsecae verba erant: varius totus essurum contrisum, θ' redactum inlulverem. Desiderio siuo omnibus inferior, quemque ex sociis coadjutoribus ubi anteponebat. Quaesivit ex Coadjutore, num stultum se fingendo, ut cunctis esset risui, recte ageret Cui ille, sibi id non probari; cessaturum tunc lucrum animarum magno labore partum: placuit responsum, & conquievit. Ludovicus Granatensis plurimum venerabatur Ign tium, ardoremque ejus suspexit in edocenda plebe & pueris. 3. Columbricam adire jussias causa Provincialis conventus habendi pediabus iter fecit, inque oppidis, qua transibat, doctrinam Christianam sparsit. Comitiis finitis, rogatu urbis & antistitis Contabricae remanet, duratque tantum ad quadragesimae initium; nam post concionem Dominicae primae aegrotare coepit, mox in valetudinarium postulat deserti, quo caeteri curabantur. Duo per id tempus maximo sibi esse solatio dixerat: conscientiam notam sempernabuisse Majoribus suis, sςque totum permisisse placitis obedientiae. 4. Ut eum exhilararent socii, itanstulere in valetudinarium arundinem, di unum ex vexillis doctrinae Cliristianae. Rogatus, si quid vellet ad animum recreandum Θ oblectamento sibi fore reposuit, si tiro aliquis coram se catechesim edoceret. Eorum unus extemplo vocatus aegroto morem gessit, tirones alios interrogando. Obiit suavissime morte Iustorum octava & vigesima mensis Februarii. Ejus cadaver tum a domesticis, tum externis venerationi habitum. Sepelierunt una cum arundine sanctae doctrinae, quam manu gestabat.
ossa illius inter alia virorum illustrium sunt condita in pariete lacelli domestici
L . Antonio consecrati. Vitam Ignatii prolixe scriptam, heroicis plenam rebus, typis mandavi in opere de Novitiatu Con imbricenti. s. Praeter Ignatium non desuere mortui digni memoria. Eborae dies sexta uor triSeptembris ultima fuit P. Nicolao Gracida Valentiniano. Vixit inculpatis moribus: tirones Eborae instruxit: Optimis ad dicendum talentis instructus inter insignes sui temporis Eccletiastes numerabatur. Ab externorum commercio sic segregatus, ut neminem ipse inviseret domi suae, nemo ipsum domi nostrae convenis
c. Ibidem a . Aprilis praematura morte sublatus est Sebastianus Barre- seballi,nuatus scholasticus, Fronteirae natus, adolescens modestissimus. Supremum aegro- s --tans, nihil cogitabat aliud, quam aeternam felicitatem. Socii eum recreaturi coeperunt tono suavi cantionem modulari de patria coelesti; se est, hae audita, Ccaeli amore succensus, ut postulaverit cereum accensum; quo oblato tranquil- sinae estiavit animam.
. In Domo Ptosessa vivis ereptus Franciscus Rodericius Coadjutor. Singulariter coluit multis obsequiis Virginem Matrem. Existimatur ab ipsa '' ' edoctus moriendi tempus. Collegit se per sancti Parentis exercitia, de generalem homologesim. Nec multo post transiit e caduca ad perennem vitam. S. Conimbricae g. Februarii postremum edidit vitae spiritum Antonius Antoni
Mellus scholasticus, Ulysii ponensis illustra ortus familia. Pollebat optimo ad
scientias de virtutes ingenio. Nihil eo mansuetius, aut propriae demissiora st diosius. Factus certior vici e mortis novam induit laetitiam. Gratias, quas potui ha
183쪽
168 Smopsis Annalium Societatis JESU
potuit, DEO habebat, quod moreretur in Societate. Crucifixum amplexus, ipsi reddidit animam. et moH- s. Plures incolas amisit Ulyssiponense Collegium. Die dio. Aprilis Ga. in Ulys spatem Cunea Coadiutorem Gu maranentem. Studiosissmus fuit laboris. Aia siP' ' β inens sacerdoti febri maligna eorrepto luem contraxit, & abiit. Vigesima Mali Emmanuelem Fernandium Coadjutorem monte trigo in Eborensi dioecesi natum. Numerabat artatis annum undesexagesimum. Magna in eo charitas, magnum orationis studium. Vir sanctus ab omnibus habebatur. Quinta MajiGonlatum Serra Portuensem Coadjutorem. Plurimum industriis suis promovit opera surgentis Collegit. Modelius semper, ac mansuetus. Grandi lapide ei
manum confringente, dolorem tanta patientia tulit, ut esset cunctis admirationi.
Vigesima quarta Novembris Christophorum Pimentam Ansediensem, tam amicum laboris, quam inimicum otii. Coeperat tum pestilentia, de qua anno le-quenti, nondum cognita Ulyssiponem pervagari; dum Christophorus it comes sacerdotibus ad audiendas confessiones vocatis, peste amatur. Dolorem lub- orti in humero metuendi carbunculi sustinuit Invicta patientia, & sanctiis ime exispiravit, sepultus in septo domestico.
Ini, essi Biasiis Io. Ad Indiam uultus, ad Brasiliam quatuor contenderunt, Antonius an , dc oci 'Mattius, Melchior Alvarus, Hieronymus Peixotus, sacerdotes, cum Joanne Go-
mio nondum initiato. Societatem inivεre Hieronymus Vogadus, vir exquisitae virtutis. Ludovicus Brandanus Ulysii ponensis, postea Societatis Alsistens. Franciscus Garcia, natus Alterchami, praeclarus apud Indos Archiepiscopus. Antonius Azevedus Ulylsiponensis e prima nobilitate, anno vitae septimo & qua . dragesimo nuncium mundo remisit. Dom ellium I I. Novum puellarum domicilium erigitur Ulyssipone, authore praecia
pro puellas. puo operis P. Petro Fonteca. Institutum erat, ut ibi educarentur puellae orbae parentibus, quae numerarent jam aetatis octavum, vel nonum annum. Hujus modi agnas plerumque agebant lupae in suas domos, nutriebantque, ut aetate crescente prostituerent, ac turpissimum facerent quaesium, nutricibus lucrosum. Tam pio operi procurata in annuum reditum ducenta aereorum regalium millia.
Conscriptae leges, di creata Nobilium Sodalitas, quae gynaecei promoveret
mui lapis i a. Augusti die septima Alphonsus Castelbrancus Episcopus consueta ..- ρας, solemnitate potuit primum lapidem templi nostri Collegii Conimbiicensis, quod
inde paulatim surrexit ad eam amplitudinem, ut nullum sit in urbe augustius. Regebat Collegium P. Hieronymus Diasius Commbricensis. Adsuit etiam Christophorus Gouvea Provinciae Praepositus. Prandente apud nos Episcopo decem linguis diversis de pulpito dictae sunt orationes. Alla rea Col- I3. In eodem Collegio instituta Sodalitas pro scholasticis externis. P. legii Corum natius Martinius induxit his singulis Quadragesimae hebdomadis conventum' ad piam flagellationem. Idem mos ampliatus ad tempus Dominici Adventus. Decem & tres e Collegio progressi ad sacras missiones obeundas. Ehoinisu I . morensi templo additum est sacrum Vestiarium, quo nunc utimur. ηm Aliud erat obnoxium incommodis, quod per illud transiretur e Collegio ad templum. In compluvio prope pharmacopolium erectus sons pyramidis instar ex marmore Estremotiensi, ut sunt reliqui sontes ejusdem Collegii. Decem ex eodem Collegio peregerunt missiones. P. Joannes Rebellus excoluit Beneventum oppidum prope Tagum. Illic erexit sodalirium pro juvandis animabus igni luitiali addictis, & aliud Christi serentis crucem, cum supplicatione Pasin suum. id plane admirandum: vir pius plurimum sumptu suo construxerat sacellum in statione montis Calvariae. Concubia nocte audit prope inambulantis sonitum: percontatur, quid hominis stὸ res pomum percipit: Egredere quam Primum, Imminet ruina domus. Hoc metu percullus suscitat familiam. Vix pedem extra limen tulerant, ecce domus collabitur. Praetentem Angeli Custodis opem viri pietati tribuerunt omnes.
184쪽
3 3. Brigantini Collegii charitas nacta est amplissimum theatrum: nam ch - ι--iente fame non solum pauperes, sed etiam divites eguerunt. Utrisque pro potestate sua subvenit Collegium. Porro persuadebant nostri iis, qui abundabant, ut horrea sua aperirent. Compensavit Deus effusam in pauperes liber litatem anni insequentis faecunda messe. I s. in anno superiore terruerant Angli Michaelensem insulam; sic prae-- η sente grande periculum Angrensi impendebat. Classis in eo mari expectat in. ερος
spanienses naves ex America redeuntes. Factum est, ut densa nebula obtege
te naves Hispanae, hoste ne quidem viso, incolumes Angrensem portum ingre derentur. Ubi discussa nebula, conspexit Anglus praedam elapsam, urente dolore meditatur in ipso portu naves invadere; sed arcis, quae ipsas protexit, me ru abstinuit. Cogitabat pariter milite exposito insulam depopulari; sed Insulanis ad impediendam descensionem paratu, sine ullo emolumento in Angluunest reversus. Nostri his in angustiis se devoverant militi juvando. ι . Nefas est praeterire silentio obitum Regis Philippi Hispaniarum se-- cundi hujus nominis, Lusiuaniae primi, quem natura abunde cumulavit donis' tromnibus ad sormandum Regem tanto dignum fastigio. Exemptus mortalitatidie decima septima Septembris, sepultus jacet in sacro & Regali Coenobio divi Laurentii, quod augusta prorsus Majestate ipse condiderat. Illi successit Philip pus Hispaniarum Rex tertius, Lusitaniae secundus.
ANnum, saeviente pestilentia, hese nationi fimestum scribimus, nostrae vero P m.
Societati ob immolatas charitati victimas gloriosum. Octobri mense e anni superioris jam coepit malum explicari Ulyssi pone, inde Ortum, quod
navis Maenigenarum appulsa ad Gallaeciam pestis incendio flagrantem merces aliquot expotuit, mox recepit contagione insectas. Septembri mense V lysis nensem portum ingreditur, secum vecta morae, quae cum mercibus expo-
a. Primis mensibus, ut solet fieri, vix esse credebatur, quod erat; donec
latius se malo diffundente, patuit urbem infici. Constituta a Regentibus domo, ut vocant, salutis, qua curarentur lue contacti, postularunt a P. Francisco G - ω . . vea Domus Professie Praeposito, haberet sibi eurae illam domum, daturos, quae in rem forent opus. Ad haec P. Praepositus: Societatem non defuturam omni hus, verum nolle se admittere ullam temporariam administrationem pecunia rum, ob validas, quas allegavit, rationes, suntque probatae viris prudentibus. Subinde ostensum, quam sanum hujusmodi consilium fuisset; nam qui susceperunt eam curam, tot, ac tam indigna sunt passi sine merito suo, ut plurimum laudarent Societatem, quod a tali administratione abstinueris. 3. Provinciae Praeses Conimbrica seripsit, ut relictis Ulystipone, qui so-rent necessarii, caeteri statim mitterentur ad loca diversa, ab hoc timore libera. Socii Conimbricenses rogant ardentisiime eam libi demandari Provinciam, ignorantes, brevi eadem pernicie urbem suam involutum iri. . Ad domum igitur separatam urbis misit Praepostus Antonium Rod ricium, Antonium Carvalium, di Gonsalum Leitium, sacerdotes; Dissicam Diasium, Franciscum Pinum, & Emmanuelem Laurentium, coadjutores. Etidem iere P. Laurentius ortogius Belga, & P. Joannes Olingus Hybernus, in converintendis haereticis egregii. Progrediebantur, ac per urbis plateas interrogabant,
estentae, qui vellent animas expiare . In templo nostro fiebant facta, ac dabatur volentibus coelestis panis. Exiere per urbem nonnulli ad escas dividendas tum honestis pauperibus, tum aliis. Flagitavit Senatus, ut Nostri largirentur indigentibus num , quos de suo erario proferebat i id acceptatum ea conditione, ut vir, quem destinarent ipsi, Mimngs Friinco. Υ pecu-
185쪽
no Synopsis Anna n Societatis JESU
pecunias acciperet, & reserret in librum expensarum, quoad jussu Nostrorum distiibueret. Hoc modo & charitati, & honori nostro consultum. In peste deis 6. Dum tam pio incumbunt mimiterio, animas ex iisdem aliqui posuefuncti. runt. Videlicet: PP. Laurentius Ortogius, & Joannes Olingus: Melchior Dialius, Didacus Diasius, Emmanuel Laurentius, & Sebastianus Gonsalvius , Coadjutores: demum P. Didacus Vieira Madetrensis, unus ex antiquioribus Provinciae, vir multae apthoritatis & virtutis. Quid egerit 7. Interim & ex Collegio Ulystiponensi, cui praeerat P. Franciscus Amu-Coli gium jus, pari studio latae miseris suppetiae. In templo apertis soribus sacerdotes ad D AR ' aram faciebant' atque etiam excephre conseisiones poenitentium sedilibus prope cancellos clausos dispositis, cerato panno inter poenitentem & Conseia sarium suspenso, ne oris halitum Consessarius ebiberet. Si e sectum, Deo favente, ut, quamvis illic auditae fuissent infectorum non paucae conseisiones, nullus tamen lacerdos malo feriretur.
8. In aedes extra Collegium migrarunt Patres Calixtus Mota Brasiliensis,& Alexander Ferrarius Italus cum duobus Coadjutoribus r quotidianus victus ad eos e Collegio mittebatur. Ex illa statione discurrebant per urbis regiones expiando infectos; spargend6que eleemosynas tum missas de Collegio, tum ex locupletibus & Senatu acquisitas. P. Mota perculsus lue sanetitsi me decessit. Reliqui tres superstites evasere. Tum hie, tum in Domo Prosessa multis precibus ac jejuniis justam Numinis iram placare satagebamus. s. Quia locupletes ex urbe cesserant, fames plurimum dominatur. Penetoto anno ad ossium Collegii quotidianus victus trecentis, nonnunquam qua dringentis pauperibus distributus est. His compendio enarratis, Ulystipone, . quam mense Septembri reliquit pestis, egrediamur. estis nimis IO. Conimbricam eadem flamma corripuit, deducta Ulysiipone a Re-hiκη. gio Provisore, qui Praefecturam initurus in domestica supellectili pervexilla contagionem creditur. Etsi custodes urbis prohibebaut ingressiam, vi ulus eorum elusit conatus. Veneno hoc cum aliis extinctus est Provisor: conjux mulier piissima intimo dolore tacta, se, suumque maritum fuisse tanti mali causam, de vovit suam vitam insectorum servitio, quod egregie praestitit, quam diu licebat. II. Ne tanta communitas, quanta solet Collegium inhabitare, periculis ςxponeretur, Invius tironum Magister cum suis ad Relidentiam quandam Collegii. Ne populo deessent mystae & Consessaria, decem migrarunt ad aedes dictas Collegium vetus. Nullum his erat commercium cum caeteris domus In coIis. E maMo numero, qui studus ardenti Simis rogarunt, des mari ad pium opus infectis serviendi, fiunt electi sacerdotes Georgius Tavora, & Emmanuel Rodericius cum Ludovico Antunio Coadjutore, missi in villam Cheiram, quae leucar quarta parte a Collegio distat. Inde prodibant ad conseisiones excipi endas in salutis aede posita inter oliveta prope sacellum D. Sebastianit qua
IM Praeter auxilia urbi destinata in vetere Collegio, P. Antonius Procnsa cum Petro Francisco Coadjutore secesserunt in domum areae, quae est comtra templum Collegii. Ex illa statione fervore incredibili obibant urbem cladmando, si quis veli et confiteri. Dum iacerdos unum induci, Coadiutor alium
parabat, ut rite confiteretur.
I 3. Ubique maximis animis egregii decertarunt athletae, omni labore& periculis majores. In Collegio multimodis precibus, & voluntariis castiga. Defuncti. tionibus placabatur DE . Cecidere ad charitatis aras quaterni. Ex eonfide libus in Collegio vetere tertia Ma i spiritum Deo reddidit P. Arnaldus Cruci Ulylsiponensis: splendebat moribus sanctissimis, quos pretiosa Coronavit mors. In anno glorioso de irib menti ciuem facere lam oblitus. E tribin, qui ad viulam lecesserant, obiere duo, P. Georgius rivom, natus in oppido S. Joau nis de Pelquetra, Aprilis die quarta hnivit vitam, & pium laborem: lepultus ad infimos gradus ante porticum aediculae divi Sebastiani. Ad nostros dies ibi
186쪽
eernitur lapis sepulchralis cum notis incisis, quibus ipsius mors, piaque mortis causa eleganter exprimitur. Decima octava Iulii Ludovicus Autunius efflavit animam, tumulatus prope P. Georgium: natus erat Lorvani prope Conimbricam.
i . Vigesima tertia Maji periit Petrus Franciscus Coadjutor, patria Bracharensis , qui juvabat in urbe P. Antonium Proentam; Contage affectus in Cheiram deducitur, mandatus & ipse terrae ad aediculam D. Sebastiani. PRProen a & Rodericius innumeris defuncti periculis triumphantibus similes, malo terminato, se domum recephre. Rector P. Hieronymus Dialius adornaturum se Divo Antonio Lusitano spopondit intra domesticos parietes novum sacellum, , si Collegium a pestilentia immune foret. Voti reus solvit promissa. Porro dum calamitas grassabatur, profusissime egenis conflatuit, cibis ad Proensam quotidie missis, ut distribuerentur. Is . Brigantinos cives par Dei flagellum terruit, Nostros par charitas ita Pestia Bri. lustravit. P. Gonsalus Patra cum Bartholomaeo Alvaro Coadjutore extra Collegium in quadam urbis arde consedit: nocte, dieque non pepercerunt labori P. Gonsalus malo perculsus post triduum convaluit. A dimidio Iulio ad Septembrem saeviit lues. Ilud mirandum, quod in carne secta, & de corporibus
insectorum avulsa apparerent lacertarum , ranarum, & aliorum animantium figurae prorsus faedae, indices divinar ultionis.16. Huic pestilentiae praeluserat atrox sames, & ex ea per egenos vaga--rip. tus morbus plurimos absumpsit. Horum auxilio se consecravit P. Garcia Gon Gat Gon.
salvius, 'atus MaZagami. Eleemosynis abunde datis a Collegio, ab Episcopo, & perlonis piis iuvit miseros. Verum perniciosa febris, quae vorabat pauperes, eum dejecit in lectum,& tumulum. Sua sorte, & morte laetissimus exuit vitam ra. Martii. Credebant cives ob effusam in pauperes liberalitatem Collegium annonae penuria laboraturum. Omnes fefellit opinio: quin legetes illius plurimum tulere proventum, & citius aliis adeptae sunt maturitatem. P. Gamcia claruit virtutum omnium cumulo jam typis vulgato. i . Ulyssi pone in navi delata est Angram pestilentia. P. Franciscus pestis Antis.. Fernandius Francozensiis Coadjutor spiritualis, multis id flagitantibus, desimatur, ut in urbe insectorum consessiones audiret. Caeteri jussi moderatoris se continebant domi,& in templo administrabant sacramenta. Inopi turbae, quam fames presserat, subventum eleemosynis. P. Franciscus 3 o. Augusti peste con-'obit p. in sectas est magna de se apud Insulanos relicta virtutis opinione. si rimanais. Victimis, quas ad aras suas immolavit charitas, relatis, ad alia progredimur. Quarta die Novembris in DOmo Prosessa mortalitate exutus est P.
Petrus Fonseca, hujus Provinciae firmum columen heros incomparabilis, Theo- Mimp. postilogiae pharus lucidissima, virtutibus ornatissimus, natus in oppido Cortissada Fo seca.
Prioratus Craten iis in Betrensi Provincia. Egit Rectorem Collegii Conimbri. censis, Assistentem Romae, Praepolitum Domus Prosessae,&Visitatorem, summa integritate, & prudentia. Ulyisi pone instituit diversa domicilia pro puellis conservandis, & cducandis, pro laminis ad meliorem frugem conversis, pro catechumenis, pro monialibus divae Marthae, pro adolescentibus Hybernis. Omnibus utiles, quibus gubernantur, scripsit leges. I9. Ille ex alias nationibus ad Domum Prosessam evocavit operarios, qui suos populares, si essent orthodoxi, promoverent in studio virtutum ι sinhaeretici, ad fidem salvificam reducerent. Domus Professae templum, atque . aedificium maximis auxit incrementis. Scripsit in Philosophiam volumina plena doctrinae. In suo Theologico magisterio docuit primus in icholis Selemiam
mediam. Magni habitus a Gregorio XIII. Magni a Rege Philippo ; quibus valde probata P. Petri ingens in rebus agendis prudentia. Paulae idae donavit Ugnum verae Crucis, quod illic ad praesentem diem colitur. ao. Res nulla magno ejus ammodissicilis ἔ quaeque ardua, ubi est aggre sus, reddidit facilia. Inter negotia nihil ejius interna pax turbari poterat. De Antonius Banco. Y a rebus
187쪽
Antonius Homo venit ad sociera
i a S opsis Annalium Societatis AESU.
rebus a se factis nemo loquentem audivit. Causa pestis Ulyssipone grassantis Eboram secesserat: sed ea jam extincta rediit Ulyssiponem: paulo post tertiana laborare coepit, a qua magno omnium hietu paulatim consumptus est, editis per id temporis exquisitae virtutis exemplis. In opere de domicilio tironum Cois nimbricensium descripta reperies. a I. Magnam pariter Provinciae iacturam attulit mors P. Blasi Viegae Eborensis Doctoris Theologiae: in ilia Academia fuit celeberrimus divinae Scriapturae Prosessor, & scriptor praeclarissimus. Spectatilsimae dotes Blasium ad magisteria exornarunt. Annis quindecim exposuit de cathedra sacras litteras.
Naturae dotibus ornamenta viriutum accessere, quibus erat venerationi universis. Vix numerabat Societatis annos triginta, aetatis quadragesimum sextum.
Post mortem typis commissa illius in Apocalypsim commentaria, probata sapientibus. ar. Plures inter anno labente Societati junctos, peculiarem memoriam promeretur Antonius Homo, Fronteirensis, temporalis Coadjutor, selectis prae inditus virtutibus. De iis, qui ad Indias profecti, sermo occurrit uberior. Anno proximo naves solvere quatuor, in quibus vehebantur multi de nostris, in portum regredi coactae, quod plurimae naves Anglicae eas expectarent. Batavi pariter incussere metum. igitur anno hoc naVes septem expediuntur omni appa ram bellico instructae. Eas de nostris conscenderunt viginti duce Christi Martyre P. Carolo Spinoja, quatuordecim erant Lusitani, unus Sardus, Itali reliqui. 13. Regni Gubernatores tum quinque denuntiarunt prosectionem mense Ianuario suturam. Quoniam vero urbs laborabat pestilentia, timebaturque, ne inter navigandum naves incenderet, non fuit sacerdos, qui posset ullo induci pretio ad munus animarum Curionis in navibus obeundum. Quare postularunt Gubernatores, ut nostri pro Societatis charitate per naves dividerentur. Quod praestiterunt ea animi praeparatione, ae Zelo, qua se consecraverant Ethnicis salvandis. Magni ab omnibus habita ejusmodi charitas, vulgatumque in angustiis promptissimos solum inveniri Societatis homines. 24. Quatuor naves, earum una fuit, qua vehebatur P. Carolus, quarta Februarii moverunt. Reliquae tres decima terita Martii. Inter eos, qui de nostris hominibus hac classe navigarunt, praeter Spinotam martyrio sunt laur ati P. Hieronymus de Angelis apud Japones, Vincentius Alvarus scholasticus apud Indos. In itinere vita defuncti sunt PP. Petrus Marcanus, Blasius Cardoiazus, Alphonsus Alvarus, Petrus Brixianus, & Felicius Augerius. as. Intra limites Provinciae ultra quinquaginta discurrere missiones obia
eundo. Viceni & duo de Collegio Conimbricensi; caeteri de Domo Professa,& Eborensi Collegio. Clausis ob pestilentiam Eborae & Conimbricae publicis scholis, Nostri inaea Collegia suos audiverunt Μagistros, solitaque studentium
26. Quo tempore urbes aliae pestilentia conflictantur, Provinciae Praeses Eborae multis precibus una cum toto Collegio procurabat amoliri poenam divinam. Exposita per dies plurimos in sacello domestico Eucharistia a quarta hora matutina ad sextam vespertinam, sociis in orbem sibi succedentibus, sun- dentibusque preces. Bis per hebdomadam tintinnabulo designante initium de finem verberatio fiebat. His, aliisque suppliciis iram divinam avenimus ; neq; Collegium, aut urbem lues attigit: tametsi quatuor de nostris sacerdotibus cum tribus coadjutoribus in Domo quapiam extra Collegium expositi fuissent, ut
data necessitate urbi succurrerentia . Urbs Guadatu pensi virgini, quae colitur in agro Eborensi ad Montem murum, pro iis anathema argenteum magni ponderis, si suos cives incoinlumes servaret: compos voti, argentum misit. Mendicis, queis intra urbem deingere vetitum, Nostia cum ex suo, tum liberalitate Archiepiscopi, magna dilia gentia subvenerunt. Praeterea comultum carceri oc nolacomo. Sedata ingens
188쪽
gens discordia uater cives & urbis Praesectum, Ille non sine multo sanguine alias dirimenda . 18. In Portuensem urbem pauperum ad duo millia confluxerunt, dira Chari fame pressi. Patres illius Collegii rogarant Episcopum, & urbis Praesectum, ut 'R O , cum optimatibus civitatis consulerent, qui posset succurri tot miseris: rogantiabus annuerunt datis ex aerario urbis mille cruciatis, quibus Episcopus, & cives locupletes Symbolam adjecere suam: destinati viri, qui certis quotidie horis partirentur victum illi multitudini in unum locum compulis; eo quod non esis et illi ad petendas eleemosynas permissum ostiatim vagari, Angrae, ubi itidem fames, Collegium distribuit in alendos pauperes omne triticum. Praeter duas mensuras alquetres vocant Lusitani nihil praeterea in horreo superfuit. Iaextrema penuria providit Deus; nam civis locuples Rectorem convenit, obtuis litque omne frumentum neces Iarium. 19. Erysipelas perniciosum serpebat per mendicos, & egenam turbam charitatapud in urbe principe Michaelensis insulae. Ne in pestem degeneraret, unus e Colia inebatimsta, legii sacerdotibus suasit urbis Rectoribus, sibi darent Medicum, Chirurgum, &medicamenta, quae forent opus. Collaudata Societatis cuia & charitate, prompte factum, quod sacerdos poposcerat; illeque de pulpito templi denunciavit, ut aegrotorum, quos domi suae habent, nomina indicarent; cumque eoiarum syllabum consecisset, quotidie illos cum Medico, chirurgo, & uno ex tria umviris Senatus invisebat. Intra dies Octo extinctus morbus.
3o. Rex Angolanus diutino bello sessus, pluribusque praelus devictus ac Re,Aomia. stactus, promissis obsidibus pacem postulavit a Praesecto Lusitano, simul atque fidem Catholicam amplecti desiderat. Dati obsides Nobilium filii, quo tute
possent eas adire gentes Evangelici praecones. In Angola vitam terminat Emmanuel Fernandius Coadjutor, probatae virtutis, decennio vixerat in Societate. i. Mense Octobri in Provinciae comitiis electus est Proeurator P. Jo- Congregatio annes Correa, qui septem annos Rectorem egerat Conimbricensis Collegii, Provincialem quatuor; iamque interfuerat quintae Congregationi Generali. 3 i. Initium habuit Farense Collegium in Algarbiis. Fernandus Marti-Iuitium Ces..mus Malcaremus Algarbiensis Episcopus, ex quo inierat possessionem dioecesis, legii Fareusa nil magis optabat, quam Collegium Societati condere. Quatuor habuit fratres in Societate, Petrum, Franciscum, Nonium, & Antoniums postremi duo superis stites vivebant; propterea nos semper tanquam suos dilexit. Igitur nondum coepta fundatione, quotannis ad se vocabat nonnullos, qui verbi Dei praedica tione, aliisque ministeriis dioecesim excolerent. 33. Locum pro aedificio delecturus censuit aliud in urbe spatium capa- eius non esse, quam illud, quo cemitur Collegium. Ibi erant amplae aedes Didaei Lopii Deeani templi maximi cum horto sobi pinguis. Rogavit Episcopus,
has domos eum horto legaret Societati; lubens id fecit aa. Januarii anno r197. donavit in super quinquaginta & novem millia aereorum regalium annui census ex pecuniis depositis in domo Indica Ulystipone, quae a multis annis non solis vehantur, nec hactenus capitalis pecunia, aut censius potuit recipi. 3 . Non defuere, Qui piae Fundatoris menti contradicerent. Utilius eas pecunias applicatum iri puellis Orpbanis, praesertim post urbem ab Anglis direptam ; homines Societatis esse astutos, brevi sore dominos omnium Algarbiorum. Haec, & ejusmdi, cives & vulgus, immemores, quos sumptus in eorum commodum Episcopus profudisset post dictam urbis calamitatem. Certe apud Regem evicerunt, ut solum daretur facultas ad condendam sine ullo reditu Domum Prosesiam. Nec Episcopus amplius voluit, spe fretus, ipsa die converis
tendam in Collegium. 31. Quoniam in aedibus legatis praeter parietes combustos incendio Anglicano nihil supererat, de ipsis reficiendis curatum. Non reperi diem, qua Earum iunt ingreIsi P. Nonius Mascaremus, & alii nostri, quorum ibat Superior, sive Praepositus. Multis signitiatiombus innotuit omnium adversus hospites
189쪽
37 S opsis Annaliam Societatis IESU
amor. Celebratus est adventus, nocturnis ignibus, cursibusque equitum. Inis stituta supplicatio 2 . Septembris, in qua circumlatae reliquiae, donatae a Domiana Marchione de Castello Rodrigo consanguinea Episcopi, & non exigua verae Crucis particula, ipsius Fundatoris donum egregium, qui dicavit templum nostrum de Collegium divo Jacobo majori. Comminis 3 6. Prodierunt in lucem hoc anno nostri Antonii Vellesii Portalegrensis
avellesi. commentaria in Grammaticam Emmanuelis Alvari. Correxit nonnulla ejus carmina, & Omnia Grammaticae praecepta conclusit versibus tam fluidis, nitidi que, ut in re nihil peti absolutius possit. P. Emmanuel Pimenta sui temporis Poeta insignis riebat, in re tam arida fieri non posse elegantiora carmina. Idem Vellesius ordinavit compendium Grammatices nostri Emmanuelis, quod puerorum. teritur manibus. Quanquam plurimis Nostris aliarum gentium sit commendatum ea praecepta complecti versibus, ut essent usui lchom Societatis, non sint, qui Vallesium aequaret.
Postulata TU Uplex postulatum per Proeuratorem Romanum, alierum, ut indulgentiat 'M- plenaria horarum o. Domui Prosella Ulymponensi concessa ad omnia Collegia Provinciae Lusitaniae extenderetur, alterum, ut nostri possent
in navigatione Indica sacrificium missae facere, obtinuerunt a Pontifice. stricti in a. Domus Prosessa Ulysponensis a. Octobris amisit P. Joannem Luc Domo exin nam, natum FrancoZi in Belaenfi Provincia, praeclarum vitae S. Xaverit scriptorem.& sui temporis concionatorem insignem. Semper studuit sui contemptui, de i nandis naturae propensionibus. Monitus de propinqua morte mirum re- creabatur. Prae desideriis Deum coram intuendi nequibat a lacrymis temporare. Eius vita circumfertur impressa.
3. Ibidem l . Junii vixit Andreas Gomius Coadjutor Portuensis. An
nos triginta munus gessit petendi eleemosynas, quibus Domus victitat. Admirabilis modestia ac mansuetudo & ejus vultum, di animum exornavit. Aliquando vir nobilis, dum Andreas stipem ab eo postulat, verbis bile plenis in Societatem invehitur. Audivit patientissime ; ubi tempestas quievit, bene es, inquit Andreas, jam, Domine mi, tribuisti mihi stipem meam; nunc, oro, aliquid δε-Ws meis Patribus. Tantam mansuetudinem admiratus Dynasta veniam petit, amplamque largitur eleemosynam, redditus subinde ex adversario amicissimus Societati. Ubique data occasione referebat admirandam Andreae virtutem. Eoni bri . 4. P. Georgius Contretras 1 o. Julii hominem exuit, natus monte maj re novo. Tradebat Philosophiam, cum morbus extremus eum adortus vitae
curriculo deturbasset. Mores hominis sanctissimi. Non protulit verbum, quod alium offenderit. De ipso dictum, quod sciverit bene vivere, de bene mori. Ipsius vita typis excusa, quantus vir fuerit, exhibet. . Ibidem secunda Junii attigit vivendi metam P. Joannes Simonius Conimbricensis. Numerabat Societatis annos sex. Nullus promptior ad Majorum imperia. Ardentissime flagitavit mitti ad infectis lue serviendum. Deum
videndi insolitis flagrabat desideriis. Idcirco cum postremum aegrotanti nunciatum est, mortem impendere: Gratulamini nubi, inquit, Fratres mei, nihil poteras laetius referri. 6. Idem Collegium 28. Octoctris morientem vidit P. Salvatorem Soto in majorem, patria Eborensem. Insigni praeditus erat tolerantia. Propter falsum testimonium inclusius carceri siluit instar accusati Salvatoris. Id magis la dabile, quod esset natus loco nobili. Verum cognito, quantus lateret thetaurus in Vituperiis, his postpotuit nomen & famam. Praeicivit diem obitus. Post quem patefecit Consessarius ejus innocentiam. In opere de tirocinio Eborenti lingularia illius exempla vulgavi. . M
190쪽
. Madriti Q. Octobris curtum consummavit P. Ludovicus Molina, de Madisi. quo toties iniecta mentio. Natus Cuencae in Hispania, in Lusitania educatus ab ipso tirocinio. Hac in Provincia didicit, ac proscisus est serentias incredibili fama sapientissimi Doctoris, & Magistri excellentii simi. Philosophiae magisterio exornavit Conmbricensem Academiam, Theologiae Eborentem, ubi plurimis annis illam tradidit, ac in lucem emisit Concorsam, jn qua stiant mediam inconcussis stabilivit iundamentis. Qua scientia redditus Academus or- his Christiani notissimus. Sapientiam Virtus comitabatur. Saepe ad iuvandas , animas obivit excursiones sacras Apostolico more. Praelo typographico man- . davit e egia volumina. Rus vinules vulgavi in opere de Novu1atu Conim-
8. Ad Indos expediti sunt viceni, Lusitani duodecim, octo ex Italia. pinsecti ad Tres martyrium intulit Coelo, Christophorum Ferretram, Didacum Carvalium,& Rntonium Andradam. Duo primi apud Japones laureati, Andrada apud Indos in odium fidei per Iudaeum veneno sublatus. Venit in Societatem Co-Ivgressi, qnimbricae 28. Februarii Ioannes Metella, natus Sarnachis, passus martyrium in . Cedamo. Ehorae nobis adjungitur Ludovicus Cardeira ortus in agro Betensi: transivit in AEthiopiam, ibidem occisus ab Schismaticis.
v. Eborae laboratum est naviter adverius contagium, quod agros & u Conditrum hem insecerat. Nostri, quibus selix sors obtigit, migrarunt in domum a Colle . Dcitae. gio haud multum dissitam, ut inde, quo vocarentur, diu, noctuque accurre ....
renti P. Gaspar Nunius, dum ad expiandam animam poenitenti peste insecto ovitia. aurem commodat, bibit luem, Obiitque sanctissime II. Julii, natus in pago, qui dicitur monasterium de Flegris in dioecesi Lamecensi Eodem morbo de vivis eYpunctus est mense Aprili Thomas Maglius Anglus natione. Vigesima octava Septembris in eodem Collegio caduca reliquit P. Joannes Estremotius Eborensis sexagenarius, non centenarius, ut habet Nadasi: aetatis anno trigesimo iniit Societatem, in qua laudabiliter vixit annis triginta. - ' .io. Pulsi Ebora Comaedi. Quanquam eorum fautores omnem move-Pulsi comae
rint lapidem ad eosdem retinendos; plus tamen valuit Nostrorum opera prosi tuenda DEI gloria, & animarum salute. Per verni jejunii Dominicas dies, sex uisio L& quadraginta, bini & bini e Collegio prodibant ad populum edocendum in ripagis, vicinisque oppidis. Bejentes obtulerunt suis expensis iundationem Do- mus Prosessae, quae justis de causis admissa non est. vii. Oppidum Villanova ad ripam durit e regione urbis Portuensis Iabo- Ris iis portis. ravit peste. Huc non parva subsidia de Collegio inissa. Praeterea perluasere dc Bogmus. Nostri viro pio & locupleti, ut medicamenta, quibus esset Opus ad infectos lue curandos, tuo de peculio promeret. In sicello domestico Brigantini Col. Iegii locatae Sanctorum reliquiae, ligneis corporibus & capsis decenter exorin
datis. ra. IncoIae domus Farensis strenue incubuerunt eradicandis abusibus, li- Rει domiacentiisque, quae irrepserant. Licet domus scholis careret, nostrorum tamen μ si
suasu Ludi magistris demandavit Episcopus, menstruὸm a discipulas exigerent consessionem. P. Nonius Mascarentus palchali tempoIe ulyssi ponem conce ait rogatu Dominae Margaritae conjugis Marchionis Castelli Rodrigi, Lusitaniae novi Pro-regis. Suscessit illi P. Antonius Vasconseilius, qui vitas Lusitanorum Regum typis mandavit. Aliquot sacerdotes pex illud regnuin utiles o ivere missiones. Ipse Vasconcellius T iram adiit, ubi Praeter alia extinxit