장음표시 사용
261쪽
sciebat, quid esset caro & sanguis. Sorores suas moniales non invisit, nisi iussu
Superiorum. Omnia commoda singularia refugit, etiam cum ipsis egebat, ne esset exemplo sequiori non egentibus. Si gubernans Collegia morbum passus est, iliat protinus ad commune valetudinarium. Ad excipiendas consessiones in carceribus & nosocomiis erat primus. obvium aliquando habens mendicum variolis prostratum, sedit humi ad ejus audiendam consessionem. Saepe ne a reliquis in victu discederet, edebat escas, quas sibi noxias experiebatur. Nullum etiam Superior a lacus admisit obsequium. In victu & vestitu vilia
1. Quotiescunque novit aliquem ab ipso offensum se reputare, non tradidit se nocturnae quieti, priusquam illum conveniens rogaret veniam. Tametsi unice cuperet vitam omnem insumere scribendo in sacra biblia, ab aliis tamen muniis sibi impositis humeros subtraxit nunquam, ne voluntatem suam anteponeret obedientiae. Nebat, in magisterio Prosessoris sacrae paginae nihil sibi csse molestius, quam lectores pro mensa corrigere, cum ipse ab omnibus corrigi desideraret. Labores suos, licet pretiosissimos, faciebat nihili. Typis mandavit permotus falso rumore, quod in Gallia cuderentur. 6. In serendis adversis semper invictum ostendit animum. Jejuniis &voluntariis castigationibus macerabat corpus, quanquam astlicta valetudine. Raro prodire e cubiculo animadversus, dictitans, homini scholastico esse exiguum tempus omne. Hinc di in itineribus, dum ad hospitium pervenisset, prima illius erat cura studium, ad quod in promptu serebat necessaria. Plerumque usque ad noctem mediam libros pervolutavit.
. vultus modestia spirabat humano quid majus. In sacro suggesto erat gravissimus, solitus dicere: Tria loca non patiuntur levitatem, Astare, Pulpitum templi, ct Tribunal confessionum. Antequam subiret templi suggestum, consideratione dicendarum rerum prius inflammabat sese, tum auditores incende-hat. Virtus non est, in qua posteritati non reliquerit exemplum, ut liquet ex ipsius vita, quam vulgavi in opere de domicilio litonum Conimbricae. 8. P. Franciscus Fretrius, qui cum eo Roma veniens, postremam totius anteactae vitae consessionem excepat, testis est, Mendossam non amisisse gratiam primigeniam in lustrali sonte acceptam. Nihil curae, & sumptus omisεre nostri Patres Galli in ipsius procuranda salute. Ad ejus funus, utpote viri celeberrimi, factus est maximus & urbis, S Academiae concursus. Cum acerbissimus nuncius de morte Francisci pervenit in Collegia nostrae Provinciae, sic omnes pervasit dolor, ut alta nocte in cubiculis praesertim Eborensis Collegii quod regebat , auditi sint plorantium gemitus di suspiria tanquam in lamentabili, &communi jactura. Motitur P. s. COnimbricae I s. Augusti vitae periodum conclusit P. Christophorusi ,--di.. Amaralius, qui Vi Vere mundo coepit in Castella, cum illic exularet genitor jus su Regis Philippi ob factiones Antonii Ludovici Insantis filii, quo tempore regnum affectavit. Tres ct triginta annos in Societate vixerat singulari virtutis exemplo, plurimum addictus colendae magnae Matri. Tradidit Philosophiam, Τheologiam profitebatur magisterii anno jam tertio. Suis expensis in paremtis sui sepulturam emit, dotavit, & exornavit sacellum S. P. Ignatii in templo
lI gium. Io. Post varias lites Collegium Conimbricense hoe anno adiit possessio. Columbii- nem Ecclesiarum, quarum reditus ipsi annexuerat Pontifex anno I fidio. Adhesi. 1;bhEm Collegium pertinebat earum jus praesentandi. P. Nonius Mascarenius Assi clesii reun flens plurimum hoc in negotio desudavit, quo non parum adjutum Collegium. annexarum. Eccletiae dicuntur S. Andreas de Massinata inicae dioecesis Conimbricensis, S. Felix Lasonii dioecesis Visensis, S. Thyrsus de Paramis, S. Mamantius de Villa majole, S. Eulalia Sangued an dioecesi Ponitensi, S. Crux de Lumiariis, S. Crux de Alvarenga in Lamecenti dioecesi. , I I I. scidificium villae suburbanae Collegii Conimbricensis sitae prope fi vium Mondam crescit subsidio duorum millium cruciatorum, dato a P. Aria
262쪽
per retra nostrae societatiL Et villa suburbana Eborensis Collegii, quam nun-mit valboniam, habuit incrementa: eam coeperat muro circumdare P. Fran- Mendossa, hoe anno persectum est opus, magno villae,& religiosae observantiae bono. Ex utroque Collegio non pauci sunt egressi ad faciendam in po- MissioΛει pulis Evangelicam sementem. Pariter tertiae Probationis Patrum missiones, ct tironum peregrinationes Ulysii pone cursum solitum tenuere. Tres & triginta hoc anno nomen dedere Societati. ra. Regni Congenta tenue Collegium diverso fluctu iactatum, Repu-8 ex Colle iblica perturbata ob Regis tyrannidem, quam clim serrae non possent Moxieongi, ς' sie optimates vocantur, de Rege dignitate exuendo cogitarunt. Dum illi cuniculum parant, nostri inter sese eonferebant ejus Collegii inutilitatem, ex his po- , ptissimum eapitibus i Quod impedirentur itinera Loandam, cessante commercio nostrorum cum suis superioribus, de Loandens Collegio, unde mittebantur pr visiones, & necessaria ad sacrum missae faciendum, unicum solatium in tam in-
stlici regione viventibuα Quod possent illic subditi vivere immunes ab imperio Superiorum, maxime si Regi adhaererent. I 3. Quod interciperentur litterae, non esse liberum nostris res omnes referre Superioribus, ne locios exponerent infamiae periculo. Quod libertas non soret in obeundis nostris ministeriis, cum Rex non permitteret adiri capitu damnatos, ut in spiritu juvarentur. Arceri domo nostra populum metu Regis. Quod Rex ad colloquia vel aegre, vel raro nostros admitteret. Negari reditum Loandam, nisi heret promisito revertendi Congum.14. Negotium DEo plurimum commendantes, harum rerum summa capita exarant in charta, procurant tradi Regi, certioiamque fieri, nisi salvis iis, quae proponebant, non posse subsistere Societatem in ea regione ι postulare te, resiponderet, quae ipsa viderentur, ut conveniens rebus nostris capi possit cons hum, & superiores edoceri. Intra sesquimensem nihil responsi datum. Post eam moram rescripsit mera verba speciosa. Igitur dederunt litreras Latine scriptas ad Superiores, ne, si interciperentur, intelligi possent. His malis accre verunt variolae genus pestilentiae apud eas gentes, magna mortalium strage per omnes grassatae, Rege incolumi, ut esset duplex Numinis flagellum. 3 1. Fessi omnes erudeli dominio Garciae Regis ad se liberandos inviturunt Emmanuelem Iordanem Ducem Sundensem. Contracto is numeroso exercitu ducit copias ad metropolim Regni. Increbescente rumore subobscuro de hostili exercitu misit Rex nostrum Michaelem Alphonsum, ut placaret Iosedanem. Superveniente de vanitate rumoris nuncio, jussit regredi Patrem. Verum paulo post sciens reipsa Iordanem adventare mittit P. Palvam, qui benigne a Iordane exceptus, noluit iter relinquere. Tria tum rogaverat: ne vio larentur templa, ne funderetur sanguis, ne res Lusitanorum abriperentur. Pr misit Iordanes adhibendam curam, ut ea oblemarentur; nec secus factum est. 16. Redeuntem Ptivam, ac memorantem, quae contigissent, Rex gravate audivit. Unus e pessimis Consiliariis, advertus quem Jordanis veniebat in flammatior, Regi dixit, Patrem nihil aliud egisse, quam cum Jordane constituisisse modum rei gerendar. In his angustus, licet tantum sexcentos in armis Rex haberet, decrevit expectare hostem, & urbem tutari. Sed nocte se intendente armati illi, deserto Rege, sibi fuga consuluerunt. Rex ipse cum Regina & pau- eis domesticis prosapit in terras Comitis Soniensis patrui sui, sperans se ab eo restitutum iri. Verum Soniensis, quem etiam Garcia offenderat, ad eum mi sit, ut incertis oppidis subsisteret, atque per internuncios secum de suis negotiis tractaret. Illic moratus Garcia trimestri ; anniit coniugem & aviam parentis Petri matrem, in qua plurimum confidebat propter ingentem feminae authorita rem inter Dynastas Congenses.
17. De fuga Regis certior actus Iordanis misit, qui comprehenderent, sed assequi non poterant. Sub finem Aprilis urbem ingrediens locavit in throno regio Ambrosium, Regis Alvari nepotem, jam quinquagenarium, ut tunc
263쪽
2 8 b. Synopsis Annalium Societasis JESU.
videbatur, mentis matum, quamvis dies ipsa aliud ostendit. Protinus iussit Regis, & Moxi congorum P. Jatinus adiit Loandam, Praesectum Lusitanum edocuit, cur esset regno privatus Garcia. Licet aegre, suasit tamen Praefecto conanti Gareiam restituere, a tali consilio abstineret, Regemque agnosceret -brosium. Sic rebus compositis, & itineribus expeditis, Iatinus revertit in Conisgum.18. Garcia profundo oppressiis maerore 23. Junii infelicem diem obiit. Feliciorem in Collegiolo Congensi ro. Martii Hieronymus Mendi Coadjutor: operam impenderat erudiendis in ea regione pueris. Sentiebamus viri jacturam in ea sociorum paucitate. Aucta S. P. Ignatii, & sectorum existimatio, dum Regis palatio & templo maximo conflagrante allatis a P. Michaele Alphonto S. Protoparentis reliquiis periculosum incendium extingueretur. Rex strapsit ad Philippum & Pontificem, rogans, mitti Episcopum de Societate.
MArtio mense sex iter instituerunt ad Indiae gentes, quatuor Lusitani,
unus Italus, Belga unus. Sub finem anni ebdem vela solvente triplici nave regia, vecti lunt tres de Societate P. Emmanuel Barretrus Lusitanus,PP. Raynaudus Gouvea, & Bartholomaeus Rubothus, Catalauni. MaZagoniam in Africa excolebant Emmanuel Cordei rus, & Antonius Peretra, sacerdotes. Tre, M. Mat. 2. Die quinta Septembris summus Ponti sex Urbanus VIII. donavit apo- Πrat polum theosi nostros Japoniae Martyres Paulum Michium, Joannem Gotum, di Dida- cum Jacobum Guisayum. Anno sequente Provinciae Collegia solemnem celebritatem ipsis apparavere. Mori r initi 3. COnimbricae diem a8. Ianuarii seralem habuit Fernandus Napolius Napolii. scholasticus, natus Mandefreni dioecesis Visensis. Εjus praeclarae dotes ae viris tutes magna spe socios compleverant. Animam nullo unquam graviore peccato commaculavit, quin tenui labecula amigebat sese. Ardenter exoptavit navigare in Indiam, & secisset, nisi mors intercedisset cursum anno Societatis sieptimo. Misistis,st; q. Ibidem II. Februarii octogenario majorem mors sibi vindicavit Se . aut Minandii bastianum Fernandium ab obsequiis domesticis, Labundi ortum in dioecesi Por- tuensi. Plurimis per diem & noctem horis orabat in templo nixis genibus. Terincredibili charitate seruiit peste insectis. Nunquam ex ipso auditum verbum imperio Superiorum contrarium. Praecognovit tempus mortis suae.
s. Ejusdem Collegii vivorum numero expunctus est 26. Julii Antonius Ioannes Coadjutor, natus Silvarescum in dioecesi visensi. Cum ano I 6ro. pergeret Doram ad Societatem ineundam, obvios habuit adolescentes, qui dissita-debant iter. Subinde adfuit alius adolescens, qui in proposito confirmarat, . quem Antonius dicebat suisse suum Custodem Angelum. In Angola, vel Brasilia, missus a Superiore in quandam silvam conspicit ad se venientem tigrem rnihil turbatus feram alloquitur: Iuid vis p huc sium missus ab obedientia. Ad
quam vocem bellua gressum veriit, seque condidit in silvae latebras. o urit p. 6. Domus Professa Ulymponensis doluit Ia. Januarii solutum corpore P. Gon u3 Gonsalum Luisium, Ulyssiponensem, . votorum Professum, Concionatorem inrita stati. Opi mum. Non Illius animum plausius extollebant. Humilitas, patientia, &cisti paupertas cordi erant. In sublevandis miseris ejus plurimum colluxit charitas. Die i . Augusti locium nactus est Coadjutorem Joannem Franciscum Carras-queirentem dioecesis Ulyssiponenss. Annis viginti collegit ostiatim eleemosynas, quibus alitur ea domus. Modestia, sui demissio, sancta & prudens simplicitas, terena frons, index animi virtutibus exornati, secerant omnibus acceptum.
264쪽
. Augusti vigesima secunda ibidem vitam posuit P. Leonardus Si Via. Moritu p.
nensis Interam nentis. Procuratorem &ministrum egit in diversis Collegiis. Do- Leon M. mum Prosessam Procurator & Praefectus templi locupletavit eleemosynis ad regia opera conficienda acquisitis. Virginis matris, & Eucharistiae cultui stu. debat curis impensilsimis. Multus erat in tribunali consessionum. Humanitas, qua corrigebat poenitentes, omnes ad ejus pedes allexit. 8. Domus hujus incolae ardentissime desudabant in exercendis nostris Ministeria ministeriis. Conquisitis eleemosynis liberarunt carceribus quam plurimos. - y Dominus Alphonsius Funadus , cum iniret Archiepiscopatum Ulyssi ponentem, donavit ducenta & quinquaginta regalium aereorum millia, ut noster Procurator
carcerum egentiores vinctos indueret. Provinciam universiam hoc anno coe. Novus Piois
pit regere P. Antonius Abreus Ulyssiponensis. vmC l . s. In Angola 27. Augusti inter mortales 'esse desivit P. Antonius Ma- Mois p. a. chiadus Villaregalensis in Transmontana provincia, frater Francisci Machiadi, Maqui pergens ad Abihiopiam adeptus est martyrium. Post studia Theologiae pe--
tivit in Angolam mitti, consilio unice cum Superioribus communicato. In AngolaLusitanos ad bellum comitatus praelio commisso divinitus ipse servatur; nam ad ejus pedes cadebant sagittae, quin ferirent. Dominante contagio, miseris auxiliatus, in ejus laboribus animam perdidit ad charitatis aras. 1 o. Suspiciosus I inconstans nationis genius in Collegio Congenii ro itis Conge modo tranquillas, modo tumidas reddit. Primis duobus mensibus in ministe- sis Collarii. riis obeundis omnia cesserunt ad votum. Initio Martii morbo correptus P. Michael Alphonsus trium mensium spatio aegrotavit: ideo P. Ioanni Palva necessum fuit, ministeriis relictis, curam aegro impendere, cum socius alius non superesser. Nam P. Jatinus cum Sequetra coadjutore adhuc morabatur Loandae tra- et ans Regis negotia, de quibus anno superiore relatum. xi. Non tamen Palva omisit verberationem publicam exhortatione praevia. Cum non esset aedes sacra tanto numero capiendo, fiebat verberatio in in area ante fores templi. Non erat res ullius incommodi apud eos Nigros, cum solum tergum flagellarent, & ipsis moris sit a capite ad umbilicum nudos incedere, unice velatos palliolo super cutem, quod ipsi dicunt e Ictua. Maxime mirabantur, cum simulacrum Ecce Homo convolvebat ad populum cruentata terga: non visa manu volvente simulacrum, arbitrati sunt artificium latere stipendum. Vocabat ea novitas apud illym nimis rudem populum non
solum urbanos, sed & oppidanos ex finitimis locis. 32. Non diu licuit esse quietae pietati, malo daemone indignante sua castra deseri. Quiritantur Regi, populum ac Dynastas congregari in templum nostrum, quaedam accipi juramenta, quibus se obstringebant ad res illic transactas minime vulgandas, tegi sub his perniciosa Regi consilia. Credulus Rex
sit alta nocte praeconem, qui per urbem discurrens denunciaret: adessent omnes sequenti diluculo ad aream palatii. Ut somnum discuterent, prius pulsabatur cymbalum, quod portabant comitantes praeconem. Consertis omni-bias in area post solis ortum, egressias unus e Magnatibus proclamavit. Reginorum ad S. Ignatii haberi juramenta, & consilia perniciosa, qui sciret, puniendum atrociter, nisi extemplo cuncta Regi proderet. Metu perculsi omnes repente abstinuerunt ab adeundo Collegio. Τunc P. Alphonsus , quanquam valde imbecillis, cum P. Palva Regem conveniunt, & de falso testimonio que-xuntur contra fidelitatem Societatis, cum nullorum hominum fides probatior sit erga suos Reges; se ad Congum non venisse ullis tractos commodis, cum regionem insaluberrimam experiantur. ipsius negotia non alii, quam latino credita. Rogare se, jubeat coram adesse delatores, ut mendacii convincantur. I 3. Perlpiciens Rex, quam inconsiderate sicisset, culpam omnem comiecit , tum in Ministrum, qui nesciret explicare voluntatem suam; tum in populum, qui sinistre esset interpretatus. Igitur, duobus obsecrantibus, voce prae Antomus Franco. Ii conis
265쪽
conis notum fit populo, suisse mendacia, quae Regi dixissent: posse, qui vellent, adire domum & templum Societatis. q. Paucis evolutis diebus, oritur non minor turbatio. Praefectus LG-andae voluit punire Sobain, sive Regulum Ethnicum, qui se dicebat subditum Regis Congensis. Id aegre Rex ferens coram suis pronunciavit, eo tendere mentem Lusitani Praefecti, ut causas habeat ditioni suae subigendi Regnum Congense. Usque adeo Moxicongi exarserant, ut armis sumptis more indicentium bellum - variis cursibus atque recursibus ante fores Collegii, ac Lusitanoruin domos praeluserint, jactis in Lusitanos injuriis & minis: mactarentur omnes, nisi metus esset a Praefecto Loandae, apud quem Jatinus ad votum Congensis cuncta tem
16. Cum dialogus esset ad scenam paratus pro celebritate S. Ignatii, &Rex estlictim cuperet tempus adesse, suaserunt misero artificium latere ad ipsum deturbandum throno, & evehendum novum Regem. Correptus eo timore misit exploratores, atque in si per armatos, qui Collegium circumstarent; simul ipse venit stipatus militibus : spectavit oculis semper vigilantibus, ne qua cuni
i 6. Acceptae litterae P. N. Generalis, quibus respondit ad objectas diis. cultates sedem in eo regno figendi. Animabat ad perseverantiam, animarum non deserendam conversionem propter obortas tempestates, quas semper ex- . , citaret malus doemon: Curarent habere Regem propitium; se scripturum ad Regem Philippum, ut negotio faveret. Reipsa pervenerunt litterae Regis Philippi, est Praefecti rei Lusitanae ad Congensem, quibus ille singulariter est recreatus. Complevit laetitiam P. Jatinus Loanda cum socio Sequetra accedens. Insignificationem grati animi Rex dono misit Collegio pretium ducentorum di quinquaginta cruciatorum, auxitque reditum annuum dari solitum. i . Cum essent quatuor, & gauderent valetudine, discurrere per pagos& vicos urbi vicinos. Ubi instructiones agerent radicem, commendabant curam edocendi catechesin, & repetendi alicui de Nigris. Sub anni finem duae sodalitates erectae. Joannes Palva alteram instituit SS. Trinitati dicatam: in eam solum admissi adolescentes nobiliores, qui duodecimum annum excederent ante contractum matrimonium. Alteram sacratam divo Ignatio condidit P. Jatinus: hujus Albo non alii adscripti, quam Magnates vel conjugati, vel vidui. omnium leges erant, Christianam doctrinam edocere rudes, di ignorantes, praesiertim domesticos suos : semel in mense per homologesim expiare conscientiam, de pane sacro muniri, aliaque pietatis Christianae obire exercitia. Plurimi m menti fuerunt haec sodalitiae ad animas excolendas, ut tempus docuit.
Clava supra vigesimam Ianuarii dies iure potest a nobis reeenseri inter
nefastas, qua rebus humanis ereptus est Illustrissimus Dominus Fernan- . dus Martinus Mascarentus Inquisitor Generalis, heros dignus monumen iis aere perennioribus. Natus monte majore novo dioecesis Eborensis. Studuit Eborae Latinis litteris, Philosophiae ac Theologiae; Convictorum e numero fuerat in Collegio ab Cardinali Henrico instituto, & cum ipsius morte extincto. Migrans Conimbricam vixit in Collegio divi Pauli. Post aliquot annos factus est Academiae Rector. Anno Iss . creatus Algarbientis Episcopus. a. In eo munere secutus exempla sanctorum Praesulum, effusissimus erat in pauperes. Semel roganti stipem pauperi largitus pallium suum; alias donavit corpori detractum thoracem laneum, cum non haberet ad manum, quod tribueret. Non fuit pagus, quem non lustravit vigil antistes. Pestilentia F riam metropolim dioecelis depopulante, ab urbe non recessit, adiit aegrotos, di
266쪽
eonsolabatur amictos. Anglicana classe, quae diripuerat Gades, imminente urbi Lacohrigae, eo cum milite contracto sessi navit Episcopus, urbemque defendit. Subinde fundavit nostriim Farense Collegium, ut in eo formarentur idonei Ministri Algarbiensibus paraeciis servituri. 3. Promotus ad Inquisitoris Generalis dignitatem magnopere studuit fidei tonservandae integritati, puniendo acerbis suppliciis contumaces & perfidos. Vir fuit ab avaritia & ambitione alienissimus; non acceptavit Episcopatum Conimbricensem, non Ulyssiponensem Archiepiscopatum , quos illi Rex obtulerat. Societatem nostram semper ut rem suam tutatus. In comitiis habitis Ulystipone sub Rege Philippo III. cum nonnulli declamassent adversus Societatem,& ejus
scholas, sic Fernandus est incensus, ac tam solidas pro rebus nostris cumulavit rationes, ut amplius mutire malevoli non auderent. . Habuit in Societate, ut dictum, quatuor fratres. Frater etiam erat Hieronymus Praefectus Ormusiensis in sinu Persico, qui Societatem in India hae. redem ex asse instituit. His pecuniis Goanae Domus Prosessae templum, ubi est corpus S. Xaverit, aedificatum. Voluit Fernandus dare Societati munera in Tribunali S. Inquisitionis, sed dimotus ab ea mente per Antonium Mastarentum. Sepultus est in templo Domus Prosein, ubi cernitur hodie lapis sepulchralis inciso lemmate. Ejus mors omnibus bonis ingentem attulit maerorem; reputabatur enim Lusitanae Nobilitatis honor, ac delicium. Τypis mandavit opus de libero arbitrio. s. In Domo Prosessa celebratus est Provincialis conventus, Praeside P. Conve is, Antonio Abreo. Suffragati sunt, ut iret Romam Procurator, Patri Jacomiorpo m ς,
Monteiro Loulanensi, Praeposito Domus Villaevi sanae, qui in Italia diem obiit. s. Sodalitatis poenitentiae D. Ignatii in Collegio Ulyssiponensi fama cre- so illinxvit cum exemplis optimis. Ex ea quatuor & viginti sodales hoc anno te diver- Ινει sis tradidere sacris familiis. Adibant saepe notacomium, vertebant pavimenta, sternebant aegrotantium lectos, eosque consolabantur.'. Conscenderunt plurimi navem Indicam cum Episcopo Apollinare piris iaAlmeida, successu parum felici; nam postquam navis mensibus quatuor luctata indiam, Mest cum vento & mari contrariis, coacta fuit regredi Ulyssi ponem. Tres de nostris amisimus sacerdotes : I . Maji P. Michaelem Minoyum natione Iaponensem. Ad fidem conservandam iugit ex Japonia in Indiam, unde venit in Lusitaniam. A nostris Eboram missus, ubi post studia Philosophiae creatus Artium Magister, Romam contendit ad invisendam Ecclesiae Romanae majestatem in sente suo. Illic adscriptus Societati navavit operam Theologiae. Regressus in Lusitaniam, dum navigat ad serendas Iaponiae suppetias, attingit patulae Coelestis portum. P. Emmanuel Rodericius Eborensis, & P. Octavius Falconius Italus, ambo ardentissimis studiis expetiverant Iaponensem missionem ἔ haec desideria
muneravit Deus morte suavissima.
g. Octo Brasiliam petierunt, sacerdotes sex, duo Coadjutores, quorum phosecti id unus Belga pictor. Ibat futurus Provincialis P. Antonius Mattius. Capta ab Hollandis nave quatuor annos vixerunt sub eorum potestate. Ad Capitis Vi ρ' ' rirdis insulas sent missi PP. Dionysius Lopius, Francilcus Ferretra, & Gonsalus Vasaeus Coadjutor. Graves perpessi morbos. Novembri mense ex iis periit LopiuS. s. Alphonsus Furtadus Mendosa Ulyssiponensis Archiepiscopus,& Re. H- Ω-gni Prorex, nocte Dominici Natalis, ne turbaretur habitantium quies, intravit zsolus domum tironum, sacrum mediae noctis celebravit, distribuit tironibus angelicum panem, audivit eorum coram domino pia colloquia, magno pietatis iecisu. Discessurus ad perseverantiam illos cohortatus adiecit, ut magis confir- maret, testari leposse jurejurando, in Ecclesia Dei non micare fulgentiorem vim rutibus & sanctitate Religionem. Impetitvit multa praemiola, quibus inter explicandam catechesim donarent pueros.
267쪽
Va S opsis Amatam Societatis JESU.
bit . Amo Io. Placuit vitae, mortisque arbitro et . Maji Coninabricae ex arena ad n coeleste bravium evocare P. Antonium Fernandium in eadem urbe natum. Ma
gnum ipsi ingenium, praeciarae ad sacrum suggestum dotes. Tradidit Rhetoricam Ulyssipone, & Eborae; praeterea Philosophiam. Eborae & Conimbricae pro- sessias iacras litteras Doctoris insignitus gradu. Postea studio salvandi animas permotus navigavit in orientem. Domus Professae Goanae egit Praepositum. ob rem magni momenti non inveni explicatam in in Europam regressus est. Postremos annos vixit Conimbricae scribendo in sacra Biblia. Typis mand
vit Commentaria de visionibus Testamenti veteris. it --, II. Ibidem a T. Septembris, octavo Societatis anno morte immaturanuei qm ' praereptus est Emmanuel Fernandius scholasticus NiZensis. Pollebat ingenio singulari. Revertit ex itinere Indico, in quo praebuerat mirandum charitatis exemplum serviendo aegrotis. Existimatum illius morbum originem ex tanto labore traxisse. Nam Conimbricam missus, ut vires reficeret ad sequentis anni navigationem iterandam, morbo supremo decubuit: sensibus alienatis, unice iterabat hoc verbum, Dpoma. Quo patuit, quam esset illius afixa cordi. Alebat enim, imbecillium esse horrere tolerandos labores propter jam toleratos. ii Ο-- Ia. In Sanfinensi Residentia die A. Novembris mortale corpus posuit se- stus his in vagenario major P. Franciscus Martinius Coadjutor spiritualis. Modestia pro lus mirabilis indicabat animum ornatum virtutibus. Tempus superfluum a consessionibus audiendis, & piis exercitus impendit librorum lectioni. Nihil aeque
perorus, atque luperbiae vitium.
Obit Blasius i3. Eborae a o. Octobris vitam profudit Blasius Diasius Coadjutor Br D βη ' charensis. Diligenter per diem incumbebat officiis domesticis sibi injunctis ἔnoetis bonam partem inlumpsit orando coram Eucharistia. Caeteris affabilis, in seipsum at per & severus. Quotidie suos artus castigavit flagello, torsitque aliis piae crudelitatis instrumentis. De ementa I . Τemplum Eborense ditatum est sacra supellectili; pegma, in quo remps Col seria V. hebdomadae majoris exponitur Eucharistia, eis augetur operibus, ut '' ' per id temporis aliud non fuerit pari majestate. Emptae duobus millibus &quingentis cruciatis telae pretiosiIsimae argento & auro Intertextae, quibus exinornatur templum intra cancellos majores. Praeterea sunt secta peripetasmata pro vestiendo templo caetero in majoribus solemnitatibus. Structa pro vestiario Collegii domus ampla,& super eam aula pro magna bibliotheca. is. Villaevitatae Theodosius Brigantinus Dux nostrae Domus Fundator animum vere paternum singularibus signis exhibuit Societati. Frequens apud nos erat, quin observantiam relisiosim perturbaret. Si tintinnabulum admonebar examinis, aut alterius obedientiae, interrogans, quid esset recessit, ob diamus, inquit, ego etiam sum filius Societatis. Dum in triclinio nostro si meret prandium, non sinebat sibi aliquid apponi diversum a serculis sociorum. in gravem morbum incidens, testamenti executores instituit filium haeredem, siu-um Consessiarium, & Praepositum domus nostrae: verum cum Patres id nostris legibus adversari respondissent, abstinuit ab ea designatione, julsitque tradi Praeposito testamentum. Tot preces in Coelum suis pro Theodosio mortem ar
I 6. Petrus Lancastrius quartus filium Ducum Areirensum hoc anno sue- census flagrantissimis studiis animas salvandi, & in Iaponia pro Christo landendi anguinem ro. Μartii litteras dedit ad Adm. Rev. P. Generalem nostrum,
quibus explicabat a sexennio urgeri se ejusmodi desideriis, unice rem communicasse cuin nostro Emmanuele Fernandio condiscipulo suo, qui praesenti anno ad Indiam conicendebat navem : commendat summum secretum, e tirocinio, instia matre, nam pater obiverat, transferendum ad navem vela jam solventem. Se jam donare Societati Japonicae quatuor Cruciatorum millia reditus annui, Praeterea quidquid ex parentum haereditate ad se pertineret. Quid Generalis re On
268쪽
responderit, nin comperii sed prudenter conjicitur oblationem actam non acceptasse.
II. Praeter alias missiones, quae multae fuerunt, una commemoranda vein Mis innit extra Lusitaniam in urbe Tingitana, Ι usitanorum colonia ad oram maris At- - lantici. Fernandus Mascarentus urbis destinatus a Rege novus Praefectus noluit
eo proficisci sine nostris sacerdotibus, qui sibi & praesidiariis sorent auxilio in
rebus animae. Viro de nobis immortaliter merito non potuit non geri mos.
Comitati sunt P. Antonius Ferretra, & P. Antonius Pessoa. Una cum Praefecto Hispalim petiverunt itinere terrestri. Triremibus regiis transfretarunt in Africam. Tinguanum sinum tenuere i8. Iunii. I 8. Pene quinquennio substiterant in ea colonia. Nihil per eos annos laboris omissum, quo urbs posset excoli. Etiam mortuo Latinitatis Magistro, Cum deesset, qui munus obiret, aperuerunt duo gymnasia. P. Pessea docebat Rudimenta Latinitatis. P. Ferretra syntaxim, & expositiones librorum ejus linguae : pone in concionando indefessias ἔ pollebat in id ministerium claris dotibus, & magna vi ad animos in peccatorum poenitentiam molliendos. Sedatae sunt innumem discordiae, abactae concubinae, profanae cantiones abrogatae. Cautum, ne Christiani pueri adirent aedes Judaeorum. Simul vetitum, ne
Mauri mercatores intra urbem Mahumetanam exercerent caeremoniam.
I9. Nam qui ad negotiandum venerant, ter, mane scilicet, meridie, &Sole cadente, lotis pedibus, manibus, ct capite, altum clamabant voce patria:
Non es DFus, nisi Dtas Caeli, Mabumetus suis ejus nuncius. Ad nobilem fontem in medio fori id fiebat hactenus; sed amota est profana caeremonia ab oculis & auribus Christianorum. Alii abusus quam plurimi sunt extincti. Nihil
aggressus Ferretra, quod non sortiretur optatum exitum. ao. Congeme Collegium cum utraque fortuna luctabatur. Duae S M lte, collinii litates, de quibus anno superiore, ad opera pia succederunt omnes. Idem pietaia cora usi iis studium, quod viros corripuerat, stimulavit nobiliores iaminas. Igitur per
viros, ac filios adeptae, ut & pro ipsis conderetur sodalitium. Paruit earum votis P. Michael Alphonsus. Dicata illarum Sodalitas B. Virgini de Populo,
firmata legibus sexui congruis. In eam adscriptae quaeque matronae languine illustriores, plurimae Reginae priorum Regum conjuges, quarum exemplis caeterae permo bantur ad virtutem , & sanctos mores. II. Non defuerunt procellae adversius Patres & sodalitia ortae a Clericis. In vulgus sparsere, non esse opus in Congo hominibus Societatis. Quod vitam degerent otiosam, erexisse illas sedilitates, ut ad se populum artificiis at licerent. Privari clericos suis emolumentis, quibus vitam alerent. Nostrorum m tem eo tendere, ut Magnatibus & populo sibi obstructis, nihil nisi ad ipsorum arbitrium in regno moveremta Vicarius Episcopi jactavit, ubi accessisset Episcopus e Lusitarua, compagibus se,& clavis Oitia Collegii confixurum. Regis Consessarius ipsum admonuit, caveret a Patribus ς venisse in Congum , ut regnum subjicerent: his technis lodalitatum viam ad tantum scelus paulatim sternere. 22. Sodalibus nomina dabant hypocritarum, qui, postquam enormia scelera detexissent apud Clericos, aperirent levia Patribus, ut fingerent virtutem. In eas suspiciones Rex compulsus his, aliisque Clericorum mendaciis, ut miserit, qui excubarent in omnia, quae in sodalitus aguntur. Hos inter motus subit urbem R. Martii Emmanuel Jordanis Dux Sundiensis. Post saliatatum Regem in vincula conlecit aliquot Magnates de sodalitio S. P. Ignatii, julsitque tractari crudelem in modum. Rumor vulgavit Regem scripsisse ad Sundiensem, veniret o us, ut se morti eriperet, quam constituerant inferre 8. die Marin Sodales ignatiani. a 3. Nequaquam, ut metuebant Patres, refrixere in obeundis piis exero citiis sodales. Vincti egregiam ostenderunt patientiam. Providit ii tot angu stiis divina bonitas. Nam Jordanis accusatus, quod Regnum affectaret, capitia
269쪽
damnatus non habuit, qui liberarent a' postremo supplicio, nisi Patres, quortunprecibus illi vita concessa: sed relegatus ad Latri fluminis infulam, illic omnium egenus vitam aerumnis plenam tonsempsit. Soluti vinculis Dynastae. Rege ui aciem educente copias, non alii sodalibus fideliores, nec chariores fuerunt. Pia ter has animi molestias, Nostri corporis morbos gravissimos perpetiuntur. Ad instaurandas vires P. Michel Alphonsus cum Sequetra coadjutore ivit andam. P. Jatinus pene laborans anhelitu supremo, S. P. Ignatii ope invocata, mortem
uos; i pio. Ecima die Iunii in Domo professa S. Rochi orbatur Provincia modera/vinculo. tore suo P Antonio Abreo Ulyssponensi. In humaniori litteratura aequa vit optimos sui temporis. Ter Conimbricae dixit e suggesto coram Aea demicis de laudibus S. Elisabethae Reginae. Expulso de Societate Martino Soario Magistro Philosophiae Conimbricae luscepit Abreus idem magisterium, discipulum habuit Alexandrum filium Ducis Brigantini. Illic egit scripturae sa- , erae Prosessorem. Cum plause auditus e suggesto sacro. Rexit Collegia Ulyssiponense, Eborense, Con imbricenses Domum Prosessam, postremo univertam Provinciam. Nec subditus, nee Superior consuluit suis commodis, nec admi sit in victu, aut vestitu aliquid singulare. Charum DEO, & hominibus fecerunt mansuetudo, benignitas, di charitas. Nominavit vicarium Provincialem
obevni π. a. Alii duo sacerdotes ibidem extremum estiarunt spiritum. Augusti Melchim die tertia P. Melchior Teixeira natus in insula S. Mariae. Agebat Procuratoremitari inua Carcerum. Charitas & patientia, quales id munus poscit, in eo fulsere. Re-M . liquum tempus post exacta munia vel impendit audiendo poenitentes, vel commentatione rerum divinarum. Gaudebat gradu Coadjutoris spiritualis. Vigesima prima Octobris P. Emmanuel Secus quinquagenario ma or, sacris missuonibus peragendis totus deditus: in id munus habuit singulares dotes. Comparabat se ad obeundam Septae in Africa missionem, cum mors haec meditantem intercepit. Natus erat Covi lanii. ιν secti ad 3. Unus & quadraginta ad indiam solverunt diversis navibus imposith
R4 Praetoria vexit Michaelem Noronium Proregem : eam conscendit noster ApDllinaris Almeida Niceentis Episcopus, qui passas martyrium in AEthiopia. Ex dicto numero erant et . Lusitam, caeteri divertaruin nationum. Redibat in Ia- pomam Ven. P. Sebstianus Vieira glorioso martyrio submde illustratus. Obiere tres sacerdotes, Antonius Vivas, Didaeus Vivas, & Scipio Consulmus. In
morbis, qui vexarunt omnes, plurimum nostrorum illuxit charitas, cumprimis
Domini Episcopi; nec enim in auxilio miseris serendo dissimilem se diligentissimis praestitit. Vigesima prima Octobris tenuit praetoria Goanum portum. prosecti in A. Ad Angolam missi sacerdotes quatuor, Antonius Almeida, Pctrus Ta-Ang0 - , varius, Lusitani ; Lactantius Leonardus Italus, & Nicolaus Fanalius Belgae qui-ρ' ' ' 'bus additi duo Coadjutores Antonius Franciscus, ac Petrus Lopius. Ad Reiidentiam Capitis viridis concessit Vilitator P. Sebastianus Araujus cum socio P.
Noo. - . Demortuo Provinciali successi Ven. P. Didac Monteirus. Morbis vinetalis vexata domus tironum. Nonnulli de medio sublati. Octobris I . Emm ω..ta n uel Alvarus tiro sacerdos magnae virtutis. Cum offerretur ipsi si vellet, iter ad auram patriam, rei pondit, te vitam posthabere Societati. ibidem I9. Decembris phthisi conficitur Franciscus Rodericius: interrogatus, si quid cuperet δCupio, inquit, ditatui,& esse cum Christo. Vigesima secunda Julii rapuit praematura mors Petrum Delgadum scholasticum Alvitensem, qui hoc anno se tradiderat Societati. A teneris vixit deditus studio virtutum, di tingulari erga
270쪽
B. Matrem affectui. Existimatum ante mortem ab ipso conspectam Virginem, ab ea praedictam obitus diem. s. Conimbricae de vivorum statione decessit pene octogenarius a T. De- Moritur P. eembris P. Petrus Gonsalvius Coadjutor spiritualis. Solidae virtutes optimum virum & juvenem, & senem condςcorarunt. Plurimis annis procuravit bona ' 'U' Collegii lumma integritate. Illius pudicitia ab effronti muliere tentata est, 'sed repulit generose lenocinium. Nullis minis absterreri potuit, quo mimas prosequeretur in litibus jus Collegii. Ob judicii maturum pondus saepe sectus est Collegii Consultor. Orationi impendebat longum tempus. 7. Nesas est praeterire silentio remedium adhibitum presbytero perditissimo. Abstuabat desiderio puellae speciosae. Cum nulla diligentia satis esset is explendae libidini, rogat veneficam, malis artibus sibi redderet obnoxiam puellam. Spopondit illa, si sacris operans partem sudarii sui tingat in sacrato calice,
atque ad se serat: eo sudario praesentissimum se veneficium temperaturam. ΟΛ- sequitur hominum impuristimus, ad aram faciens extrema sudarii parte tangit sacras vini species: ecce tibii sudarium repente apparet sanguineum: ab eo in linteum factum CorporaIe vocamus cecidere quinque langinis guttae, tanquam renovarentur eo maleficio quinque Dominicae plagae. Sudarium, ut tegatur scelus, involvit in corporali. Finito sacro involucrum fert in suam domum horrore plenus: iterum, atque iterum lavat, sed non eluitur sanguis: inflammas mittit lintea, momento redacta in cineres. Sub haec miser in se reversus perpendit non sine lacrymis patrati sceleris magnitudinem. Adit Conimbriis cente Collegium, aperit Consessario abominationes suas, a quo remedium accepit facti poenitens, didicitque fraenare deinceps libidinis impetus, quos non premere perire est. g. Perutilis Collegii suburbanae villae prope mnndam flumen contigit li- Commodum beralitas Senatus Conimbricensis. Via publica per mediam villam prope laostrum aedificium patebat usque ad vadum fluminis, ubi adhuc vocamus portum. 'Illae populus transibat. Non erat liberum villam omnem muro circumdare. Concessit Senatus, ut mutaretur via, quae nunc porrigitur ante ostium villae, ρο- tuitque cingi, ac defendi muro.
s. Accrevit cultus SS. Ignatii & Xaverit in oppido Listbares di cesis euis,ss.
Con imbricensis. Jussit Parochus fieri Divorum simulacra, locata sunt in tem-lenatii. αplo magna solemnitate. Misit Conimbricensis Rector aliquot eorum Sancto- rum reliquias, quae per oppidum circumlatae solemnissima pompa, servataeo in templo. Deinde coeperunt divi Indigetes eorum opem implorantibus patrocinari. io. Eborae vitam proflavit Bartholomaeus Laurentius Coadjutor Trans ues; isti . montanus septuagenario major, Societatis anno quinquagesimo tertio. Plures tholomaeua
annos Eborensi Academiae suit i secretis. Quotidie septem horas illi commer. L s.cium cum D EO. Notissima erat illius charitas adversus aegrotos, & adjuvando caeteros locios coadjutores in ossiciis domesticis. Diebus, quibus nostri in vil- lam ibant ad laxandum animum, ipse speciales corpori vexationes instigebat, indicens, illum diem esse vacationis animae suae. Festo Virginis in Coelum assumptae mori petiit, & impetravit. Vitam edidi inter tirones Ulyssiponenses. D. Unus e nostris Eborensibus urbem exhilaravit conversione. Judaei . . Legis Magistri. Hic tinctus baptismo, didicerat Iudaicas caeremonias dilcur Ivdm. rens per synagogas Italas de Gallicas. In Lusitaniam eas docturus veniebat. Comprehensus ab Ita quilitoribus, atque in vincula conjectus. Non semel nostri hominem allocuti, ut errores suos detestaretur, actum egerunt. Quamvis convictus rationum pondere, non exuebat insaniam. Igitur damnatur ad flammas vivus comburendus. Ajebat stultus venturum Moysem, ut suum discipulum eriperet morti. Rapitur ad supplicium transverto in ore ligno, ne blasphemias in Christum effutire posset. Alligatus jam erat super lignorum struem, ignis applicitus; populus in eum jacit lapides ἔ ictus unus felicior decutit lignum ori transvertum. Protinus exclamavit, Christianum se mori velle.