장음표시 사용
291쪽
a76 Sm sis Amafium Societatis IESU
Eucharistiae eonspectu perstabat horis plurimis genibus semper nixus. Noctis
majorem partem in divinarum rerum contemplatione exegit. Cibo semel tantum per diem, eoque vulgari ae moderato resectus. Saepe coelestia meditantem a sensibus alienatum invenξre. Caeteras virtutes in eo gradu, quo hominita est, habere videbatur. Praescivit obitus sui diem, quod ex dictis Hieronymi minime dubiis aperte constitit. Vitam ejus plenissimam heroicis exemplis vulgavi in opere de tironibus educatis Conimbricae. bit P. Ga- . Ex his mundi tenebris in lucem perpetuam excitus est Io. Maji in E- d , borensi Collegio P. Gaspar Miranda Ategretensis septuagenario major. Annis viginti professiis moralem scientiam Eborae nomine Magistri praeclarissimi. Ad, ejus laudem nihil dici potest illustrius, quam quod Franciscus Suarius Granaten is transscribi secerit labores Gasparis, ut essent usui pro libris suis in lucem edendis. Ejusdem eloquentiae Latinae adversat a profuerunt nostro Vellesio ad locupletandos commentarios in Grammaticam Emmanuelis. Unico tantum anno vixit extra Collegium Eborense. In tolerandis injuriis, aut dictis aculeatis in. victam praesetulit patientiam. Nemo conquerentem audivit, nemo corrodentem aliorum facta. Ejus cubiculum spirabat paupertatem. Magni factus ob virtutem & lapientiam ab Archiepiscopis Eborensibus. Aeta ejus nequaquam vulgaria publicae luci commisi in volumine de tironibus educatis Eborae. , ite, seba- 8. In praedio Eborensis Collegii, quod vocant Montes claros, a I. N 'R vembris vitae suae complevit annos P. Sebastianus Coutus, Olivensae natus in Hel
viensi dioecesi. Fuit unus e sapientissimis hujus Provinciae. Scientias Coni bricae , & Eborae professus, quae & Academia supremos ei Doctoris honores apparavit. Magni habitus a Joanne Duce Brigantino. Sapientiam ornarunt dotes egregiae ad sacrum suggessiam. Aceessit omnium virtutum singulare studium. Vix poterat pauperibus quidquam negare. Aliquando post eleem synam datam de numis detractis ex alieno peculio, seu deposito, aes nihil est imminutum. Inter concionandum visus est probatissimae virtutis faeminae a M. Ignatio & Xaverio stipari. Hujus anni aestivo tempore mensium duorum spatio discurrit per oppida & pagos sacram operose faciendo missionem. Tenacissima inde quartana febris orta remedium omne eludebat. Divertit ad Corulegii praedium experturus Coeli mutationem, sed malo ingravescente, ad Superos conscendit. Illius opus & labor est Logica Curius Conimbricensis apud Academias orbis Christiani celebris. i. p. vale. 9. Vigesima nona Maji Ulystipone, ubi mundo datus, eidem valedixit - Frias. P Valerianus Frias. Societati presbyter assertus in Castellana provincia, ali quot jam sacerdotiis locuples. Patrem habuit primarium Regis architectum. Causa valetudinis amictae migravit in Lusitaniam, ubi religiosissime vixit nostris deditus ministeriis. Saepe in vicos & pagos excurrit ad populum edocendum. Nocte, diεque promptissimus ibat ad comparandos eos, qui in confinibus aeternitatis versabantur. Frequens invisebat Eucharistiam. Quoties prodivit ex cubiculo, nixis genibus venerabatur sacras imagines. Nec aliter, quam de genu penium Canonicum persolvit. Plurimum ieiuniis, caeterisque deditus corporis macerationibus. Propter humores noxios usus tabaco, re id temporis i solita. Ne serperet hujusmodi pulveris sumendi consuetudo, sub praecepto v tuit totius ordinis Moderator apud Lusitanos socios usum tabaci. Confestim abstinuit Valerianus. Propterea cumulatis humoribus valetudinem ins stantibus succubuit ultimae necessitati. Cum enim Medici originem mali comperissent, jam medicinae non erat locus. it P. Bar Io. Septuagenario major deseruit mortales 3. Octobris P. Baptista FraustR F uvis . gosus, vir consium malae scientiae in re morali. ortus Alagoae in Algarbiensi re gno. Plurimis annis Eborae, Ulyssipone & Bracharae Jheologiam moralem professis sapientissimi Magistri nomine, quod testantur ejus volumina in lucem edita. Magnae sapientiae haud minores virtutes accreverunt, laudis propriae
292쪽
contemptus, cum DEO familiaritas per exercitia pietatis, modestia, suique via
xx. Eborense Collegium 3 o. Novembris Rectorem suum Iuxit P. Ant obit p. Ama. nium Moralium, natum Certami provinciae Betrensis. Eserat Conimbricae & v t. - Ulyspone tirocinii Magistrum, Praepositum Domus Prosessae divi Rochi. Praeivit subditis inculpatae vitae singularibus Gemplis, sibi severus, caeteris aequus& affabilis. Eius dicta prae se ferebant sanctum pondus. Ibidem sequitur ad
aeternitatem 28. Decembris sexagenario major P. Andreas Luisius Eborensis. Obit An- Mansuetiores litteras,& Rhetoricam, in quibus eminuit, professus Con imbriis iis D si cae, morales quaestiones Eborata Scripserat librum eruditione plenum, cui titulus : Mostes Aulicus, Pasor, O Orator. Mors Authoris impedivit, quominus in lucem prodiret. I a. In Collegio Portuensi ra. Augusti melioris vitae fecit initium P. Ste-o P ste phanus Castrius Ulyisiponensis, vir pius. Librum vulgavit ad morientes inter 'extrema suspiria juvandos, quo frequenter utuntur in Lusitania sacerdotes, C 'strum bene morienda ex Authoris cognomine ipsi vocant. Conimbricae numerus funerum completus est 8. Decembris obitu P. Emmanuelis Fagundii Via-Οbit Em-nensis Interamnensis septuagenarii. Rexit Madetrense, Portuense, Ulyssiponense, ' 'Eborense, & Conimbricente Collegia. Peculiariter coluit undecim millia Vir M' ' 'sinum : de ipsis fecit concionem primam, de ipsis postremam. Ad sacrum iuggestium clarebat insigni talento. Munia acta fatis Indicant religiosarum vir- , tutum apparatum. Patres tertiae probationis instruxerat, cum eum supremus
Non fuit annus, ex quo Lusitani stabilierimi imperium Nationi suae, quem proci uinia
sibi aeque felicem, ac laetum duxerint, atque quadragesimus supra millesimum sexcentesimum. Lusitani gentis suae Regem optantes, externum invitissimi sustinebant. Cum una esset Brigantina Domus, quae praeter agnationem regiae familiae, unde initium duxerat, per Infantem D. Catharinam proinpiora succensionis jura post mortem Henrici Regis acceperit, in hanc Regni pro. ceres oculos, mentemque advertere. Igitur summo secreto, quod par prodi
gio fuit, conspirant e Nobilissimis quam plurimi, Decembris die prima Regiam
armatis occupant, gubernantem Margaritam Ducem Mantuanam deponunt, la cerant Michaelem Vasconcellium Minutrum a lecretis, tam Castellanis addictum, quam Lusitaniae insensum, laetissimis acclamationibus in solium avitum evehunt Joannem Ducem Brigantinum. a. Is fuit in re maximi momenti animorum & nationis consensus non
solum intra Lusitaniam, sed in Africa, America, Asia, de insulis, ut pluribus virusus sit opus DEl. Secunda mensis die, quo tempore audiendae Missae sacrificio Ioannes intererat, nuncius venit de Regno ipsi collato. Vulgata lanitia, omnis Villavissola, Ducum curia personuit festivissimis clamoribus. Assiuxtie omnes gratulari Regi, & Lusitaniae immortalem felicitatem. Hos inter P. Joannes Nu-mus Domus nostrae Praepositus, & cineri socii Regiam osculati manum, singui rem die tertio experiuntur novi Regis benevolentiam; nam Praepositum, cum ante Palatii januam transiret, ad se vocari jussit, cumque ipso sermones miscuit familiares, plenos humanitate. 3. Anni prima die templum nostrum Conimbricense aperitur, in quod λι---- pridie ab Illustralsimo & Reverendissimo D. D. Joanne Mendio Episcopo nimbricensi solemni pompa, ct maximo populi athluxu suerat Eucharistia translata. Pontificali pompa dc caeremonia peregit lacrum primum idem antistes, qui, ut erat Societatis amantissimus, & Concionator insignis, oratione gravisti ma solemmatis auxit majestatem. Nobsicum eadem die sumpsit prandium.
293쪽
a78 Syno is Amrassim Societatis AESU
Coeptae, & cses octo eontinuatae de Pulpito cum prandii, tum coenae tempore conciones Lusitanae, & orationes Latinae. Templi lapis primus ab Alphonis Castelbranco die 7. Augusti positus fuerat anno I 3 98. Solum templi corpus usui esse coepit; crux enim, & sacellum princeps, quae alterius templi continent amplitudinem, paulatim constructa, ut suo loco reseretur. Totum templum est ex candido lapide marmoribus assini, nobile, & augustum, tanto dignum GI- legio: quod tum regebat P. Antonius Sousa, plurimam supellectilem argenteam largitus ad templi ulum, bis mille cruciatis aestimatam. Missiones. q. Episcopo rogante, totam dioecesim Conimbricensem pervagati sunt praecones Evangelici, quos misit Collegii Moderator. Naves quatuor cum
Proserii ad Prorese Joanne Silva Telo comite de A iras moverunt ad Indiamὲ duas conish - scendere nostri viginti quinque, tredecim ex his Lusitani. Consultum aegrotis indefesse. ει immenso labore animas emarunt P. Franciscus Dcodatus Neapolitanus, & P. Dominicus Fonseca Barcellensis. De viginti, qui vehebantur in nave una, duobus solum pepercerunt morbi, hi cum nostris, tum trecentis externis attulerunt vitam, juvando remediis omni humana ope destitutos. P. Hieronymus Lobus, procuratis incassum subsidiis Romae, & Matriti, quibus Ro mana fides restitueretur AEthiopiae, unde cum nostris fuerat expulsa, redibat in
Indiam. Goam tenuere 2 o. Novemb. busebastia . Visenium ut vitae, Ita mortis limen 29. Septembris aperuit Sebastianomia uve . Gouveae scholastico. Non excedebat aetatis annum octavum, cum de rebus spiritualibus tam mature solitus erat disserere, ut Episcopus Theologum vocarer.
Prae aliis familiis, quae ipsum invitarunt, delegit nostram Conimbricae. Moia res illi, quales amat in adolescentibus suis Societas. Post biennium, quod Q-bri diuturna contabesceret, ad auram patriam cum adjutore laico missus, in domo parentis civis celeberrimi cunctis exemplo vixerat. Nihil ipso modestius, aut ferventius in sermonibus de re divina. Praecoce fato ibidem obiit provectae . sanctimoniae adolescens. Monachi Cistercienses praeter morem suum aderant funus & justa celebraturi. Accidit, cum sacras vestes involverent, traderent vfamulis portandas, loco pullarum, quae in funeribus sunt usui, vestes darent ali hi coloris, quibus induti persolverunt iusta, ceu non deberent celebrari ullistri sitis signis exequiae adolescentis, cujus vita & mores fuerunt candidissimi. Obii P. Gaspia 6. Pace Julia, seu Belae a a. Junii lividae mortis falci succubuit P. Gaspar RR Fernandius, ibidem ortus. Annis octo politiores litteras & Rhetoricam docuit. Eborae facta Biblia expolint in Academia, Theologi Doctoris laurea redimitus. Magnae ad sacrum suggestum dotes sui temporis ex illustribus praedicatoribus unum secere, & gratissimum Ducibus Brigantinis. Utiles per Oppida excursiones peregit. Invitatus a suis popularibus ad conciones habendas vitam apud eos deposuit sanctimine. Liber ejus posthumus typis Eborensis Academiae vul-obis F. .- gatus est, in fronte praefert Sceptrum Daviduum. Conimbricae 23. Octobris u , neu urae pensium solvit P. Dida cus Leitamus, natus in oppido Certam Betrensis provinciae. Docuit lcienrias cum laude primum Eborae, ubi Doctoris purpura condecoratus, deinde in Collegio Conimbricensi primariam Theologiae cathedram moderabatur. Virum probatissimae virtutis dicit Codex Defuncto
Favorra Regis AE Sserta in libertatem Lusitania, reddita legitimo, & naturali Regi co- QR rona, experta est Societas nostra pristinam illam paternam benevole tiam, & favores, quibus sub serenissimis Porrugalliae Regibus Joanne, Sebastiano, & Henrico potiebatur. Serenissimus namque neo. ReX Joannes IV. Majorum Borum vestigiis insistens, non solum sibi, lemnissimae Reginae, ac Principit,bs delegit Consessarios ex Societate, quibus se m spiritu regendω tradidere I
294쪽
didhre ι sed familiarissime agebat cum nostris, eorumque industriam ste fidelitatem agnoscens, majoris ponderis negotia aut ipsis communicabat, aut tractanda committebat. Ab ipso missus in Catalauniam P. Ignatius Mascarenius ; in Missi inta hBrassiliam P. Franciscus Villena; in insulas Flandricas P. Franciscus Cabralius, L ad res magni momenti componendas, qui omnes egregie iuncti sunt munere suo. I. Proclamato in Brasilia Ioanne Rege, Marchio Montalvanensis Brasi-De iis .dliae Prorex Ferdinandum filium suum nam majorem tanquam laetum nuncium hujus promulgationis ad Regem misit: addidit illi comitem P. Antonium Viei ram Concionatorum omnium sui saeculi sicile principem. Filium non post multum temporis secutus est pater, cum P. Ignatio Est ortio Anglo Matheleos Prosessore, & seatre Gonlato Vasaeo, quos in Brasiliam secum vex crati etenim fuit Societatis nostrae amantissimus, cui dedit unum e filiis suis nostrum Emmanuelem Mastarentum, de quo loco suo fiet illustris mentio.
3. Ad finem anni noster Franciscus Manius sacerdos, qui morabatur ne- Francise gotiorum causa Matriti, nactus Opporrumtatem redeundi occulte in Lusitaniam, uiat
comprehensus a summo Praesecto Betrensis Provinciae, ac Ulusti ponem missus, tanquam vir fidei suspectae: nam Matriti numerabatur inter amicos Didaci Suarii Lusitani. Habitus est in custodia, dum fit accuratum exatnen. Tandem solutus est. Nihil fuerat repertum, praeter amorem, quo vel per media pericula, & mortem ipsa in rapimur ad qurarendum natale solum, di vivendum sub Rege patrio. . E Dynastis Lusitanis, qui in hae rerum vicissitudine sinistra inivere Ninn iuriae consilia lacerandi novi Regis, ac restituendi sceptro Castellano, filerunt Marchio Villae regalis, Dux Caminiae ejus filius, Comes Armamari, Archiepiseopus Bra- iacharensis, Augustinus Emmanuel, & alii nobilitate inferiores. Egregiam Operam navarunt hujusmodi reis nostri sacerdotes, ut steterum suorum poenitentes decederent; nam omnes, praeter Archiepiscopum, publice subjecerunt cervicem ferro carnificis, edocturi suo supplicio mortales huius nationis, quam sancta de- beat haberi fides in patriam, ac Regem. S,ngulis dati sacerdotes aeque pii, ac sapientes, qui eos ad serale theatrum comitabantur, di suggerebant verba, quae suprema lucta poscit. ε . Duae naves expeditae in Indiam, una minor, pataxum vocant; major Roste in is altera B. Uirgini a Restauratione sacrata. Nomen impositum, quod prima post recuperatam Lusitaniam ad regiones Indiae adornabat iter. Veheliantur sex nostrae Societatis sacerdotes, Antonius Rebellius, & Lucas Correa, Ulysii ponem - 'ses; Ioannes Ped rota Leiriensis, Ignatius Correa ab insula D. Michaelis, Hiacynthus Ferandius, & Antonius Velascus, Itali. Rebellius, & Ignatius Correa mortui sunt in navigatione. Navis jam Goae vicina ab Hollandis capta. Nostri redempti, singuli centum aureis. s. E Collegio Conimbricensi prodierunt ad sacras peragendas excursiones plurimi concionatores. Bougam P. Emmanuel Marius, de Sebastianus cis 'sia. Riberius. Buarcum Hieronymus Vogadus, es Petrus Figuel redus. In oppi-ems. dum de S. Comba Franciscus Lopius, bc Franciscus Regus. Per Betrensem provinciam discurrit P. Bartholomaeus Peretra. . In templo Collegii P. Autonius Bandeira vir spirissis Apostolici, ha- Frustis eou. bens conciones per quadragesimam non vulgarem in plurimis ex Academia se-ncit morum mutationem. Unus alta jam nocte venit in Collegium, postulans '''
vocari P. Bandeiram, quem alloqui vehementer cuperet. Procumbens ad eius pedes, velle se dixit tua peccata per consessionem deponere. Interrogatus, cur non expectaret auroram sequentein, repotuit: Jacentis in lecto perculit aures
meas haec vox : in tibi misero, vae tibis Dum stupens haereo, iteratur hoc adjecto: Nonne vides Iuper te DBl gladium acutum Tremens e lecto me prori pio, ad tuos jaceo pedes; non abibo, nui deposita peccatorum sarcina. Au divit Confessarius patienter, ac durulit latum. muli voce de veterno alter ex
295쪽
28o S opsis Annalium Societaris IESU
citatus evomuit haerentem animo pestem. Non pauci petivere sacra coenobia , ac vale postremum dixcre perituris rebus. 8. Anno hoc maximam jacturam perpessa est Lusitania, amisso Angolae regno, & Societas amisso Loandae Collegio. Batavi calamitatibus Lusitaniae gementis sub Rege non suo indies cum in India, tum in Brasilia potentiores, classe valida Loandam PGsecti sedem invadunt, ac expugnanti Petrus Caesiar, qui Lusitanis praeerat, in mediterranea cum milite, & incolis concessit. Eo αnostros compulit tempestas eadem. Ad Quilundam 28. Septembris naturae deis bitum reddidit aerumnis pressus P. Dominicus Novasius. Factis cum Batavo in , ductis, permisit Lusitanos ad mitiora loca descendere, praeter nostros hominex:
minime eam conditionem acceptavit Petrus Caesar, indignum ratus, tam fideles socios, quibus maxime egebant miseri, derelinqui obnoxios coelo insalubri,& mortifero.
p. Capta Loanda, arx Marangant tenebatur praecipuo Lusitanorum praesidio, hostibus ceu propugnaculum, & murus oblecta. Eo nostri homines &Lusitani abiere. Per id tempus erant in Collegio Congensi PP. Michael Alphonsus, Dominicus Cardorus cum Antonio Martinio coadjutore. Congi Rex rebus nostris insensus mirum laetabatur, depullos Loanda Lusitanos, eo rumque nomen, &'potentiam apud eas gentes parvi haberi. Nostra infortuis nia putabant suam esse felicitatem. Io. Audita Batavorum victoria, qua contra ius induciarum Lusitanos invaserant, ac debellarant ad ostia Bengi fluminis capto eorum summo Praesecto, vix dici potest, quanta Rex barbarus laetitia inundarit, quas minas effuderit
tum adversus Lusitanos, tum adversus nostros, qui in ejus urbe versabantur. Per momenta singula caedem expectabant. Mille modis eos vexaverat, tantum pepercit vitae. Ad Congregationem de propaganda fide scripsit, ad se
mitterent Evangelicos praecones. Ivere PP. Capuccini, quibus se totum dedidit, libenterque audiebat illos dicentes, Catalaunico bello finito, arma Regis Philippi, exercitusque in Luittaniam vertendos; uno die vincendam, ac in perpetuum debellandam. His, aliisque inanibus sermonibus miserrimus obieetabatur, fiebatque in dies ferocior. Euntem socium Coadjutorem in Loandam ad res Domui necessarias emendas nam id permittebant Hollandi jussit in itinere spoliari etiam indusio. Renuit deinceps dare pecunias, ut solebat,quibus Nostri sustentarentur. Inter has aerumnas traxere vitam, dum Loanda sub hoste fuit. 11. In Domo Prosessa Ulyssiponensi a I. Octobris coelestibus incolis adsimo. Alva- ditus est P. Simon Alvarus, Guimaranensis dioecesis Bracharensis. Vir fuit ad litteras, & virtutem natus. Bartholomaeus de Martyribus Archiepiscopus Brachatensis sancti Isimus eum sacro ungens chrismate, dum manu, ut moris est, leniter verberat pueri genam, D, ait, sesanctus erit. Res ipse ostendit vocem illam non fuisse vanam; illustribus enim in Societate claruit virtutum exemplis, quae typis excusa habentur. Tradidit scientias Ebom, ibique Doctoris Theologi purpura est decoratus. Eandem Theologiam docuit in nostro Conimbricensi Collegio. Rexit Ut si pone domum tironum, ac Prosessam. Tandem universam Provinciam. Praeibat subditis exemplo magis quam verbo Mocliui ν I a. Ibidem urnae sepulchrali illatus est P. Alvarus Pirius Ulyssiponensis AlsinuPisim. ex illustriori Nobilitate Regni. Hus parens Bernardinus Riberius Paciecus prae-- clarus est in historiis tractantibus inclytas res gestas Lusitanorum. Vix primis Grammaticae elementis imbutus ad nos venit. Nactus est in tirocinio Magistrumispe laudatum Vascum Picium. Hic dum collationes habet cum sivis tironibus de rebus ad spiritum dirigendum, jubet Alvaro tradi homilias divi Ioannis Cho
solio mi, & eam, quae se primo offerret, explicare. Paruit caeco more Alvatus legit, de homiliam totam, quin Latinitatem lciret, exposuit tam perspicuo, actam pulchro sensu, ut Magister rem inexpectatam tribuerit caecae tironis obediisentiae.
296쪽
I 3. Insignis suit in erigendis de novo Congregationibus, sive Christianae pietatis ossicinis. Ipsius zelo debentur Bracharensis, Conimbricensis, & UlyDsiponensis in templo Domus Prosessae illa, quae vocatur ex nomine Virginis Do ctrinae, qua nee ditior, nec splendidior ulla est in tota Lusitania. In catechesi tradenda tum in foro, tum in locis publicis tantus, & tam fervens eminuit, ut in. numerus populus ad ipsum audiendum confluxerit, miris etiam perditorum hominum conversionibus subsecutis. I . Eadem domus Ia. Decembris obeuntem conspexit P. Didacum Montai p. D Aredam. Patriam nactus Arrayolum in dioecesi Eborensi. Vir praeditus insi- Mus Arada. ni sapientia Theologiam docuit Conimbricae. Erat instar oraculi Ulyssipone. ex Philippus II L illi per litteras egit gratias, quod negotium multis intricatum nodis, in quo vertebatur potestas coronae Regiae, firmis rationum subsidiis siemunierit, ut redditum sit inconcussum. Eximias dicendi dotes inaurabat
I p. His adjiciendus P. Franciscus Pacomius Italus, qui plurimis annis strenuam operam in Angola nostris ministeriis impenderat; regressias in Lusi- ώ uitaniam brevi post appuliam navem, id est, I 3. Decembris Ulvisipone portum aeternitatis attigit. Non dissimili obitu Conimbricae 23. Februarii raptus est P. Moritur P. Paulus Brittus. Apud Orientis Indos non parvo lucro exercuerat Apostolicum 'μ munus. Inde veniens ad procurandas Ulysii pone res Goanae Provinciae morbum contraxit. Ut convalesceret, secessit Conimbricam. Sed nulla medicamenta Deo re mali pertinaciam.
HAbitus suit Ulystipone Provincialis Conventus ad eligendum in urbem
mittendum Procuratorem. Regebat Provinciam P. Antonius de Soula. 'Electus P. Mathias de Soula Rector Scalabitanus. Erat ea duodetrigesima Congregatio Provincialis.
spone i 8. Januam dies suos clausit P. Petrus Novasius. Contigit propinquo η' 'gradu conlanguinitatis Ven. P. Simonem Rodericium. Natus est in dioecesi Vi-1ensi non longe a patria Simonis. Eborae moderatus primariam Theologiae cathedram, & Doctoris insignibus ornatus. Profundae suit lapientiae ; led pluris fecit virtutem. Egit primum Praepositum Domus Villaevissolae. Dum regeret Collegium Eborente, dicebatur Pater pauperum: nescivit negare eleemosynam petenti propter Deum. Si ad manum aliud non erat, largiebatur vel ludarium, vel precatoriam corollam. Ad postremam senectutem non discessit a communi vivendi more. Pater omnibus aequus administravit Provinciam lumma virtute, integritate, & prudentia.
Guerrerius Almodovarensis in agro orichiensi. Fatigari non poterat in obe. - si undis sacris militonibus. Septendecim sere annos hujuscemodi ministerio di- cavit magno animarum lucro, & Societatis decore. Charissimus suit Principibus Brigantinis ob insignem virtutem, & antiqui moris humanitatem. Scriptis suis in lucem editis illustravit nostrae Societatis Martyres. P. Sebastianus P. Sebastiani ROdericius domo Brigantinus, multarum virtutum exemplar, de omnibus bene R si locutus, nemo de iplo male. Sancta & prudens sinceritas amabilem Deo reddidit, & hominibus. De his tribus scripsi uberius, & typis vulgavi.
Simonem Fatomum, natum Galviae in Blandia, Societati in Lusitania adjunctum. Propter virtutem, supra quam dici potest, singularem, vix fuit, qui non amaret. Assiduus in tribunali confitentium, multus erat in habendis ad mores corria seudos termonibus. Docebat mathesim in nostris scholis. Cum tempora po-Amomus Franco. N a sce-
297쪽
p. Ioannis pua solvitur Resudentia in in stilis Capitis viridis. Duo in Mais
scerent armari Regem, refici, ac muniri arces; Rex Falonio iniunxit, curas inritenderet renovandis propugnaculis, ac praetens dirigeret, quae in rem forent. Dum haec agit, egit di animam.
s. Die commemorationis fidelium defunctorum in eodem Collegio iis accessit P. Simon Castillius. Erat ex Brasiliensi Provincia. Illie fuit ab Hollandis captus. Huiusmodi occasione post varios rerum casus, & duram capti invitatem, ad Lusitaniam tandem appullus, sessus annis, nam erat octogenarius, fractus laboribus, di plenus meritis, quod unice optaverat, inter Socios moritur.
Ibidem ia. Februarii ultimum vixit P. Ignatius Eslasortius, qui cum Marchione Montesvanensi ex Brasilia in Lusitaniam remeavit. 6. Marangant, quo post expugnatam Loandam se nostri eum Lusitanis
receperunt, I. Februarii exuvias suas reliquit P. Joannes Lopius, domus nostrae Prorector, tolerato quatuor mensium acuto morbo. Cui in munere succelsit
P. Philippus Francus, de quo saepe facienda mentio, quod multum juverit rem
Lusitanam in arce Loandae recuperanda.
. Dicium abunde de Sociorum in insulis Capitis ut vocant, viridis statione,
de soli insalubritate, de cumulatis nostrorum illic suneribus. His accessere multa incommoda non toleranda Societati cum a Ministris regiis, tum ab incolis insulae. Ministri non dabant reditum ad alendos missionarios destinatum : ideo eorum suit cura in domum Professam converti Residentiam. Adjunxere insolentes conditiones, cum quibus Societas nec Ulystipone ipsa sedem figeret. D mum eo progressi, ut nostros criminarentur apud tribunalia Regis, ne tanquam suspectis haberent hdem, si querelas luas scripsissent. s. volebant quidem nostros apud se retinere, ut ipsis esset praesidium adversus insolentiam Praefectorum ἔ ut medicamentis e Lusitania ad nos curandos missis, eorum morbis succurreremus; minime vero ut spiritualibus ipsorum infirmitatibus mederemur. Consessarios enim amabant sibi similes. Ecclesiasticipari, aut majore taedio serebantur adversus nostros. Existimabant suam apud Insulanos minui aut horitatem, quod moribus nobis essent longe dissimiles. Haec, aliaque coegere P. Mutium totius Societatis moderatorem, post rem diu consideratam ct agitatam , ad Residentiam di luendam. Illius res venditae sunt, depretium aequis divisum partibus in singula distributum Collegia. p. Profecti ad Mazagoniam coloniam Lusitanorum in Africa Tingitana
sacerdotes duo P. Franciscus Cabralius junior, ad alterius ejusdem nominis dis stinetionem, & P. Franciscus Eduardus. Illic sunt morati usque ad annum r6 s. Initio prosectionis id accidit ad mirandum omnibus. Erat in celoce puellulus, unum natus annum, nondum pronunciabat ulla verba, solutis velis,& sublatis anchoris clara is voce exclamavit: Boa visiem, id est, felix, ac faustum sit iter. Accepere omnes multo cum plausu omen , cui respondit navigatio ad votum. Praeter plurimos fructus collectos hi Patres mille piis artificiis martiales animos nihil, quam sacra bella contra Mauros cogitantes, sic in DEUM conventie, in purgandas per consessionem conscientias, & alia pietatis opera, ut omnibus curis anteposuerint animorum munditiem, & virtutum studia. Io. Quamvis hoc anno navis una petiverit Indiam, nulli de nost is ebtransportati lunt. In Brassiliam contendit P. Franciscus Carnerius, qui postea nostrum egit Provincialem. Socios accepit Antonios duos, Camerium, & V saeum, novitios ἔ posterior annis volventibus migravit ad excolendam vineam Maranonis. Adjunxit etiam quatuor scholasticos ibi Societati adscribendos. 11. Ad nobile oppidum Castelbrancum in dioecesiGuardiensi tempore magni jejunii ad habendam sacram missionem iverunt Conimbrica P. Antonius Ban-delia, & Petrus Amaralius nondum sacerdos. Erat morum facies miserrima: Nam Omnis Nobilitas, quae multa erat, de abundans divitiis, flagrabat mutuis & antiquis odiis. Audaciae secit animos Castella vicinitas: patrato enim scelere facilis patebat in aliud regnum transitus. Nobilitatem imitabatur vulgus. Rabies tanta Omnes invaserat, ut tanto in oppido pauci reperireatur odiorum ex-
298쪽
pertes. Passim rixae, & caedes. Regum Ministri impares erant Damandae licentiae.1 a. oppidum ingressi Verbi divini praecones, non depsiondu e animos, scientes, posse DEum e lapidibus suscitare filios Abrahati Iastar miraculi fuit
universus animorum motus, & conversio. Infinitum itidarunt in extinguendis odiis eventu selici; nam conciliati sunt inter se, qui non solum a parentibus, sed ab avis odia veluti per manus acceperant. Tum lacerdotes nonnulli, tum iaculares, e veterno turpitudinum emersere, relicta antiqua cum Deminis pcrdiutissimis consuetudine. Abusus multi exterminati. Putabatur res Christo Domino indecora verbum illud in symbolo fidei, Descendit ad Inseros. Ridicula perluasio cum ejusmodi ignorantiis dissiptae sunt legitima mylteriorum expia.
I 3. Omissis quam plurimis magni momenti ad D Eum conversionibus,
sequens tacenda non est. Sacerdos musicus totum se ab annis viginti tradiderat impudicae seminae, cujus maritum coegerat in exilium. Saepe conati sunt Episcopi hominem de sordium volutabro qua minis, qua pinnis extrahere. Verum canebant surdo. Tandem onustus catenis, jumento impolitus ad carcerem Guardiensis urbis deportatur: post ipsum vehebatur femina manicis, &compedibus ligata. Die media per oppidum inter satellites profecti: nihil eru-huit sacerdos, vultum praeferebat hilarem, quasi id csset triumphus, non probrum. Ita jam frontem posiverat, ut, cum volebant confabulantes afirmarerem deploratam, dicerent: id negotium tam sine remedio est, quam insanabilis ille sacerdos. I . Plures menses latuit in carcere. Nihil eum horror ergastuli fregit. Existimans tamen Episcopus emendatum jussit abire liberum. Interrogavit, an simul eadem suo scorto daretur libertas p cum responsum fuisset, non concedi: igitur, ait, nec ego relinquam carcerem. Itaque ad fastidium & ipse, & is mina in vinculis suere. Tunc vel ob rem desperatam, vel respectu alio, qui sciri nequivit, ambo di in suam domum, & in consuetudinem turpilsimam reversi. II. P. Bandeira miserans hominis vicem, ut artificio caperet, insinuavit se in ejus amicitiam, occasione musicae, in qua citra dubium eminebat. Laudavit saepe dulcissimam hominis in canendo peritiam. Cum frequenter easdem α coram, & abiens iteraret laudes, sic animum sacerdotis sibi devinxit, ut nullus in Bandeirae laudibus magis assiduus. Aderat semper concionanti, videbatur profundens ubertim lacrymas. Voluit favorem Patris in negotio consa guinei satis arduo. Addixit Bandeira, N ex voto consecit. Tum ejus arrepta manu; & mihi a te petendum, ait, quod tua & mea magni interest; non de- suturum spero. Promittit sacerdos. Bandeira verbis ab Spiritu lancto in rem datas homini ponit ante oculos corruptissimam vitam, DEI misericordiam tot annis expectantem : adesse tempus, & locum poenitentiar: nunc videndum, an sibi ex corde sit amicus, an verbo tenus. His & aliis saxeum pectus in ceram emollitum est: procidit ad Patris pedes, opem orat animae suae I se paratum ad , quaeque juberet, exequendum. Non secus fecit. Dimittit a se meretriculam, per generalem consessionem expurgat animum, ac ex offendiculo publico fit publicum apud suos populares virtutis exemplum. I s. Ob tot res praeclaras, quas per servum suum agebat DEus, cogitarunt de landando Societatis Collegio. Finita quadragesima, cum vellent eos morari ad quietem aliquam honesta recreatione capiendam ἔ respondit P. Ban-deira : Societatis missionarios nec per horam cum honore in oppidis permanere, finitis suae missonis laboribus: ad operandum se venisse, non ad quiescendum. I 7. P. Antonius Alvarus cum Balthasare Sa nondum sacris initiato ad Aliae missio. oppidum Goesium in dioecesi Corumbricensi perrexit habiturus conciones qua- dragesimales. Illic praeter solitos tam sancti laboris proventus, instituit Congre- ου ietar' gationem ad juvandas animas in purgatorio, simulque processionem dictain a
Passibus Domini Crucem serentis, quae apud Lusitanos fit siunma cum pietate. AAtymus Franco. N n a tan- Di iligod by Cooste
299쪽
Eandem Tourasti erexit P. Petrus de Silva. Anno vero r3s7. Antonius AN
varus moverat incolas Goenses ad fundandum templum, ac domum, ut vocant,
misericordiae; suis ipse manibus jecit primum Iapidem. Alius de nostris illic condidit Sanctissimi JESU Nominis Sodalitatem.
P. Frane. su - Ι 8. Quinti Septembris turbavit socios res insperata, multisque plenari si periculis. Adeunt Prosessam Domum Petrus Fernandus Monterius, & Fran-
'' ' ciscus Mesquita, senatores gravissimi, Regisque nomine addicunt carceri in ea dem domo P. Franciscum Suarium Lusitanum Illustrissima natum familia, sed per id tempus infelici. Fugerat in Castellam Joannes Suarius P. Francisci germanus ; ad hunc dedit litteras Joannes : fictas alii putant ab aliquo tantae sanu- liae inimico : veniunt hae in manus Francisci Lucenae, qui erat Regi a secretis Ieas tradit militi serendas ad P. Suarium, qui respondit, illas daret tuo Superiori,fibi regulam esse non aperiendi litteras. Id miles exequi noluit, sed reversius nunciat Lucenae P. Suarium litteras accepisse, & legisse, dictumque suum munit
jurejurando. I 9. Erant ea tempora suspicionum plena, praesertim adversus conlanguineos transfugarum Nobilium. Septem menses latuit in eis tenebris : capillus totus canescebat, cum antea nullum esset indicium. Tandem post exactam inquisitionem pronunciatur innocens. Id multi existimarunt innocentiae argumentum , quod eodem tempore, quo liberatur Suarius vinculis, Lucena tanquam
laesae majestatis reus comprehentiis, publica Judicum sententia securi collum subjecit. An ille finxerit litteras ad tentandam fidem P. Francisci, non ausim affir mane. Si finxit, tulit supplicium, quod Franciscus, si inventus foret nocens, fuerat subiturus.
Missio is ad W Αtuit Provinciae anno praesenti de novo eolendus ager in regionibus Ma-Ma noui m. ranoniae. Has terras Brasiliae conterminas occupaverant Galli anno 16οῖ-- inuisis. ibi condiderunt urbem dictam a S. Ludovico. Anno Isis . a summo illa. Praesecto Classis Hispanae Alexandro Mora victi sunt, atque exuti urbe sua, di arce. Galli quippe indigenarum auxilio, quo fidebant maxime , destituti, se, suaque tradidere Lusitanis. a. Hinc habuit initium Missio Maranonensis. Ad ipsam fovendam mittebantur cultores animarum ex nostris Provinciae Brasiliensis, pauci equidem pro tanta segete. P. Ludovicus Figuetra, qui de Lusitania ad salvandas animas migraverat in Brasiliam ἱ ex hae ad Maranoniam missus, ut vineae illius praeesset Operariis, secum reputans pro tam vasto campo paucitatem, remeavit in Lusitaniam, cum ad protegendam indigenarum libertatem , tum ad invitandos
3. Post annos aliquot consumptos collegit selectissimorum egregiam manum, quindecim partim sacerdotes, partim non sacerdotes. Ulympone discesserant Aprilis die ultima. Duodecima Junii appulerunt ad Maranoniam. Iactis anchoris, dum cogitant de statu regionis explorando ἔ nam anno I 6 I. HOllandus vi occuparat urbem S. Ludovici; ad eos approperat Hollandorum scapha,
recognovitque hostilem esse navem ; & ipsi conspexere sub hostis ditione regionem esse, de qua pulsus est a Lusitanis sub finem hujus anni.
q. Sublatis anchoris navigant ad Amazonum flumen, quod est maximum totius orbis; per ostium latitudine ro. leucarum mare ingreditur; incolae V cant Para, id est, mare magnum: ibi Alexander Mora urbem condiderat. Illo accessere a7. Iunii. Est mare valde periculosum in ostio fluminis, plenum vadis, haesit navis in arena: tamdiu verberata stat aestu tumente, donec post Varios successus lacerata est. De nostris solum tres ad terram emerserunt. Alios aut voravit mare, aut incolae uatus insulae, ad quam dicuntur in fragmento na-
300쪽
vis ab aestu delati. Sospites evasere Franciscus Pirius sacerdos, Antonius Car-ualius, & Nicolaus Teixeira. Carvalius paulo post emoritur. Fisuetra superior invitatus a Petro Albuquertio, qui supremus in eis terris futurus erat Praesectus, ut in scapha secum exiret ad littus ad tot vectores rite saluti aeternar comparandos, noluit miseram turbam deserere. Hoc praecellenti claaritatis actu caeteras virtutes splendide coronavit. Hi suere primi, qui de nostris hominibus e Lusitania vela solverunt in Maranoniam : illos deinde, ut suis locis memorabimus, quam plurimi secuti sunt. s. Ad Indiam naves duae quindecim nostros deportarunt septem Lusi- proseinitanos, octo Italos. In Angola, quamvis capta Manda, aderant nostri Lusita- .nis. P. Philippus Francus, qui venerat Ulysponem, quaesitum rebus afflictis 'medelam, per Brasiliam eodem reversus cum Salvatore Correa Praesecto fluminis Ianuarii. Secum deduxit Antonium Pirium, & Alphonsum Ortegam novitium, quem mense Februario mors sumilit. Ibidem mortui sunt P. Franciscus Villena, & Joannes Lopius Coadjutor. 6. Ehorae non defuerunt magnorum senera. Decima sexta Januarii vi- Mori P AMotae stadium consecit P. Antonius Sousa Provincialis, vir nobilitatis praeclarae, & singularium virtutum. Natus fuit Cadaiasii in dioecesi Ulyssponensi. Admi ' nistravit praecipuos Magistratus sumina prudentia, & Virtute non minori. Supra quam dici potest, ravit missionibus ultramarinis; eas dicebat Societatis to tius gloriam. De his cum sermonem miscuisset, vix tenebat Iacrymas. Praestivit obitus sui diem. Ultimae prosectioni vicinus ad se vocari julsit locios, his inter lacrymas tum eorum, tum suas postremos dedit amplexus. Petivit a Rectore sepulturam, tanquam eleemosynam pauperi, enixe rogans, ne iusta ipsi fierent solemnius more solito. Reliquit Vicarium Provincialem sanctum virum P. Antonium Mastarentum.
. In eodem Collegio non minori sociorum maerore decessit P. Dida-ν niaia ncus Perella Rector, domo Portuensis. Tradiderat multa cum laude Philosophi- .eis a viri
am Eborae. Ulyssipone fuit e primis Theologiae Magistris in nostro Collegio.
Luxit in eo mira charitas erga captivos inter Mauros. Multus erat in pecuniis conquirendis, ut eriperentur miserae servituti. Non admisit sibi destinari socium aliquem, qui decumbenti specialiter inserviret, quod id communiter eum aliis in usu non sit. Decima octava Decembris contigit illius mors. g. Idem mensis nobis rapuit P. Franciscum Veigam, natum VillaeVisse ν λήρ ves.sae. Clarescebat ad scientias tradendas ingenio felici. In dicendo ad popu. pulum e sacro suggesto erat suavit simus; nam genius ipsi supra modum amabiis lis. Rexit in Academia divinarum litterarum cathedram magno cum plausu. Brevi erat insigniendus Doctoris gradu. Societatem cumprimis dilexit. M ter vidua, & sorores quinque virgines egestatem causantes conabantur eum a Societatis complexu dimovere: Restitit, ipsarum sultentationem commendans Deo, cui cura est de omnibus. Joannes Perius scholasticus junior maturus coe- Io-ia pini Io io. Iunii excesiit, magnis editis religiosae perseiationis exemplis. s. Ibidem mortuorum numero additus est a I. Aprilis Emmanuel Tei-xeira scholasticus, natus in oppido Santlaga dioecesis Con imbricensis. Silentii virilis. tam amans fuit, ut socii vocarent Silentiarium. Orationi, corporis castigationi, obedientiae, & caeteris virtutibus studebat assiduus. Mortem non horruit, sed tanquam justus expectavit hilari vultu. io. Ulyssi pone in Domo Prosetarum duos Coelo, ut pie credimus, do- P. Hii N. navit D s, P. Georgium Almeidam quatuor votorum Prosessum, qui nunis quam sacrum suggestum concionaturus ascendit, quin se prius flagris seriret. Et P. Joannem Moratum Coadjutorem l piritualem : hunc ad nos traxit visus fae- ε μώuia di eadaveris, laboravitque indefesse usque ad mortem, quam a a. Septembris Asinati. incurrit octogenatio major. Nng II. Im